ODMA OPŁUCNOWA
PNEUMOTHORAX
ANATOMIA
Jama opłucnej jest parzystą
przestrzenią surowiczą znajdującą się
po obu stronach klatki piersiowej
ograniczoną przez opłucną płucną
pokrywającą płuco i opłucną ścienną
wyściełającą od wewnątrz ścianę klatki
piersiowej.
ANATOMIA
W jamie opłucnej w czasie spokojnego
oddychania panuje fizjologicznie
ujemne ciśnienie (od - 2,5 do - 6 mmHg)
ANATOMIA
Obie blaszki opłucnej oddzielone są
włosowatą szczeliną szerokości 7 - 24
um.
Znajduje się w niej niewielka ilość
surowiczego płynu, około 0,1 - 0,2 ml/kg
m.c.
ODMĄ OPŁUCNOWĄ
NAZYWAMY OBECNOŚĆ
POWIETRZA W JAMIE
OPŁUCNEJ POMIĘDZY
OPŁUCNĄ PŁUCNĄ, KTÓRA
POKRYWA MIĄŻSZ PŁUCNY, A
OPŁUCNĄ ŚCIENNĄ
WYŚCIEŁAJĄCĄ ŚCIANĘ
KLATKI PIERSIOWEJ
RTG
PODZIAŁ ODMY
Ze względu na miejsce
przedostawania się
powietrza
• wewnętrzna ( przez płuco,
oskrzela, tchawicę, przełyk)
• zewnętrzna (przez ścianę klatki
piersiowej)
Ze względu na łączność
jamy opłucnej z atmosferą
• otwarta
• zamknięta
• zastawkowa (wentylowa, prężna)
Ze względu na etiologię
• samoistna pierwotna - przy braku zmian
patologicznych w płucach
• samoistna wtórna - przy współistniejących
chorobach płuc, np. rozedma
• urazowa niejatrogenna
• urazowa jatrogenna - powikłanie kaniulacji
żył centralnych, blokad splotów itd.
Ze względu na wielkość
odmy
• częściowa - część płuca
funkcjonująca
• całkowita - całkowicie
bezpowietrzny miąższ płuca
DIAGNOSTYKA
• objawy kliniczne - wywiad
• badanie fizykalne
• RTG
• KT
OBJAWY
• Ból w klatce piersiowej promieniujący
do barku po stronie odmy
• duszność o różnym nasileniu
• ograniczenie ruchomości klatki
piersiowej, osłabienie szmeru
pęcherzykowego (lub brak), odgłos
opukowy bębenkowy
• potwierdzenie radiologiczne
LECZENIE
UZALEŻNIONE JEST OD :
• rodzaju odmy
• przyczyny, która ją spowodowała
• stopnia nasilenia objawów
• wielkości odmy
Odma samoistna
pierwotna leczenie
zachowawcze gdy:
• pierwszorazowa
• o rozmiarach do 15% objętości
jamy klatki piersiowej
• nie powiększająca się
• bez wyraźnych objawów
klinicznych
LECZENIE
U chorych z odmą samoistna
większą niż 15% i u chorych z
wyraźnymi objawami klinicznymi
należy wykonać nakłucie i aspirację
powietrza z jamy opłucnej.
Skuteczność tego zabiegu to około
60%, nawroty aż do 50%.
LECZENIE
Nieskuteczność leczenia
zachowawczego lub nakłucia odmy,
burzliwe objawy kliniczne, odma
wentylowa i nawrotowa są
wskazaniem do założeniu drenażu
jamy opłucnej.
Odma samoistna wtórna
postępowanie :
• często przebiega ciężko - podłoże ciężkich
schorzeń płuc (POChP, Tbc, neo)
• często nawrotowa
• drenaż jamy opłucnowej jest pierwotnie
podstawową metodą leczenia
• sporadycznie konieczność pleurodezy
chemicznej, torakowideoskopii lub
torakotomii
Odma urazowa
postępowanie :
• do 15% objętości jamy opłucnowej
możliwe próby leczenia zachowawczego
• niepowodzenie leczenia tymi sposobami,
nawrót odmy, stłuczenie płuc, złamania
żeber, konieczność leczenia
respiratorem - to wskazania do drenażu.
DRENAŻ OPŁUCNOWY
Miejsce założenia drenów do
jamy opłucnowej
• II lub III przestrzeń międzyżebrowa w
linii środkowo-obojczykowej (sutkowej) w
przypadku obecności odmy – dostęp
przedni
• (IV) V lub VI przestrzeń międzyżebrowa
w linii pachowej środkowej w przypadku
odmy mi płynu – dostęp boczny
• inne – celowane pod kontrolą CT lub USG
Technika wykonania
drenażu
• ustalenie miejsca drenażu na podstawie
badania fizykalnego i RTG (CT)
• premedykacja – jeśli potrzebna (analgosedcja)
• znieczulenie miejsca drenażu – w/g potrzeby
• postępowanie aseptyczne – bardzo ważne !!!!!
• nacięcie skóry, rozwarstwienie kanału drenu,
dotarcie do jamy opłucnej
• wprowadzenie drenu, podłączenie do systemu
drenażu
• umocowanie drenu – obszycie
• założenie jałowego opatrunku
Systemy drenażu
opłucnowego
• bierny (grawitacyjny)
• czynny (ssący) –
obecnie najczęściej
stosowany system
drenażu
• jednobutlowy
• dwubutlowy
• trójbutlowy
• kompaktowe plastikowe,
jednorazowe – takie jak
obecnie używamy !!!!! –
analogiczne do systemu
trójbutlowego
Drenaż bierny
Drenaż bierny jest drenażem
grawitacyjnym. W jego skład wchodzi jedna
butla (wystarczy). Jest to najprostszy
drenaż opłucnowy. Butla spełnia funkcję
zbiornika oraz zastawki podwodnej.
Mechanizm zastawkowy służy do usunięcia
powietrza z jamy opłucnowej i zapobiega
jego zasysaniu. Wciągniecie powietrza do
jamy opłucnej przez dren opłucnowy jest
blokowane przez zastawkę podwodną.
Drenaż bierny c.d.
Koniec drenu musi być zawsze zanurzony
pod poziomem wody na głębokość około 2
cm. Zbyt małe zanurzenie może
spowodować rozszczelnienie zastawki, zbyt
duże zwiększa opór przepływu powietrza
przez dren. Brak wahań cieczy w drenie
oznacza zatkanie drenu, zagięcie drenu lub
całkowite rozprężenie płuca. Zestaw musi
być umieszczony poniżej poziomu klatki
piersiowej.
Drenaż czynny
dwubutlowy
Zestaw ten składa się z zastawką
podwodną i butli regulującej siłę
ssania.
Drenaż czynny
trójbutlowy
Zestaw ten składa się z butli
zbiorczej, zastawki podwodnej i butli
redukującej ciśnienie ssania. Butla
redukcyjna służy do zmniejszania
podciśnienia wytwarzanego przez
urządzenie ssące do potrzebnej
wartości.
Postępowanie z drenażem
Przez 1-2-3 doby należy unikać odłączania
ssania czynnego (jest to czas potrzebny
do wytworzenia zrostów i „zaklejenia” się
uszkodzenia). Potem wykonujemy
kontrolne zdjęcie rtg i usuwamy dren.
Warunkiem koniecznym do usunięcia
drenu jest radiologiczny obraz
rozprężonego płuca oraz drenaż treści
surowiczej lub surowiczo-krwistej < 150
ml/dobę i brak przecieku powietrza.
WAŻNE !!!!
W trakcie leczenia drenażem ssącym
niezwykle istotne jest prowadzenie
intensywnej rehabilitacji ogólnej i
oddechowej :
• ćwiczenia z wydychaniem powietrza z
oporem (pod wodę)
• fizykoterapia prowadząca do usuwania
zalegającej wydzieliny z dróg oddechowych
• adekwatne leczenie przeciwbólowe
Dziękuję za uwagę :-)