Badania

Badania

scyntygraficzne

scyntygraficzne

ośrodkowego układu

ośrodkowego układu

nerwowego

nerwowego

Izotopowe metody

Izotopowe metody

badania OUN

badania OUN



Badanie bariery krew-mózg



Badanie perfuzyjne



Badania metaboliczne



Badanie receptorowe



Badanie krążenia płynu

mózgowo-rdzeniowego

Bariera krew-mózg

Bariera krew-mózg



Transport substancji przez barierę k-

m:

–

transport aktywny

–

ułatwiona dyfuzja: glukoza, aminokwasy,

elektrolity

–

dyfuzja bierna: alkohole, CO

2

, O

2

,gazy

szlachetne, barbiturany, kofeina,

sterydy, amfetamina, nikotyna

Czynność bariery krew-

Czynność bariery krew-

mózg

mózg



Radiofarmaceutyki, które
warunkach prawidłowych nie
dyfundują do tkanki mózgowej

Uszkodzenie bariery krew mózg

(np. udar mózgu)

dyfuzja i gromadzenie się
znacznika

Radiofarmaceutyki

Radiofarmaceutyki



99m

Tc DTPA – najczęściej stosowany



99m

TcO

4-



99m

Tc pyrofosforan – gromadzi się

swoiście w ogniskach martwiczych i
miejscach po uprzedniej kraniotomii

Prawidłowy obraz

Prawidłowy obraz

scyntygraficzny

scyntygraficzny



AP

RLAT



LLAT

PA

Zawał
mózgu

Badania przepływu krwi

Badania przepływu krwi

w mózgu

w mózgu



Radiofarmaceutyki, które swobodnie
dyfundują przez barierę k-m



Lipofilne, o obojętnym ładunku
elektrycznym



Stopień gromadzenia proporcjonalny
do przepływu krwi



Brak ponownej dyfuzji do krwi

Radiofarmaceutyki

Radiofarmaceutyki



99m

Tc HM PAO – najczęściej stosowany,

6,13 % podanej aktywności gromadzi

się w mózgu i pozostaje tam ok. 270min



133

Xe – gaz podawany dożylnie lub

dotętniczo. Metoda ilościowa rzadko

stosowana.



pochodne amfetaminy –

123

I

Wskazania do badań

Wskazania do badań

przepływu krwi w mózgu

przepływu krwi w mózgu



Śmierć mózgowa



Udar mózgu



Padaczka



Choroby zwyrodnieniowe mózgu

Obraz prawidłowy

Obraz prawidłowy

Badanie przepływu krwi

Badanie przepływu krwi

w mózgu

w mózgu

(rekonstrukcja 3D)

(rekonstrukcja 3D)

Obraz prawidłowy

Obraz prawidłowy



Standard móżdżkowy

–

patologie móżdżku – b. rzadko

–

przepływ w móżdżku – wartość
referencyjna



Norma perfuzji dla półkul mózgowych

>0,7

standardu móżdżkowego



Symetria gromadzenia w półkulach
mózgu

0,9 – 1,1

Śmierć mózgowa

Śmierć mózgowa

Ostry udar mózgu

Ostry udar mózgu



Obszar braku aktywności w miejscu
udaru oraz zmniejszone
gromadzenie wokół zawału –
odwracalne niedokrwienie (ischemic
penumbra)

Badanie TK i MR w

Badanie TK i MR w

diagnostyce ostrego udaru

diagnostyce ostrego udaru

mózgu

mózgu



Konwencjonalne badanie MR

(T2–zależne) uwidacznia obszar

zawału po co najmniej 8÷10

godzinach.



Badanie TK uwidacznia zawał

przeważnie po 12÷24 godzinach.

Badania diagnostyczne

Badania diagnostyczne



Ostra faza niedokrwienia

–

MR

– tzw. dyfuzyjne (DWI)
– tzw. perfuzyjne (PWI)

–

Badanie przepływu krwi w
mózgu techniką SPECT

Zawał mózgu

Zawał mózgu

Zawał mózgu

Zawał mózgu

Zawał mózgu

Zawał mózgu

Test z acetazolamidem

Test z acetazolamidem



Test z acetazolamidem (DIAMOX)

inhibitor anhydrazy węglanowej



H

+

w przestrzeni

zewnątrznaczyniowej (kwasica)



przepływu krwi

(35% w warunkach prawidłowych)



Zmniejszenie rezerwy

naczyniowej – udar, przemijające

napady niedokrwienia (TIA),

malformacje tętniczo-żylne,

padaczka, otępienie



 gromadzenia znacznika po podaniu

Diamoksu

Zmniejszenie przepływu w obrębie unaczynienia

lewej t. środkowej mózgu

Metody obrazowe w

Metody obrazowe w

diagnostyce padaczki

diagnostyce padaczki



Wykluczenie morfologicznie

uchwytnej przyczyny padaczki
(guz, naczyniak, inne) – CT, MRI



Padaczka pierwotna



Prognozowanie przebiegu leczenia

TECHNIKA SPECT W

TECHNIKA SPECT W

DIAGNOSTYCE PADACZKI

DIAGNOSTYCE PADACZKI



Faza „ictal” -  przepływu krwi w

obrębie ogniska padaczkorodnego



Faza „inter-ictal” -  przepływu krwi

w obrębie ogniska padaczkorodnego

 
Czułość badania wynosi 75 - 80%

(faza

interictal)

100%

(faza ictal)

Badanie HM-PAO SPECT w fazie INTER ICTAL

Badanie HM-PAO SPECT w fazie INTERICTAL

Faza ICTAL

MR – obraz prawidłowy

HM-PAO – ognisko w obrębie zakrętu obręczy

Faza ICTAL

Otępienie

Otępienie



„Otępienie” – zespół objawów

klinicznych charakteryzujących się

nabytymi, uogólnionymi, postępującymi

uszkodzeniami funkcji intelektualnych i

osobowości, bez zaburzeń świadomości.



Otępienie jest końcowym etapem

szeregu schorzeń (nie jest jednostką

chorobową)

Techniki diagnostyczne

Techniki diagnostyczne



TK



NMR



Funkcjonalne metody
radioizotopowe (SPECT, PET)



Żadna z tych metod nie pozwala na
całkowicie jednoznaczne rozpoznanie
typu schorzenia prowadzącego do
otępienia.

Choroba Alzheimera w

Choroba Alzheimera w

badaniach SPECT/PET

badaniach SPECT/PET



Obustronny  przepływu krwi w

okolicach skroniowo-ciemieniowych

(wtórny do spadku metabolizmu)



Później zmiany w płatach czołowych



Przepływ w okolicy czuciowo-ruchowej,

wzrokowej i w obrębie jąder

podkorowych - prawidłowy

Chorobie Alzheimera często

towarzyszą zmiany

naczynio-pochodne

Badanie TK

Otępienie

Otępienie

naczyniopochodne

naczyniopochodne



W badaniach SPECT/ PET
występują liczne ogniska
zmniejszonego przepływu krwi i
metabolizmu.

Otępienie na tle naczyniowym (MID): zaniki korowo-podkorowe

Ogniska niedokrwienne w różnych okolicach kory mózgowej

Przepływ krwi w okolicach skroniowo-ciemieniowych prawidłowy

(Mountz i wsp. 2001)

Otępienie czołowo-

Otępienie czołowo-

skroniowe

skroniowe



Wyróżnia się trzy typy otępienia:



- choroba Picka



- degeneracja płata czołowego



- otępienie z towarzyszącym
uszkodzeniem neuronu ruchowego

Otępienie czołowo-

Otępienie czołowo-

skroniowe – badanie

skroniowe – badanie

SPECT/PET

SPECT/PET



Badanie SPECT

- znaczna redukcja

przepływu krwi w obrębie płatów

czołowych (Venneri 1996, Starkstein

1994, Pickut 1997).



Badanie PET

- redukcja zużycia glukozy

w obrębie okolic czołowych i/lub

skroniowych, upośledzenie metabolizmu

w przyśrodkowej części płata

skroniowego, w prążkowiu i we wzgórzu.

Choroba Picka:

Atrofia płata czołowego

Badanie MR- zaniki korowe okolicy

czołowej i skroniowej

Choroba Picka: badanie MRI-zaniki korowe w okolicy bruzdy

Sylwiusza, ale bez zmian w obrębie płata czołowego

Badanie HM-PAO SPECT-znaczna redukcja przepływu krwi

w obrębie płatów czołowych (Mountz i wsp. 2001)

Pozytronowa Tomografia

Pozytronowa Tomografia

Emisyjna (PET)

Emisyjna (PET)



Badania metabolizmu glukozy.



Badania metabolizmu tlenu.



Gromadzenie aminokwasów w guzie.



Przepływu mózgowego

123

I



Układ receptorowy mózgu – receptory
dopaminergiczne, cholinergiczne, serotoninergiczne.

Izotopy cyklotronowe

18

F,

11

C,

15

O,

123

I

Izotopy te mogą być wbudowywane w substancje
organiczne np.

deoxyglukoza -

18

F

Badanie FDG-PET

Badanie FDG-PET

(norma)

(norma)

Ocena stopnia złośliwości

Ocena stopnia złośliwości

guza

guza



W badaniu SPECT nowotwory
niskozróżnicowane gromadzą
znaczniki onkofilne.



W badaniu PET istnieje ogólna
zależność: im wyższe gromadzenie
FDG tym stopień histologicznej
złośliwości guza jest wyższy.

Hemangiopericytoma –

Hemangiopericytoma –

obniżone gromadzenie FDG

obniżone gromadzenie FDG

Chłoniak (pierwotny)

Chłoniak (pierwotny)

mózgu

mózgu

Glejak

Glejak

niskozróżnicowany w

niskozróżnicowany w

badaniu FDG-PET

badaniu FDG-PET

Oponiak – badanie PET

Oponiak – badanie PET

wysokie gromadzenie FDG –
guz niskozróżnicowany

Diagnostyka wznowy

Diagnostyka wznowy

procesu

procesu

nowotworowego

nowotworowego



W badaniu MR/TK różnicowanie
wznowy procesu nowotworowego
jest niepewne.



Badania czynnościowe pozwalają
na różnicowanie między martwicą
popromienną a wznową nowotworu

Wznowa procesu

Wznowa procesu

nowotworowego

nowotworowego

Badanie MR przed i po
podaniu kontrastu

Badanie FDG-PET

Badanie po podaniu alfa-
metyl-tyrozyny

18

FDG 123I-tyrozyna NMR

Badanie z

Badanie z

zastosowaniem MIBI i

zastosowaniem MIBI i

201

201

Tl

Tl

Podsumowanie

Podsumowanie



Badania obrazowe są

nieodłącznym elementem

diagnostyki guzów mózgu



Badania obrazowe pozwalają na

ocenę guzów mózgu zarówno w

aspekcie morfologicznym, jak i

metabolicznym

METODA PET W

METODA PET W

DIAGNOSTYCE

DIAGNOSTYCE

PADACZKI

PADACZKI



Miejscowa ocena zużycia glukozy w

mózgu

–

 faza „ictal” - w obrębie ogniska

padaczkorodnego występuje znaczny

wzrost zużycia glukozy,

–

faza „inter-ictal” w obrębie ogniska

padaczkorodnego występuje

znamienny spadek zużycia glukozy

–

czułość metody 70-95%

Badania receptorowe

Badania receptorowe

układu nerwowego

układu nerwowego



Znaczniki dla receptorów:

–

dopaminowych (D1 i D2)

–

serotoninergicznych

–

cholinergicznych

–

benzodiazepinowych

Padaczka

skroniowa

Badanie

w

fazie

Interictal

PET:FDG/FMZ

MRI- obraz

prawidłowy

FDG

- obszar

obniżonego

metabolizmu

FMZ

- obszar

obniżonej

dostępności

dla

receptorów

benzodiazepinowych

Badanie krążenia płynu

Badanie krążenia płynu

mózgowo-rdzeniowego

mózgowo-rdzeniowego



Radiofarmaceutyk (np.

99m

Tc DTPA)

– podawany droga wkłucia
lędźwiowego



Mieloscyntygrafia – badanie kanału
kręgowego



Cysternografia – badanie
przestrzeni płynowych w mózgu

Wskazania

Wskazania



Wodogłowie wewnętrzne
normotensyjne (zespół Hakima i
Adamsa)

- nieprawidłowy przepływ znacznika i jego
zaleganie co najmniej 24 godziny

- opóźnienie lub brak przepływu na sklepistości
mózgu

Wskazania

Wskazania



Wyciek płynu m-r do jamy nosowej



Badanie drożności zastawki
komorowo-przedsionkowej

- podanie znacznika do zastawki – po 30-60
min znacznik powinien pojawić się w
przestrzeni , do której odprowadzany jest płyn
m-r