Badanie układu ruchu i nerwowego

Funkcją układu ruchu jest wspieranie ciała w

celu utrzymania postawy ,nadanie możliwości
poruszania się, oddychania, procesu żucia.

1.

Ocena postawy stojącej , w swobodnym ruchu i

leżącej

2.

Mięśnie- oglądanie, omacywanie,

opukiwanie( gdy jest to konieczne)

3.

Kościec – oglądanie , omacywanie , opukiwanie ,

zwracamy uwagę na linię kręgosłupa i proporcje

ciała , bierną ruchomość kręgosłupa i stawów .

4.

Stawy – oglądanie , omacywanie (ocena ciepłoty

i wrażliwości , ruchy bierne) .

5.

Ścięgna

6.

Badanie racic ,szpary międzyracicznej, kopyt,

koronki , pazurów

Zmiany w układzie ruchu to :



Zapalenia



Zwyrodnienia



Rozrosty (nowotwory, rozrosty genetycznie

uwarunkowane)

Postawa:



Stojąca – w spoczynku i w ruchu



Leżąca



Klęcząca



Siedząca

Rodzaje postaw:



prawidłowa



nieprawidłowa

- ulgowa (np. ochwat – koń stoi na

piętkach)

- wymuszona (np. tężec – postawa konia

na biegunach )

Zaleganie - dłuższe leżenie i trudności ze

wstawaniem: może być zaleganie przed i
poporodowe, przy mioglobinurii u koni ,
złamaniu miednicy , zapaleniu szpiku
,zapaleniu stawów , odklejeniu się nasady przy
głowce kości udowej (epiphysiolysis),
osteomalacja krzywica , osteoporoza .)



Na zmianę postawy wpływają zmiany w

kościach , mięśniach , stawach a także w
innych układach

Stany zapalne:



Mięśni- myositis



Kości – osteitis



Stawów - arthritis



Kości i szpiku – osteomyelitis

Zmiany niezapalne (wsteczne-

najczęściej zwyrodnieniowe)



mięśni - myopathia



kości – ostopathia



stawów – arthropathia



zwyrodnienia mięśni – myodegeneratio



zwyrodnienia kości - ostodystrophia



zmiany rozrostowe kości (psy, konie)

acropachia(zgrubienie kości długich)

Nieprawidłowy chód:



chód koguci tzw. tupiący, występuje w

szpacie u koni (arthrosis chronica

ostodeformans ): koń opiera chorą kończynę

na szczycie kopyta – kulawizna z oparcia .



chód sztywny- bolesność mięśni , ścięgien,

stawów , występuje np. przy chorobie

wyścigowej koni( mikrotendinitis), wągrzycy,

krzywicy , osteomalacji , tężcu , porażeniu

spastycznym u buchajów , ochwacie .



kulawizny – bolesne schorzenia narządów

ruchu (np. zapalenie wielostawowe)

Mięśnie

Oglądanie



objętość (poprzez porównanie mięśni

jednoimiennych – lokalizacja zmian),



kontury mięśni

Omacywanie



ciepłota



wrażliwość



konsystencja



stan napięcia (związany z ukł.

nerwowym )



przesuwalność skóry nad mięśniami

Opukiwanie
– gdy jest do tego wskazanie

Objętość



prawidłowa



nieprawidłowa

- zanik mięśni (jednego lub kilku ) z

nieczynności (atrophia ex inactivitate) lub
niedożywienia, ucisku

- przerost mięśni – hypertrophia

Stan napięcia

– zmiany :hypertonia , hypotonia, atonia



Skurcz tężcowy (toniczny)- wzmożony stan napięcia

mięśni np. występuje przy tężcu (długotrwający) .



Skurcz kloniczny- przerywany, okresowy, dotyczy

określonych mięśni (wzrost napięcia)



Konwulsje – skurcz kloniczny wszystkich mięśni np.

występuje np. przy zatruciu strychniną



Drżenie pęczkowe lub włókienkowe mięśni np. w 1

stadium gorączki, zmęczeniu mięśni , spadku

poziomu glukozy



Mięśnie twarde jak deska – zaawansowane

zmiany zwyrodnieniowe np. mięśniochwat

porażenny

Myopathia

Jest to okresowe osłabienie mięśni na

tle niezapalnym .

Cechują ją trudności w utrzymaniu się

na nogach , zaleganie w przypadkach
ostrych , sztywny chód , są to
schorzenia niezapalne, nieinfekcyjne

W stanach ostrych mięśnie są twarde ,

obrzękłe o zwiększonej objętości

a w przewlekłych są wiotkie , występuje

zaleganie

Przykłady miopatii

Mięsniochwat porażenny



obejmuje głównie mięśnie zadu (lędzwiowe i

pośladkowe) .



okolica jest powiększona , mięsnie twarde jak

deska



występuje sztywny chód ,trudności w poruszaniu

się



W zaawansowanym stanie – postawa siedzącego

psa lub leżąca



występuje u koni dobrze odżywionych i obficie

karmionych mimo braku pracy



objawy występują po podjęciu pracy („ choroba

poświąteczna”)



badając mocz stwierdzamy mioglobinurie , rośnie

również stosunek kreatyny do kreatyniny na

korzyść kreatyny

Enzootyczna dystrofia mięśni



występuje u jagniąt (cieląt, źrebiąt) na tle
niedoboru witaminy E i selenu (PDM)



może powodować ją nadmiar NKT w paszy



histopatologicznie – choroba białych
mięśni (tzw. rybie mięso ) – mamy do
czynienia ze zwyrodnieniem hialinowym ,
później z martwicą koagulacyjną



objawy kliniczne to sztywny chód,
niedowład kończyn tylnych

Myositis

Jest to zapalenie mięśni wywołane czynnikiem

uszkadzającym:



działającym bezpośrednio – po urazach

naderwaniu , zerwaniu mięśni



działającym pośrednio– promienica,

sarkosporidioza, obrzęk gazowy, złośliwy

Schorzenia mięśni mogą mieć

charakter miejscowy lub rozsiany:



Polymiositis objawia się uogólnionym bólem

mięśniowym i sztywnością.



Miositis mięśni żuchwy objawia się bólem,

zanikiem mięśniowym, zwłóknieniem, co
doprowadza do stałego zaciskania jamy ustnej

Badanie kośćca

– rozpoczynamy od kości czaszki badając

następnie dalsze odcinki kręgów , obręcz
barkową, żebra , miednicę , kończyny.

Kościec badamy poprzez



oglądanie

(wielkość, kształt )



omacywanie

(konsystencja,wrażliwość,krepitacja)



opukiwanie (wrażliwość)

Wyróżniamy następujące

zmiany kształtu

kręgosłupa :



kyphosis – grzbietowe wygięcie kręgosłupa

(grzbiet karpiowaty – łukowate skrzywienie

kręgosłupa skierowane do góry)



lordosis – łęgowatość – ( grzbiet łęgowaty –

łukowate skrzywienie krgosłupa w kierunku

brzusznym )



scoliosis – boczne skrzywienie kręgosłupa



gibbus – garb



Opisthotonus tężec tylny wygięcie kręgosłupa

w stronę brzuszną (zatrucie strychniną,

zapalenie opon mózgowych, tężyczka),

spowodowane jest skurczem mięśni;



Emprosthotonus wygięcie kręgosłupa w

stronę grzbietu, tężec przedni;



Pleurothonus zarzucenie kręgosłupa w bok

(tężęc boczny)



Torticollis skręcenie szyi na bok w linii szyjnej,

występuje przy pęknięciu kręgu szyjnego,

zapaleniu części miękkich szyi, może być

powodowane kurczem lub przykurczem

miękkich części szyi, zapaleniem ucha

wewnętrznego i środkowego.

Stawy



oglądanie :wielkość , kształt , badamy w
spoczynku i w ruchu



omacywanie : konsystencja, ciepłota ,
wrażliwość



ruchomość bierna – zwiększona lub
zmniejszona ruchomość stawów

Racice, szpara międzyraciczna,

kopyta, koronka, pazury

Badamy:



przez oglądanie wielkość , kształt, barwę,
połysk, strukturę powierzchni



przez omacywanie konsystencję



przez opukiwanie – bolesność

Kulawizny

Wyróżniamy następujące postacie kulawizn:



z wykroku (skrócenie wykroku) świadczy
o bolesności przy wykroku i zazwyczaj
związane są ze schorzeniami górnej
części kończyny (bark, biodro)



z podparcia (skrócenie fazy podparcia ,
zapadanie na przeciwległą zdrową
kończynę)- występuje przy chorobach
np. kopyt .

Stopnie kulawizny

1º kulawizna występuje tylko w kłusie

2º występuje w kłusie i stępie

3º wyraźna w stepie , zwierze nie
chce kłusować

4º zniesienie czynności kończyny,
zwierze nie opiera jej

Osłabiona

Osłabiona

Wzmożona

Wzmożona

Senność

Senność

(semnolentio)

(semnolentio)

Podniecenie

Podniecenie

(excitatio)

(excitatio)

Otępienie (stupor)

Otępienie (stupor)

Szał (mania)

Szał (mania)

Głęboki sen (sopor)

Głęboki sen (sopor)

Śpiączka (coma)

Śpiączka (coma)

Badanie świadomości

•

hypoaesthesia (obniżenie czucia) odpowiednie

podniety wywołują tylko słabe i niepełne reakcje.

Występuje przy znacznych zaburzeniach

świadomości.

•

anaesthesia (znieczulenie zupełne) brak czucia

•

hemianesthesia(znieczulenie połowiczne)

spowodowane przez jednostronne ogniska

chorobowe (dotyczy kończyny przedniej i tylnej)

•

paraanaesthesia (obustronny brak czucia)

poprzeczne uszkodzenie rdzenia kręgowego

(dotyczy obu kończyn przednich lub tylnych).

•

•

hyperaesthesia(przeczulica) powstaje przy

schorzeniach nerwów obwodowych i

uszkodzeniach opon rdzeniowych na skutek

zapalenia, ucisku. Schorzenia samego rdzenia z

reguły nie dają objawów bólowych.

•

parasthesia(czucie spaczone) występuje jako

nieprawidłowe odczuwanie w postaci świądu

mrowienia, pieczenia, czucia zimna, kłucia. U

zwierząt wystepuje np. w chorobie

Aujeszky’ego, wściekliźnie. Znieczulenie

bolesne (anaesthesia dolorosa) samoistne

czucie bólu, powstające pod wpływem

zewnętrznych podniet działających na

znieczulone okolice ciała, ma to miejsce w

chorobach nerwów obwodowych.

Obszar skóry

Obszar skóry

Nerw

Nerw

czuciowy

czuciowy

Początek

Początek

nerwu

nerwu

Głowa (

Głowa (

powierzchnia

powierzchnia

twarzowa, jama

twarzowa, jama

nosowa, jama ustna)

nosowa, jama ustna)

Część

Część

czuciowa n.

czuciowa n.

trójdzielnego

trójdzielnego

Pień mózgu, górny

Pień mózgu, górny

obszar szyjnej

obszar szyjnej

części rdzenia

części rdzenia

Kończyna

Kończyna

piersiowa

piersiowa

boczna strona ramienia

boczna strona ramienia

Pachowy

Pachowy

C7 - C8

C7 - C8

przyśrodkowa strona

przyśrodkowa strona

przedramienia grzbietowa

przedramienia grzbietowa

powierzchnia łap,

powierzchnia łap,

dogłowowo -boczna

dogłowowo -boczna

powierzchnia

powierzchnia

przedramienia

przedramienia

Mięśniowo-

Mięśniowo-

skórny

skórny

C6 - Tl

C6 - Tl

dłoniowa część łap

dłoniowa część łap

Pośrodkowy i

Pośrodkowy i

łokciowy

łokciowy

C7-T2

C7-T2

doogonowa

doogonowa

powierzchnia

powierzchnia

przedramienia

przedramienia

Łokciowy

Łokciowy

C7-T2

C7-T2

Kończyna

Kończyna

miedniczna

miedniczna

doogonowo-boczna

doogonowo-boczna

powierzchnia stawu

powierzchnia stawu

skokowego, uda

skokowego, uda

Kulszowy

Kulszowy

L6-S1

L6-S1

przyśrodkowa

przyśrodkowa

powierzchnia łap, uda,

powierzchnia łap, uda,

stawu skokowego

stawu skokowego

Dopiszczelowy

Dopiszczelowy

L4-L6

L4-L6

doczaszkowa

doczaszkowa

powierzchnia łap, stawu

powierzchnia łap, stawu

stepu

stepu

Strzałkowy

Strzałkowy

wspólny

wspólny

L6-L7

L6-L7

podeszwowa

podeszwowa

powierzchnia łapy

powierzchnia łapy

Piszczelowy

Piszczelowy

L6-S1

L6-S1

Tułów,

Tułów,

krocze, ogon

krocze, ogon

przyrdzeniow

przyrdzeniow

a

a

powierzchnia

powierzchnia

tułowia

tułowia

Rdzeniowy

Rdzeniowy

C1-S1

C1-S1

krocze

krocze

Sromowy

Sromowy

S1-S2

S1-S2

ogon

ogon

Ogonowe

Ogonowe

Cd1 - Cd(n)

Cd1 - Cd(n)

Czy u zwierzęcia występują objawy wynikające z zaburzeń

w obrębie nerwów czaszkowych?

Tak

Nie

Doszło do zmian patologicznych

Czy występuje niezborność kończyn

w obrębie mózgu lub choroba ma

piersiowych?

charakter wieloogniskowy

.

Tak

Nie, ale występuje niezborność

i

niedowład kończyn miednicznych

Badanie odruchów rdzeniowych

Badanie odruchów Prawidłowe lub

Prawidłowe lub

w

kończynach piersiowych wzmożone. osłabione.

Odruchy
rdzeniowe
osłabione we
wszystkich
kończynach

Uogólniona
choroba
mięśni lub
nerwów
obwodowych

Odruchy prawidłowe Odruchy prawidłowe
lub wzmożone. lub osłabione.

Zmiany na wysokości Zmiany na
wysokości

C1-C5

C6-T2.

Badanie odruchów w kończynach
miednicznych i napięcia mięśni

.

Zmiany na wysokości Zmiany na
wysokości

T3-L4.

L4 lub dalej.

Nerw

Objawy kliniczne

Testy
kliniczne

Odruch
prawidłowy

Odruch
nieprawidłowy

Węchowy

Zaburzenia węchu
(hyposmia,
anosmia)

Reakcja na
zapach karmy
lub na lotne
niedrażniące
substancje

Zainteresowanie
zapachem
karmy,
oblizywanie
nosa

Brak reakcji

Wzrokowy

Zaburzenia
widzenia
Niepewny chód
Rozszerzenie
źrenicy
(mydriasis)

Naprowadzanie
na przeszkodę
R.
umieszczania
R. grożenia
Test wodzenia
wzrokiem
Badanie przy
pomocy źródła
światła

Unikanie
przeszkody
Umieszczenie
kończyn
miednicznych
na podłożu
Mrużenie oczu
Wodzenie
oczami za
przedmiotem
Bezpośredni i
konsensualny
odruch
źreniczny

Uderzania o
przedmioty
Brak reakcji
Po stronie chorej
bezp. i
konsensualny odr.
nieobecny, oba
odruchy obecne
po stronie
zdrowej

Okoruchowy

Zez dolnoboczny
Porażenie powieki
górnej (ptosis)
Rozszerzenie
źrenicy

Ruchy gałek
ocznych w
kierunku
poziomym i
pionowym
Badanie przy
pomocy źródła
światła

Prawidłowy tor
ruchu gałek
ocznych
Bezpośredni i
konsensualny
odruch
Źreniczny

Zaburzenia
kierunku ruchu
gałek ocznych
W oku chorym
odruch
bezpośredni
nieobecny, odruch
konsensualny
prawidłowy; po
stronie zdrowej
odr. bezpośr.
obecny,
konsensualnego
brak

Bloczkowy

Zez rozbieżny

Trójdzielny

Niemożność
zamkn. jamy
ustnej
Zanik mm
żuciowych
Brak czucia skóry
czoła, ucha,
powiek, błony
śluz. jamy ustnej i
nosowej

Badanie oporu
przy
otwieraniu
szczęk
Palpacja mm
żuciowych
Odruch
rogówkowy
Odruch
powiekowy
Drażnienie
błony śluzowej
j. nosowej
Drażnienie
skóry twarzy

Opór przy
otwieraniu j.
ustnej
Prawidłowa
wielkość i
konsystencja
mięśni
Mrużenie oczu i
cofnięcie gałki
ocznej
Mrużenie oczu
Unikanie źródła
drażnienia

Brak oporu
Zanik,
zmniejszone
napięcie
Brak reakcji

Odwodzący

Zez przyśrodkowy

Poziome ruchy
gałką oczną

Prawidłowy tor
ruchu gałek
ocznych

Zaburzenia
ruchu gałek
ocznych w
kierunku
bocznym

Twarzowy

Asymetria części
twarzowej
Niemożność
zamkn. powiek
(lagophtalmus)
Opadanie powieki
górnej
Porażenie wargi
górn.
Opadanie
małżowiny usznej

Odruch
rogówkowy
Odruch
powiekowy
R. grożenia
Drażnienie
skóry
małżowiny
usznej

Mrużenie oczu
Poruszanie
małżowiną
uszną

Brak reakcji

Przedsionko

wo-

ślimakowy

Oczopląs

(nystagmus)

Skręcenie głowy

Ruchy maneżowe

Ruchy walcowania

Zez Hertwiga-

Magendiego

Głuchota

Poziome i

pionowe

ruchy gałką

oczną

Źródło

dźwięku za

głową

zwierzęcia

Prawidłowy

fizjologiczny

oczopląs

Ruchy

małżowin

usznych,

mrużenie oczu

Brak reakcji

Językowo-

gardłowy

Dysphagia

(trudności w

połykaniu), brak

odruchu

wymiotnego

Test

kneblowania

Odruch

połykania

Brak reakcji

Błędny

Dysphagia

Niepraw.

wydawanie głosu

Duszność

wdechowa

Powiększ. przełyku

(megaesophagus)

Zniesienie odruchu

kaszlu

Przyśp. tętna

Test

kneblowania

Odruch

krtaniowy

Odruch

oczno-

sercowy

Odruch

połykania

Kaszel

Bradykardia

Brak reakcji

Dodatkowy

Zw. niezauważone

Czasami skręt szyi

(torticolis)

Podjęzykow

y

Zaburzenia funkcji

języka

Wyciągnięci

e języka

Drażnienie

nosa

Cofnięcie

języka

Oblizywanie się

Brak reakcji

Odruch
rdzeniowy

Nerw obwodowy

Segmenty
rdzenia

Kończyna piersiowa

Dwugłowy

Skórno-mięśniowy

C6-T1

Trójgłowy

Promieniowy

C6-T2

Prostownik

promieniowy

nadgarstka

Promieniowy

C6-T2

Zginania

Ramienny Mięśniwoskórny

Pośrodkowy i łokciowy

C7-C8

C6-T1

C7-T2

Kończyna miedniczna

Rzepkowy

Udowy

L4-L6

Piszczelowy

doczaszkowy

Kroczowy wspólny

L6-L7(S1)

Brzuchaty łydki

Piszczelowy

(L6) L7-S1

Zginania

Kulszowy

L6-S1

Inne odruchy

rdzeniowe
Odbytowy

Sromowy

S1-S3

Skórny

Nerwy rdzeniowe (czuciowe);

Nerwy piersiowe grzbietowe

(ruchowe)

C8-T2

Defekacja, mikcja

Miedniczny

S1-S3

Dzięki czuciu głębokiemu organizm może

otrzymywać wiadomości o postawie lub położeniu
całego ciała albo poszczególnych jego części jak też
o kierunku, sile i szybkości ruchów ciała i kończyn
wykorzystując do tego celu impulsy przewodzone
od części ciała głęboko położonych np. mięśni,
ścięgien, okostnej, stawów. Większość impulsów nie
jest zależna od kory mózgowej.



Technika badania: badanie polega na zmuszaniu zwierzęcia

do przyjmowania niewygodnych dla niego postaw i

obserwowaniu wystąpienia lub braku ruchów korygujących



U dużych zwierząt – skrzyżowanie kończyn przednich,

zgięcie szyi do klatki piersiowej,



U małych zwierząt – próba zapadniowa – przednie

kończyny stawiamy na stole, tylne na desce którą

zabieramy- zwierze przeskakuje tylnymi kończynami na

stół. Badanie pozycji kończyny – odwrócenie stopy i oparcie

jej na powierzchni grzbietowej, zdrowe zwierze powinno

natychmiast przywrócić kończynę do prawidłowej pozycji i

oprzeć na stronie dłoniowej. Odruch kroku – badamy przez

umieszczenie kończyny na kartce papieru, a następnie na

wyciąganiu kartki spod kończyny, zdrowe zwierzę cofa

kończynę do poprzedniego prawidłowego położenia.

Reakcja kołysania wywołana jest przez popchnięcie

zwierzęcia oraz obserwacji jego powrotu do normalnej

pozycji stojącej.



Na pnie nerwowe wywiera się możliwie najmniejszy ucisk,

aby wystarczył do wywołania objawów bólowych. Do

badania dostępne są :



n. podoczodołowy – n. infraorbitalis- w miejscu wyjścia z

otworu podoczodołowego



n. twarzowy – pośrednio twarzowy(we wcięciu

nazyniowym)



n. strzałkowy (n. peroneus)po stronie zewnętrznej

podudzia, poniżej główki kości k. strzałkowej



n. międzyżebrowe(nn.intercostales)na tylnej krawędzi

każdego żebra.



n. promieniowy (n.radialis)w miejscu okrążania

zewnętrznej strony kości ramiennej bezpośrednio ponad

stawem łokciowym



n. piszczelowy(n. tibialis) między ścięgnem Achillesa a

kością piszczelową



n. udowy(n. femoralis) u małych zwierząt, biegnie po

wewnętrznej stronie uda.



n.kulszowy(n. ischiadicus)