ISO 9000: rodzina norm ISO9000z 2000r.składa sie z 4 norm podstawowych: 1.ISO 9000:2000 – SZJ – Podstawy i terminologia 2.ISO 9001:2000 – SZJ – Wymagania; 3.ISO 9004:2000 – SZJ –Wytyczne doskonalenia funkcjonowania;4.ISO 19011:2002 – SZJ – Wytyczne dotyczące audytowania systemów zarządzania jakością i/lub zarządzania środowiskowego; Modele zarządzania jakością w normach ISO 9000 charakteryzują sie: kompleksowością i uniwersalnością, elastycznością, instytucjonalnym wsparciem, obiektywnością. Modele zarządzania jakością w tych normach dopuszczają możliwość ich dostosowania do: wielkości i rodzaju organizacji, złożoności i wzajemnych oddziaływań procesów, kompetencji personelu. Organizacja powinna ustanowić, udokumentować, wdrożyć, utrzymywać i stale doskonalić procesy zgodnie z wymaganiami normy ISO 9000.Norma ISO 9001 każe zidentyfikować procesy dla systemu zarządzania jakością, wyznaczyć kryteria i metody, dzięki którym będzie można prowadzić i nadzorować procesy, monitorować, mierzyć, analizować procesy i wdrażać działania, aby osiągnąć ustalone cele, nadzorować procesy zewnętrzne, mające wpływ na jakość produktu. Dokumentacja w ISO 9001 powinna zawierać politykę jakości i cele jakości, księgę jakości, procedury: nadzorowanie dokumentacji i zapisów, wyrobu niezgodnego, audyty wewnętrzne, działania korygujące; dokumenty zapewniające efektywne planowanie, prowadzenie i nadzorowanie procesów.Kierownictwo powinno: ustalać politykę jakości i cele jakości oraz planować SZJ, uświadamiać pracownikom, jak ważne jest spełnienie wymagań klienta i wymagań zawartych w przepisach prawa., przeprowadzać przeglądy zarządzania, zapewnić dostępność niezbędnych zasobów oraz procesy komunikowania sie miedzy różnymi szczeblami i służbami w sprawach dotyczących skuteczności systemu zarządzania jakością, dawać przykład i stanowić wzór do naśladowania, myślenia i działania itp.

Jakość sprzedaży:Faza sprzedaży (dystrybucji) łączy producenta z użytkownikiem produktu.Celem tej fazy jest ochrona jakości ukształtowanej w procesie realizacji produktu, co odbywa sie poprzez:Ochronę produktu przed uszkodzeniem w procesach magazynowania, pakowania i transportu,dostarczanie produktu wraz z dokumentacja do właściwego miejsca i na czas, zapewnienie identyfikowalności produktu i producenta,oddziaływaniu na nabywcę poprzez instrumenty marketingu-mix i wartość dla klienta. Obsługa klienta w fazie sprzedaży jest narzędziem zapewnienia jakości produktu.

Kierunki działań normalizacyjnych: Działania normalizacyjne na rzecz <!-- pagebreak --> jakości obejmują wszystkie obszary działalności organizacji, a w szczególności: procesy wytwarzania, przetwarzania, dostarczania itp; bezpieczeństwo i higienę pracy; ochronę środowiska; sposób prowadzenia badan i projektowania.
Główne efekty działań normalizacyjnych: wzrost produktywności i efektywności oraz obniżenie kosztów, usprawnienie procesów i działań, poprawa jakości wyrobów i usług, ograniczenie napraw gwarancyjnych itp., usprawnienia wewnątrz zakładowego przepływu informacji, poprawa wizerunku organizacji.

Procesowe podejście do zarządzania jakością: Zarządzanie jakością przez procesy wymaga ich zidentyfikowania i przedstawienia ich w postaci modeli (graficznych, matematycznych itp.) w celu ich optymalizacji z punktu widzenia wybranych kryteriów.Identyfikacja procesów wymaga przyjęcia kryteriów ich różnicowania, w zależności od których wyróżnia sie procesy:-podstawowe- związane z wytwarzaniem produktu na sprzedaż,-wspierające- ułatwiające procesy podstawowe,-zarządzania- ujmujące funkcje i strategie zarządzania, audyty, itp. Do zadań identyfikowania procesów należą:- określenie wewnętrznej struktury procesu,- wyodrębnienie procesu spośród innych oraz określenie jego początku i końca,- określenie dostawców procesu na wejściu i odbiorców na wyjściu,- opis zasobów zużywanych w trakcie realizacji procesu i sposobów ich uzupełniania,- określenie sposobu sterowania procesem i jego zmian w stosunku do dotychczasowego,- określenie parametrów określających proces oraz mierników jego skuteczności efektywności,- określenie sposobu monitorowania procesem i jego zmian w stosunku do dotychczasowego,- udokumentowanie procesu i jego elementów,opracowanie modelu procesu. Najczęściej stosowane techniki planowania i kontroli realizacji procesu są metody sieciowe, czyli graficzne przedstawienie procesu i jego struktury. Zarządzanie procesami ma na celu eliminowanie zagrożeń, które oddziałują na proces oraz jego realizacje i efektywność.

TQM-Kompleksowe zarządzanie jakością w organizacji: jest wizją i sposobem zarządzania organizacją, opartą na: -jakości całej organizacji i celach jakości poszczególnych jej części; -jakości ujmującej łącznie produkt i obsługę klienta; -działaniach jakościowych i zaangażowaniu w ich realizację wszystkich członków organizacji, -kulturze organizacyjnej skierowana zadowolenie klienta przez ciągłe doskonalenie jakości. Sposób zarządzania wiążę się z jakością zgodną ze specyfikacją, satysfakcją klienta, jakością i wartością postrzeganą przez rynek i porównywaną z konkurencją. Celem organizacji jest tworzenie wartości dla <!-- pagebreak --> klienta przewyższającej konkurencję. Zadowolenie klienta i wartość określa stosunek jakości do ceny.

Jak ważne jest audyt i certyfikaty jakości: Wdrażanie Systemu zarządzania jakością wymaga uzyskania certyfikatu, na podstawie certyfikacji wykonywanej przez jednostkę zewnętrzną. W tym celu jest przeprowadzany audyt: wewnętrzny oraz zewnętrzny (wykonywany przez jednostkę zewn. Lub przez klienta lub u dostawcy). W przypadku wdrażania Systemu zarządzania środowiskowego mamy do czynienia z audytem wstępnym, certyfikacyjnym, nadzoru (potwierdzenia zgodności działań z normą) oraz audytem odnowy (po 3 latach). 

Koszty jakości: wyrażają skwantyfikowany cel zapewnienia jakości, który sprowadza sie do doboru takiej struktury nakładów, przy której łączna suma strat i kosztów ponoszona na działanie zapewniające jakość będzie najmniejsza. Są różne podejścia do zbierania i analizowania danych będących miarą sprawności systemu jakości: A)podejście koszty jakości- związane z zapobieganiem, oceną (badanie, kontrola), wadami wewn. i zewn.; B)podejście koszt procesu- analizuje się koszty zgodności i niezgodności danego procesu; C)podejście straty jakości: wynika z niewłaściwej jakości- koszty wad wykrytych wewnątrz i na zewnątrz org., straty spowodowane mniejszą wydajnością, straty z powodu niezadowolenia klienta. Koszty jakości w organizacji są pochodną całego systemu zarządzania, od podejmowania decyzji do oceny i motywowania pracowników.

ISO14000 składa się z wielu norm. ISO14001 zawiera działania organizacji na rzecz: - przestrzegania obowiązującego ustawodawstwa ekologicznego, zapobiegania zanieczyszczaniem środowiska, ciągłej poprawy w zakresie ochrony środowiska. Norma charakteryzuje się tym, że może być stosowana przez każdą org., zmierza do zapobiegania szkodliwym oddziaływaniom na środowisko, jest dobrowolna, ale po jej przyjęciu obowiązująca. Na ISO14000 opiera się system zarządzania środowiskiem. Polityka organizacji obejmuje: cykl życia produktu, czystszą produkcję i stosowanie technologii mało- i bezodpadowej, wdrażanie najlepszych dostępnych technologii (energooszczędnych), audyt środowiska, SZŚ, znakowanie ekologiczne produktów.

Normalizacja: opracowanie i wprowadzenie obowiązujących przepisów (norm) w zakresie optymalnego uporządkowania przebiegu działalności i rozwiązywania problemów w określonej dziedzinie nauki, techniki i gospodarki. Normy, obejmujące np. ustalenia dotyczące postulowanej jakości, mogą występować m.in. jako: -obligatoryjne- obowiązujące <!-- pagebreak --> z mocy prawa, -fakultatywne- obowiązujące w następstwie zawartej umowy, -zharmonizowane- normy tego samego przedmiotu zatwierdzone przez różne jednostki normalizacyjne, -zakładowe- zatwierdzone i obowiązujące przez władze danej organizacji. Cele normalizacji: -racjonalizacja produkcji usług poprzez stosowanie uznanych reguł technicznych lub rozwiązań organizacyjnych, -zapewnienie ochrony życia, zdrowia, środowiska i interesu konsumentów oraz bezpieczeństwa pracy, -poprawa funkcjonalności, kompatybilności i zamienności wyrobów, procesów i usług oraz regulowania ich różnorodności, -zapewnienie jakości i niezawodności wyrobów, procesów i usług, -usuwanie barier technicznych w handlu i zapobieganie ich powstawaniu; -działanie na rzecz uwzględnienia interesów krajowych w normalizacji europejskiej międzynarodowej,- ułatwienie porozumiewania się (terminy, oznaczenie, symbole).

Zarządzanie jakością w fazie projektowania produktu: Projektowanie obejmuje: produkt, proces, zaopatrzenie, sprzedaż itp., oparte na celach działania firmy. W projektowaniu trzeba uwzględnić: opracowanie założeń technicznych do projektowania na podstawie analizy rynku i innowacji, koncepcji rozwiązań, przeprowadzenie analizy technicznej projektu, ustalenie jakie komponenty będą kupowane, a jakie wykonywane, uruchomienie serii próbnej i ewentualna poprawa wad, zaprojektowanie czynności poprodukcyjnych. Etapy: planowanie projektu, organizacja, motywowanie projektantów, kontrola procesu projektowania. Wg Taguchiego: projektowanie systemu obejmuje: stworzenie koncepcji, specyfikacji oraz procesu realizacji produktu; projektowanie parametrów obejmuje: ustalenie optymalnych parametrów oraz kosztów wytwarzania i eksploatacji; projektowanie tolerancji obejmuje: optymalizację tolerancji, zastosowanie lepszych materiałów i zasobów.Projektowanie procesów obejmuje: -wybór technologii oraz ustalenie przebiegu działań, projektowanie zasobów, planowanie dostaw, planowanie kontroli.

Zarządzanie BHP Dyrektywa o ochronie pracowników obliguje pracodawcę do: -ograniczenia używania czynnika chemicznego, fizycznego i biologicznego w miejscu pracy, -ustalenie dopuszczalnych warunków higienicznych, -podejmowania działań ochronnych i opracowanie wytycznych dla właściwego postępowania w pracy, w tym w okresie zagrożeń,-informowanie pracowników o konieczności stosowania sie do wytycznych w tym zakresie, -kontrolowania zdrowia pracowników, zwłaszcza w miejscach zagrożeń. Podstawowym celem systemu zarządzania bezpieczeństwem i higiena pracy jest wspomaganie działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy przez określenie wymagań dotyczących skutecznego systemu. Przepisy BHP powszechnie obowiązujące: 1. Kodeks pracy określający: -podstawowe zasady prawa <!-- pagebreak --> pracy, -prawa i obowiązki stron stosunku pracy, -odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika; 2. Normy techniczne – obejmujące wymagania i sposoby wykonywania czynności, 3. Inne ustawy, jak np. o Państwowej Inspekcji Pracy, czy też Prawo budowlane, Swoboda działalności gospodarczej. Wewnątrzzakładowe przepisy BHP określają:
- Układ zbiorowy pracy -obejmujący warunki, jakim powinna odpowiadać treść stosunku pracy; - Regulamin pracy.
Zasady BHP – reguły bezpiecznego wykonywania pracy, które nie są ujęte w formie przepisów, ale wynikają z wiedzy i doświadczenia życiowego.

Faza tworzenia produktu: W fazie tworzenia produktu należy dążyć, aby jakość projektowa była zgodna z jakością wykonania. W tym celu: ściśle przestrzegać w procesach wytwarzania ustaleń w fazie projektowania,
-nadzorować jakość dostaw, -utrzymywać jakość zaangażowanych zasobów w organizacji, -utrzymywać stabilność procesów i usuwać zakłócenia. Zasada 3 x nie: nie akceptuj wad i niezgodności,- nie wytwarzaj wyrobów wadliwych i niezgodnych z wymaganiami,- nie wysyłaj klientom wyrobów wadliwych i niezgodnych z wymaganiami. Kontrola procesów wytwarzania jakości produktów – kontrola: wejściowa, w procesach tworzenia, końcowa. Kontrola ta w zależności od ustaleń i doświadczeń może być jedno lub dwustopniowa i dotyczyć: kontroli całości, wyrywkowej (dopuszczenie partii), inspekcyjnej. 

Koncepcja Kaizen: jest to proces ciągłego usprawniania na drodze do doskonałości według zasady lepsze jest wrogiem dobrego. Parasol: orientacja na klienta, innowacje produktowe, koła jakości, automatyzacja i robotyka, motywacja pracowników, praca zespołowa, system składania wniosków, poprawa produktywności, kanban, just-in-time, zero defektów, kompleksowe sterowanie jakością, benchmarking, lean management, six sigma, 5S. opiera się na 10 zasadach:
1. Problemy stwarzają możliwości;2. Pytaj 5 razy „dlaczego?”;3. Bierz pomysły od wszystkich;4. Myśl nad rozwiązaniami możliwymi do wdrożenia;5. Odrzucaj ustalony stan rzeczy;6. Wymówki, że czegoś się nie da zrobić są zbędne; 7. Wybieraj proste rozwiązania – nie czekając na te idealne; 8. Użyj sprytu zamiast pieniędzy; 9. Pomyłki koryguj na bieżąco; 10. Ulepszenie nie ma końca.

Sektor lotniczy: Normy <!-- pagebreak --> EN/AS/JISQ serii 9100 – ujednolicające wymagania w sektorze lotniczym - są ustanawiane
przez organizacje regionalne zrzeszone w IAQG. W skład serii norm 9100 – będących rozszerzeniem ISO 9001:2008 - wchodzą:EN/AS/JISQ 9100 - SZJ w lotnictwie przy konstrukcji, projektowaniu,produkcji, montażu i konserwacji; EN/AS/JISQ 9110 - SZJ w lotnictwie dla firm konserwatorskich; EN/AS/JISQ 9120 - SZJ w lotnictwie dla kupców i dystrybutorów. W UE tymi zagadnieniami zajmuje się od 2002 r. Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego.

Sektor urządzeń medycznych: Norma ISO 13485:2009 „Wyroby medyczne- SZJ- Wymagania do celów przepisów
prawnych” jest międzynarodową normą, która określa wymagania systemu zarządzania jakością dla producentów wyrobów medycznych. Podstawowym celem tej normy- opartej na ISO9001- jest stworzenie harmonijnych wymagań systemu
zarządzania jakością w zakresie wymaganym przy produkcji wyrobów medycznych, jak np: -projektowania i prac rozwojowych w zakresie wyrobów medycznych, ich produkcji i instalowania oraz serwisu, -wymagań dotyczących sterylizacji sprzętu, -badania satysfakcji klienta i ciągłego doskonalenia.

Sektor motoryzacyjny: ISO/TS16949 jest międzynarodową specyfikacją obejmującą ujednolicenie
wymagań dotyczących jakości w sektorze motoryzacyjnym. Norma ISO/TS 16949:2009 jest rozszerzeniem normy
ISO 9001:2008, zwracając szczególną uwagę na: -jakość komponentów i montażu, -planowanie jakości, -prowadzenie zakupów, -analizę systemów pomiarowych, -przeprowadzanie audytów, -doskonalenie procesu produkcji, -badanie wyrobów niespełniających wymagań, -prowadzenie dokumentacji technicznej. Główne cele ISO/TS 16949: -wspólne podejście systemów jakości branży i uniknięcie potrzeby wielokrotnej certyfikacji; -łączne przedstawienie wymagań i wymagań klientów, -stworzenie systemu współpracy nad doskonaleniem produktów i polepszenia
niezawodności dostaw, Zastosowanie normy obejmuje: -wszystkie wyroby przemysłu motoryzacyjnego wraz z serwisem, - lokalizacje produkcyjne,- jednostki wspierające, jak centra projektowe,laboratoria itp., -cały łańcuch dostaw do motoryzacji.