Uczeń-Proces

edukacyjny

Uczeń-

Dia

gno

za

ety

kie

tują

ca

Proces
edukacyjny

-
Nauczycie
l

Diagno

za

rozum

ieją

ca

Typy diagnoz

Diagnoza

etykietująca:



dostosowanie
dziecka do
programu lekcji



działanie wg
algorytmu



działanie wg
Teorii X

Diagnoza

rozumiejąca:



dostosowanie
programu lekcji
do ucznia



działanie wg
heurystyk



działanie wg Teorii
Y

Teoria X



styl autokratyczny



nauczyciel posiada
jednoznaczny
pogląd na temat
natury ludzkiej

Teoria Y



wysiłek włożony w
pracę równie naturalny
jak w zabawę



Zaangażowanie w
realizację celów
związane z
przyjemnością ich
osiągania oraz
rozwojem
samokierowania



wyobraźnia i
pomysłowość są
rozpowszechnione

Zestawienie cech obu typów

diagnoz

Met

ody

Obserwacja, wartościowanie

zachowań ucznia:

Zachowanie ucznia jest

poprawne, dziwne

Często dochodzi do uproszczeń i

oceny dziecka a nie zachowania:

Uczeń jest zły, leniwy, mądry

Obserwacja, opis i

interpretacja

zachowań ucznia w

kategoriach ich

sensu i celu:

Jaki jest powód tego,

że uczeń przeszkadza

na lekcji?

Cel

Kategoryzacja i klasyfikacja

zachowań ucznia.

Zrozumienie

psychologicznego

sensu zachowań

ucznia.

Diagnoza etykietująca

Diagnoza

rozumiejąca

Sen

s

Dopasowanie zachowania ucznia

do realizowanych przez

nauczyciela celów dydaktycznych

Dopasowanie

strategii działania i

postępowania

nauczyciela do

potrzeb ucznia tak,

by zrealizować cele

dydaktyczne

Konsekwencje

-walka między

dzieckiem i n-lem,

brak współpracy

- zamknięcie drogi

porozumienia

- zablokowanie

rozwoju dziecka

- coraz gorsze oceny i

wzrastająca niechęć

do uczenia się

-otwiera drogę do

współpracy

- umożliwia

porozumienie

- stwarza uczniowi

warunki do

optymalnego

rozwoju

Diagnoza etykietująca Diagnoza

rozumiejąca

Emocje

nauczyciela

-Rozdrażnienie,

irytacja, niechęć złość,

bezradność

-Mniejsze

zaangażowanie

emocjonalne,

spokój, ciekawość

Działania

nauczyciela

-Eliminowanie

zachowania

(najczęściej poprzez

kary) lub brak reakcji

-Postawa badacza:

co mogę zrobić w

tej sytuacji.

Podsumowanie

Diagnoza nie

wzbogaca wiedzy

ani warsztatu pracy

n-la, ale utwierdza

go w przyjętym

sposobie pracy

N-l i uczeń realizują

ważne dla siebie

motywy w sposób

korzystny

rozwojowo dla obu

stron,

Diagnoza

etykietująca

Diagnoza

rozumiejąca

Co zyskuje uczeń?

Potwierdzenie, że

jest złym uczniem

lub że nauczyciel

jest zły

Przekonanie, że

został zrozumiany,

że szkoła jest

ważna i przyjazna

Co zyskuje

nauczyciel?

Przekonanie, że

jest złym

nauczycielem lub

że uczeń jest zły

Przekonanie, że

jest dobrym

nauczycielem, że

ma poczucie

wpływu na to, co

się dzieje na lekcji

Rozwój więzi jako proces:



Symbiozy (jedności, bliskości z obiektem)



Separacji (stopniowego wyodrębniania
własnego Ja z

symbiotycznej jedności)



Indywiduacji (rozwoju wewnętrznej autonomii)

Symbioza – potrzeba
więzi



daje poczucie bezpieczeństwa w świecie ludzi



możliwość pomocy, wsparcia



potrzeba więzi z innymi ludźmi



pozytywne więzi powodują rozwój

Przykłady:

 mówienie do n-la: niech pani zobaczy, co
narysowałem,

spontaniczna pomoc n-lowi np.: w wytarciu
tablicy

Separacja – potrzeba
własnej tożsamości



dążenie do wyodrębnienia siebie, bycia zauważonym



budowanie granic psychicznych Ja – Inni ludzie

Przykłady:

 chwalenie się biegłością w czytaniu przez
ucznia kl. I

 podejmowanie się różnych zadań przez
szóstoklasistę, aby sprawdzić, czy „umiem to
zrobić”

Indywiduacja – potrzeba
samorealizacji



rozwój własnego Ja



dążenie do poznawania świata poprzez
samodzielną aktywność



rozwijanie zainteresowań i uzdolnień

Przykłady:

 aktywny udział w dyskusji na lekcji

 rozwijanie zainteresowań i zdolności

Potrzeby a Motywy

Potrzeba- wskazuje główne siły napędowe

aktywności człowieka

Motyw- wywodzi się z potrzeb. Jest bardziej

konkretny, łatwiejszy do zaobserwowania,
zróżnicowany indywidualnie

Przedstawienie motywu
na podstawie 3 typów
uczniów



uczeń ekspansywny (ruchliwy) – ciągnie n-la za
rękaw i domaga się oceny własnego rysunku



uczeń typowy – prosi o podejście n-la do siebie
i sprawdzenie czy ładnie narysował



uczeń nieśmiały – będzie czekał, aż n-l zwróci
na niego uwagę, podejdzie i oceni pracę

Grupy motywów
ujawniających się w
procesie edukacji



poszukiwanie akceptacji i spełnianie
oczekiwań innych ludzi



poszukiwanie akceptacji i spełnianie
oczekiwań rówieśników



dążenie do wyodrębnienia i potwierdzenia
swojego Ja oraz budowania i obrony granicy
Ja- Inni



ciekawość świata, eksploracja otoczenia,
rozwijanie uzdolnień

Symbioza  Separacja Indywiduacja

Motywy ujawniające się w procesie edukacji

-

Przywiązanie,

więzi z innymi z

ukształtowaniem

poczucia

bezpieczeństwa)

potrzeby związane

z rozwojem

tożsamości

Potrzeby

samorealizacji

Rozwój

więzi,poszukiwani

e

akceptacji i

spełnianie

oczekiwań

-Rodziców

- Nauczyciela

- Rówieśników

- wyodrębnienie i

potwierdzenie

swojego Ja

- budowanie i

obrony granic Ja-

Inni

-Eksploracja

otoczenia

- Rozwijanie

własnych

zainteresowań i

uzdolnień

I.

Więź – akceptacja, poczucie bezpieczeństwa

1.

Dorośli

-

rozpoznanie tych oczekiwań – czy chodzi o to…,
jak to zrobić…

-

sprawdzanie czy są spełniane – czy dobrze…, czy
źle…

-

prośba o pochwałę po zakończeniu zadania

-

zgłaszanie się na ochotnika do wykonania zadań,
zrobienia gazetki

-

samodzielne podjęcie zadania np.: wytarcie
tablicy

Dzieci typowe: zadają zwyczajne pytania np.: Czy dobrze to zrobiłem?
Dzieci nieśmiałe: czekają aż dorosły zwróci na nie uwagę, widoczne

oznaki zadowolenia, że to zrobiły(uśmiech), zawód, jeśli nie
zrobiły

Dzieci ekspansywne: zadają pytania w sposób natarczywy, głośniej;

obrażają się (np.: nie to nie, więcej nie będę się starał) jeśli

nauczyciel nie zwróci na nie uwagi konflikt oczekiwania n-la –
oczekiwania grupy – rozw. na rzecz nauczyciela

2.

Rówieśnicy:

-

rozpoznanie oczekiwań, co jest dla grupy ważne:
naśladowanie zachowania, ubioru, sposobu
wyrażania się liderów grupy, ich stosunku do n-la

-

bezinteresowna pomoc koledze – podpowiadanie

-

przyjaźnie klasowe

Dzieci typowe: zachowania elastyczne wobec grupy, wycofanie z

zachowań nieefektywnych, podejmowanie działań na rzecz
grupy, konflikt n-l – rówieśnicy trudny do rozwiązania

Dzieci nieśmiałe: podporządkowanie, jeśli nacisk grupowy jest silny,

niska pozycja w grupie lub izolacja konflikt dorośli – rówieśnicy
rozw. na rzecz tej o większej presji

Dzieci ekspansywne – naśladowanie zachowań znaczących członków

grupy, często negatywne sposoby koncentrowania na siebie
uwagi, potrzeba bycia kimś wyjątkowym. Konflikt nauczyciel –
grupa rozw. na rzecz grupy lub wycofanie się

II

Tożsamość

1.

Wyodrębnienie i potwierdzenie własnego Ja

-

Zwracanie na siebie uwagi dorosłego

-

Zaznaczenie własnego terytorium

-

Podkreślanie własnej indywidualności

-

Samoocena, samoakceptacja

Dzieci typowe – zwracanie na siebie uwagi w formie

akceptowalnej społecznie, podkreślanie własnej
indywidualności, pozytywna samoocena i samoakceptacja,
konfl. Tożs. grupy – wartość dorosłych – w ważnych sprawach
na rzecz dorosłych

Dzieci nieśmiałe- nie zwracanie na siebie uwagi, brak

podkreślania mocnych stron, nie ujawnianie swojej samooceny
i samoakceptacji, niemożność przeciwstawienia się grupie

Dzieci ekspansywne – nasilona tendencja do zwracania na siebie

uwagi, często trudnej do zaakceptowania, podkreślanie
własnej indywidualności, samooceny i samoakceptacji,

III

Samorealizacja

1.

Ciekawość poznawcza i eksploracja otoczenia

-

zadawanie pytań na lekcji

-

Udział w eksperymentach, doświadczeniach,

-

Udział w dyskusjach

-

Ciekawość poznawcza

2.

Rozwijanie własnych zainteresowań i

uzdolnień

-

realizacja własnych zainteresowań

-

Rozwijanie uzdolnień

-

Wypowiadanie własnych poglądów

-

Samodzielne szukanie informacji na dany
temat w internecie

Dzieci typowe: jeśli zadanie wiąże się z
zainteresowaniami, to dadzą temu wyraz na lekcji. Ich
zachowania będą bardziej stonowane niż zachowania
dzieci aktywnych
Dzieci nieśmiałe: realizacja zainteresowań prywatnie,
Dzieci ekspansywne: silna potrzeba ekspresji Ja. wszystkie
zachowania wymienione jako wskaźniki pojawią się,
czasem w takim nasileniu, że nauczyciel może tego nie
wytrzymać. Łatwo zniechęcają się jeśli coś im od razu nie
wychodzi