Środki antyseptyczne

i dezynfekujące

proces niszczenia niekorzystnie

oddziaływujących

drobnoustrojów w określonym środowisku

- proces niszczenia drobnoustrojów

chorobotwórczych lub względnie
chorobotwórczych w środowisku człowieka

Dezynfekcja

Cel – zapobieganie zakażeniom

egzogennym

nabywanym od innych chorych, od

personelu

pielęgnującego lub pochodzących ze
środowiska

Antyseptyka

• niszczenie (lub usuwanie)

drobnoustrojów

na skórze człowieka, błon śluzowych,

zakażonych ran

Dezynfekcja a Antyseptyka

• W procesie dezynfekcji stosuje się

środki

chemiczne lub fizyczne, w

antyseptyce

wyłącznie chemiczne.

Aseptyka

• niedopuszczenie do

zanieczyszczenia

lub zakażenia drobnoustrojami

chorego lub zdrowego człowieka,
materiału, sprzętu medycznego
itp.

Cechy dobrego środka

• wykazuje działanie już w bardzo małych stężeniach
• ma szeroki zakres działania i jego działanie nie ulega

zmianie pod wpływem środowiska, światła

• nie jest toksyczny, nie wykazuje działań

niepożądanych

• jest trwały i tani
• nie ma nieprzyjemnego zapachu
• nie barwi
• dobrze rozpuszcza się w wodzie
• łatwo przenika nawet przez suchą materię organiczną
• nie powoduje powstawania form opornych

Antyseptyka skóry rąk

flora przejściowa – drobnoustroje znajdujące się
na powierzchni skóry, łatwo usuwalne już w czasie
zwykłego mycia wodą z dodatkiem detergentu

flora osiadła – drobnoustroje bytujące w głębi skóry,
mają zdolność namnażania się i wytworzenia mikrokolonii
w skórze a w trakcie złuszczania naskórka, pocenia się rąk
wydostają się na zewnątrz. Nawet intensywne mycie
i szorowanie z użyciem detergentu nie zapewnia jałowości
rąk.

Błędy w antyseptyce skóry

rąk

• zbyt krótki czas użycia antyseptyku

• zbyt mała objętość antyseptyku

• uchybienia w standardowej procedurze mycia i

dezynfekcji, pomijanie niektórych obszarów dłoni

• stosowanie alkoholowych roztworów antyseptyków na

mokrą, brudną skórę rąk

Błędy w antyseptyce

skóry rąk

Etapy antyseptyki skóry rąk

I etap – mycie rąk mydłem w płynie lub
detergentem z antyseptykiem (5 ml)
przez 2 minuty wg schematu.

Szczotki jednorazowe jałowe należy stosować
tylko do pierwszej w ciągu dnia antyseptyki,
później ewentualnie do czyszczenia paznokci.
Osuszanie ręcznikiem jałowym, jednorazowym.

Etapy antyseptyki skóry rąk

II etap – nacierać dłonie, nadgarstek
i przedramię 5 ml alkoholowego
preparatu antyseptycznego
dwukrotnie przez 5 minut, poczekać
do wyschnięcie skóry, nałożyć

rękawiczki

jednorazowe jałowe.
Po zdjęciu rękawiczek higieniczne mycie rąk,
nałożenie kremu lub emulsji pielęgnacyjnej.

Środek odkażający

To substancja zabijająca wszystkie wegetatywne
postacie drobnoustrojów. Niektóre środki
odkażające umożliwiają wyjałowienie, czyli
zabicie wszystkich drobnoustrojów z zarodnikami
włącznie.
Do wyjałowienie niezbędny jest dłuższy czas
i większe stężenie niż do odkażenia.

ŚRODEK ANTYSEPTYCZNY

substancja, która niszczy

drobnoustroje

lub hamuje ich namnażanie (działa
bakteriobójczo lub

bakteriostatycznie)

Środki antyseptyczne

wasy i zasady

• KWAS OCTOWY:

powszechnie stosowany do

konserwowania środków spożywczych. Surowy ocet
drzewny jest stosowany do przepłukiwań pochwy w
stężeniu 1-2 łyżek na 11.wody

• KWAS MLEKOWY:

stosowany do przepłukiwania

pochwy w roztworach o pH ok. 3.7. W stanach

zapalnych

przywraca fizjologiczny kwaśny odczyn wydzieliny
i hamuje rozwój patologicznej flory bakteryjnej.

Środki antyseptyczne

wasy i zasady

• KWAS BOROWY I BORAN SODU:
s

ą toksyczne szczególnie dla małych dzieci i

działają

tylko słabo bakteriostatycznie; boran sodu –

drożdżakowe zapalenie jamy ustnej

• KWAS BENZOESOWY:

używany jako

benzoesan sodu do konserwowania żywności,
może zaostrzać dolegliwości u chorych na chorobę
wrzodową.

Środki antyseptyczne

wasy i zasady

• KWAS SALICYLOWY:

działa

antyseptycznie i keratolitycznie.

Stosowany w leczeniu powierzchownych

zakażeń skóry, zwłaszcza grzybiczych.

• KWAS UNDECYLENOWY oraz jego

sole:

wykazuje słabe działanie

przeciwgrzybicze. Stosowany na skórę w

roztworach, emulsjach i maściach. Jest

bardzo mało skuteczny.

Środki antyseptyczne

środki utleniające

•

TLEN ATOMOWY- działanie silnie drażniące na błony

śluzowe
• OZON

•

NADTLENEK WODORU

(3% woda utleniona):

wykazuje słabe działanie przeciwbakteryjne.
Ma działanie odwadniające i wybielające.

W roztworach 30% jako

PERHYDROL

stosowany jest w stomatologii do oczyszczania

kanałów zębowych.
• NADMANGANIAN POTASU: działa bakterio-
i grzybobójczo.

Środki antyseptyczne

chlorowce i pochodne

chlorowców

- w wyniku hydrolizy związku

chloru

w środowisku wodnym

powstaje kwas

podchlorawy inaktywujący

białko

Środki antyseptyczne

chlorowce i pochodne

chlorowców

JOD

- zmienia strukturę przestrzenną białek

(r.utleniania),

powoduje ich denaturację; działa silnie i szybko,
- działa na żywe i martwe drobnoustroje oraz
na rozpuszczone białka (szeroki zakres działania)
- aktywność bakteriobójcza preparatu zależy
od poziomu wolnego J

- preparaty: w stanie stałym, ciekłym i gazowym;
różne nośniki jodu

Środki antyseptyczne

chlorowce i pochodne

chlorowców

JOD

- stosowany do dezynfekcji:
* skóry chorego przed operacją, ran, otarć,
owrzodzeń, okolic moczowo-płciowych
* rąk personelu medycznego

- stosowany w leczeniu: zakażonych ran, błon
śluzowych np. pochwy, odleżyn i oparzonej
skóry

Środki antyseptyczne

chlorowce i pochodne

chlorowców

JOD

- działania niepożądane zależą od rodzaju i wielkości
powierzchni, czasu oraz od zawartości różnych postaci
jodu:

* działanie drażniące, efekt barwienia

* działanie związane ze zwiększonym stężeniem jodu
w płynach ustrojowych: powstanie wola z objawami
nadczynności tarczycy oraz objawy ogólne np.
metaliczny posmak, ślinotok, obrzęk płuc, kwasica
metaboliczna, zaburzenia czynności nerek

Środki antyseptyczne

chlorowce i pochodne

chlorowców

JODYNA

- stosowana do odkażania otoczenia ran lub

skóry nie uszkodzonej (np. pola operacyjnego);
zastosowanie na otwartą powierzchnię,
szczególnie dużą może powodować zatrucie.

Do odkażania ran nadają się rozcieńczone

roztwory jodyny - 0,5-1%.

Często powoduje uczulenia.

Środki antyseptyczne

chlorowce i pochodne

chlorowców

JODYNA
- nie może być stosowana u kobiet
w ciąży oraz podczas laktacji
- nie należy jej stosować u noworodków
i niemowląt, gdyż z powodu wchłaniania
jodu przez skórę może powstać kwasica
metaboliczna, neutropenia, niedoczynność
tarczycy

Środki antyseptyczne

chlorowce i pochodne

chlorowców

• JODOFORY:

są to kompleksy jodu z wielkocząsteczkowymi

związkami organicznymi.

(nośniki zwiększają rozpuszczalność J

i stabilizują go w roztworach)

- stosowane do odkażania skóry i przedmiotów
- dezynfekcję należy przeprowadzać co najmniej 2 razy,
a czas działania nałożonego preparatu nie powinien być
krótszy niż 5 minut
- wykazują niewielkie działanie drażniące na skórę i błony
śluzowe

Środki antyseptyczne

chlorowce i pochodne

chlorowców

•

JODOWANY POLIWIDON (jodofor)

- krystaliczny proszek, który zawiera około

10 % jodu; wchodzi w skład globulek
dopochwowych, maści
- stosowany do dezynfekcji skóry przed

iniekcjami,

pobieraniem krwi, punkcją, niewielkimi

zabiegami

medycznymi

Środki antyseptyczne

chlorowce i pochodne

chlorowców

• CHLOR:

zabija większość drobnoustrojów,

mało wrażliwe na jego działanie są prątki
kwasoopome. Działa silnie wiruso-
i pierwotniakobójczo.

• DWUTLENEK CHLORU:

używany do

uzdatniania wody pitnej

Środki antyseptyczne

chlorowce i pochodne

chlorowców

• CHLOROFORY:

uwalniają stopniowo

wolny chlor lub kwas podchlorawy.
Stosowane do odkażania wody,
przedmiotów, pomieszczeń i urządzeń
sanitarnych.

• podchloryn wapnia
• chloramina T
• halazon

Środki antyseptyczne

Alkohole

- działanie przeciwbakteryjne zależy od
przenikania do wnętrza komórki bakteryjnej
i zaburzenia procesów metabolicznych;
- mechanizm działania polega na denaturacji
i koagulacji białek ściany i błony komórkowej
- proces denaturacji przebiega najszybciej w
obecności pewnej ilości wody, która ułatwia
przenikanie alkoholi w głąb komórki

Środki antyseptyczne

Alkohole

- doskonałe antyseptyki skóry rąk, gdyż w czasie
kilku sekund niszczą florę przejściową skóry;
- szybko wyparowują i dzięki temu proces
antyseptyki może być powtarzany wielokrotnie
w ciągu dnia
- niska toksyczność w stosowaniu miejscowym;
nie uczulają
- właściwości myjące bo rozpuszczają tłuszcze

Środki antyseptyczne

Alkohole

• ALKOHOL ETYLOWY:

na większość bakterii

działa bakteriobójczo. Najskuteczniej działa w
stężeniu 50-70%. Nasila przeciwbakteryjne
działanie chlorheskydyny, detergentów
kationowych i heksachlorofenu dzięki lepszemu
przenikaniu tych związków do komórki
bakteryjnej.

• ALKOHOL IZOPROPYLOWY:

w stężeniach

powyżej 70% działa nieco silniej od alkoholu
etylowego. Stosowany jako rozpuszczalnik do
innych leków przeciwbakteryjnych.

Środki antyseptyczne

Aldehydy

• ALDEHYD MRÓWKOWY:

roztwory wodne

zawierające 40% formaldehydu mają nazwę

formalina,

stosowany do odkażania przedmiotów i pomieszczeń.

• ALDEHYD GLUTAROWY:

działa skuteczniej

i szybciej od formaldehydu. Stosuje się go do

odkażania

narzędzi i endoskopów.

• METENAMINA

Środki antyseptyczne

Fenole

• FENOL:

działa bakteriobójczo w stężeniach

powyżej 1%; stężenie 0,2% działa

bakteriostatycznie

1,3% roztwory wykazują działanie grzybobójcze;
stosowany w stomatologii

• CHLOROKREZOL

(stosunkowo bezpieczne w czasie ciąży, ale w
stężeniu

nie wyższym niż 2% i tylko na niezranioną skórę).

Środki antyseptyczne

Fenole

• HEKSACHLOROFEN:

najskuteczniejszy

z grupy fenoli; działa bakteriobójczo na bakterie Gram (+),

hamuje

wzrost większości grzybów chorobotwórczych; stosowany do
odkażania rąk

• REZORCYNOL –

stosowany w przewlekłych ropnych

zakażeniach skóry;
działania niepożądane – zaburzenia psychiczne, senność,

drgawki,

zatrzymanie oddechu

• KREOZOT
• GWAJAKOL

Środki antyseptyczne

METALE ciężkie i ich sole

* rtęć
* chlorek rtęciowy-

odkażanie szkła i

porcelany

* żółty tlenek rtęciowy -

stosowany w

lub 2% maści do oczu

* oksycyjanek rtęciowy-

stosowany

czasami w ginekologii do przepłukiwania
pochwy

Środki antyseptyczne

METALE ciężkie i ich sole

* tiomersal
* nitromersal
* azotan i octan fenylortęciowy
* srebro –

denaturacja białka, dz. ściągające

* azotan srebra-

stosowany w stężeniach

0.01%

na błony śluzowe; 0,5% roztwór stosowany jest

jako

środek odkażający w rozległych oparzeniach.

Środki antyseptyczne

Detergenty

• ANIONOWE- stosowane jako środki zwilżające,
myjące i piorące.

• KATIONOWE- działają przeciwbakteryjnie,
ulegają unieczynnieniu w obecności

detergentów

anionowych- nie należy stosować ich z mydłem
lub innymi środkami piorącymi lub myjącymi.

Środki antyseptyczne

Detergenty

• CHLOREK BENZALKONIUM:
stosowany do przepłukiwania cewki moczowej
i pęcherza ( 0.005%), do odkażania błon
śluzowych i skóry-0.01%. Do odkażania

narzędzi

-0.1% roztwór z dodatkiem azotynu sodu
( zapobieganie korozji). Dodawany jest jako
środek konserwujący do kropli do oczu i nosa.

Środki antyseptyczne

Barwniki

antyseptyka ran, oparzeń, odkażanie kikuta
pępowiny noworodka

• FIOLET KRYSTALICZNY:

działa na bakterie Gram + i drożdżaki. Stosowany do odkażania

powierzchownych uszkodzeń naskórka i błon śluzowych, w niektórych

grzybicach i drożdży cach, ropnych zapaleniach skóry i błon śluzowych

• ZIELEŃ BRYLANTOWA –

odkażanie powierzchniowych uszkodzeń

skóry

Środki antyseptyczne

Barwniki

• FUKSYNA ZASADOWA- działa grzybobójcze

• ETAKRYDYNA ( RIVANOL): służy do
odkażania błon śluzowych jamy ustnej
i gardła; niewielka skuteczność
• AKRIFLAWINA
• PROFLAWINA

Środki antyseptyczne

pochodne 8-hydroksychinoliny

wykazują działania przeciwpierwotniakowe,
przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze

• CHLORCHINADOL (CHLORCHINALDIN) może być stosowany w

bakteryjnych i grzybiczych zakażeniach skóry i błon śluzowych.

• OKSYCHINOL – odkażanie błon śluzowych

Środki antyseptyczne

Chlorheksydyna

- uszkadza błony komórkowe bakterii,
silnie działa na bakterie Gram (+), drożdżaki,
niektóre wirusy;
- związek powierzchniowo-czynny, działa

dłużej

dzięki tworzeniu cienkiej powłoki na skórze

Środki antyseptyczne

Chlorheksydyna

- stosowana do odkażania skóry przed zabiegiem
chirurgicznym, rąk, ran; w somatologii do
odkażania błon śluzowych.
- przy długotrwałym stosowaniu obserwowano
reakcje alergiczne, trwałe zmiany skóry

- może być stosowana do dezynfekcji skóry i

błon

śluzowych kobiet w ciąży (dezynfekcja pochwy,
po cesarskim cięciu)

Środki antyseptyczne

Tlenek etylenu

- stosowany do wyjaławiania przedmiotów,
których nie można wyjałowić termicznie
- bardzo toksyczny – powoduje zapalenie żył,
oparzenia skóry

Priony

- białka będące czynnikiem infekcyjnym

encefalopatii gąbczastej bydła (choroba szalonych krów)
(transmissible spongiform encephalopathy - TSE)
przepasażowanej na człowieka
(bovine spongiform encephalopathies – BSE)

- tkanki o najwyższym ryzyku zakażenia: mózg, rdzeń kręgowy,
gałka oczna; średnim ryzyku: płyn mózgowo-rdzeniowy, węzły
chłonne; o niskim ryzyku: krew i inne płyny ustrojowe oraz
większość tkanek

- oporne na inaktywację – tkanki o niskim ryzyku zakażenia – autoklaw
121-132 C przez 60 minut lub 134 C przez 18 minut; mycie powierzchni

zakażonych - podchloryn sodu 20 ppm / h

Zakażenia grzybicze

- Candida (drożdżaki) i Aspergilus (pleśnie)
najczęściej u pacjentów
hospitalizowanych z upośledzeniem
funkcjonowania układu odpornościowego

- Grzyby pleśniowe (Rhizopus, Mucor,
Scedosporium) - zwłaszcza
u chorych z chorobami nowotworowymi

Stany kliniczne

predysponujące do zakażeń

grzybiczych:

* nowotwory
* chemio- i radioterapia
* sterydoterapia
* przewlekła antybiotykoterapia antybiotykami o szerokim
spektrum zabiegi chirurgiczne zwłaszcza na przewodzie
pokarmowym
* leczenie immunosupresyjne (przeszczepy narządów)

wcześniactwo, niska masa urodzeniowa

kaniulacja naczyń

ciała obce

* choroby metaboliczne (cukrzyca)

Leki przeciwgrzybicze

Antybiotyki przeciwgrzybicze

• Gryzeofulwina

–

hamuje biosyntezę

RNA oraz chityny w ścianach grzybni,
wykazuje działanie przeciwzapalne;
lepiej wchłania się z pokarmem,
szczególnie zawierającym duże ilości
tłuszczów; odkłada się w keratynie
włosów, paznokci, skóry (grzybica skóry
owłosionej i paznokci).

Leki przeciwgrzybicze

Antybiotyki przeciwgrzybicze

• Gryzeofulwina

–

działania niepożądane – bóle głowy, biegunka, nudności

zapalenie jamy ustnej i języka, zmiany skórne,

leukopenia,

fotouczulenie
- interakcje:

NLPZ –

osłabienie działania; środki

antykoncepcyjne – znoszenie działania; barbiturany

zmniejszają aktywność przeciwgrzybiczą gryzeofulwiny

- NIE STOSOWAĆ W CZASIE CIĄŻY

Leki przeciwgrzybicze

Antybiotyki przeciwgrzybicze

• Nystatyna –

działa (szeroki zakres)

grzybostatycznie

lub grzybobójczo w

zależności od stężenia; skuteczna

w leczeniu grzybic i miejscowych zakażeń

drożdżakowych; oporność b. rzadko; nie działa na

bakterie

i pierwotniaki.
Mechanizm działania polega na uszkodzeniu błony

komórkowej grzybów.

Nie wchłania się ze skóry, błon śluzowych, z przewodu

pokarmowego – postać doustna stosowana w

grzybicach tego układu, także skóry, pochwy, gardła,
krtani, oskrzeli.

Leki przeciwgrzybicze

Antybiotyki przeciwgrzybicze

• Amfoterycyna B –

działa grzybostatycznie

lub grzybobójczo w

zależności od stężenia oraz

na pierwotniaki; jest podstawowym
antybiotykiem w leczeniu grzybic
narządowych; nie działa na bakterie, wirusy,
chlamydie i riketsje.

Mechanizm działania polega na uszkodzeniu

błony komórkowej grzybów.

Leki przeciwgrzybicze

Antybiotyki przeciwgrzybicze

• Amfoterycyna B
-

działania niepożądane – bóle głowy, obniżone

ciśnienie, zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
niedokrwistość, zakrzepowe zapalenie żył;
nefrotoksyczność; hepatotoksyczność; reakcje
uczuleniowe; wysypka, nudności, wstrząs.

- przy podaniu z innymi antybiotykami należy

zmniejszyć jego dawkę

Leki przeciwgrzybicze

Antybiotyki przeciwgrzybicze

• Natamycyna –

zakres działania podobny do

nystatyny; stosowana w grzybicy pochwy,
przewodu pokarmowego, jamy ustnej oraz skóry

• Polifungina -

oryginalny

polski antybiotyk

przeciwgrzybiczy o zakresie działania podobnym
do nystatyny ale o większej aktywności
biologicznej

Leki przeciwgrzybicze

Półsyntetyczne leki

przeciwgrzybicze

Kaspofungina
- mechanizm działania polega na blokowaniu
biosyntezy ściany komórkowej grzyba
- szerokie spektrum działania
- długi okres biologicznego półtrwania
- dawkowanie nie wymaga modyfikacji w
zależności od masy ciała, stanu zdrowia

pacjenta

Leki przeciwgrzybicze

Syntetyczne leki

przeciwgrzybicze

Mechanizm działania polega na uszkodzeniu błony
cytoplazmatycznej grzybów przez zahamowanie biosyntezy
ergosterolu; posiadają aktywność wobec G(+) często
towarzyszącym zakażeniom grzybiczym i utrudniającym
leczenie

Pochodne imidazolu uważane są za najbardziej bezpieczną
i skuteczną grupę leków stosowaną w grzybicach skóry, błon
śluzowych i grzybicach układowych

Leki przeciwgrzybicze

Syntetyczne leki

przeciwgrzybicze

KLOTRIMAZOL – stosowany w leczeniu drożdżycy
i rzęsistkowicy pochwy oraz w wyprzeniach
drożdżakowatych i zapaleniach błon śluzowych; działa na
dermatofity, pleśnie, G(+), ameby, pierwotniaki

działania niepożądane:

zaburzenia świadomości, zaburzenia

czynności przewodu pokarmowego.

Przy zbyt długim stosowaniu enzymy mezosomalne
rozkładają lek do nieaktywnego metabolitu

Leki przeciwgrzybicze

Syntetyczne leki

przeciwgrzybicze

EKONAZOL – stosowany w leczeniu grzybicy pochwy
(wysoka aktywność przy niskim pH, brak działania na
pałeczki kwasu mlekowego); podobnie jak nystatyna dobrze
przenika przez skórę, osiągając stężenie terapeutyczne w
głębszych jej warstwach; łatwo wchłania się z przewodu
pokarmowego

Leki przeciwgrzybicze

Syntetyczne leki

przeciwgrzybicze

MIKONAZOL – zakres działania podobny do

klotrimazolu;

w surowicy krwi osiąga wyższe stężenie niż klotrimazol;
jest lepiej tolerowany; może być stosowany w postaci
powolnych wlewów dożylnych

Leki przeciwgrzybicze

Syntetyczne leki

przeciwgrzybicze

KETOKONAZOL – stosowany w leczeniu grzybic skóry,
wału paznokciowego, pochwy, grzybic układowych; łatwo
wchłania się z przewodu pokarmowego

działania niepożądane – rzadko, ale ze względu na działanie
teratogenne, wykazane w badaniach na zwierzętach nie
powinien być podawany kobietom ciężarnym

Leki przeciwgrzybicze

Syntetyczne leki

przeciwgrzybicze

FLUKONAZOL – stosowany w leczeniu drożdżycy pochwy,
błon śluzowych, jamy ustnej i gardła, grzybicach
układowych, zakażeniach skórnych

ITRAKONAZOL – szeroki zakres działania
przeciwgrzybiczego i przeciwdrożdżakowego, skuteczny
w aspergilozie

Leki przeciwgrzybicze

Syntetyczne leki

przeciwgrzybicze

TERBINAFINA I NAFTIFINA – działają grzybobójczo;
stosowane w leczeniu grzybicy skóry i paznokci

HYDROKSYSTYLBAMIDYNA – stosowana
w blastomikozie

Leki przeciwgrzybicze

Syntetyczne leki

przeciwgrzybicze

FLUCYTOZYNA –

stosowana

układowych

zakażeniach wywołanych przez drożdżaki; dobrze wchłania się z
przewodu pokarmowego.

Mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy białka. Flucytozyna
ulega dezaminacji do 5-fluorouracylu, który jest wbudowywany w miejsce
uracylu do komórkowego RNA zaburzając jego funkcję.
Amfoterycyna zwiększa przepuszczalność błony cytoplazmatycznej
i ułatwia przenikanie większych stężeń flucytozyny do wnętrza komórki
potęgując jej działanie.

działania niepożądane – zaburzenia czynności nerek i zaburzenia
czynności układu krwiotwórczego

Antybiotykoterapia

w położnictwie i ginekologii

Grzybicze zakażenia sromu i

pochwy

• Candida albicans
• Hiperestrogenizm
• objawy kliniczne: świąd okolicy krocza, objawy

dyzuryczne, upławy ( nie zawsze), zaczerwienienie

warg sromowych, otarcia, mikropęknięcia, biała,

gęsta, serowata wydzielina

• Leczenie: klotrimazol, aikonazol, butokonazoL,

ekonazol, nystatyna w postaci kremów, tabletek,

globulek. Leczenie uzupełniające-10% jodowany

powidon ( przeciwwskazany w ciąży-jod!!!)

-pędzlowanie, irygacje

Antybiotykoterapia

w położnictwie i ginekologii

Grzybicze zakażenia sromu i

pochwy

RZĘSISTKOWICA
• Choroba przenoszona droga płciową
• objawy- cuchnące, obfite, pieniste upławy, świąd
sromu i pochwy
• leczenie - oboje partnerzy: metronidazol –
doustnie i dopochwowo; przeciwwskazane
stosowanie doustne w I trymestrze
ciąży ==> klotrimazol dopochwowo