Diagnostyka zakażeń Ośrodkowego układu nerwowego


Mikrobiologia 12.03.10r

T: Diagnostyka zakażeń ośrodkowego układu nerwowego.

Zakażenie OUN:

- rzadkie zakażenie szpitalne (0,4%),

- często kolonizacja jamy nosowo-gardłowej,

H.influenzae (do 5%), S.pneumoniae (do 40%), N.meningitidis (do 15%),

- około 90% wszystkich zakażeń OUN to zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych - MENINGITIS

Zapalenie mózgu - ENCEPHALITIS,

Zapalenie opon i mózgu - MENINGOENCEPHALITIS.

Rodzaje zakażeń:

- zakażenie rany chirurgicznej,

- zakażenie drenaży komorowych,

- zakażenie głębokie obejmujące tkankę mózgową (ropnie mózgu),

- zakażenia po wprowadzeniu ciała obcego (zastawki umożliwiającej swobodny odpływ płynu mózgowo-rdzeniowego),

- zakażenia wtórne ( do istniejących wcześniej ognisk zakażenia w ustroju , nie mają związku z zabiegiem chirurgicznym).

Czynniki ryzyka zakażenia OUN:

a) zależne od gospodarza

- wiek - wcześniaki, noworodki, podeszły wiek,

- stan odżywiania związany z chorobą podstawową,

- cukrzyca,

- obecność ognisk zakażenia w organizmie,

- czas pobytu chorego w szpitalu.

b) czynniki ryzyka związane z zabiegiem

- rodzaj operacji (planowana lub w trybie doraźnym),

- sposób przygotowania chorego do zabiegu,

- rodzaj profilaktyki antybiotykowej,

- czas trwania zabiegu,

- miejsce operacji,

- typ operacji,

- przestrzeganie zasad aseptyki,

- wypadkowość podczas operacji.

c) inne czynniki

- przerwanie ciągłości skóry, kości czaszki, opon, otwarcie zatok przynosowych,

- implantacja ciała obcego,

- uszkodzenie opony twardej - wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego,

- urazy czaszki, kości twarzy.

Drogi zakażenia OUN:

a) krwiopochodna - głównie u dzieci, wysiew drogą krwi z pierwotnego ogniska (jama nosowo-gardłowa, dolnych dróg oddechowych, rany pępkowej, zastawki sercowej, przewodu pokarmowego, dróg moczowo-płciowych),

b) przez ciągłość procesu zapalnego z otaczających tkanek - zatok obocznych nosa, ucha środkowego, wyrostka robaczkowego, zgorzelinowo zmienionych zębów.

Drogi zakażenia OUN:

- bezpośrednie wnikanie drobnoustrojów na skutek urazów głowy lub zabiegów chirurgicznych.

Etiologia OUN:

- 70% wszystkich zakażeń OUN jest wynikiem zakażeń Staphylococcus spp. I pałeczek G(-),

- zakażenia ran chirurgicznych Staphylocccus spp,

- zakażenie głównie związane z zabiegiem chirurgicznym - pałeczki G(-),

- zakażenie związane z drenażem - S.epidermidis, S.aureus, Candida spp., Aspergillus spp.,

Po kraniotomii często P.acnes.

Zapalenie opon mózgowo rdzeniowych:

- pierwotne,

- wtórne (pourazowe, po drenażu, pooperacyjne, przerzutowe).

Zależność między wiekiem a gatunkiem bakterii:

- u noworodków - głównie zakażenia okołoporodowe,

- u niemowląt i dzieci - ZOMR drogą krwi lub przez ciągłość,

- u dorosłych - wrota zakażenia stanowi jama nosowo-gardłowa.

Etiologia ZOMR:

a) noworodki i niemowleta do 6tyg. Życia

- E.coli, S.agalactiae,

- L.monocytogenes, Staphylococcus spp., S.pneumoniae, Klebsiella spp., P.aeruginosa, Salmonella spp., i inne patogeny jelitowe.

b) od 7tyg. Życia do 3 miesiąca życia

- N.meningitidis, H.influenzae, S.pneumoniae (90%),

c) od 3 m-ca życia do 5 r.ż.

- N.meningitidis, H.influenzae, S.pneumoniae.

d) od 5 r.ż. do 50 r.ż.

- S.pneumoniae, N.meningitidis (75%).

e) powyżej 50 r.ż.

- N.meningitidis, S.pneumoniae, L.monocytogenes.

f) pacjenci z zaburzeniami odporności komórkowej

- L.monocytogenes, pałeczki jelitowe, P.aeruginosa.

g) „zastawkowe” zakażenia OUN, zakażenia po zabiegach

- gronkowce, pałeczki jelitowe, P.aeruginosa.

Etiologia ZOMR:

a) Staphylococcus spp. (S.aureus i koagulazo ujemne)

- u pacjentów po operacjach neurochirurgicznych (50%),

- u pacjentow po zapaleniu wsierdzia (20%) (S.aureus, S.epidermidis),

- u pacjentów po wcześniejszej bakteriemii (25%)

( cukrzycy, chorzy onkologicznie, alkoholicy).

b) H.influenzae

- ZOMR po urazach głowy, zapalenie zatok obocznych nosa, zapalenie ucha, zapalenie płuc, u cukrzyków, alkoholików, u pacjentów z niedoborami odporności.

Etiologia OUN:

- pacjenci z wrodzonymi wadami OUN, wodogłowiem (wymagane leczenie chirurgiczne, drenaż płynu mózgowo-rdzeniowego).

Staphylococcus spp. (S.epidermidis, S.aureus), pałeczki G(-) (E.coli, Klebsiella spp. - szczególnie K.pneumoniae), Proteus spp., Pseudomonas spp. - P.aeruginosa.

Osoby mające kontakt z chorymi na ZOMR o etiologia H.influenzae lub N.meningitidis powinny być poddane chemioprofilaktyce (rifampicyna, ciprofloksacyna).

Szczególne postacie ZOMR:

- Rozpoznanie ZOMR wywołanego przez bakterie spiralne oparte SA na objawach klinicznych, wywiadzie, badaniu serologicznym surowicy, PMR , lek z wyboru penicylina benzylowa.

- Borelioza - B.burgdorferii

Leczenie pozajelitowe (penicylina zwykle, można też drugi lek),

- Kiła - T.pallidum,

- Leptospiroza - L.icterohaemorrhagiae, (nie hodowlany),

Limfocytowe ZOMR , bakterie można izolować z PMR tylko w 2 pierwszych tygodniach lub wykrywać w mikroskopie w ciemnym polu widzenia,

- gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,

Etiologia - M.tuberculosis, głównie u dzieci, leczenie - leki przeciwprątkowe i rifampicyna, czas leczenia około 12 miesięcy.

Leczenie ZOMR:

- przekroczenie bariery krew-mózg,

Korzystne właściwości antybiotyków:

Zasady antybiotykoterapii bakteryjnych ZOMR:

- wybór antybiotyków, których skuteczność została potwierdzona w kontrolowanych badaniach klinicznych,

- leki drogą dożylną (wstrzyknięcie, wlewki),

- podawanie leków w wysokich dawkach uznawanych za skuteczne w leczeniu bakteryjnego ZOMR,

- leczenie empiryczne rozpoczyna się natychmiast po pobraniu PMR i krwi do badań mikrobiologicznych,

- w przypadku braku możliwości przeprowadzenia szybkiej diagnostyki, należy rozpocząć antybiotykoterapię empiryczną, w badaniach PMR wykonać najszybciej jak to możliwe

Leczenie dokomorowe lub dokanałowe:

- w ropniach mózgu,

- w zakażeniach o podłożu neurochirurgicznym lub urazowym ( rzadkie patogeny, słabo przenikające do PMR, nawet w stanie zapalnym, powikłania zabiegów, chorzy z zastawkowym drenażem PMR,

- przeciwwskazania do stosowania u dzieci!!! (tylko parenteralnie).

Kryteria doboru antybiotyków:

- rodzaj identyfikowanego lub najbardziej prawdopodobnego drobnoustroju dla chorego,

- wiek i inne choroby leżące u podłoża zachorowania na bakteryjne zapalenie opon,

- dobra znajomość antybiotyków (zakres działania, właściwości farmakokinetyczne, skutków ubocznych).

Etiologia ZOMR:

  1. Wirusowa

- polio-, Reo-, arbo-, coxackie-, echowirusy,

- HSV, CMV, EBV, HIV, Mumps virus.

b) Grzybicze

- C.albicans, Cryptococcus neoformans, Aspergillus spp.,

- głownie osoby z obniżoną odpornością, chorobą podstawową, długotrwale przyjmujący

antybiotyki,

- zakażenie drogą krwi lub przez ciągłość, z jamy nosowo-gardłowej,

- charakter przewlekły (trudna do leczenia).

Ropień mózgu:

- ognisko ropy w miąższu tkanki mózgowej,

- wynik szerzenia się zakażenia przez ciągłość z otaczającej tkanki mózgowej, ognisk ropnych zlokalizowanych w zatokach przynosowych, ucha środkowego, wyrostku sutkowa tym, tkanc4e około zębnej,

- może być powikłaniem bakteryjnego ZOMR (rzadko),

- przerzutowy krwiopochodny rozsiew zakażenia z ognisk ropnych w przebiegu ropni płuc, ropniaków płuc, rozstrzeni oskrzeli, wrodzonych wad serca, bakteryjnego zapalenia wsierdzia, często ropnie mnogie.

Etiologia:

- tlenowce: S.aureus, pałeczki G(-) ( Enterobacteriae i niefermentujące), Streptococcus spp.

- beztlenowe: Peptostreptococcus spp., Bacteroides spp.,

- ze względu na możliwy udział bakterii beztlenowych należy włączyć do leczenia metronidazol,

- obok antybiotykoterapii punkcja i drenaż chirurgiczny.

Ropień podtwardówkowy:

- zakażenie ogniskowe,

- dotyczą przestrzeni między oponą twardą i pajęczą mózgu,

- u niemowląt - powikłanie bakteryjnego ZOMR,

- u dzieci i dorosłych - powikłania ropnego zapalenia ucha i zatok,

- Etiologia : paciorkowce tlenowe i beztlenowe, gronkowce, pałeczki jelitowe, inne beztlenowce,

- w około 30% przypadków nie izoluje się bakterii,

- trudne do zdiagnozowania, bo trudno pobrać materiał.

Ropowica podtwardówkowa:

- zakażenie ogniskowe,

- septyczne zapalenie żył wewnątrzczaszkowych, ropień mózgu obejmujący tkankę mózgową,

- etiologia jak u innych ropnych.

Ropniaki nadtwardówkowe:

- szerzenie się procesu z sąsiadujących ognisk ropnych,

- rozsiew drogą krwiopochodną,

- rozsiew drogą naczyń limfatycznych,

- czynniki sprzyjające - operacje neurochirurgiczne, zabiegi medyczne, cukrzyca.

- etiologia: S.aureus, pałeczki G(-) (Enterobacteriaceae, E.coli, Pseudomonas spp.), Streptococcus spp., beztlenowce.

Diagnostyka OUN:

- w około 70% zakazeń OUN występuje bakteriemia (można drobnoustrój izolować z krwi),

- Ocena wizualna PMR:

- preparat,

- hodowla,

- test serologiczny,

- identyfikacja,

- oznaczenie lekowrażliwości.

Pobranie PMR (wszystkie ropnie, ropowice, ropniaki, ZOMR), przed pobraniem miejsce zdezynfekować (płyn Lugola, 70% alkohol), punkcja lędźwiowa do jałowej strzykawki, 3ml PMR optymalna ilość (ale najczęściej jest 1ml-1,5ml). Transport w 37°C, z zachowaniem bezpieczeństwa, w strzykawce lub w podłożu transportującym (butelka PED- dla dzieci), tylko w podłożu wzrostowym w 37°C.

Materiał dodatkowy krew (0,5-1 h przed szczytem gorączki).

PMR w hodowli Kub w strzykawce , barwienie Grama, Waysona, jeżeli otoczkujące to negatywowa, lub negatywowo-pozytywna. Jak najszybciej wybarwiać materiał i zbadać (30min. Max), 6 podłóż redukcyjnie, jeżeli zostanie dużo materiału to do butelek, jak nie to wlać BHI (bulion mózgowo-sercowy).

Testy serologiczne:

- lateksowe, pozwalają na wykrycie antygenu głownie drobnoustrojów ZOMR,

- z różnych firm , obejmują wykrywanie: E.coli K1, H.influenzae typ B, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus agalactiae, L.monocytogenes, N.meningitidis (różne serotypy A,B,C, W135, Y).

Oznaczenie lekowrażliwości w OUN:

- zwykle stosuje się oznaczenie wartości MIC, też metoda krażkowo-dyfuzyjna.

- penicylina, cefalosporyny III generacji.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Diagnostyka obrazowa ośrodkowego układu nerwowego(1)
Zakażenia wirusowe układu nerwowego psów i kotów
Drogi osrodkowego ukladu nerwow Nieznany
Koncepcje zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego
Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego
Uszkodzenia naczyniowe OUN, USZKODZENIA NACZYNIOWE OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO
Badania scyntygraficzne ośrodkowego układu nerwowego
Opony mózgowia Komory mózgowia Unaczynienie ośrodkowego układu nerwowego(1)
Urazy ośrodkowego układu nerwowego
Leki ośrodkowego układu nerwowego
Uszkodzenia i zaburzenia Ośrodkowego Układu Nerwowego, rehabilitacja
BUDOWA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA ĆWICZENIA, uki i czuccie, Czynność ośrodkowego układu nerwowego
Metody obrazowania funkcji ośrodkowego układu nerwowego elektroencefalografia
Zakażenia bakteryjne układu nerwowego psów i kotów
Wybrane metody monitorowania czynności ośrodkowego układu nerwowego w sali operacyjnej
FARMAKOLOGIA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO

więcej podobnych podstron