PELOIDY- DEFINICJA

PELOIDY- DEFINICJA

SĄ TO NATURALNIE POWSTAŁE

SĄ TO NATURALNIE POWSTAŁE

PRODUKTY ORGANICZNO-

PRODUKTY ORGANICZNO-

MINERALNE, KTÓRE PO

MINERALNE, KTÓRE PO

ROZDROBNIENIU Z WODĄ

ROZDROBNIENIU Z WODĄ

TWORZĄ PAPKĘ, MAJĄCĄ

TWORZĄ PAPKĘ, MAJĄCĄ

WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE

WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE

PELOIDY- PODZIAŁ

PELOIDY- PODZIAŁ

BIOLITY

BIOLITY

ABIOLITY

ABIOLITY



TORFY

TORFY



MUŁY BOROWINOWE

MUŁY BOROWINOWE



IŁY, GLINY, LESSY

IŁY, GLINY, LESSY



GYTIE

GYTIE



OSADY W ZBIORNIKACH

OSADY W ZBIORNIKACH

WODNYCH

WODNYCH

BOROWINA- DEFINICJA

BOROWINA- DEFINICJA

Jest to peloid organiczny o

Jest to peloid organiczny o

działaniu leczniczym, powstały

działaniu leczniczym, powstały

w naturalnym środowisku, przy

w naturalnym środowisku, przy

udziale mikroorganizmów, przy

udziale mikroorganizmów, przy

małym dostępie tlenu i w

małym dostępie tlenu i w

nadmiarze wody

nadmiarze wody

TYPY ZŁÓŻ

BOROWINOWYCH

ZŁOŻA BOROWINOWE

ZŁOŻA BOROWINOWE

WYSOKIEGO

WYSOKIEGO

zasilane są wodami

zasilane są wodami

opadowymi; mają dużą

opadowymi; mają dużą

zawartość składników

zawartość składników

organicznych, mało

organicznych, mało

mineralnych, odczyn

mineralnych, odczyn

kwaśny

kwaśny

NISKIEGO

NISKIEGO

zasilane są wodami

zasilane są wodami

powierzchownymi; mają

powierzchownymi; mają

znaczną zawartość

znaczną zawartość

składników

składników

mineralnych; odczyn

mineralnych; odczyn

obojętny lub słabo

obojętny lub słabo

alkaliczny

alkaliczny

TYPY

TYPY

ZASOBY ZŁÓŻ

ZASOBY ZŁÓŻ

BOROWINOWYCH I ICH

BOROWINOWYCH I ICH

LOKALIZACJA

LOKALIZACJA



Złoża udokumentowane –

14 (450 ha)



Złoża nie w pełni udokumentowane-

16 (2940 ha)

LOKALIZACJA

LOKALIZACJA



Region północny Polski- złoża typu

wysokiego, przejściowe



Region środkowy- złoża niskie



Region południowy- złoża wysokie, niskie

(Bieszczady, Podkarpacie, Sudety)

WYSTĘPOWANIE ZŁÓŻ

WYSTĘPOWANIE ZŁÓŻ

BOROWINOWYCH

BOROWINOWYCH

Uzdrowiska stosujące borowinę

Uzdrowiska stosujące borowinę

uzdrowiska

uzdrowiska

podkreślone

podkreślone

maja własne złoża

maja własne złoża

Świeradów-Czerniawa,
Cieplice, Przerzeczyn,
Lądek, Duszniki, Kudowa,
Polanica, Goczałkowice,
Ustroń, Rabka, Busko,
Solec, Krynica, Wysowa,
Iwonicz, Rymanów, Horyniec

Pas południowy- złoża

Pas południowy- złoża

typu wysokiego i

typu wysokiego i

przejściowe

przejściowe

Ciechocinek, Wieniec,
Inowrocław

Pas środkowy- złoża

Pas środkowy- złoża

typu niskiego

typu niskiego

Kamień Pomorski,
Kołobrzeg, Ustka,
Świnoujście, Połczyn,
Augustów, Gołdap

Pas północny- złoża

Pas północny- złoża

typu niskiego,

typu niskiego,

przejściowego,

przejściowego,

wysokiego

wysokiego

Uzdrowiska stosujące
zabiegi borowinowe

Region

Region

PODSTAWOWE SKŁADNIKI

PODSTAWOWE SKŁADNIKI

BOROWINY

BOROWINY

ORGANICZNE

ORGANICZNE



kwasy huminowe



bituminy (żywice, woski, sterydy)



inne: cukry, białka, alkaloidy, garbniki, pektyny,
enzymy, ligniny, celuloza, hemiceluloza

MINERALNE

MINERALNE



makroskładniki

:

chlorki, siarczany, wodorowęglany, Ca, Mg, Na,
K, Al., Fe



mikroskładniki

:

mangan, miedź, kobalt, cynk, jod, fluor, brom

A

A

B

B

ROZTWÓR WODNY

ROZTWÓR WODNY

BOROWINY

BOROWINY

•

fulwokwasy

fulwokwasy

•

aminokwasy, aminocukry

aminokwasy, aminocukry

•

pektyny

pektyny

•

enzymy

enzymy

•

składniki mineralne:

składniki mineralne:

chlorki, wodorowęglany

chlorki, wodorowęglany

żywice

żywice

woski

woski

sterydy

sterydy

ligniny, celuloza

ligniny, celuloza

ZAWIERA

ZAWIERA

RODZAJE KWASÓW

RODZAJE KWASÓW

HUMINOWYCH

HUMINOWYCH

•

Kwasy humusowe

Kwasy humusowe

rozpuszczalne tylko w zasadach,
nierozpuszczalne w kwasach, alkoholu,
wodzie

•

Fulwokwasy

Fulwokwasy

rozpuszczalne w wodzie, kwasach,
zasadach, alkoholu

•

Kwasy hymatomelanowe

Kwasy hymatomelanowe

rozpuszczalne w zasadach i alkoholu,
nierozpuszczalne w wodzie i kwasach

A

A

B

B

C

C

DZIAŁANIE LECZNICZE

DZIAŁANIE LECZNICZE

KWASÓW HUMUSOWYCH

KWASÓW HUMUSOWYCH



przeciwzapalne

przeciwzapalne



bakteriostatyczne

bakteriostatyczne



oczyszczające i odtruwające (dializa

oczyszczające i odtruwające (dializa

skórna)

skórna)



antyoksydacyjne

antyoksydacyjne



przekrwienne

przekrwienne



regeneracja skórna (kosmetyka)

regeneracja skórna (kosmetyka)

PODSTAWOWE RODZAJE

PODSTAWOWE RODZAJE

ZABIEGÓW

ZABIEGÓW

BOROWINOWYCH

BOROWINOWYCH

42-45

0

C

15-20

min.

Temp.

Czas

Zabiegi w laryngologii i

Zabiegi w laryngologii i

okulistyce: tampony, okłady

okulistyce: tampony, okłady

42-45

0

C

15-30

min.

Temp.

Czas

Zabiegi ginekologiczne i

Zabiegi ginekologiczne i

proktologiczne: (tampony,

proktologiczne: (tampony,

nasiadówki i okłady częściowe)

nasiadówki i okłady częściowe)

40

0

C

20 min.

Temp.

Czas

Jontoforeza borowinowa

Jontoforeza borowinowa

37

0

C

15-20

min.

Temp.

Czas

Kąpiele zawiesinowe

Kąpiele zawiesinowe

40-42

0

C

15-20

min.

Temp.

Czas

Kąpiele częściowe kończyn

Kąpiele częściowe kończyn

(fasony)

(fasony)

40

0

C

15 min.

Temp.

Czas

Kąpiele całkowite

Kąpiele całkowite

42-45

0

C

15 min.

Temp.

Czas

Okłady i zawijania częściowe i

Okłady i zawijania częściowe i

całkowite

całkowite

BALNEOTERAPI

BALNEOTERAPI

A

A

ZASTOSOWANIE ZABIEGÓW

ZASTOSOWANIE ZABIEGÓW

BOROWINOWYCH

BOROWINOWYCH

WSKAZANIA LECZNICZE

WSKAZANIA LECZNICZE

Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
Przewlekłe zapalenie wątroby
Nieżyty żołądka
Przewlekłe zapalenie pęcherza moczowego

CHOROBY

UKŁADU

TRAWIENNEGO I

MOCZOWEGO

Przewlekłe nieżyty krtani
Przewlekłe zapalenie zatok
Przewlekłe choroby przedniego odcinka oka

CHOROBY

LARYNGOLOGICZN

E I OKULISTYCZNE

Przewlekłe stany zapalne dróg rodnych
Stany pooperacyjne
Niepłodność, klimakterium

CHOROBY

KOBIECE

Choroby ortopedyczno-urazowe
Stany po chorobie Heine-Medina
Niedowłady i porażenia
Dyskopatia, rwa kulszowa
Choroby zwyrodnieniowe stawów
ZZSK

CHOROBY

UKŁADU RUCHU

BALNEOTERAPI

BALNEOTERAPI

A

A

LECZNICZE DZIAŁANIE PASTY

LECZNICZE DZIAŁANIE PASTY

BOROWINOWEJ

BOROWINOWEJ



przeciwzapalne i ściągające



bakteriostatyczne i bakteriobójcze



ptrzekrwienne i regenerujące
tkanki



hormonalne

(pośrednie i

bezpośrednie)



cieplne

(minimalne)

RODZAJE ZABIEGÓW Z PASTY

RODZAJE ZABIEGÓW Z PASTY

BOROWINOWEJ

BOROWINOWEJ



okłady i zawijania:

całkowite i

częściowe



jontoforeza borowinowa:

z katody, 10-

20 mA, 20-30 min.



fonoforeza borowinowa:

0,2-0,6

W/cm2



kąpiele zawiesinowe



zabiegi stomatologiczne

(okłady)



tampony ginekologiczne

WSKAZANIA LECZNICZE DO

WSKAZANIA LECZNICZE DO

STOSOWANIA PASTY

STOSOWANIA PASTY

BOROWINOWEJ (1)

BOROWINOWEJ (1)

Choroby układu

Choroby układu

ruchu

ruchu

• Reumatologia:
• RZS
• ZZSK
• artropatia dnawa
• choroba

zwyrodnieniowa
stawów z objawami
zapalnymi

Neurologia

Neurologia

Niedowłady kończyn

dolnych z przyczyn

naczyniowych

niedowłady w przebiegu

stwardnienia

rozsianego

przewlekłe zapalenie

wielonerwowe,

zapalenie korzonków

nerwowych

WSKAZANIA LECZNICZE DO

WSKAZANIA LECZNICZE DO

STOSOWANIA PASTY

STOSOWANIA PASTY

BOROWINOWEJ (2)

BOROWINOWEJ (2)

Choroby układu

Choroby układu

krążenia

krążenia

• przewlekłe

niedokrwienie
kończyn dolnych

• choroba Raynauda

Powikłania

Powikłania

cukrzycowe

cukrzycowe

makro i

mikroangiopatia

kończyn dolnych

polineuropatia

cukrzycowa

WSKAZANIA LECZNICZE DO

WSKAZANIA LECZNICZE DO

STOSOWANIA PASTY

STOSOWANIA PASTY

BOROWINOWEJ (3)

BOROWINOWEJ (3)

Choroby kobiece:

Choroby kobiece:

• przewlekłe i

podostre zapalenie
narządów rodnych

• wybrane schorzenia

ginekologiczne
prowadzące do
niepłodności

• stany pooperacyjne

Ch.

Ch.

laryngologiczne i

laryngologiczne i

stomatologiczne:

stomatologiczne:

przewlekły zanikowy

nieżyt nosa

przewlekłe zapalenie

zatok, krtani i

tchawicy

choroby przyzębia

LECZENIE PASTĄ BOROWINOWA

LECZENIE PASTĄ BOROWINOWA

PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ

PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ

CUKRZYCOWYCH

CUKRZYCOWYCH

• osteoporoza

•

artropatia Charcota

artropatia Charcota

•

przykurcz Dupuytrena

przykurcz Dupuytrena

•

cheiroartropatia

cheiroartropatia

ARTROPATIA

ARTROPATIA

• zanikowe przebarwienie
• tłuszczowe obumieranie

•

twardzina

twardzina

•

lipodystrofia poinsulinowa

lipodystrofia poinsulinowa

POWIKŁANIA

POWIKŁANIA

SKÓRNE

SKÓRNE

PARADONTOZ

PARADONTOZ

A

A

•

zespół korzonkowy

zespół korzonkowy

• polineuropatia
• mononeuropatia

•

neuropatia wegetatywna (układ

neuropatia wegetatywna (układ

naczyniowy)

naczyniowy)

NEUROPATIA

NEUROPATIA

•

choroba naczyniowa nóg

(macroangiopathia)
• zespół stopy cukrzycowej

ANGIOPATIA

ANGIOPATIA

można stosować zamiennie pastę lub

można stosować zamiennie pastę lub

borowinę

borowinę

PODSTAWOWE WSKAZANIA DO

PODSTAWOWE WSKAZANIA DO

LECZENIE BOROWINĄ I PASTĄ

LECZENIE BOROWINĄ I PASTĄ

BOROWINOWĄ

BOROWINOWĄ

BOROWINĄ

BOROWINĄ



choroby ortopedyczno-urazowe



niedowłady, porażenia



choroby zwyrodnieniowe stawów



stany zapalne dróg rodnych



stany pooperacyjne dróg rodnych



niepłodność, klimakterium



przewlekłe zapalenie pęcherzyka

żółciowego i wątroby



zapalenie pęcherza moczowego



zapalenie krtani i zatok



zapalenie przedniego odcinka

oka

PASTĄ BOROWINOWĄ

PASTĄ BOROWINOWĄ

reumatolidalne zapalenie stawów
zesztywniające zapalenie stawów
dna moczanowa

niedowłady kończyn z przyczyn

naczyniowych

stwardnienie rozsiane
zapalenie wielonerwowe
zapalenie korzonków nerwowych
cukrzyca: makro i mikroangiopatia

kończyn dolnych,

polineuropatia, paradontopatia

przewlekłe niedokrwienie kończyn

dolnych

choroba Raynauda

przewlekłe zapalenie skóry,

łuszczyca

PREPARATY BOROWINOWE

PREPARATY BOROWINOWE



pasta borowinowa

pasta borowinowa



plastry borowinowe

plastry borowinowe



maść borowinowa

maść borowinowa



emulsja do kąpieli

emulsja do kąpieli



hydrożel do okładów

hydrożel do okładów

(„Terma borowinowa”)

(„Terma borowinowa”)



żel fizjologiczny

żel fizjologiczny

- do jontoforezy

- do jontoforezy

(0,01-0,05 mA/cm

(0,01-0,05 mA/cm

2

2

z

z

katody)

katody)

- do fonoforezy

- do fonoforezy

(0,4-0,6 W/cm

(0,4-0,6 W/cm

2

2

)

)



krem do masażu

krem do masażu

Świnoujście

Świnoujście

OPTYMALNE PARAMETRY

OPTYMALNE PARAMETRY

MIKROKLIMATU

MIKROKLIMATU

POMIESZCZENIA

POMIESZCZENIA

ZABIEGOWEGO DO

ZABIEGOWEGO DO

PELOIDOTERAPII

PELOIDOTERAPII



temperatura powietrza-

25-26

O

C



wilgotność względna-

30-

60%



temperatura ekwiwalentno-efektywna-

22-

23

O

C

Dziękuję

Dziękuję