WYKŁADY Z FARMAKOLOGII

sem. VI 2012/2013

Studia stacjonarne (5W)

Studia niestacjonarne (5W)

1. 18.02.2013

10.00-11 .30

1. 25.02. 2013

10.00-11 .30

2. 4.03.2013

2. 11.03.2013

3. 18.03.2013

3. 25.03.2013

4. 8.04.2013

4. 15.04.2013

5. 22.04.2013

5. 29.04.2013

6. 6.05.2013

6. 13.05.2013

7. 20.05.2013

8. 3.06.2013 (1 godz)

7. 27.05.2013

8. 3.06.2013 (1godz)

FARMAKOLOGIA OŚRODKOWEGO

UKŁADU NERWOWEGO



LEKI DZIAŁAJĄCE DEPRESYJNIE

NA OUN

(DEPRESSIVA)



LEKI PRZECIWDEPRESYJNE

(ANTIDEPRESSIVA)



LEKI POBUDZAJĄCE OUN

(ANALEPTICA)

LEKI DZIAŁAJĄCE

DEPRESYJNIE NA OUN

1.LEKI USPOKAJAJĄCE

(sedativa):



Neuroleptyki

(sedativo-neuroleptica)



Leki przeciwlękowe

(anxiolytica)



Tiazyny- alfa

2

agoniści receptora

adrenergicznego

(sedativo-analgetica)



Barbiturany

(sedativo-hypnotica)

LEKI DZIAŁAJĄCE

DEPRESYJNIE NA OUN

2.

NARKOTYCZNE LEKI

PRZECIWBÓLOWE

(analgetica)

3.

NARKOTYKI CHIRURGICZNE



Narkotyki chirurgiczne wziewne



Narkotyki chirurgiczne infuzyjne

4.

LEKI PRZECIWDRGAWKOWE

(anticonvulsiva)

LEKI PRZECIWDEPRESYJNE



LEKI POPRAWIAJĄCE NASTRÓJ





LEKI MODYFIKUJĄCE
ZACHOWANIE SIĘ ZWIERZĄT

Zastosowanie leków działających

depresyjnie na OUN.



SEDACJA 

zmniejszenie reakcji na

bodźce środowiska zewnętrznego;

zachowana świadomość i odczuwanie
bólu.



NEUROLEPTOANALGEZJA

 całkowite

uspokojenie zwierzęcia z jednoczesnym
brakiem odczuwania bólu;

zachowana

świadomość zwierzęcia.



SEN PODSTAWOWY 

brak

świadomości (sen),

odczuwanie bólu

zachowane !!!



ZNIECZULENIE OGÓLNE:



analgezja (

brak odczuwania bólu

)

 wyłączenie świadomości (

sen

)

 miorelaksacja (

zmniejszenie napięcia

mięśni szkieletowych

)

 brak odruchów z pola operacyjnego

(

arefleksja

)

NEUROPRZEKAŹNIKI W OUN

AMINY

:



Noradrenalina



Dopamina



5-hydroksytryptamina = serotonina



Histamina

ACETYLOCHOLINA
AMINOKWASY



Glicyna i kwas gama-aminomasłowy (GABA)



Kwas glutaminowy i asparaginowy

TLENEK AZOTU

Na przekaźnictwo nerwowe wpływają

również:

1. Związki peptydowe (neuromodulatory)



enkefaliny



endorfiny



substancja P

2. Hormony:



wazopresyna,



oksytocyna,



tyreoliberyna,



melanostatyna,



cholecystokinina

NORADRENALINA



Wpływa na komórki efektorowe poprzez
receptory  i  adrenergiczne.



Reguluje reakcje emocjonalne

 wpływa

na nastrój, procesy uczenia i pamięci,
snu i czuwania, koncentracji i uwagi



Spadek aktywności



depresja i

uspokojenie



Wzrost aktywności



pobudzenie



Pobudzenie receptorów alfa2



uspokojenie, sen, efekt przeciwbólowy.

DOPAMINA



Działa na komórki efektorowe poprzez receptory D

1

i D

2



System dopaminergiczny reguluje funkcje ruchowe

w układzie pozapiramidowym

 zmiany napięcia

mięśni, ich aktywności i koordynacja ruchów.



Spadek aktywności

 uspokojenie i zniesienie

agresywności



Pobudzenie

 hamowanie wydzielania prolaktyny

(D

2

) a pobudzenie wydzielania hormonu wzrostu.



Pobudzenie receptorów dopaminowych w

chemoreceptorowej strefie wyzwalającej

wymioty

 nudności i indukcja odruchu wymiotnego

Farmakologiczna modulacja

aktywności receptorów

dopaminergicznych



Blokowanie receptorów
dopaminergicznych w prążkowiu
manifestuje się:



Osłabieniem lub całkowitym
zniesieniem napędu ruchowego



Zmianami napięcia mięśniowego



Katalepsją i katatonią 

efekt

wykorzystywany w terapii (

antagoniści

receptorów D2  grupa neuroleptyków

)



Blokowanie tych receptorów w strukturach
limbicznych prowadzi do uspokojenia i
osłabienia reakcji emocjonalnych (agresji)



efekt wykorzystywany w terapii (neuroleptyki)



Blokowanie receptorów w opuszce hamuje
odruch wymiotny 

efekt wykorzystywany w

terapii.



Pobudzenie receptorów dopaminergicznych w
podwzgórzu hamuje wydzielanie prolaktyny 

efekt wykorzystywany w terapii
(

bromokryptyna, kabergolina

– leki hamujące

laktację)

, natomiast blokowanie tych receptorów

nasila wydzielanie prolaktyny.

5-HYDROKSYTRYPTAMINA

(SEROTONINA)



Wpływa na komórki efektorowe poprzez
kilka typów receptorów serotoninowych: 5-
HT1A, 5-HT1C, 5-HT1D, 5-HT2, 5-HT3.



Rola hamująca



Regulacja snu i czuwania



Kontrola nastroju i reakcji emocjonalnych



Serotonina jest związana z tzw. układem
kary, odpowiedzialnym za negatywne
odczuwanie bodźców.



Regulacja łaknienia

5-HYDROKSYTRYPTAMINA

(SEROTONINA)



Regulacja temperatury ciała



Modulacja przekaźnictwa bodźców
czuciowych w tym bólowych



Regulacja czynności hormonalnej
podwzgórza i przysadki (FSH, LH, ACTH)



Regulacja popędu płciowego



Odruch wymiotny

HISTAMINA



W OUN receptory H1 i H2 oraz H3

(autoreceptor hamujący  osłabia

uwalnianie histaminy z neuronów)



Duże stężenie tej aminy występuje w

podwzgórzu  wpływa na wydzielanie

wazopresyny



Regulacja odruchu wymiotnego:

antagoniści H1  efekt przeciwwymiotny



Regulacja wydzielania prolaktyny 

pobudzenie H1 wzrost wydzielania,

pobudzenie H2 hamowanie wydzielania



Blokowanie H1



sedacja



Kontrola ośrodka termoregulacji

ACETYLOCHOLINA



Działa poprzez receptory N i M



Neurony cholinergiczne występują:

w

szlaku limbicznym, prążkowiu, podwzgórzu,
korze i pniu mózgu



System cholinergiczny z
dopaminergicznym reguluje aktywność
układu pozapiramidowego 

funkcje

motoryczne



Regulacja procesów emocjonalnych



Regulacja procesu snu i czuwania



Regulacja procesów związanych z
zapamiętywaniem

 pamięć krótkotrwała

KWAS GAMA-AMINOMASŁOWY

(GABA) i GLICYNA



GABA i glicyna są neuroprzekaźnikami w OUN o

działaniu hamującym pobudzenie w neuronach

efektorowych



Komórki nerwowe GABA-ergiczne tworzą sieć

tzw. neuronów wstawkowych zlokalizowanych

w wielu strukturach mózgu i rdzenia.



GABA oddziaływuje na receptor GABA-A i GABA-B



GABA –A sprzężony z kanałem chlorkowym, GABA-

B sprzężony z białkiem G  pobudzenie ogranicza

produkcję neuroprzekaźników przez komórki

efektorowe.



Leki nasilające działanie GABA lub

pobudzające receptory GABA 

miorelaksacja,

efekt przeciwdrgawkowy, sedacja, indukcja

snu, działanie przeciwlękowe.

KWAS ASPARAGINOWY I

GLUTAMINOWY - ekscytotoksyny



Są aminokwasami występującymi w OUN :

kora

mózgu, prążkowie, hipokamp, węchomózgowie
móżdżek, rdzeń przedłużony.



Indukują powstawanie potencjału pobudzeniowego.



Aminokwasy pobudzające działają poprzez receptor
jonotropowy NMDA (N-metylo-D-asparaginowy),
AMPA/kainowy oraz kwiskwalinowy



Pobudzenie receptora NMDA zwiększa
przepuszczalność kanału wapniowego, a zmniejsza
wchłanianie magnezu.



Nadmierne uwalnianie tych substancji ma związek z
rozwojem padaczki, chorób degeneracyjnych OUN



Antagoniści rec. NMDA 

depresja OUN

TLENEK AZOTU

(NO)

Funkcje fizjologiczne NO w OUN:

•

udział w przekaźnictwie

nerwowym w OUN

•

procesy pamięci

•

procesy widzenia,

•

czucia bólu

LEKI MODYFIKUJĄCE

ZACHOWANIE ZWIERZĄT



Neuroleptyki – leki antypsychotyczne



Leki przeciwlękowe – anxiolytica



Leki przeciwdepresyjne

(tymoleptyki) -

antidepressiva



Inne niespecyficzne leki:

1.

Przeciwpadaczkowe

2.

Antyhistaminowe

.

3

-adrenolityki

4.

Pobudzające OUN

5.

Hormony płciowe

6.

Sztuczne feromony

LEKI PRZECIWLĘKOWE

BENZODIAZEPINY:



Diazepam



Klonazepam



Nitrazepam

AZAPIRONY:



Buspiron



Ipsapiron



Gepiron



Flezinoksan

BUSPIRON



Pochodna pirymidylopiperazyny



Agonista receptorów 5-HT

1A



Ten typ receptorów występuje:

1.

na neuronach serotoninergicznych
jąder szwu mózgu

(autoreceptor)

2.

postsynaptycznie na neuronach
piramidowych i interneuronach w
jądrach limbicznych mózgu

(hipokamp)

BUSPIRON

Pobudzenie receptorów 5-HT

1A

w w/w

strukturach mózgu powoduje:



zablokowanie czynności neuronów
serotoninergicznych,



zmniejszenie wytwarzania i
uwalniania serotoniny w mózgu.

Działanie buspironu porównuje się do

wpływu antagonistów układu

serotoninowego !!!!

BUSPIRON



Buspiron wywołuje jedynie działanie
przeciwlękowe !!!!!!



Nie wykazuje działania podobnego
do benzodiazepin:

1. uspokajającego,
2. miorelaksacyjnego
3. przeciwdrgawkowego
4. indukującego stan zależności na lek

BUSPIRON



Lek może być stosowany u psów i kotów

do leczenia stanów niepokoju i lęku



Podaje się jedynie doustnie

(prep. Lucelan i

Spamilan tab.)

Wskazania:



Agresja u psów



Zachowania atypowe u psów i kotów



Samookaleczenia



U kotów nawykowe opryskiwania moczem



Fobie (strach przed hałasem)

BUSPIRON



Spodziewany efekt po 1-2 tygodniach
podawania



U kotów w nawykowym opryskiwaniu
moczem podaje się 2 razy dziennie 5
mg/kota przez 8 tygodni, następnie przez
kolejne kilka tygodni sukcesywnie
zmniejsza się dawkę nawet przez 6-8
miesięcy



U psów stosuje się buspiron 2 razy
dziennie w dawce 0,4 mg/kg przez wiele
miesięcy.

BUSPIRON

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

:



U kotów może wywołać paradoksalną
agresję



U kotów można też obserwować
nadmierną przyjacielskość i
uczuciowość do właściciela.



U psów i kotów mogą wystąpić
wymioty

LEKI PRZECIWDEPRESYJNE

(tymoleptyki)



Trójcykliczne leki

przeciwdepresyjne

(TCA)



Inhibitory oksydazy

monoaminowej

(MAO)



Selektywne inhibitory

wychwytu serotoniny

(5-HT)

Trójcykliczne leki

przeciwdepresyjne (TCA)



AMITRYPTYLINA



KLOMIPRAMINA

(prep. Clomicalm tabl)



DOKSEPINA

Mechanizm:



Hamują wychwyt zwrotny NA, słabiej

5-HT w synapsach OUN 

zahamowanie tego procesu

prowadzi do nasilenia pre- i

postsynaptycznych działań NA i 5-HT

Trójcykliczne leki

przeciwdepresyjne (TCA)



Procesy hamowania wychwytu NA i
5-HT są natychmiastowe.



Natomiast adaptacja receptorów do
zmienionych stężeń
neuromediatorów jest powolna i
trwa 1-3 tygodni 

pożądany efekt

występuje po pewnym czasie !!!!

Trójcykliczne leki

przeciwdepresyjne (TCA)

EFEKT:



Hamowanie agresji



Znoszenie lęku



Stabilizacja nastroju



Przeciwdziałanie fobiom



Hamowanie zachowań atypowych i
nawykowych np. uporczywe
wylizywanie sierści itp.

Trójcykliczne leki

przeciwdepresyjne (TCA)



Leki z tej grupy podawane są w
różnych zmienionych zachowaniach
psów i kotów



Podawane per os,



Początkowo w niskich dawkach,
później przez kilka tygodni lub
miesięcy w wyższych dawkach,



Przerywamy leczenie przez
stopniowe zmniejszenie dawki.

Trójcykliczne leki

przeciwdepresyjne (TCA)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:



Efekt atropinopodobny



Tachykardia



Arytmia serca



Wymioty



Zmieniony apetyt

INHIBITORY OKSYDAZY

MONOAMINOWEJ (MAO)



Klasyczne inhibitory hamujące aktywność

MAO-A oraz MAO-B – nie są stosowane w

weterynarii



Są bardzo niebezpieczne jeżeli w pokarmie

jest dużo tyraminy.



Tyramina obecna w pokarmie (ser żółty,

czekolada, cytrusy) jest rozkładana przez

MAO w ścianie jelita.



Przy zastosowaniu inhibitorów MAO,

tyramina wywołuje niebezpieczny wzrost

ciśnienia krwi (efekt sympatykomimetyczny)

INHIBITORY OKSYDAZY

MONOAMINOWEJ (MAO)

SELEGILINA



Selektywny inhibitor MAO-B,



w mózgu blokuje ten enzym nieodwracalnie

 hamowanie rozkładu DA,



hamowanie wychwytu zwrotnego DA, NA i

5-HT przez presynaptyczne włókna

nerwowe,



blokowanie autoreceptorów dla DA,



nasilenie obrotu DA (turnover – synteza i

destrukcja)

SELEGILINA



Selegilina aktywuje dysmutazę
ponadtlenkową i katalazę  enzymy

odpowiedzialne za usuwanie wolnych
rodników  działanie ochronne na

tkankę nerwową



Nasila „wymiatanie” wolnych rodników
w OUN



Lek nie wchodzi w interakcję z tyraminą
obecną w pokarmie –

jest bezpieczny

SELEGILINA

Stosowana u psów:



Z zaburzeniami emocjonalnymi 

uporczywe wylizywanie sierści,
wygryzanie, fobie lękliwość prowadząca
do agresji, płochliwość, złośliwość



W wieku starczym z występującymi
zaburzeniami orientacji, pamięci.



Może być stosowana u kotów ?



Lek stosuje się per os 1 raz dziennie (0,5
–1 mg/kg) przez co najmniej 2 miesiące.

SELEGILINA

NIE WOLNO RÓWNOCZEŚNIE

PODAWAĆ:



Neuroleptyków fenotiazynowych



Fluoksetyny (inhibitor wychwytu serotoniny)



Trójcyklicznych leków
przeciwdepresyjnych



Amitrazu (lek przeciw pasożytom
zewnętrznym

–

inhibitor MAO)



Metronidazolu, prednizonu i
potencjonowanych sulfonamidów.

SELEKTYWNE INHIBITORY

WYCHWYTU 5-HT (SEROTONINY)



CITALOPRAM

(0,5-1 mg/kg pies)



FLUOKSETYNA- prep Reconcile tabl. do żucia

(1-2 mg/kg pies)

(0,5-1,5 mg/kg kot)



FLUWOKSAMINA

(1-2 mg/kg pies, 0,25-0,5 mg/kg kot)



PAROKSETYNA

(1-1,5 mg/kg pies, 0,5-1,5 mg/kg kot)



SERTRALINA

(0,5-4 mg/kg pies, 0,5 –1,5 mg/kg kot)

SELEKTYWNE INHIBITORY

WYCHWYTU 5-HT (SEROTONINY)

Mechanizm działania:



Selektywne hamowanie wychwytu
neuronalnego serotoniny



Nie wpływają lub jedynie w niewielkim
stopniu hamują wychwyt NA  nie mają

działań niepożądanych jak TCA np. nie
wywołują efektu atropinopodobnego.

SELEKTYWNE INHIBITORY

WYCHWYTU 5-HT (SEROTONINY)

EFEKT:  po 8 dniach – 2 miesiącach



Hamowanie stereotypowych

zachowań u psów i kotów

(wokalizacja,

nieodpowiednia defekacja i oddawanie moczu),

niszczenie rzeczy zaburzenia związane z

separacją.



Stabilizacja nastroju



Przeciwdziałanie napadom lękowym

 osłabienie agresji



Zabobieganie reakcjom

występowania paniki u psów i kotów z

fobiami np.. dźwiękowymi

SELEKTYWNE INHIBITORY

WYCHWYTU 5-HT (SEROTONINY)

Działania niepożądane:



Zaburzenia przewodu pokarmowego

(wymioty, biegunki, brak apetytu)



Zmniejszenie masy ciała, pogorszenie

kondycji



Zmiana częstotliwości oddawania moczu, nie

trzymanie moczu, bolesne oddawanie moczu

kroplami, zapalenie pęcherza moczowego



Drżenia mięśniowe, napad padaczkowy



Bezsenność, dezorientacja, utrata koordynacji



Obniżenie popędu płciowego



Uspokojenie lub pobudzenie



Hyperglikemia

SELEKTYWNE INHIBITORY

WYCHWYTU 5-HT (SEROTONINY)

Przeciwwskazania:



Cukrzyca



Padaczka



Ciąża i laktacja



U psów o wadze poniżej 4 kg



U psów w wieku poniżej 6 miesięcy

SELEKTYWNE INHIBITORY
WYCHWYTU 5-HT (SEROTONINY)

Interakcje:

nie łączyć z



inhibitorami MAO

(selegiliną)

lub

amitrazem



benzodiazepinami

(diazepamem)



trójcyklicznymi lekami przeciwdepresejnymi

(klomipraminą)



neuroleptykami (obniżenie progu napadów
padaczkowych)



lekami hamującymi krzepnięcie krwi



pokarmem bogatym w tryptofan

SELEKTYWNE INHIBITORY
WYCHWYTU 5-HT (SEROTONINY)

UWAGA !!!!



Przed podaniem leku który może
powodować niekorzystne interakcje
z fluoksetyną lub jej metabolitem
norfluoksetyną należy przestrzegać
6 tygodniowego okresu eliminacji
po przerwaniu stosowania leczenia
fluoksetyną.

ANTAGONIŚCI RECEPTORA α1

ADRENERGICZNEGO O DZIAŁANIU

NA OUN

Nicergolina:



Jest syntetyczna pochodna alkaloidów sporyszu.



Wywiera działanie hipotensyjne i hamujące
agregację trombocytów oraz przyleganie tych
komórek do śródbłonka.



Działa α-adrenolitycznie 

rozszerza naczynia

krwionośne, szczególnie mózgu.



Zwiększa przepływ krwi w OUN, zwłaszcza w
obszarach niedotlenionych.



Zwiększa zużycie tlenu i glukozy przez komórki
mózgowe 

to poprawia pamięć i zdolność

uczenia się.



Nicergolina wykazuje działanie
neuroprotektywne.



Lek blokuje niekorzystne skutki i uszkodzenie
neuronów wywołane przez kurczące naczynia
działanie amin katecholowych w występujących
epizodach niedokrwiennych.



Nicergolina wywiera też niewielkie działanie
agonistyczne w stosunku do receptorów
dopaminergicznych i serotoninergicznych.



Lek ten usprawnia obrót

(synteza-rozkład)

dopaminy.



Nicergolina pobudza też obrót trifosforanu
inozytolu (wewnątrzkomórkowy przekaźnik II
rzędu) 

zwiększenie zdolności uczenia.



Efekt ten obserwowany jest przy długim (pow. 1
miesiąca) stosowaniu leku.



Nicergolina jest stosowana doustnie u
psów i kotów.



U psów jest lekiem z wyboru w leczeniu
zaburzeń zachowania związanych z
wiekiem  leczenie zespołu dysfunkcji

zdolności poznawczych u psów starych
(canine cognitive dysfunction syndrom -
CCDS).



Jest również stosowana w leczeniu
zaburzeń spowodowanych niedokrwieniem
mózgu 

zaburzenie cyklu dobowego snu i

czuwania i utrata zdolności zachowania
czynności wyuczonych u psów starych.



U psów lek ten jest skuteczny w leczeniu
agresji związanej z wiekiem.



U kotów nicergolina wykazuje korzystny
wpływ w eliminowaniu zaburzonego
zachowania związanego z wiekiem 

nadmierna wokalizacja, wędrówki nocne po
domu, nocne objawy niepokoju.



Nicergolina jest również stosowana w
terapii zaburzeń naczyniowych siatkówki
oka.



Jest również stosowana w leczeniu
zaburzeń równowagi i słuchu
spowodowanych stanami niedokrwienia
OUN.

Dawkowanie:



Pies:

0,25-0,5 mg/kg po co 24 godziny, lek

należy podawać rano przez okres co
najmniej 1 miesiąca. Po miesięcznej
przerwie lub wcześniej terapię można
powtórzyć.



Kot:

0,25-0,5 mg/kg po co 24 godziny, lek

należy podawać rano przez okres 1 miesiąca.
Po miesięcznej przerwie lub wcześniej
terapię można powtórzyć.



Nicergolina jest doskonale tolerowana przez
psy i koty.



Nie stwierdzono występowania działań
niepożądanych .



Nicergolinę nie należy równocześnie podawać
z innymi lekami rozszerzającymi naczynia
krwionośne 

możliwość wystąpienia addycji.



Terapię należy przerwać 24 godziny przed
planowanym podaniem α2-agonistów
(ksylazyny, medetomidyny,
deksmedetomidyny)



zmniejszenie lub

zniesienie efektu działania tych leków.

HORMONY PŁCIOWE:

GESTAGENY

Octan megestrolu
Octan medroksyprogesteronu

Mechanizm działania:



Wywierają działanie depresyjne na OUN 

wywołują uspokojenie i posiadają aktywność
podobną do barbituranów i benzodiazepin 

działają na receptory GABA-A



Wywierają też działanie antyandrogenne.



Miejsce działania w OUN 

przednia część

podwzgórza i środkowa część blaszki
czworaczej



struktury OUN kontrolujące

zachowania seksualne samców oraz
oddawanie moczu !



Gestageny upośledzają syntezę
receptorów estrogenowych.



Hamują wytwarzanie testosteronu w
strukturach układu rozrodczego u
zwierząt niesterylizowanych.



Hamują również zachowanie typowe dla
samców u kotów kastrowanych.!!!!



Podstawą do stosowania gestagenów w
leczeniu zaburzeń zachowania zwierząt
towarzyszących jest to, że na wiele zachowań
bezpośrednio oddziaływują hormony męskie.



Gestageny wywierające działanie
antyandrogenne →

przeciwdziałają

zaburzeniom w zachowaniu spowodowanym
hormonami męskimi.



Korzystnie też wpływa działanie uspokajające
egzogennie podawanych związków
gestagennych.

Leczenie:



Nawyku włóczęgowstwa



Seksualnych perwersji



Hałaśliwego zachowania



Obsesyjnego szczekania



Nawyku niszczenia przedmiotów



Obsesyjnego kopania



Nadmiernej płochliwości



Nawyku gonienia za samochodem, rowerem



Nawykowego polowania na ptaki



Obsesyjnego znaczenia terenu



Różnych typów agresji, w tym agresji z
chęci dominowania

PSY:

Octan megestrolu



Podaje się doustnie co 24 godziny w
dawce 1,1-2,2 mg/kg przez 2 tygodnie,
przez kolejne 2 tygodnie należy podawać
1/2 dawki początkowej, a przez kolejne 3
tygodnie 1/4 dawki początkowej.

Octan medroksyprogesteronu

(postać

depot)



5-11 mg/kg podskórnie lub domięśniowo,
maksymalnie 3 razy w roku.

KOTY:

Octan megestrolu



Podawać doustnie co 24 godziny w dawce
2,5-10 mg/kota przez 1 tydzień, następnie
przez okres 3-5 tygodni podawać ½- ¼
dawki początkowej.

Octan medroksyprogesteronu

(postać

depot)



50 mg/kota

(samice)

lub 100 mg/kota

(samce)

podskórnie lub domięśniowo ,

maksymalnie 3 razy w roku.

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE



Wzrost apetytu



Przyrost masy ciała



Depresja/letarg



Hyperplazja gruczołu sutkowego 

nowotworzenie !!!!



Cukrzyca



Mielosupresja



Przerost błony śluzowej macicy



Ropomacicze



Upośledzenie czynności nadnerczy



Ścieńczenie i wzrost tendencji do
wystąpienia zmian skórnych skóry.

PRZECIWWSKAZANIA

Gestagenów nie należy stosować



U samic dziewiczych



U samic i samców przeznaczonych do
reprodukcji



U zwierząt chorych na cukrzycę 

wzrost

oporności na hipoglikemiczne działanie
insuliny



Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest
równoczesne podawanie
glukokortykosterydów !!!!!

LEKI

PRZECIWPADACZKOWE

NAPADY DRGAWKOWE

pochodzenia ośrodkowego

Zespół zaburzeń w mózgu na podłożu

różnych zmian morfologicznych i
metabolicznych manifestujących się:



Nienormalnymi skurczami mięśni
szkieletowych lub ruchami ciała



Utratą lub zaburzeniami świadomości



Nienormalnym zachowaniem



Mimowolnym oddawaniem moczu i
kału

Klasyfikacja napadów

drgawkowych



Pierwotne (pochodzenia genetycznego)



Wtórne (nabyte) →

wywołane urazami

czaszki, obrzękiem mózgu, zatruciami,

hipokalcemią, zaburzeniami gospodarki

elektrolitowej, uszkodzeniami nerek lub

wątroby, czynną infekcją wirusową,

gorączką



Napady drgawkowe uogólnione



Napady drgawkowe częściowe

(ogniskowe)



Drgawki mogą mieć charakter ciągły (status
epilepticus) albo są to napady pojedyncze z
ewentualnymi nawrotami.



W ogniskach drgawkowych komórki nerwowe
otrzymują nadmierną liczbę bodźców
pobudzających  nagła i silna depolaryzacja

błony komórkowej.



Napadowa depolaryzacja może być wynikiem
powstających zaburzeń w błonowej regulacji
przepływu Na, K i Ca oraz w metaboliźmie
neuroprzekaźników (Ach i GABA)

Większość napadów drgawkowych u

zwierząt jest uwarunkowana ograniczeniem

procesów hamowania lub wzrostem

procesów pobudzających w OUN.

TERAPIA:



Stymulacja układu GABA-

ergicznego oraz



Zniesienie wpływu aminokwasów

pobudzajacych (kwasu

asparaginowego i glutaminowego)



TŁUMIENIE AKTYWNOŚCI

DRGAWKOWEJ W MÓZGU

MECHANIZM POWSTANIA

NAPADÓW DRGAWKOWYCH



Zmiana funkcji błon neuronalnych 

intensyfikacja depolaryzacji



Obniżenie stężeń neurotransmiterów w

OUN przede wszystkim GABA



Wzrost stężenia neurotransmiterów

pobudzających (kwasu glutaminowego)

w OUN



Zmiany stężeń zewnątrzkomórkowego

potasu i wapnia.

LEKI PRZECIWDRGAWKOWE



Terapię przeciwdrgawkową stosuje się u psów,

kotów i koni.



U koni stosuje się tylko fenobarbital i diazepam



Terapia przeciwdrgawkowa nie prowadzi do

wyleczenia !!!



Pozwala jedynie na kontrolę stanu pacjenta.



Leki przeciwdrgawkowe dobrze rozpuszczają się w

lipidach  eliminacja przez metabolizm w wątrobie



stan czynnościowy wątroby uzależnia

bezpieczeństwo ich stosowania



Metabolizm tej grupy leków wpływa na ich

efektywność terapeutyczną

LEKI PRZECIWDRGAWKOWE



W wyniku metabolizmu I fazy powstały metabolit
może wykazywać aktywność przeciwdrgawkową:

równą

lub

większą

lub

mniejszą

niż związek

macierzysty.



Efekt działania leków przeciwdrgawkowych
zależy od utrzymania stałego stężenia we
krwi wywierającego działanie
antykonwulsyjne



KONIECZNOŚĆ MONITOROWANIA STĘŻEŃ

PODAWANYCH LEKÓW !!!!!

KLASYFIKACJA LEKÓW

PRZECIWPADACZKOWYCH

BARBITURANY:



Fenobarbital



Metylfenobarbital



Pentobarbital



Prymidon

POCHODNE BENZODIAZEPINY:



Diazepam



Klonazepam



Klorazepat



Lorazepam

POCHODNE HYDANTOINY:



Fenytoina



Mefenytoina

POCHODNE KWASU

WALPROINOWEGO



Kwas walproinowy

POCHODNE KWASU

BURSZTYNOWEGO



Etosuksymid

BARBITURANY

FENOBARBITAL:



Najważniejszy lek w terapii padaczki psów,

kotów i koni



Jest lekiem z wyboru



Może być stosowany długoterminowo



Jest skuteczny u 60-80% epileptycznych psów

jeżeli ustalono i zachowywane są stężenia

terapeutyczne leku we krwi



Terapeutyczne stężenia (15-45 ug/ml u psów i

10-30 ug/ml u kotów)



Stan stacjonarny stężeń fenobarbitalu osiągany

jest w ciągu 2-3 tygodni leczenia (w tym czasie

nie należy korygować wielkości dawki)

MECHANIZM DZIAŁANIA



potęgowanie efektów hamowania w OUN.



przez pobudzenia receptorów GABA-A nasila

przechodzenie jonów Cl do wnętrza komórki i

wywołuje hiperpolaryzację błony komórkowej

 naśladuje i zwiększa działanie GABA.



hamuje aktywność glutaminianów



hamuje przechodzenie jonów Ca przez błony

komórkowe



podwyższenie progu drgawkowego



hamowanie rozprzestrzeniania się pobudzeń

na sąsiadujące neurony.



Fenobarbital podaje się per os,



Jest dobrze wchłaniany z przewodu
pokarmowego, obecność pokarmu obniża
wchłanianie leku o 10%



Maksymalne stężenie we krwi osiąga po 46
godzinach



Okres półtrwania jest długi i wynosi 40-90
godzin (psy dorosłe), u szczeniąt ulega
skróceniu, u kotów 45 godzin



Dawkowanie psy 2-5 mg/kg, koty 1-4 mg/kg

Działanie niepożądane

fenobarbitalu:



Uspokojenie



Osowiałość



Ataksja



Senność



Poliuria (hamowanie uwalniania hormonu
diuretycznego)



Polidypsja



Polifagia



Zwiększona masa ciała



Hepatotoksyczność



Dysplazja szpiku (idiosynkrazja lub odczyn
alergiczny)



Obniżenie stężenia hormonów tarczycy

INTERAKCJE FENOBARBITALU :



Jest induktorem enzymatycznym

Nasila biotransformację:  osłabienie działania



glikozydów nasercowych,



tiopentalu,



fenylobutazonu,



glikokortykosterydów,



doksycykliny,



gryzeofulwiny,



trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych,



propranololu,



witaminy D

INTERAKCJE FENOBARBITALU

Leki hamujące aktywność enzymów

mikrosomalnych komórek wątrobowych



chloramfenikol



cymetydyna



kwas walproinowy

obniżają tempo metabolizmu

fenobarbitalu.

Skuteczność fenobarbitalu

hamującą wystąpienia

kolejnego napadu padaczki

można zwiększyć przy

równoczesnym podaniu

bromków sodu lub potasu.

BARBITURANY



Metylfenobarbital (2-10 mg/kg co 12
godzin) jest lekiem alternatywnym dla
fenobarbitalu



Pentobarbital (iv 3-15 mg/kg) znosi
status epilepticus jeżeli dożylne podanie
diazepamu było nieskuteczne.



Primidon – nie nadaje się do przerwania
ataku epileptycznego, jedynie stosowany
jest do terapii przewlekłej

PRIMIDON



U psa 3,8 mg primidomu odpowiada działaniu
1 mg fenobarbitalu



U kota konwersja jest mniej efektywna



Dobrze się wchłania po podaniu doustnym



Okres półtrwania 5-10 godzin (pies)
początkowo podaje się 15-30 mg/kg i
stopniowo przez kilka tygodni zwiększa się
wielkość dawki (30-55 mg/kg)



Działanie niepożądane jak po fenobarbitalu



Silniejszy efekt uspokajający u kota niż u psa.

POCHODNE BENZODIAZEPINOWE



Mechanizm polega na nasileniu GABA-ergicznego
hamowania w OUN.



Dochodzi do otwarcia kanałów i zwiększenia
napływu jonów Cl do komórki co prowadzi do
hiperpolaryzacji błon neuronów



DIAZEPAM



KLONAZEPAM



KLORAZEPAT



OXAZEPAM



FLURAZEPAM



ALPRAZOLAM

DIAZEPAM



Lek z wyboru do przerwania status epilepticus
u psów i kotów (podanie iv lub per rectum 0,5-
1 mg/kg)



Jest lekiem drugiego rzutu do
długotrwałej terapii u kotów(0,5-2 mg/kg)



U psów nie nadaje się do
długoterminowego podawania  szybko

pojawia się niewrażliwość na jego
przeciwdrgawkowe działanie

(niewrażliwość funkcjonalna)

KLONAZEPAM



Wykazuje podobne do diazepamu właściwości
farmakologiczne.



Tolerancja na przeciwdrgawkowe działanie
rozwija się po 2-5 tygodniach



Okres półtrwania zależy od dawki (1-5 godzin) i
czasu podawania (ulega wydłużeniu) u psów
może być stosowany jako uzupełnienie terapii
fenobarbitalem (0,3-1,5 mg/kg/dobę)



Do przerwania status epilepticus podawany
jest dożylnie u psów i kotów (0,05-0,2 mg/kg)

KLORAZEPAT



Posiada krótki okres półtrwania u psów (mniej
niż 12 godzin)  należy ściśle przestrzegać

odstępów czasu pomiędzy kolejnymi dawkami.



Tolerancja rozwija się po wielu tygodniach od
rozpoczęcia terapii



Jest stosowany do uzupełnienia terapii
fenobarbitalem (możliwość obniżenia dawki
fenobarbitalu)



Jest stosowany u psów w dawce 2 mg/kg co 12
godzin..

POCHODNE HYDANTOINY

FENYTOINA



Jest stosowana w terapii wszystkich rodzajów
drgawek z wyjątkiem drgawek tężcowych i
powstałych w przebiegu zatruć



U psów jest mniej skuteczna niż fenobarbital i
primidon



Nie należy łączyć z fenobarbitalem i
primidonem  nasilona hepatotoksyczność



Skuteczność terapeutyczna przy stosowaniu
jako pojedynczego leku ograniczona

MECHANIZM DZIAŁANIA FENYTOINY



Podwyższenie progu pobudliwości drgawkowej
i hamowanie rozprzestrzeniania się wyładowań
na otaczające neurony  stabilizacja błon

neuronalnych na skutek zmniejszenia
przepływu jonów Na.



Hamujące działanie na przepływ jonów Ca i K



Hamowanie fosforylacji białek



Hamowanie uwalniania niektórych
neuromediatorów

FENYTOINA



Stosuje się doustnie, nie powinno się podawać dożylnie 

indukcja hipotonii u psów



Nie stosować u kotów  długi okres półtrwania do 100 godzin



Słaba biodostępność (36%)



Krótki okres półtrwania (2-6 godzin)



Zmienne wchłanianie, szybki metabolizm oraz krótki okres

półtrwania  trudność w osiągnięciu i utrzymaniu stałego

stężenia we krwi psów.



Stężenie terapeutyczne 10ug/ml  20-33 mg/kg do 100

mg/kg (po kilku tygodniach)



Jest induktorem enzymatycznym



Działanie uboczne:

sedacja, przejściowy brak koordynacji

poliuria, polifagia, polidypsja

POCHODNE KWASU

WALPROINOWEGO

Kwas walproinowy

Mechanizm:



Zwiększenie stężenia GABA w OUN ???



Stabilizacja błon neuronalnych poprzez wpływ
na kanały Na ????



Stosuje się doustnie walproinian sodu – w
żołądku następuje konwersja do kwasu
walproinowego

KWAS WALPROINOWY



Krótki okres półtrwania u psów (10-15 godzin)
dłuższy u kotów



Okres półtrwania może ulegać skróceniu jeżeli
są równocześnie stosowane inne leki
przeciwdrgawkowe



Jest rzadko stosowany u psów



Jedynie wtedy gdy wcześniejsza terapia lekami
przeciwdrgawkowymi była nieskuteczna



Zalecana dawka 180 mg/kg co 8 godzin

POCHODNE KWASU

BURSZTYNOWEGO

ETOSUKSYMID



Jedynie w terapii padaczki z napadami stanów

nieświadomości  bardzo rzadka postać u psów



Hamuje prąd wapniowy w kanałach typu T w

neuronach wzgórzowych  skuteczność w

napadach z nieświadomością



Skuteczny w terapii napadów mioklonicznych i

znoszeniu skurczu zginaczy (

objaw występujący

w przebiegu chorób wirusowych u psów).



Zalecane dawki per os 40 mg/kg/dobę 1 raz

dziennie później 45-75 mg/kg/dobę.

TERAPIA PADACZKI LEKOOPORNEJ

U PSÓW I KOTÓW

LEWETYRACETAM



Mechanizm nie wyjaśniony



Doskonale się wchłania po doustnym podaniu.



Jest stosowany przy złej tolerancji
fenobarbitalu lub przy braku reakcji na
standardowe leki przeciwpadaczkowe.



Jeżeli po stosowaniu fenobarbitalu doszło do
uszkodzenia wątroby to podawanie
lewetyracetamu pozwala na istotne
zmniejszenie dawki fenobarbitalu.



Lek dobrze tolerowany



Nie stosować u samic ciężarnych



Psy:

10-20 mg/kg p.o co 8 godz.

Koty:

20

mg/kg p.o co 8 godz.

TERAPIA PADACZKI LEKOOPORNEJ

U PSÓW I KOTÓW

ZONISAMID



Mechanizm:

blokada kanałów wapniowych i/lub

sodowych, zmiana metabolizmu dopamiyy w OUN,
usuwanie wolnych rodników, nasilenie działania
GABA



Stosowany jako lek uzupełniający .



Stężenie terapeutyczne: 10-40 ug/ml



Umiarkowanie dobrze tolerowany:

u psów

sedacja, brak apetytu, efekt teratogenny, u kotów
brak apetytu, wymioty, biegunka i ataksja.



Psy:

5-10 mg/kg p.o co 12 godz.

Koty:

5 mg/kg

p.o co 12 godz.

TERAPIA PADACZKI LEKOOPORNEJ

U PSÓW I KOTÓW

TOPIRAMID:



Mechanizm:

nasilenie przekaźnictwa GABA i

ograniczenie aktywności aminokwasów
pobudzających.



Może być stosowany samodzielnie jako lek
alternatywny.



Dobrze tolerowany przez psy i koty



Może wystąpić brak apetytu i sedacja.



Nie stosować u samic ciężarnych i karmiących.



Leki z innych grup działające depresyjnie na
OUN nasilają działania niepożądane topiramidu.



Psy:

5-10 mg/kg p.o. co 8-12 godz.

Koty:

12,5-

25 mg/kota p.o co 8-12 godzin.

GABAPENTYNA i PREGABALINA



Gabapentyna i pregabalina to leki strukturalnie
podobne do kwasu γ-aminomasłowego (GABA).



Wiążą się z podjednostką alfa

2

-delta

potencjałozależnych kanałów wapniowych w
neuronach i poprzez obniżanie przepływu jonów
wapnia hamują uwalnianie neuroprzekaźników
pobudzających 

kwasu glutaminowego i

asparaginowego, noradrenaliny, substancji P.



Wynika z tego ich działanie przeciwpadaczkowe
i przeciwbólowe.



Stężenie terapeutyczne gabapentyny wynosi ok. 4-
16 μg/ml



Ze względu na działanie przeciwbólowe gabapentyna może
być stosowana w leczeniu bólu przewlekłego, zwłaszcza
bólu neuropatycznego, przeciwdziała hiperalgezji.



Stężenia terapeutyczne pregabaliny u ludzi: ok. 2,8-
8,2 μg/ml



U psów i kotów najczęstsze działania niepożądane to
uspokojenie i ataksja, jak również zaburzenia ze strony
przewodu pokarmowego.



Gabapentyna i pregabalina to leki, które w padaczce
lekoopornej mogą stanowić alternatywę przy wyborze leku
dodatkowego, wspomagającego terapię fenobarbitalem
i/lub bromkami.

U PSÓW I KOTÓW CHORYCH NA

PADACZKĘ NIE NALEŻY STOSOWAĆ:



NEUROLEPTYKÓW - pochodnych fenotiazynowych i

butyrofenonu



PROKINETYKÓW DZIAŁAJĄCYCH PRZECIWWYMIOTNIE

– metoklopramidu i domperidonu



MORFINY I INNYCH OPIOIDÓW



LIDOKAINY



FLUOROCHINOLONÓW



METYLOKSANTYN – aminofiliny, diprofiliny, pentoksyfiliny



DOKSAPRAMU



CHLORAMFENIKOLU

LEKI TE OBNIŻAJĄ PRÓG DRGAWKOWY LUB DZIAŁAJĄ

POBUDZAJĄCO NA OUN.

LEKI HAMUJĄCE WYDZIELANIE

PROLAKTYNY O DZIAŁANIU

OŚRODKOWYM

ANTAGONIŚCI PROLAKTYNY:



Bromokryptyna (

prep.

Pseudogravin

)



Kabergolina (

prep. Galastop

)



Metergolina (

prep. Contralac

)

BROMOKRYPTYNA



Agonista receptora dopaminowego D2



Hamuje uwalnianie prolaktyny z przysadki

mózgowej co w konsekwencji prowadzi do

hamowania syntezy progesteronu



Obniża sekrecję ACTH  może być stosowana w

nadczynności przysadki



W akromegalii wpływa na wydzielanie hormonu

wzrostu



W warunkach prawidłowych dopamina i agoniści

receptorów dopaminowych wpływają pobudzająco

na wydzielanie hormonu wzrostu



W akromegalii, wskutek zmian wrażliwości i

konfiguracji receptorów dopaminowych, agoniści

tych receptorów hamują wydzielanie hormonu

wzrostu.

BROMOKRYPTYNA



Bromokryptyna jest stosowana u suk w

leczeniu ciąży rzekomej oraz w celu

przerwania laktacji, może prowadzić do

aborcji (do 42 dnia ciąży)



Dawkowanie: per os 10 ug/kg 2 x dziennie przez

10 dni lub 30 ug/kg 1 x dziennie przez 16 dni



Działania niepożądane:



Wymioty



Brak apetytu



Depresja



Zmiany w zachowaniu

BROMOKRYPTYNA

INTERAKCJE



Neuroleptyki



Metoklopramid  lek przeciwymiotny i

prokinetyczny



Domperidon  lek przeciwymiotny i

prokinetyczny


Antagoniści receptorów dopaminergicznych

znoszą hypoprolaktemiczne działanie

bromokryptyny

KABERGOLINA



Agonista receptora dopaminowego D2



Hamuje uwalnianie prolaktyny i laktację u
suk



Stosowana per os w terapii ciąży
rzekomej oraz dla hamowania laktacji
oraz skrócenia ciąży (poronienie)



Dawkowanie: 5 ug/kg 1 x dziennie przez
4-6 dni



Działania niepożądane:

senność, brak

apetytu, wymioty



Interakcje:

antagoniści receptorów

dopaminowych

(neuroleptyki,

domperidon, metoklopramid)

hamują

hypoprolaktemiczne działanie karbegoliny

METERGOLINA

Agonista receptora serotoninowego 5HT1C


zablokowanie czynności neuronów

serotoninergicznych,

zmniejszenie wytwarzania i uwalniania

serotoniny w mózgu.



efekt przeciwserotoninowy

 zmniejszenie

wydzielania prolaktyny i somatotropiny

(terapia akromegalii) oraz terapia
rakowiaka jelit z nadmiernym uwalnianiem
serotoniny

METERGOLINA



Lek jest stosowany do hamowania
laktacji u suk i kotek



Podawany per os w dawce 0,2 mg/kg
przez 10 – 14 dni



Nie należy podawać samicom ciężarnym –
możliwość poronienia



Działanie niepożądane:

niechęć do

przyjmowania pokarmu, wymioty,
osowiałość