Pedagogika –

Antypedagogika

Antypedagogika

to nurt w pedagogice negujący

tradycyjną formę
wychowania, która opiera się
na zasadzie „sterowania”
życiem dziecka.

Antypedagogika

• Ruch antypedagogiczny pojawił się

i skrystalizował na przełomie lat 60 i 70,
XX wieku w USA

• Przedstawiciele: John Holt, Alice Miller,

Henrich Kupffer, Hubertus von
Schönbeck, Ekkehard von Braunmühl

• W Polsce głównym przedstawicielem

antypedagogiki jest Bogusław
Śliwerski

Założenia myśli

antypedagogicznej

1) Człowiek jest istotą wewnętrznie scaloną,

holistyczną, jest jednością ciała, psychiki
i duszy.

2) Człowiek jest istotą wolną,

niepowtarzalną, nie podlegającą sferze
duchowej i kontroli społecznej.

3) Człowiek jest istotą społeczną i

konstruktywną, rodzi się z nieskończoną
miłością do samego siebie. Akceptacja
innych jest pochodną jego autoafirmacji.

Założenia myśli

antypedagogicznej

4) Wszyscy ludzie są sobie równi, bez

względu na wiek, płeć, rasę,
przekonanie polityczne, czy wyznanie
religijne.

5) Człowiek nie jest istotą, która musi

być intencjonalnie wychowywana.

6) Człowiek jest zdolny już od urodzenia

samemu odczuwać własne dobro i
w pełni stanowić o samym sobie.

Założenia myśli

antypedagogicznej

7) Człowiek jest w 100% odpowiedzialny za

samego siebie.

8) Dzieciństwo nie jest fazą przejściową do

społeczeństwa, ale w pełni wartościowym
stanem humanum każdej osoby.

9) Człowiek, który nie jest w okresie swojego

dzieciństwa psychicznie i fizycznie
opresjonowany nie potrzebuje jako osoba
dorosła stosować przemocy wobec innych
ludzi.

Założenia myśli

antypedagogicznej

10) Człowiek uczy się z radością i satysfakcją

przez całe życie i potrafi rozwijać swoje
umiejętności, jeżeli od urodzenia
wspierano jego naturalną, wewnętrzną
skłonność do tej aktywności.

11) Człowiek wspierany w swoim

dzieciństwie lojalnie przez rodziców potrafi
jako osoba dorosła przetrzymać presję
innych osób, organizacji i struktur władzy,
nie tracąc poczucia własnej tożsamości.

Założenia myśli

antypedagogicznej

12) Człowiek, który nauczył się w swoim dzieciństwie

współżycia z innymi ludźmi w sposób otwarty i

wolny od wychowawczych intencji, doceni wartości

tego typu interakcji dla siebie i dla społeczeństwa w

trakcie osobistych spotkań z ludźmi.

13) Człowiek, który od urodzenia nie dojrzewa

w relacji psychicznej typu: „góra – dół”, czy „pan –

niewolnik”, doświadcza konfliktów jako

codziennej formy współżycia, a nie jako

katastrofy we wzajemnych stosunkach

międzyludzkich; regulacja przeciwstawnych

interesów odbywa się bez lekceważenia drugiej

strony.

Założenia myśli

antypedagogicznej

14) Człowiek, który jako dziecko może

żyć własnym życiem, z pełnym
poszanowaniem swoich praw, nie
potrzebuje uciekać w wyobcowany
świat konsumpcji, czy narkotyków.

Pedagogika intencjonalna -

antypedagogika

Pedagogika intencjonalna – wyraźnie

zorientowana na cel i zmiany (np. w
uczniu, dziecku).

Pedagogika nieintencjonalna

(antypedagogika) – zorientowana na
wspieranie i wspomaganie (jednostek i
grup społecznych), bez wyraźnie
określonej intencji dokonywania zmiany.

PEDAGOGIKA

ANTYPEDAGOGIKA

Wychowanie jako urabianie
wg wzorca, kierowanie lub

stymulowanie rozwoju.

Wspieranie, wspomaganie
rozwoju,

(„z drugiej strony
wychowania”).

Wychowanie ma charakter
głównie intencjonalny.

Negacja intencjonalnego
wychowania. Wychowanie ma
charakter nieintencjonalny.

Dziecko traktowane jest jako

byt niepełnowartościowy,
dozwolona jest więc presja dla
dobra wychowanka.

Dziecko traktowane jest jako

byt pełnowartościowy,
niedozwolona jest więc presja
na wychowanka.

Człowiek od urodzenia jest
jednostką ambiwalentną i

zdecentrowaną. Konieczne
jest więc wychowanie, które
ma scalić wewnętrznie
zdecentrowaną strukturę

jednostki.

Człowiek od urodzenia jest
jednostką wewnętrznie

scaloną. Wychowanie nie
polega więc na wewnętrznym
scalaniu jednostki, gdyż
jednostka taka się już rodzi.

Człowiek nie jest jednostką wolną

i niepowtarzalną, ma się dopiero

taką stać w spotkaniu z drugim

człowiekiem. Wychowanie jest

takim właśnie spotkaniem z

drugim człowiekiem i jego ślady

zapisywane są w pamięci.

Człowiek jest jednostką wolną,

niepowtarzalną, nie podlega więc

w sferze duchowej kontroli

społecznej. Spotkanie

z drugim człowiekiem nie jest mu

potrzebne dla potwierdzenia

swojej wolności i tożsamości.

Wychowanie nie ma zapisywać

„ślady wolności” lecz

zachowywać istniejącą już od

urodzenia wolność.

Wychowanie ma na celu intencję

dokonania jakiejś zmiany w

jednostce. Zmiana ta dokonuje

się w niej w spotkaniu z innymi

ludźmi. Tworzą one razem strony

dialogu edukacyjnego.

Wychowanie bez intencji

przygotowuje do spotkania z

ludźmi w sposób otwarty

i wolny bez jakiejkolwiek próby

dokonywania zmian w jednostce.

Wychowanie jest tu

wychowaniem do wolności, czyli

do czegoś co trzeba dopiero

tworzyć.

Wychowanie jest tu

wychowaniem w wolności, czyli w

zachowaniu tego co jest.

Naturalna ciekawość człowieka

musi być ukierunkowana w taki

sposób aby odpowiadała

pewnym, uznanym społecznie

(intersubiektywnie) normom

i odkrytym prawidłowościom

rozwoju. Wychowanie ma więc

modyfikować

i ukierunkowywać naturalną

ciekawość człowieka.

Człowiek jest z natury ciekawy,

uczy się

z radością i satysfakcją przez całe

życie.

Ta jego naturalna, wewnętrzna

skłonność wymaga jedynie

wsparcia. Wychowanie ma więc

wspierać tę naturalną skłonność

człowieka.

Wychowanie dopuszcza pewne

formy, zwłaszcza psychicznej i

społecznej, presji

i przemocy. Jedną z takich form

przemocy jest przymus

organizacyjny i programowy we

współczesnej szkole.

Wychowanie ma odbywać się bez

jakichkolwiek form psychicznej i

fizycznej presji i przemocy. Jest

niedopuszczalny więc przymus

organizacyjny i programowy – a

zwłaszcza wymagania

programowe

i stopnie szkolne.

Człowiek ma dopiero stać się

odpowiedzialny za siebie samego.

Ma dopiero stać się w pełni

doskonałym

i samodzielnym bytem.

Człowiek od urodzenia jest w

100% odpowiedzialny za siebie

samego. Jest

w pełni doskonałym i

samodzielnym bytem.

Wychowanie jest przygotowaniem

do samodzielności i doskonałości.

Wychowanie jest wychowaniem

w samodzielności i doskonałości.