Polityka sąsiedztwa. Wymiar wschodni

na tle pozostałych wymiarów:

północnego, śródziemnomorskiego.

Instrumenty finansowe. Ich znaczenie i

skala transferów.

Polityka bezpieczeństwa i

współpracy w Europie Środkowej i

Wschodniej (9)

1

Katarzyna Żukrowska (c)

Katarzyna Żukrowska (c)

2

Państwa członkowskie

Państwa sąsiedzkie

Państwa oficjalnie
kandydujące do członkostwa

Podsumowanie

Katarzyna Żukrowska (c)

3



Inicjatywa zależy od państw sąsiedzkich



Jaka rola Rosji w tym procesie



UE ma instrumenty



Problem budżetu UE



Problem przyszłej perspektywy



Polska będzie o tym min decydowała

Europejska Polityka Sąsiedztwa
UE

4



WE/UE i jej sąsiedzi:



1958/WE: Austria, Czechosłowacja,

Dania, Hiszpania, Jugosławia, NRD,
Szwajcaria



1973/Dania, Irlandia,W.Brytania: brak



1980/Grecja: Albania,Bułgaria,Turcja



1987/Hiszpania,Portugalia: brak



1991/Zjednoczenie Niemiec: Polska,

Czechy;



Rozpad Jugosławii:Macedonia, Słowenia

Europejska Polityka Sąsiedztwa
UE

Katarzyna Żukrowska (c)

5

WE/UE i jej sąsiedzi c.d.:



1995/Austria, Finlandia, Szwecja:

Norwegia, Rosja, Słowacja, Węgry



2004/Cypr, Czechy, Estonia, Litwa,

Łotwa, Malta, Polska, Słowacja,
Słowenia, Węgry: Białoruś,
Chorwacja, Rumunia, Serbia,
Ukraina,



2007/Bułgaria,Rumunia: Mołdowa

Europejska Polityka Sąsiedztwa
UE

Katarzyna Żukrowska (c)

6

WE/UE w zmieniającej się Europie:



Trzy kręgi J.Delorsa



WE/UE: JR, UGiW, WPZiO&WPZiB



WE/UE-EFTA: EOG



WE/UE-EŚiW: Układy

Europejskie,Umowy o Współpracy i

Handlu, PHARE



WE/UE- b.ZSRR: PCA, TACIS



WE/UE-b.Jugosławia: SAA, PHARE



WE/UE-MED: układy o stowarzyszeniu

Europejska Polityka Sąsiedztwa
UE
Wymiar Środziemnomorski

Katarzyna Żukrowska (c)

7



Wymiar Środziemnomorski (1995):

Algieria,Egipt,Izrael,Jordania,Liban,Libia,

Maroko, Syria, Tunezja, Autonomia

Palestyńska oraz Cypr, Malta, Turcja



Wymiar Północny (1997): Islandia,

Norwegia, Rosja oraz Estonia, Litwa, Łotwa,

Polska



Wymiar Wschodni (1998): Białoruś,

Mołdowa, Rosja, Ukraina



Wymiar Czarnomorski (2006): Armenia,

Azerbejdżan, Gruzja, Mołdowa, Rosja,

Turcja,Ukraina

Europejska Polityka Sąsiedztwa
UE
Wymiar Środziemnomorski

Katarzyna Żukrowska (c)

8

Partnerstwo Śródziemnomorskie -

Konferencja w Barcelonie w 1995 :



Unia Europejska (15/27); Cypr, Malta



Algieria (2005), Egipt (2004), Izrael

(1995), Jordania (1997), Liban (2005),

Maroko (1996), Syria (-), Tunezja (1995),

Autonomia Palestyńska (1997) - umowy

stowarzyszeniowe



Libia, Mauretania - status obserwatora



Turcja - uczestniczy w Euromedzie

Kraje kandydujące i kraje
niebędące kandydatami do UE

Katarzyna Żukrowska (c)

9



W Unii Europejskiej panują równoległe zasady

regulujące stosunki z krajami sąsiedzkimi,



Zależą od tego, czy kraj znajduje się na liście

potencjalnych kandydatów czy też nie.

Porozumienia o stabilizacji i
stowarzyszeniu

10



Porozumienia o stabilizacji i

stowarzyszeniu dają danemu krajowi
możliwość kandydowania do członkowstwa
w UE po zakończeniu procesu negocjacji.



Pierwsze porozumienia tego rodzaju zostały

zawarte z Chorwacją oraz z Byłą
Jugosłowiańską Republiką Macedonii.



Kolejne porozumienie zawarto z Albanią.



Innymi potencjalnymi kandydatami są:

Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra i Serbia.

Polityka sąsiedztwa

Katarzyna Żukrowska (c)

11



W ramach polityki sąsiedztwa Unia
zawarła umowy handlowe oraz umowy o
współpracy z krajami niebędącymi
członkami Unii



Znajdują się one w południowym rejonie
basenu Morza Śródziemnego oraz na
południowym Kaukazie.



Podobne umowy Unia zawarła również z
krajami Europy wschodniej, których przyszłe
relacje z Unią Europejską nie zostały jeszcze
jasno określone.

Jak dalece UE może się
poszerzać?

Katarzyna Żukrowska (c)

12



Obecnie liczy 27 państw



Instytucje i zasady głosowania

przygotowane są dla takiej właśnie liczby
państw



Decyzja o następnym poszerzeniu wymaga

kolejnej zmiany traktatu

Poszerzenie

Katarzyna Żukrowska (c)

13



Kiedy UE rosła do 25, a potem 27 krajów,

przygotowywano nowy traktat, aby

zagwarantować skuteczne i demokratyczne

działanie rozszerzonej Unii.



Stało się wtedy jasne, że wiele jest obaw o

ostateczny kształt granic Unii Europejskiej i jej

tożsamość.



Nie ma tu prostych odpowiedzi, zwłaszcza że

każdy kraj inaczej pojmuje swoje interesy

geopolityczne czy ekonomiczne.



Kraje bałtyckie i Polska popierają członkowstwo

Ukrainy.



Członkostwo Turcji w UE wiąże z kwestią statusu

niektórych krajów na Kaukazie, jak Gruzja czy

Armenia.

Kraje nie będące członkami
UE

Katarzyna Żukrowska (c)

14



Islandia, Norwegia, Szwajcaria i

Liechtenstein nie są członkami Unii
Europejskiej, choć spełniają wymogi
stawiane jej członkom.



Stało się tak, ponieważ opinia publiczna w

tych krajach na razie opowiedziała się
przeciwko zjednoczeniu.

Członkostwo?

Katarzyna Żukrowska (c)

15



Sytuacja polityczna na Białorusi oraz

pozycja strategiczna Mołdowy nadal
stwarzają problemy.



Oczywiste jest także, że członkowstwo Rosji

zaburzyłoby równowagę w Unii
Europejskiej, zarówno pod względem
politycznym i geograficznym - taka sytuacja
jest nie do przyjęcia.

Ograniczenia natury
administracyjnej

Katarzyna Żukrowska (c)

16



Unii trudniej będzie funkcjonować w

zgodzie z podstawowymi zasadami
traktatów (patrz rozdział 4: Jak funkcjonuje
Unia Europejska?), jeżeli liczba członków
przekroczy 30 krajów.



Przy takiej liczbie członków konieczna

byłaby dogłębna analiza procedur
decyzyjnych tak, aby uniknąć paraliżu i
umożliwić UE dalsze sprawne
funkcjonowanie.

Rozszerzenie

Katarzyna Żukrowska (c)

17



Pojawiają się również inne delikatne

kwestie, jak używanie języków urzędowych.



Po włączeniu Bułgarii i Rumunii liczba

języków urzędowych wzrosła do 23,
ponieważ zwykli obywatele nie mogą
postrzegać rozszerzania jako procesu
prowadzącego do zatracenia ich własnej
tożsamości narodowej czy regionalnej w
ramach ujednoliconej UE.

Warunki członkowstwa

Katarzyna Żukrowska (c)

18



Wymogi prawne



Kryteria kopenhaskie

Wymogi prawne

Katarzyna Żukrowska (c)

19



Integracja europejska zawsze była procesem

polityczno-gospodarczym dostępnym dla

wszystkich państw europejskich, które były

gotowe przyjąć traktaty założycielskie oraz

całość prawodawstwa unijnego.



Zgodnie z artykułem 237 Traktatu

Rzymskiego „Każde państwo europejskie

może prosić o przyjęcie do Wspólnoty.”



W artykule F Traktatu z Maastricht dodano,

że państwa członkowskie powinny mieć

„systemy rządów oparte na zasadach

demokracji”.

Kryteria kopenhaskie

Katarzyna Żukrowska (c)

20



W 1993 r. po otrzymaniu wniosków od byłych krajów

komunistycznych z prośbą o przyjęcie ich do Unii

Rada Europejska przedstawiła cztery kryteria, które

należy spełnić, aby zostać członkiem UE:



Stabilne instytucje gwarantujące demokrację,

poszanowanie zasad państwa prawa i praw człowieka

oraz poszanowanie i ochronę praw mniejszości;



Trwałą gospodarkę rynkową, jak również zdolność do

przeciwstawienia się konkurencji oraz siłom

rynkowym wewnątrz Unii;



Zdolność do sprostania wymogom członkostwa i mieć

gotowość do realizacji celów Unii.



Muszą również posiadać administrację publiczną,

która będzie w stanie stosować prawo UE i zarządzać

nim w praktyce.

Zachodnie Bałkany

Katarzyna Żukrowska (c)

21



Kraje Zachodnich Bałkanów, z których większość

była kiedyś częścią Jugosławii, zwracają się do

Unii Europejskiej w celu przyspieszenia

restrukturyzacji ich gospodarek, poprawy

wzajemnych stosunków, które ucierpiały w wyniku

konfliktów etnicznych i wojen religijnych oraz

skonsolidowania ich demokratycznych instytucji.



W listopadzie 2005 r. Unia Europejska przyznała

status „krajów kandydujących” Byłej

Jugosłowiańskiej Republice Macedonii.



Wśród pozostałych potencjalnych kandydatów

znajdują się: Albania, Bośnia i Hercegowina,

Czarnogóra i Serbia.

Kraje kandydujące

Katarzyna Żukrowska (c)

22



Turcja, członek NATO - podpisała długoterminową

umową o stowarzyszeniu z UE, złożyła wniosek o

członkowstwo w 1987 r.



W kontekście położenia geograficznego Turcji i jej

historii politycznej Unia długo wahała się zanim

podjęła decyzję o przyjęciu tej kandydatury.



W październiku 2005 r. Rada Europejska otwarła

negocjacje akcesyjne z Turcją.



W tym samym czasie rozpoczęto negocjacje z

Chorwacją, która jest kolejnym krajem

kandydującym.



Nie określono daty wejścia w życie traktatu

akcesyjnego, na mocy którego te dwa kraje miałyby

zostać przyjęte do grona UE po zakończeniu

negocjacji.

Polityka sąsiedzka zaoferowana
jest

Katarzyna Żukrowska (c)

23



16 państwom sąsiedzkim: Algerii, Armenii,

Azerbejdżanowi, Białorusi, Egiptowi, Gruzji,
Izraelowi, Jordanii, Libanowi, Libii, Mołdawii,
Maroku, Okupowanym Obszarom Palestyny,
Syrii, Tunezji i Ukrainie

Polityka sąsiedztwa to
polityka

Katarzyna Żukrowska (c)

24



BILATERALNA



Między UE a państwem członkowskim



Jest ona wzmocniona (wzbogacona) partnerskimi

umowami regionalnymi o charakterze

multilateralnym i inicjatywami współpracy



Z Europą Wschodnią rozpoczętą w Pradze w 2009



Unią dla Basenu Śródziemnego (the Euro-

Mediterranean Partnership, znany wcześniej jako

Barcelona Process, wznowiony w Paryżu w

czerwcu 2008)



Synergia z Rejonem Morza Śródziemnego

rozpoczęta w Kijowie w lutym 2008

W ramach polityki sąsiedztwa

Katarzyna Żukrowska (c)

25



ENP oferuje uprzywilejowane związki dla

sąsiadów oparte na wzajemnym zaangażowaniu

w tworzeniu wspólnych wartości (demokracji,

prawach człowieka, rządach prawach, dobrym

zarządzaniu, gospodarce rynkowej i zasadach

zrównoważonego wzrostu).



PS wychodzi poza ramy obecnych więzi oferując

polityczne stowarzyszenie i głębszą integrację

gospodarczą, zwiększonej mobilności i większej

liczby kontaktów między ludźmi.



Poziom ambicji tych więzi zależy od stopnia

przyjęcia wzajemnego ww wartości.

Członkostwo a PS

Katarzyna Żukrowska (c)

26



PS pozostaje czymś odrębnym od PC



Niemniej jednak nie przesądza w jaki

sposób relacje sąsiadów będą kształtowane
w przyszłości



Jakiego rodzaju rozwiązania instytucjonalne

zostaną tu wprowadzone



Jak zostanie to sformułowane w Traktatach

(Traktacie UE i Traktacie określającym więzi
bilateralne)

EPS

Katarzyna Żukrowska (c)

27



Podstawą PS są Plany Działania między
państwem objętym PS a UE.



12 takich Planów Działania zostało przyjętych.



Wyznaczają one terminarz reform politycznych i
gospodarczych zawierając priorytety krótko- i
średniookresowe na 3 do 5 lat.



Po okresie zakończenia pierwszych planów
działania przyjęto kolejne plany działania.



Nie aktywizowano Planów Działania w ramach
EPS z Algierią, Białorusią, Libią i Syrią.

EPS

Katarzyna Żukrowska (c)

28



EPS oparta jest na dotychczasowych
porozumieniach zawartych między UE a
państwami w wymienionych regionach (PCA
i AA – Porozumienia Stowarzyszenia)



Wykonanie EPS jest razem promowana i
monitorowana przez Komitety i Pod-
Komitety powołane do życia w ramach tych
porozumień



Komisja Europejska publikuje w ramach
swoich obowiązków Raportu o Postępie w
Realizacji EPS.

EPS  IFEPS

Katarzyna Żukrowska (c)

29

Katarzyna Żukrowska (c)

30

Katarzyna Żukrowska (c)

31

Katarzyna Żukrowska (c)

32

TAIEX

Katarzyna Żukrowska (c)

33



TAIEX – pomaga państwom sąsiedzkim



TAIEX (Technical Assistance and
Information Exchange) jest
instrumentem wprowadzonym przez UE
w ramach EPS.



Celem TAIEX jest wspomaganie
współpracy politycznej i gospodarczej
w dużej liczbie dziedzin, przede
wszystkim przy przybliżaniu systemów
prawodawstwa, wprowadzania i
przestrzegania prawa UE.

Twinning

Katarzyna Żukrowska (c)

34

Twinning

Katarzyna Żukrowska (c)

35

Twinning

Katarzyna Żukrowska (c)

36

Twinning

Katarzyna Żukrowska (c)

37