ISO 14001:2005

Systemy Zarządzania

Środowiskowego.

Specyfikacja i wytyczne

stosowania

1. ZAKRES NORMY

Norma ISO 14001 ma zastosowanie w każdej organizacji,

która pragnie:

a) wdrożyć, utrzymać i doskonalić system zarządzania

środowiskowego;

b) mieć pewność co do postępowania zgodnego

z ustaloną polityką środowiskową;

c) wykazać tę zgodność innym;

d) dążyć do certyfikacji/rejestracji swego systemu

zarządzania środowiskowego przez organizację

zewnętrzną;

e) sama określić i zadeklarować zgodność

z niniejszą normą międzynarodową.

3.1. AUDITOR

Osoba mająca kompetencje do

przeprowadzania auditu

3.2. CIĄGŁE DOSKONALENIE
Proces usprawniania systemu

zarządzania środowiskowego,
który ma na celu doskonalenie
ogólnych

efektów działalności

środowiskowej

, zgodnie z

polityką

środowiskową

organizacji.

UWAGA – Nie jest konieczne

realizowanie procesu jednocześnie
we wszystkich obszarach działań.

3.3 działanie korygujące

Informacja i jej nośnik

3.4 dokument

Działanie w celu wyeliminowania

przyczyny wykrytej niezgodności

3.5. ŚRODOWISKO
Otoczenie,

w

którym

działa

organizacja, z uwzględnieniem
powietrza, wody, ziemi, zasobów
naturalnych, flory, fauny, ludzi i
ich wzajemnych zależności.

Uwaga – w tym kontekście pojęcie

otoczenia rozciąga się od wnętrza
organizacji do systemu
globalnego.

3.6. ASPEKT ŚRODOWISKOWY

Element działań organizacji, jej

wyrobów lub usług, który może
wzajemnie

oddziaływać

ze

środowiskiem.

Uwaga – Znaczącym aspektem środowiskowym

jest ten, który ma lub może mieć znaczący
wpływ na śrowisko..

3.7. WPŁYW NA ŚRODOWISKO

Każda zmiana w środowisku,

zarówno niekorzystna, jak i
korzystna, która w całości lub
częściowo jest spowodowana
aspektami środowiskowymi.

3.8 SYSTEM ZARZĄDZANIA

ŚRODOWISKOWEGO

Część ogólnego systemu

zarządzania, wykorzystywana do
opracowania i wdrożenia jej
polityki środowiskowej i
zarządzania jej aspektami
środowiskowymi.

3.9 CEL ŚRODOWISKOWY

Ogólny cel, wynikający z polityki
środowiskowej,

który

organizacja

ustaliła do osiągnięcia, i który jest
określony ilościowo, tam gdzie jest to
możliwe.

3.10 efekty działalności

środowiskowej

Możliwe do zmierzenia wyniki

zarządzania przez organizację

swoimi aspektami środowiskowymi

Uwaga
W kontekście SZŚ wyniki mogą być mierzone w

odniesieniu do polityki środowiskowej, celów i

zadań środowiskowych i innych wymagań

dotyczących efektów działalności

środowiskowej

3.11 polityka

środowiskowa

Ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji
dotyczące efektów działalności

środowiskowej

formalnie wyrażone przez najwyższe
kierownictwo

Uwaga

Polityka środowiskowa stanowi ramy do

działania i ustalania celów środowiskowych
oraz zadań środowiskowych.

3.12 ZADANIE

ŚRODOWISKOWE

Szczegółowe

wymaganie

dotyczące

efektów działalności środowiskowej,

mające zastosowanie do organizacji albo

jej

części,

wynikające

z

celów

środowiskowych, które należy określić

oraz zrealizować, aby osiągnąć te cele.

3.13 STRONA

ZAINTERESOWANA

J ednostka lub grupa, związana z

efektami działalności środowiskowej

organizacji, albo na którą mają wpływ

efekty tej działalności.

3.14. AUDIT SYSTEMU ZARZĄDZANIA
ŚRODOWISKOWEGO

Proces systematycznej i udokumentowanej

weryfikacji, mający na celu obiektywne
uzyskanie dowodów i ich ocenę, na
podstawie których określa się, czy system
zarządzania środowiskowego organizacji
jest zgodny z ustalonymi przez
organizację kryteriami auditu systemu
zarządzania środowiskowego, oraz
przedstawienie wyników tego procesu
kierownictwu.

3.17 DZIAŁANIE ZABOBIEGAWCZE

Działanie podjęte w celu

wyeliminowania przyczyny potencjalnej

niezgodności

3.18 ZAPOBIEGANIE

ZANIECZYSZCZENIOM

Stosowanie procesów, sposobów postępowania,

materiałów lub wyrobów, które przyczyniają się do

uniknięcia, zredukowania lub nadzorowania

zanieczyszczeń, co może obejmować: recykling,

przetwarzanie, zmiany procesu, mechanizmy

nadzorowania, efektywne wykorzystanie środków i

materiałów zastępczych celu zmniejszenia

negatywnych wpływów na środowisko.

4 WYMAGANIA DOTYCZĄCE SYSTEMU

ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM

4.1. Wymagania ogólne
4.2. Polityka środowiskowa
4.3. Planowanie

4.4.

Wdrażanie i funkcjonowanie

4.5.

Sprawdzenie i działania

korygujące

4.6. Przegląd zarządzania
wykonywany przez kierownictwo

4.1. WYMAGANIA OGÓLNE

Organizacja powinna ustanowić

i utrzymywać system zarządzania

środowiskowego zgodnie z

wymaganiami normy oraz określić,
jak będzie te wymagania spełniać.

4.2. POLITYKA ŚRODOWISKOWA
Najwyższe kierownictwo powinno określić

politykę środowiskową organizacji i zapewnić,
aby:

a) była odpowiednia do charakteru, skali oraz
wpływów jej działań, wyrobów lub usług
na środowisko,
b) zawierała zobowiązania do ciągłego doskonalenia
oraz zapobiegania zanieczyszczeniom,
c) zawierała zobowiązanie do spełnienia odpowiednich
wymagań prawnych i innych wynikających z

ustawodawstwa i przepisów prawnych dotyczących
środowiska

które dotyczą organizacji,
d) stanowiła ramy do ustalenia i przeglądu celów oraz

zadań środowiskowych,

e) była udokumentowana, wdrożona i utrzymywana oraz

zakomunikowana wszystkim zatrudnionym,

f) była publicznie dostępna.

4.3. PLANOWANIE
4.3.1. Aspekty

środowiskowe.

Organizacja musi zidentyfikować
aspekty

środowiskowe, które może nadzorować
i na które może wpływać;



niezbędna jest procedura identyfikacji
aspektów;



aspekty związane ze znaczącymi
wpływami muszą być

uwzględniane

przy planowaniu celów środowiskowych;



wymagana jest stała aktualizacja
informacji środowiskowych.

4.3. PLANOWANIE

4.3.2. Wymagania prawne i inne.

wymagana jest procedura

identyfikacji i dostępu do wymagań

prawnych i innych, które dotyczą

zidentyfikowanych aspektów

środowiskowych

4.3. PLANOWANIE

4.3.3. Cele i zadania i programy

•

cele i zadania środowiskowe muszą być
ustanowione i udokumentowane;

•

wymagane jest dokonywanie przeglądu
realizowanych celów;

•

cele i zadania muszą być spójne z polityką
środowiskową i zobowiązaniami do zapobiegania
zanieczyszczeniom.

Program zarządzania środowiskowego

•

przydzielenie odpowiedzialności za osiąganie
celów i zadań;

•

określenie środków oraz terminów realizacji.

4.4. WDRAŻANIE I FUNKCJONOWANIE
4.4.1. Zasoby, role, odpowiedzialność i uprawnienia

•

Kierownictwo powinno zapewnić dostępność
zasobów w celu utrzymywania i doskonalenia
systemu zarządzania środowiskowego.
Zasoby obejmują :zasoby ludzkie i specjalistyczne
umiejętności, infrastrukturę organizacyjną,
technologię i zasoby finansowe.

•

Odpowiedzialność i uprawnienia należy określić,
udokumentować i zakomunikować.

•

Kierownictwo powinno wyznaczyć specjalnego
przedstawiciela, który powinien mieć określone
zadania zakres i odpowiedzialność i uprawnienia w
celu: zapewnienia, że SZŚ jest ustanowiony,
wdrożony i utrzymywany zgodnie z normą,
przedstawiania sprawozdań z wyników
funkcjonowania SZŚ w celu dokonania przeglądu
łącznie z zaleceniami dotyczącymi doskonalenia.

4.4. WDRAŻANIE I FUNKCJONOWANIE

4.4.2. Szkolenie, świadomość i kompetencje

•

potrzeby szkoleniowe powinny być zidentyfikowane;

•

wszyscy pracownicy, których praca może mieć znaczący

wpływ na środowisko powinni zostać przeszkoleni;

•

niezbędne jest uświadomienie wszystkim pracownikom

•

znaczenia zgodności działania z polityką środowiskową
i procedurami oraz wymaganiami systemu

•

znaczących asektów środowiskowych i związanych z
nimi rzeczywistych lub potencjalnych wpływów na
środowisko oraz korzyści środowiskowych wynikających
z poprawy ich działania;

•

ich odpowiedzialności i zadań środowiskowych łącznie z
gotowością na wypadek awarii i reagowania na awarie;

•

potencjalnych konsekwencji nieprzestrzegania
ustalonych procedur operacyjnych;

•

pracownicy wykonujący zadania o znaczącym wpływie
na środowisko powinni być kompetentni dzięki
wykształceniu, szkoleniu i/lub doświadczeniu.

4.4. WDRAŻANIE I FUNKCJONOWANIE

4.4.3. Komunikowanie się

potrzebne są procedury:

wewnętrznego komunikowania się;

zewnętrznego komunikowania się z zapisanym

sposobem komunikacji dotyczącym znaczących

aspektów środowiskowych.

4.4 WDRAŻANIE I FUNKCJONOWANIE

4.4.4 Dokumentacja systemu zarządzania środowiskowego

powinna zawierać:

Politykę, cele i zadania środowiskowe,

Opis zakresu systemu zarządzania środowiskowego

Opis głównych elementów SZŚ i ich wzajemnego

oddziaływania a także odniesienia do dokumentów

związanych

Dokument, w tym zapisy wymagane postanowieniami

niniejszej normy międzynarodowej oraz

Dokumenty, w tym zapisy określone przez organizację

jako niezbędne do zapewnienia skutecznego

planowania, przebiegu i nadzorowania procesów, które

są związane z jej znaczącymi aspektami

środowiskowymi.

4.4. WDRAŻANIE I FUNKCJONOWANIE

4.4.5. Nadzór nad dokumentacją

Organizacja powinna zapewnić, że dokumenty:

są możliwe do zlokalizowania;
są poddawane okresowym przeglądom;
aktualne są dostępne w ustalonych właściwych
miejscach;
nieaktualne są natychmiast usuwane w sposób
ustalony;
nieaktualne, zachowywane ze względów prawnych
i/ lub dla zabezpieczenia w nich informacji, są
odpowiednio oznaczone.

Dokumentacja powinna być czytelna, datowana i
łatwa do identyfikacji, utrzymywana w
uporządkowany sposób oraz przechowywana przez
ustalony czas.

4.4. WDRAŻANIE I FUNKCJ ONOWANIE

4.4.6. Sterowanie operacyjne

Organizacja powinna określić operacje i działania
związane ze znaczącymi aspektami środowiskowymi
zgodnie z polityką, celami i zadaniami organizacji przez:
ustanowienie i utrzymywanie udokumentowanych
procedur tom gdzie brak takich procedur mógłby
doprowadzić do odstępstw;
określenie w procedurach kryteriów operacyjnych;
ustanowienie i utrzymywanie procedur dotyczących
znaczących aspektów środowiskowych możliwych do
zidentyfikowania, związanych z wyrobami i usługami, z
których korzysta organizacja.
Organizacja powinna informować poddostawców i
podwykonawców o odpowiednich procedurach i
wymaganiach.

4.4. WDRAŻANIE I FUNKCJ ONOWANIE

4.4.7. Gotowość na wypadek awarii i reagowanie na

awarie

Organizacja powinna reagować na występujące sytuacje
niebezpieczne i awarie oraz zapobiegać lub ograniczać
związane z nimi niekorzystne wpływy na środowisko.

niezbędna jest, okresowo sprawdzana, przeglądana i

nowelizowana, procedura identyfikowania potencjalnych
wypadków i sytuacji awaryjnych oraz reagowania na
awarie;

weryfikacja procedury powinna następować w

szczególności po zaistnieniu wypadków lub sytuacji
awaryjnych.

4.5 SPRAWDZANIE

4.5.2. Ocena zgodności
Organizacja powinna wdrożyć i utrzymywać

procedurę okresowej oceny zgodności z

mającymi zastosowanie wymaganiami

prawnymi. Powinny również być utrzymywane

zapisy wyników okresowych ocen.

Organizacja powinna oceniać zgodność z

innymi wymaganiami, do których spełnienia

się zobowiązała.

4.5.

SPRAWDZANIE I DZIAŁANIA

KORYGUJ ĄCE

4.5.3. Niezgodności oraz działania korygujące i
zapobiegawcze

niezbędna jest procedura określająca
odpowiedzialności i uprawnienia w zakresie
postępowania z niezgodnościami;

każde działanie powinno być odpowiednie
do skali problemu;

wszelkie zmiany, wprowadzane w
udokumentowanych procedurach, wynikające z działań
korygujących i zapobiegawczych powinny być wdrożone i
zapisane.

powinno się dokonywać przeglądu skuteczności
podjętych działań.

4.5. SPRAWDZANIE I DZIAŁANI A KORYGUJ ĄCE
4.5.4. Zapisy

Niezbędna jest procedura identyfikacji, utrzymywania
i dysponowania zapisami środowiskowymi w za zakresie:

szkoleń;

wyników auditów;

dokonywanych przeglądów.

Zapisy powinny być:

czytelne;
możliwe do zidentyfikowania;
pozwalające na prześledzenie danego
( opisywanego ) działania;
przechowywane i utrzymywane z
zapewnieniem łatwego dostępu;
zabezpieczone przed zniszczeniem,
uszkodzenie lub przechowywane przez
ustalony i zapisany czas.

4.5

. SPRAWDZANIE I DZIAŁANIA KORYGUJĄCE

4.5.5 Audit systemu zarządzania środowiskowego.

Niezbędny jest program i procedury auditów systemu

zarządzania środowiskowego, które mają być prowadzone, w

celu:

określenia, czy system zarządzania środowiskowego jest:

zgodny z zaplanowanymi działaniami wymaganiami

normy

właściwie wdrożony i utrzymywany;

oraz:

dostarczenia kierownictwu informacji dotyczących

wyników auditów. ( Zagadnienia planowania i realizacji

auditu omawiają szczegółowo odrębne normy ).

4. 6 PRZEGLĄD WYKONYWANY PRZEZ

KIEROWNICTWO

Najwyższe kierownictwo organizacji

powinno w określonych przez siebie odstępach czasu

przeprowadzać przegląd systemu zarządzania

środowiskowego, aby zapewnić:

jego stałą przydatność;

to, że jest on właściwy i

skuteczny.

Proces przeglądu wykonywany przez

kierownictwo powinien zapewnić zebranie

niezbędnych informacji umożliwiających:

dokonanie oceny systemu;

oraz rozpatrzenie potrzeby

zmiany:

polityki;

celów;

innych elementów systemu w

świetle wyników auditów, zmieniających się

okoliczności i podjętego zobowiązania do ciągłego

doskonalenia.

DZIĘKUJĘ!!!