FUNKCJE UKŁADU KRĄŻENIA

FUNKCJE UKŁADU KRĄŻENIA



transport produktów trawienia z

transport produktów trawienia z

przewodu pokarmowego oraz zbędnych

przewodu pokarmowego oraz zbędnych

i szkodliwych produktów metabolizmu

i szkodliwych produktów metabolizmu



transport gazów oddechowych z płuc i

transport gazów oddechowych z płuc i

do płuc

do płuc



wyrównywanie temperatury wszystkich

wyrównywanie temperatury wszystkich

płynów ustrojowych i tkanek

płynów ustrojowych i tkanek



Funkcje obronne (wraz z układem

Funkcje obronne (wraz z układem

limfatycznym)

limfatycznym)

UTRZYMANIE HOMEOSTAZY
USTROJU!!!

UKŁAD KRWIONOŚNY –

BUDOWA



• Serce – pompa umożliwiająca krążenie
krwi



• Naczynia krwionośne – transportują
pompowaną krew:

1.Tętnice – grubościenne, krew z serca do

tkanek

2. Żyły – transportują krew z tkanek do serca
3. Naczynia włosowate – cienkie kapilary

uczestniczące w wymianie substancji
między krwią, a otaczającymi tkankami

Rozmieszczenie krwi w układzie krwionośnym

żyły - 70%

Tętnice -
16%

Naczynia
kapilarne -
7%

serce - 7%

Mięsień sercowy

Mięsień sercowy

Budowa i fizjologia

Budowa i fizjologia

mięśnia sercowego

mięśnia sercowego

Budowa histologiczna serca

Budowa histologiczna serca

Tkanka mięśniowa poprzecznie

Tkanka mięśniowa poprzecznie

prążkowana sercowa

prążkowana sercowa

Składa się z:

Składa się z:

1.

1.

Włókien mięśniowych –

Włókien mięśniowych –

kardiomiocytów

kardiomiocytów

2.

2.

Istoty międzykomórkowej

Istoty międzykomórkowej

Komórki mięśnia sercowego

Komórki mięśnia sercowego



Poprzecznie prążkowane

Poprzecznie prążkowane



Zawierają jedno lub dwa jądra

Zawierają jedno lub dwa jądra



Miofibryle – mniej liczne niż w tkance

Miofibryle – mniej liczne niż w tkance

poprzecznie prążkowanej szkieletowej

poprzecznie prążkowanej szkieletowej



Siateczka sarkoplazmatyczna słabiej

Siateczka sarkoplazmatyczna słabiej

rozwinięta – diady zamiast triad

rozwinięta – diady zamiast triad



Bardzo dużo mitochondriów

Bardzo dużo mitochondriów

(sarkosomy)

(sarkosomy)



Głównym materiałem energetycznym

Głównym materiałem energetycznym

serca są triglicerydy, które często

serca są triglicerydy, które często

obserwuje się w postaci drobnych

obserwuje się w postaci drobnych

kropli lipidowych.

kropli lipidowych.

Wstawki

Wstawki



Są najbardziej charakterystyczną

Są najbardziej charakterystyczną

strukturą tkanki mięśniowej.

strukturą tkanki mięśniowej.



Są to złożone połączenia

Są to złożone połączenia

międzykomórkowe łączące komórki

międzykomórkowe łączące komórki

we włókna oraz umożliwiające

we włókna oraz umożliwiające

przekazywanie jonów między

przekazywanie jonów między

komórkami i jednoczesny skurcz

komórkami i jednoczesny skurcz

wszystkich komórek we włóknie.

wszystkich komórek we włóknie.

Rodzaje miocytów serca

Rodzaje miocytów serca



Miocyty przedsionków.

Miocyty przedsionków.



Kardiomiocyty komór.

Kardiomiocyty komór.



Miocyty układu

Miocyty układu

bodźcoprzewodzącego:

bodźcoprzewodzącego:

Kardiomiocyty robocze

Kardiomiocyty robocze

Kardiomiocyty robocze

Kardiomiocyty robocze

– są połączone wstawkami, w

– są połączone wstawkami, w

obrębie których występują połączenia jonowo-

obrębie których występują połączenia jonowo-

metaboliczne. Połączenia te pozwalają na swobodną

metaboliczne. Połączenia te pozwalają na swobodną

dyfuzję jonów między komórkami.

dyfuzję jonów między komórkami.

Budowa histologiczna

Budowa histologiczna

Miocyty układu bodźcoprzewodzącego

Miocyty układu bodźcoprzewodzącego

– różnią się

– różnią się

cechami morfologicznymi i czynnościowymi od

cechami morfologicznymi i czynnościowymi od

kardiomiocytów roboczych.

kardiomiocytów roboczych.

Ich zadaniem jest generowanie stanu czynnego

Ich zadaniem jest generowanie stanu czynnego

w samym sercu i przewodzenie ich do kardiomiocytów

w samym sercu i przewodzenie ich do kardiomiocytów

roboczych w sposób ściśle uporządkowany w czasie

roboczych w sposób ściśle uporządkowany w czasie

i przestrzeni.

i przestrzeni.

Układ bodźcoprzewodzący

Układ bodźcoprzewodzący



Węzeł zatokowo-przedsionkowy

Węzeł zatokowo-przedsionkowy



Węzeł przedsionkowo-komorowy

Węzeł przedsionkowo-komorowy



Pęczek Hisa – pęczek przedsionkowo-

Pęczek Hisa – pęczek przedsionkowo-

komorowy.

komorowy.



Włókna Purkinjego – końcowe odgałęzienia

Włókna Purkinjego – końcowe odgałęzienia

pęczka Hisa dochodzące do mięśni

pęczka Hisa dochodzące do mięśni

brodawkowatych komór.

brodawkowatych komór.

(komórki zbudowane podobnie do włókien

(komórki zbudowane podobnie do włókien

mięśnia sercowego – mają większą średnicę,

mięśnia sercowego – mają większą średnicę,

zawierają dużo ziaren glikogenu, i niewiele

zawierają dużo ziaren glikogenu, i niewiele

miofibryli)

miofibryli)

Cechy charakterystyczne

Cechy charakterystyczne

komórek układu

komórek układu

boźdzcoprzewodzacego

boźdzcoprzewodzacego

komórki zbudowane podobnie do włókien

komórki zbudowane podobnie do włókien

mięśnia sercowego ale:

mięśnia sercowego ale:

-

mają większą średnicę

mają większą średnicę

-

zawierają dużo sarkoplazmy

zawierają dużo sarkoplazmy

-

zawierają dużo ziaren glikogenu

zawierają dużo ziaren glikogenu

-

zawierają

zawierają

niewiele

niewiele

miofibryli

miofibryli

Tkanka rozrusznikowa:

- zmodyfikowane kardiomiocyty

- brak stałego potencjału spoczynkowego

- spontaniczna depolaryzacja

zamykanie

kanałów dla

potasu

t

U

-65
mV

Komórki P

Komórki P



Za automatyzm serca odpowiedzialne są

Za automatyzm serca odpowiedzialne są

komórki skupione w węzłach – zatokowym i

komórki skupione w węzłach – zatokowym i

przedsionkowo-komorowym.

przedsionkowo-komorowym.



Cechą charakterystyczną tych komórek jest

Cechą charakterystyczną tych komórek jest

zdolność do samowzbudzania się (zjawisko

zdolność do samowzbudzania się (zjawisko

powolnej samoistnej depolaryzacji).

powolnej samoistnej depolaryzacji).

Węzeł zatokowy

Węzeł zatokowy

Węzeł zatokowy (rozrusznik serca) jest tzw. pierwszo-

Węzeł zatokowy (rozrusznik serca) jest tzw. pierwszo-

rzędowym ośrodkiem automatyzmu, ponieważ rytm

rzędowym ośrodkiem automatyzmu, ponieważ rytm

jego pobudzeń ma największą częstotliwość (w

jego pobudzeń ma największą częstotliwość (w

spoczynku

spoczynku

60-90/min) i narzuca swój rytm drugo- i

60-90/min) i narzuca swój rytm drugo- i

trzeciorzędowym ośrodkom automatyzmu, a tym

trzeciorzędowym ośrodkom automatyzmu, a tym

samym wszystkim miocytom serca.

samym wszystkim miocytom serca.

Układ bodźcoprzewodzący

Układ bodźcoprzewodzący

Węzeł przedsionkowo-komorowy – w spoczynku

Węzeł przedsionkowo-komorowy – w spoczynku

częstość pobudzeń 40-50/min

częstość pobudzeń 40-50/min

Włókna Purkinjego – w spoczynku częstość

Włókna Purkinjego – w spoczynku częstość

pobudzeń 20-30/min

pobudzeń 20-30/min

Budowa anatomiczna serca

Budowa anatomiczna serca

Serce

Serce

-Leży w śródpiersiu

-Leży w śródpiersiu

-Składa się z 4 jam

-Składa się z 4 jam

2 przedsionki

2 przedsionki

2 komory

2 komory

serce

serce

Zrąb serca – szkielet serca

Zrąb serca – szkielet serca

Stanowi wzmocnienie mechaniczne serca –

Stanowi wzmocnienie mechaniczne serca –

zbudowany jest z tkanki łącznej zbitej i

zbudowany jest z tkanki łącznej zbitej i

składa się z:

składa się z:

-

Przegrody błoniastej

Przegrody błoniastej

-

Pierścieni włóknistych – oddzielają

Pierścieni włóknistych – oddzielają

przedsionki od komór, otaczają ujścia

przedsionki od komór, otaczają ujścia

przedsionkowo-komorowe i miejsca

przedsionkowo-komorowe i miejsca

odejścia wielkich pni tętniczych.

odejścia wielkich pni tętniczych.

-

Trójkątów włóknistych – miejsca połączenia

Trójkątów włóknistych – miejsca połączenia

pierścieni włóknistych

pierścieni włóknistych

Ściana serca

Ściana serca



Składa się z 3 warstw:

Składa się z 3 warstw:

1.

1.

Wsierdzie – wyściela wnętrze przedsionków i

Wsierdzie – wyściela wnętrze przedsionków i

komór oraz powierzchnię zastawek, strun

komór oraz powierzchnię zastawek, strun

ścięgnisych i mięśni brodawkowatych. Od

ścięgnisych i mięśni brodawkowatych. Od

strony jam serca wsierdzie jest śródbłonkiem

strony jam serca wsierdzie jest śródbłonkiem

niskim ciągłym pod którym znajduje się

niskim ciągłym pod którym znajduje się

tkanka łączna.

tkanka łączna.

2.

2.

Śródsierdzie (mięsień sercowy)- najgrubsza

Śródsierdzie (mięsień sercowy)- najgrubsza

warstwa ściany serca, grubsza w komorach

warstwa ściany serca, grubsza w komorach

niż w przedsionkach. Uwypuklenia

niż w przedsionkach. Uwypuklenia

śródsierdzia tworzą mięśnie brodawkowate

śródsierdzia tworzą mięśnie brodawkowate

napinające płatki zastawek za pomocą strun

napinające płatki zastawek za pomocą strun

ścięgnistych.

ścięgnistych.

Mięśnie brodawkowate i struny

Mięśnie brodawkowate i struny

ścięgiste komór

ścięgiste komór

3. Nasierdzie – łączy się z

3. Nasierdzie – łączy się z

śródsierdziem i częściowo stanowi

śródsierdziem i częściowo stanowi

blaszkę trzewną osierdzia. Pokrywa je

blaszkę trzewną osierdzia. Pokrywa je

nabłonek jednowarstwowy płaski.

nabłonek jednowarstwowy płaski.

Zbudowane jest z gęsto unaczynionej

Zbudowane jest z gęsto unaczynionej

i unerwionej tkanki łącznej właściwej.

i unerwionej tkanki łącznej właściwej.

Głębiej znajdują się większe naczynia

Głębiej znajdują się większe naczynia

krwionośne – naczynia wieńcowe i

krwionośne – naczynia wieńcowe i

skupiska tkanki tłuszowej.

skupiska tkanki tłuszowej.

Zastawki serca

Zastawki serca



Zbudowane są z trzech warstw:

Zbudowane są z trzech warstw:

-

Środkowej – zbudowanej z tkanki łącznej

Środkowej – zbudowanej z tkanki łącznej

zbitej zawierającej włókna kolagneowe i

zbitej zawierającej włókna kolagneowe i

sprężyste

sprężyste

-

2 zewnętrznych warstw -

2 zewnętrznych warstw -

przedłużenie wsierdzia w zastawkach

przedłużenie wsierdzia w zastawkach

przedsionkowo-komorowych z obu stron

przedsionkowo-komorowych z obu stron

w zastawka ujść tętniczych – od strony serca

w zastawka ujść tętniczych – od strony serca

warstwa pokryta wsierdziem od strony

warstwa pokryta wsierdziem od strony

tętnicy – błoną wewnętrzną tętnicy.

tętnicy – błoną wewnętrzną tętnicy.

Zastawki

Zastawki



Zastawka trójdzielna – pomiędzy prawym

Zastawka trójdzielna – pomiędzy prawym

przedsionkiem (PP) a prawą komorą (PK)

przedsionkiem (PP) a prawą komorą (PK)



Zastawka dwudzielna (mitralna) – pomiędzy

Zastawka dwudzielna (mitralna) – pomiędzy

lewym przedsionkiem (LP) a lewą komorą

lewym przedsionkiem (LP) a lewą komorą

(LK)

(LK)



Zastawka pnia płucnego – złożona z 3

Zastawka pnia płucnego – złożona z 3

płatków półksiężycowatych – pomiędzy PK

płatków półksiężycowatych – pomiędzy PK

a pniem płucnym

a pniem płucnym



Zastawka aorty - złożona z 3 płatków

Zastawka aorty - złożona z 3 płatków

półksiężycowatych (grubsze niż w zastawce

półksiężycowatych (grubsze niż w zastawce

pnia płucnego) – pomiędzy LK a aortą.

pnia płucnego) – pomiędzy LK a aortą.

Osierdzie

Osierdzie



Jest to łącznotkankowy worek

Jest to łącznotkankowy worek

otaczający serce. Składa się z dwóch

otaczający serce. Składa się z dwóch

warstw (osierdzie ścienne i osierdzie

warstw (osierdzie ścienne i osierdzie

trzewne), między którymi znajduje

trzewne), między którymi znajduje

się jama osierdzia z niewielką ilością

się jama osierdzia z niewielką ilością

płynu surowiczego.

płynu surowiczego.

Unaczynienie serca

Unaczynienie serca



Krew dopływa do serca tętnicami

Krew dopływa do serca tętnicami

wieńcowymi – są to tętnice końcowe –

wieńcowymi – są to tętnice końcowe –

więc zamknięcie ich światła powoduje

więc zamknięcie ich światła powoduje

martwicę obszaru przez nie

martwicę obszaru przez nie

zaopatrywanego – zawał serca.

zaopatrywanego – zawał serca.



Krew odpływa żyłami z większości

Krew odpływa żyłami z większości

wpadającymi do prawego przedsionka

wpadającymi do prawego przedsionka

za pośrednictwem zatoki wieńcowej.

za pośrednictwem zatoki wieńcowej.

Koronarografia

Koronarografia

Koronarografia

Koronarografia

Pracownia hemodynamiczna

Pracownia hemodynamiczna

Koronarografia

Koronarografia

Unerwienie serca

Unerwienie serca



Nerwy zaopatrujące serce pochodzą

Nerwy zaopatrujące serce pochodzą

z układu współczulnego i

z układu współczulnego i

przywspółczulnego (nerw błędny)

przywspółczulnego (nerw błędny)

Tropizmy

Tropizmy



Działanie inotropowe dodatnie

Działanie inotropowe dodatnie

– wzrost

– wzrost

kurczliwości mięśnia komór.

kurczliwości mięśnia komór.



Działanie chronotropowe dodatnie

Działanie chronotropowe dodatnie

–

–

przyspieszenie powstawania potencjałów

przyspieszenie powstawania potencjałów

czynnościowych

czynnościowych

w komórkach P

w komórkach P





zwiększenie częstotliwości

zwiększenie częstotliwości

skurczów.

skurczów.



Działanie dromotropowe dodatnie

Działanie dromotropowe dodatnie

–

–

przyspieszenie przewodnictwa potencjałów

przyspieszenie przewodnictwa potencjałów

czynnościowych przez układ

czynnościowych przez układ

bodźcoprzewodzący (głównie węzeł AV).

bodźcoprzewodzący (głównie węzeł AV).



Działanie batmotropowe ujemne

Działanie batmotropowe ujemne

–

–

zmniejszenie pobudliwości skurczowej serca.

zmniejszenie pobudliwości skurczowej serca.

Czynność

Czynność

mechaniczna

mechaniczna

serca

serca

Pobudzenie szerzy się w sercu wzdłuż układu bodźco-

przewodzącego w sposób ściśle uporządkowany pod względem
czasowym i przestrzennym.

Najpierw depolaryzacja obejmuje przedsionki; skurcz mięśnia
przedsionków przemija szybko, zanim pobudzenie obejmie
mięsień komór.

Po dojściu do strefy złącza węzła przedsionkowo-komorowego
przewodzenia pobudzenia ulega zwolnieniu– to właśnie daje
korzystne hemodynamicznie opóźnienie pobudzenia i skurczu
mięśnia komór względem skurczu przedsionków.

Skurcz przedsionków dopełnia objętość rozkurczową komory
(do EDV), a skurcz komór rozpoczyna się po zakończeniu
skurczu przedsionków.

CYKL HEMODYNAMICZNY SERCA

CYKL HEMODYNAMICZNY SERCA

Skurcz

mięśnia komór serca powoduje gwałtowny

wzrost

ciśnienia
w jamach komór

, w czasie

rozkurczu ciśnienie

w komorach

maleje

.

Zmiany ciśnienia powodują ruch płatków zastawek
zamykających lub otwierających

ujścia żylne i tętnicze, co reguluje

przepływ krwi

między komorami i przedsionkami oraz między

komorami i tętnicami: aortą i tętnicą płucną.

Bierne,

zależne od różnic ciśnienia, ruchy zastawek

powodują

wyrzut krwi do tętnic w okresie skurczu

komór (po

przekroczeniu wartości ciśnienia rozkurczowego w tętnicach)
oraz

swobodny napływ krwi z przedsionków do komór w czasie ich

rozkurczu

.

CYKL HEMODYNAMICZNY SERCA

CYKL HEMODYNAMICZNY SERCA

Zmiany objętości i ciśnienia w jamach serca występują w

określonym porządku i nazywane są fazami cyklu sercowego.

W fazach cyklu sercowego wyróżniamy:



okres skurczu komór



okres rozkurczu komór

 

CYKL HEMODYNAMICZNY SERCA

CYKL HEMODYNAMICZNY SERCA

Cykl pracy serca

Cykl pracy serca



Rozkurcz komór (

Rozkurcz komór (

Diastole

Diastole

) trwa ponad 0,5

) trwa ponad 0,5

sekundy; jest fazą, w czasie której następuje

sekundy; jest fazą, w czasie której następuje

wypełnianie komór krwią przez otwarte zastawki

wypełnianie komór krwią przez otwarte zastawki

przedsionkowo-komorowe, w ostatnim

przedsionkowo-komorowe, w ostatnim

podokresie rozkurczu komór następuje skurcz

podokresie rozkurczu komór następuje skurcz

przedsionków.

przedsionków.



Skurcz komór (

Skurcz komór (

Systole

Systole

) trwa ~0,3 sekundy; w

) trwa ~0,3 sekundy; w

czasie tej fazy następuje wzrost ciśnienia w

czasie tej fazy następuje wzrost ciśnienia w

komorach oraz wyrzut krwi do aorty i tętnicy

komorach oraz wyrzut krwi do aorty i tętnicy

płucnej przez otwierające się zastawki

płucnej przez otwierające się zastawki

półksiężycowate.

półksiężycowate.

Diastole

Diastole

Systole

Systole

Cykl pracy serca

Cykl pracy serca

Pełny cykl pracy serca trwa około 0,8 sekundy; fazy cyklu sercowego to:

Pełny cykl pracy serca trwa około 0,8 sekundy; fazy cyklu sercowego to:



Skurcz komór:

Skurcz komór:

-

Izowolumetryczny

Izowolumetryczny

-

podokres wyrzutu:

podokres wyrzutu:

maksymalnego

maksymalnego

zredukowanego

zredukowanego



Rozkurcz komór:

Rozkurcz komór:

-

protodiastoliczny

protodiastoliczny

-

izowolumetryczny

izowolumetryczny

-

faza wypełniania komór: szybki napływ krwi,

faza wypełniania komór: szybki napływ krwi,

wolne wypełnianie – tzw. Diastasis (przerwa)

wolne wypełnianie – tzw. Diastasis (przerwa)

skurczu przedsionków

skurczu przedsionków

Cykl pracy serca

Cykl pracy serca

Fazy cyklu pracy serca

Fazy cyklu pracy serca

Czas

Czas

trwani

trwani

a

a

(ms)

(ms)

Zastawki

Zastawki

przedsionkow

przedsionkow

o-komorowe

o-komorowe

pnia

pnia

płucnego

płucnego

i aorty

i aorty

ROZKURCZ

ROZKURCZ

komór

komór

protodiastoliczny

protodiastoliczny

zamknięte

zamknięte

otwarte

otwarte

izowolumetryczny

izowolumetryczny

zamknięte

zamknięte

okres szybkiego wypełniania się

okres szybkiego wypełniania się

komór

komór

otwarte

otwarte

przerwa

przerwa

skurcz przedsionków

skurcz przedsionków

SKURCZ

SKURCZ

komór

komór

izowolumetryczny

izowolumetryczny

50

50

zamknięte

zamknięte

izoto-

izoto-

niczny

niczny

okres maksymalnego

okres maksymalnego

wyrzutu

wyrzutu

90

90

otwarte

otwarte

okres zredukowanego

okres zredukowanego

wyrzutu

wyrzutu

130

130

ROZKURCZ

ROZKURCZ

komór

komór

okres protodiastoliczny

okres protodiastoliczny

40

40

izowolumetryczny

izowolumetryczny

80

80

zamknięte

zamknięte

okres szybkiego wypełniania się

okres szybkiego wypełniania się

komór

komór

110

110

otwarte

otwarte

przerwa

przerwa

190

190

skurcz przedsionków

skurcz przedsionków

110

110

Łączny czas trwania skurczu i rozkurczu

Łączny czas trwania skurczu i rozkurczu

serca

serca

800

800

II TON

I TON

III t

IV t

Tony serca

Tony serca

T1

T1

– zamykanie zastawek mitralnej i trójdzielnej

– zamykanie zastawek mitralnej i trójdzielnej

T2

T2

– zamkykanie zastawek półksiężycowatych

– zamkykanie zastawek półksiężycowatych

T3

T3

– szybkie napełnianie komór na początku rozkurczu

– szybkie napełnianie komór na początku rozkurczu

może być fizjologiczny u dzieci i młodzieży

może być fizjologiczny u dzieci i młodzieży

T4

T4

– przyspieszone wypełnianie komór podczas skurczu przedsionków

– przyspieszone wypełnianie komór podczas skurczu przedsionków

zazwyczaj patologiczny

zazwyczaj patologiczny

Tony serca i ich główne

Tony serca i ich główne

źródła

źródła

POJEMNOŚC MINUTOWA SERCA (Q);

POJEMNOŚC MINUTOWA SERCA (Q);

Q= SV x HR

Q= SV x HR

(SV – objętość wyrzutowa, HR- częstość pracy serca)

(SV – objętość wyrzutowa, HR- częstość pracy serca)

Q w warunkach spoczynkowych wynosi ok. ~ 5 L/ min

Q w warunkach spoczynkowych wynosi ok. ~ 5 L/ min

(a podczas wysiłków maksymalnych po uruchomieniu rezerw

(a podczas wysiłków maksymalnych po uruchomieniu rezerw

chrono- i inotropowych nawet 24-36L/min)

chrono- i inotropowych nawet 24-36L/min)

Indeks sercowy

Indeks sercowy

(CI)

(CI)

CI (

CI (

Cardiac index

Cardiac index

)

)

= pojemność minutowa /

= pojemność minutowa /

m

m

2

2

powierzchni ciała

powierzchni ciała

CI

CI

= 3,2 l/min/m

= 3,2 l/min/m

2

2

Objętości i pojemność

Objętości i pojemność

serca

serca

•

EDV

EDV

– objętość końcoworozkurczowa

– objętość końcoworozkurczowa

•

ESV

ESV

– objętość końcowoskurczowa

– objętość końcowoskurczowa

•

SV

SV

– objętość wyrzutowa

– objętość wyrzutowa

Q = HR

Q = HR

x

x

SV

SV

EDV = ESV + SV

EDV = ESV + SV

EDV = ESV + Vpż

EDV = ESV + Vpż

Vpż – powrót żylny

Vpż – powrót żylny

.

.

Frakcja wyrzut

Frakcja wyrzut

u EF

u EF

Stanowi najważniejszy wskaźnik kurczliwości

Stanowi najważniejszy wskaźnik kurczliwości

serca,

serca,

EDV

EDV

– objętość końcoworozkurczowa

– objętość końcoworozkurczowa

SV – objętość wyrzutowa

SV – objętość wyrzutowa

%

100





EDV

SV

EF

FRAKCJA WYRZUTOWA

Rutynowo oceniana zwykle dla lewej komory



obniżenie

poniżej

50%

dowodzi

niewydolności mięśnia sercowego LK.

Regulacja czynności

Regulacja czynności

serca

serca

dotyczy:
 częstotliwości skurczów serca (HR) –

działanie

działanie

chronotropowe

chronotropowe

 przewodzenia w układzie bodźco-przewodzącym –

działanie

działanie

dromotropowe

dromotropowe

 siły skurczu mięśnia sercowego –

działanie

działanie

inotropowe

inotropowe

 pobudliwości mięśnia sercowego –

działanie

działanie

batmotropowe

batmotropowe

 napięcia mięśni komór w okresie ich rozkurczu –

działanie

działanie

tonotropowe

tonotropowe

Regulacja czynności serca

Regulacja czynności serca



Może mieć charakter regulacji

Może mieć charakter regulacji

wewnętrznej

wewnętrznej





zależnej od właściwości komórek

zależnej od właściwości komórek

budujących mięsień sercowy

budujących mięsień sercowy

zewnętrznej

zewnętrznej





związanej z wpływem

związanej z wpływem



ligandów (mediatorów układu autonomicznego,

ligandów (mediatorów układu autonomicznego,

hormonów, czynników humoralnych lokalnych),

hormonów, czynników humoralnych lokalnych),



jonów,

jonów,



metabolitów.

metabolitów.

Regulacja czynności serca

Regulacja czynności serca

OBCIĄŻENIE WSTĘPNE (PRELOAD)

OBCIĄŻENIE WSTĘPNE (PRELOAD)

 

Wypełnianie krwią komór serca w czasie rozkurczu
powoduje naprężenie ich ścian, zależne od wartości
ciśnienia wewnątrzkomorowego (P

k

), wymiarów jamy

komory (r) i grubości jej ściany (h).

Naprężenie ścian komory pod koniec rozkurczu

Naprężenie ścian komory pod koniec rozkurczu

nazywamy obciążeniem wstępnym.

nazywamy obciążeniem wstępnym.

Obciążenie wstępne powoduje zależne od podatności
ściany komory rozciągnięcie sarkomerów
kardiomiocytów  podstawa regulacji

heterometrycznej.

 

Klinicznie użyteczną miarą obciążenia wstępnego jest

wartość EDV

OBCIĄŻENIA SERCA

OBCIĄŻENIA SERCA

Zdolność do generowania siły przy danej wyjściowej

rozkurczowej długości mięśnia (czyli w sercu przy danej

EDV);

Zwiększeniu się kurczliwości mięśnia sercowego

towarzyszy nie tylko wzrost SV ale i przyspieszenie

narastania siły, czyli dynamizacja wyrzutu krwi z komory,

KURCZLIWOŚĆ

KURCZLIWOŚĆ

TO

TO

NAPRĘŻENIE ŚCIANY KOMORY W CZASIE SKURCZU

zależy od:

• aktualnego ciśnienia w komorze w czasie skurczu (P)

• wymiarów jamy komory (r)

• grubości ściany (h)

a parametry te ulegają ciągłym zmianom w przebiegu skurczu.

W czasie skurczu izowolumetrycznego naprężenie ściany komory

W czasie skurczu izowolumetrycznego naprężenie ściany komory

jest określone wymiarami komory i wartością ciśnienia

jest określone wymiarami komory i wartością ciśnienia

rozkurczowego w aorcie.

rozkurczowego w aorcie.

OBCIĄŻENIE NASTĘPCZE -

OBCIĄŻENIE NASTĘPCZE -

AFTERLOAD

AFTERLOAD

Regulacja zewnętrzna w

Regulacja zewnętrzna w

mięśniu sercowym

mięśniu sercowym



nerwowa

nerwowa

– układ współczulny

– układ współczulny

–

–

układ przywsp

układ przywsp

ó

ó

łczulny

łczulny



hormonalna

hormonalna

– hormony tarczycy,

– hormony tarczycy,

aminy

aminy

katecholowe

katecholowe

,

,

glukagon

glukagon



humoralna

humoralna

–

–

↑

↑

Na

Na

+

+

zmniejszenie siły skurczu

zmniejszenie siły skurczu

–

–

↑

↑

K

K

+

+

zmniejszenie siły skurczu

zmniejszenie siły skurczu

–

–

↑

↑

Ca

Ca

2+

2+

wzrost siły skurczu

wzrost siły skurczu

Regulacja zewnętrzna

Regulacja zewnętrzna

w

w

mięśniu sercowym

mięśniu sercowym

!!!!

!!!!

Zwiększona kurczliwość osiągana jest przy wpływie czynników

Zwiększona kurczliwość osiągana jest przy wpływie czynników

inotropowo dodatnich:

inotropowo dodatnich:



aminy katecholowe (pobudzenie receptora beta

aminy katecholowe (pobudzenie receptora beta

1

1

)

)



glikozydy nasercowe (blokada pompy Na-K, wzrost

glikozydy nasercowe (blokada pompy Na-K, wzrost

stężenia

stężenia

Ca

Ca

2+

2+

)

)



glukagon (wzrost cAMP)

glukagon (wzrost cAMP)



glikokortyko

glikokortyko

steroidy

steroidy



hormony gruczołu tarczowego

hormony gruczołu tarczowego



ksantyny, papaweryna- hamowanie fosfodiesterazy

ksantyny, papaweryna- hamowanie fosfodiesterazy

Regulacja zewnętrzna

Regulacja zewnętrzna

w mięśniu

w mięśniu

sercowym

sercowym

NERWOWA

NERWOWA

Włókna wspólczulne są „wszędobylskie” i powodują tropizmy

Włókna wspólczulne są „wszędobylskie” i powodują tropizmy

dodatnie.

dodatnie.

Nerwy błędne unerwiają tylko mięsień przedsionków oraz 2

Nerwy błędne unerwiają tylko mięsień przedsionków oraz 2

węzły.

węzły.

Fizjologicznie układ przywspółczulny

Fizjologicznie układ przywspółczulny

ma

ma

przewagę nad

przewagę nad

układem wpółczulnym

układem wpółczulnym

w

w

zakresie unerwienia węzła SA

zakresie unerwienia węzła SA

(działa tonicznie)

(działa tonicznie)





n. błędny

n. błędny





Ach

Ach





receptor M2

receptor M2





↓

↓

HR

HR

NERWY BŁĘDNE –działanie

NERWY BŁĘDNE –działanie

bezpośrednie wynikające ze

bezpośrednie wynikające ze

↓cAMP

↓cAMP



CHRONOTROPOWE UJEMNIE

CHRONOTROPOWE UJEMNIE





BRADYCARDIA

BRADYCARDIA



Dromotropowe ujemnie

Dromotropowe ujemnie



Zmniejszenie siły skurczu mięśnia przedsionków

Zmniejszenie siły skurczu mięśnia przedsionków

Jednocześnie nn. X działają hamująco na uwalnianie

Jednocześnie nn. X działają hamująco na uwalnianie

oraz działanie neurotransmitterów włókien

oraz działanie neurotransmitterów włókien

współczulnych

współczulnych

.

.