Wywiad

Przy zbieraniu wywiadu należy uwzględnić:



Choroby występujące w rodzinie



Przebieg ciąży



Poród



Ocena noworodka po urodzeniu



Ocena rozwoju

Ocena zachowania się pacjenta w czasie
badania: wygląd twarzy, postawa, czynności
ruchowe, zachowanie.

Właściwe badanie neurologiczne
rozpoczynamy od oglądania głowy!

Nerwy czaszkowe

1.

Nerw węchowy

Do badania powonienia używa się
odpowiednich bodźców zapachowych.

2.

Nerw wzrokowy

Badając ten nerw oceniamy:



Zdolność widzenia



Ostrość wzroku



Pole widzenia



Dno oka

3. Nerwy gałkoruchowe: okoruchowy,

bloczkowy, odwodzący



Oceniamy wielkość szpar powiekowych,
ustawienie i osadzenie gałek ocznych

Izolowane porażenie nerwu:



okoruchowego- opadnięcie powieki,
rozszerzenie źrenic, przemieszczenie gałki
ocznej do dołu i na zewnątrz



bloczkowego- kierowanie gałek ocznych ku
górze i na zewnątrz, często z przechyleniem
głowy



odwodzącego- uciekanie gałek ocznych
donosowo i niemożność odwodzenia gałek
ocznych poza linię środkową oczodołu

W wyniku uszkodzenia mięśni lub

nerwów ruchowych gałek ocznych
mogą pojawić się:

o

Podwójne widzenie

o

Upośledzenie ruchów gałki

ocznej

o

Nieprawidłowe ustawienie

gałek ocznych- zez (zbieżny,
rozbieżny, jednostronny,
naprzemienny)

Oczopląs

Są to mimowolne rytmiczne ruchy gałek ocznych
Postać:



Poziomy



Pionowy (ku górze: choroby pnia mózgu, zatrucie

alkoholowe; ku dołowi: uszkodzenia dołu tylnego, w

chorobach demielizacyjnych)



Obrotowy

Typ:



Wahadłowy



Rytmiczny (choroby móżdżku, stosowanie niektórych

leków, uszkodzenie błędnika i jego połączeń

centralnych)

Kierunek
Szybkość
Natężenie

Objaw zachodzącego
słońca

Może być obserwowany wyłącznie w

wieku dziecięcym

5.

Nerw trójdzielny (nerw czuciowo-
ruchowy)



Badanie części czuciowej- badanie
czucia dotyku i bólu w obszarze
unerwionym przez gałązki nerwu:
oczną, szczękową i żuchwową oraz
wrażliwości uciskowej punktów wyjścia
gałązek nerwu: oczodołową,
podoczodołową i bródkową



Badanie części ruchowej- oglądanie mięśni

żwaczy i skroniowych w czasie zaciskania

przez dziecko zębów.



Odruchy:

Żuchwowy-obustronny skurcz m.żwaczy w

odpowiedzi na lekkie uderzenie młotkiem

w palec położony na bródce przy

rozchylonych ustach i rozluźnionych

mięśniach

Rogówkowy- zamknięcie oka po delikatnym

dotknięciu rogówki kłaczkiem waty

Spojówkowy- zamknięcie oka po
dotknięciu spojówki kłaczkiem waty

7.

Nerw twarzowy

U małych dzieci obserwujemy mięśnie

twarzy podczas ruchów dowolnych, u
starszych polecamy wykonanie ruchów
marszczenia czoła, chmurzenia brwi,
zaciskania powiek i szczerzenia zębów

8.

Nerw przedsionkowo-ślimakowy

Badanie ogranicza się do oceny słuchu.



Metoda otoemisji akustycznej



Mowa szeptana



Audiometr lub tympanometr

Czynniki powodujące uszkodzenie nerwu

słuchowego: wrodzone zakażenie różyczką,

toksoplazmozą, bakteryjne zap. opon

mózgowo-rdzeniowych, hiperbilirubinemię,

wcześniactwo, leki ototoksyczne

(gentamycyna, streptomycyna)

Objawy: zawroty głowy, trudności z

utrzymaniem pozycji pionowej, oczopląs,

nudności i wymioty oraz zbaczanie kończyn

9. 10. nerw językowo-gardłowy i

błędny

Objawy uszkodzenia występują łącznie.
Badanie obejmuje czynność mowy i

połykania oraz sprawdzenie stanu
napięcia łuków podniebiennych.



o. podniebienny



o. gardłowy

11.

Nerw dodatkowy

Badamy polecając choremu skręcając

głowę wbrew oporowi oraz unosić barki

12.

Nerw podjęzykowy

Badanie ogranicza się do
oglądania języka

Badanie narządu ruchu

Badanie to obejmuje ocenę:

1.

Siły mięśniowej

2.

Masy mięśniowej

3.

Napięcia mięsni

4.

Postawy

5.

Sposobu poruszania się

6.

Głębokich odruchów

Siła mięśniowa



Badamy u dziecka współpracującego z osobą

badającą



Dziecko ściska palec badającego, prostuje

nadgarstek i łokieć pokonując stawiany mu opór

Objaw Gowersa- dziecko aby stanąć wspina się

pomagając sobie rękoma (przy osłabieniu

mięśni obręczy biodrowej w np. dystrofii

mięśniowej Duchenne’a)



Oceniana w skali od 1 do 5 (0- brak ruchu, 5-

normalna siła)



Osłabienie siły=niedowład



Całkowita niemożność wykonania

ruchu=porażenie

Napięcie mięśniowe



Badamy wykonując kolejno ruchy
zginania i prostowania w stawach



Ulega znacznym zmianom w zależności
od wieku



Możemy mieć do czynienia ze stanem
spastycznym, sztywnością lub
hipotonią.

Zborność ruchów



Polecamy pacjentowi wykonanie kilku
prób:



Próba palec-nos



Diadochokineza (zaburzenia w
zespole móżdżkowym)



Próba Romberga (dodatnia w:
uszkodzeniach sznurów tylnych rdzenia,
neuropatii obwodowej, uszkodzeniach
błędnika lub układu przedsionkowego)

Głębokie odruchy ścięgniste
i okostnowe

1.

Kończyny górne



Z kości promieniowej (C5-C6)



Z mięśnia dwugłowego (C5-C7)



Z mięśnia trójgłowego (C6-C7)

Odruchy te badamy przy lekko zgiętej

kończynie w stawie łokciowym, ujmujemy

lewą ręką palce dziecka a prawą

uderzamy młoteczkiem w wyrostek

rylcowaty k. promieniowej, ścięgno

m.dwugłowego, ścięgno m.trójgłowego

ramienia

2.

Kończyny dolne



Kolanowy (L2-L4)



Ze ścięgna Achillesa (L5-S2)



Podeszwowy

Próba Barrego- jest wykonywana gdy
podejrzewamy niedowład.

Odruchy patologiczne



Babińskiego



Oppenheima



Rossolimo



Mendel-Bechterewa

Odruchy powierzchowne



Brzuszne- w pozycji leżącej

drażniąc skórę brzucha od

zewnątrz ku wewnątrz wzdłuż

dolnego brzegu łuku żebrowego

(Th8), na wys. pępka (Th10-11)

i wzdłuż więzadła pachwinowego

(Th11-12)- pojawiają się w 7-8m.ż.



Nosidłowy- (L1-L2) drażnienie

wewnętrznej powierzchni

uda- uniesienie jądra po stronie

drażnionej

Czucie powierzchowne i
głębokie



W pojęciu czucia powierzchownego
mieści się czucie: ciepła, zimna,
dotyku, bólu. Ocena czucia
powierzchownego powinna być
prowadzona w symetrycznych
odcinkach ciała.



Czucie głębokie obejmuje: czucie
ułożenia, ruchu, kształtu i wielkości,
rodzaju materiału, ucisku i oporu,
ciężaru oraz dermoleksję.

Chód



Móżdżkowy- na szeroko rozstawionych
kończynach dolnych (choroby móżdżku)



Kaczkowaty- kołysanie się w biodrach przy
chodzeniu (zwichnięcie stawu biodrowego)



Koszący- niedowładna kończyna
wyprostowana w stawie kolanowym zatacza
w bok półkole (niedowład połowiczy)



Brodzący- opadanie stopy (porażenie n.
strzałkowego, polineuropatia)

Objawy oponowe

1.

Sztywność karku

2.

Objaw Brudzińskiego:



Karkowy (zgięcie kończyn dolnych w st. biodrowych i

kolanowych przy biernym przygięciu głowy do klatki

piersiowej)



Policzkowy (zgięcie kończyn górnych w stawach

łokciowych przy ucisku na policzki)



Łonowy (zgięcie kończyn dolnych w st. kolanowych

oraz zgięcie i odwiedzenie w st. biodrowych przy

ucisku na spojenie łonowe)

3.

Objaw Kerniga



Górny (przy biernym przechylaniu tułowia ku

przodowi kończyny dolne zginają się w st.

biodrowych i kolanowych)



Dolny (niemożność wyprostowania podudzia przy

kończynie zgiętej w st. biodrowym do kąta prostego)

Objawy oponowe c.d.

4.

Objaw karkowo-paluchowy Hermana

(grzbietowe zgięcie palucha przy przyginaniu

głowy do klatki piersiowej)

5.

Objaw Flataua, karkowo-mydriatyczny

(rozszerzenie źrenic przy próbie przyginania

głowy do klatki piersiowej)

6.

Objaw Weila-Edelmana (zgięcie grzbietowe

palucha przy badaniu dolnego objawu Kerniga)

7.

Objaw Amossa (objaw „trójnoga”)

Objawy oponowe obserwuje się w: zap.

opon m-r, mózgu, krwotoku

podpajęczynówkowym, guzach

śródczaszkowych lub uszkodzeniach

pourazowych mózgu.