Odma opłucnowa

[edytuj]

	Odma opłucnowa
ICD-10	J93
J93.0 Odma opłucnowa samoistna z wysiłku
J93.1 Inna samoistna odma opłucnowa
J93.2 Inna odma opłucnowa
J93.8 Inna odma opłucnowa
J93.9 Nieokreślona odma opłucnowa

Zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej z uwidocznieniem lewostronnej odmy wentylowej.

Lewostronna odma opłucnowa w tomografii komputerowej.

Odma opłucnej (łac. pneumothorax) - wtargnięcie powietrza lub innych gazów do jamy opłucnej spowodowane najczęściej uszkodzeniem miąższu płucnego lub przedziurawieniem ściany klatki piersiowej. Odma opłucnowa jest jednym ze stanów nagłych i jako taka wymaga niezwłocznej interwencji chirurgicznej.

Wyróżniamy:

• odmę zamkniętą

• odmę otwartą

• odmę zastawkową

• samoistną

• pourazową

Spis treści [ukryj] 1 Odma zamknięta 2 Odma otwarta 2.1 Oddech paradoksalny 3 Odma zastawkowa 4 Odma samoistna 5 Odma pourazowa

Odma zamknięta

Jest to jednorazowe wtargnięcie pewnej ilości powietrza do jamy opłucnej. Powstaje najczęściej na skutek pęknięcia pęcherza rozedmowego, lub też spowodowana jest przebiciem miąższu płucnego lub ściany klatki piersiowej przez ciało obce lub żebro. Mała odma zamknięta nie wymaga leczenia. Duża odma, określana jako spadnięcie więcej niż 25% płuca po jednej stronie, wymaga odbarczenia. Odessanie powietrza wykonuje się przez nakłucie jamy opłucnej przy pomocy igły lub drenu, najczęściej w drugiej przestrzeni międzyżebrowej w linii środkowo-obojczykowej i podłączeniu do układu ssącego. Odma zamknięta może nawracać na skutek pękania kolejnych lub tego samego pęcherza rozedmowego lub też na skutek przebijania miąższu płucnego przez fragment kostny. Wymagana jest wtedy interwencja operacyjna, polegająca na wycięciu pęcherzy rozedmowych, wytworzeniu zrostów w opłucnej lub usunięciu fragmentu kostnego.

Odma otwarta

Występuje na skutek przebicia ściany klatki piersiowej i pozostawienia ziejącej rany mającej połączenie z jamą opłucnej. Na skutek wzrostu ciśnienia w jamie opłucnej płuco ulega zapadnięciu (prawidłowo ciśnienie w jamie opłucnej jest niższe od ciśnienia atmosferycznego). Odma otwarta stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Spowodowane jest to znacznym ograniczeniem pojemności oddechowej (brak funkcji jednego płuca), pogłębianej dodatkowo przez tzw. oddech paradoksalny. Leczenie polega na zastosowaniu tzw. "opatrunku Ashermana" - jałowego opatrunku warstwowego w postaci kompresu uszczelnionego kawałkiem folii zaklejonego tylko z 3 stron. W ten sposób uniemożliwiamy dostawanie się powietrza do jamy opłucnej, a pozwalamy na uchodzenie krwi i powietrza z jej wnętrza. W dalszym etapie może być wymagany drenaż ssący.

Oddech paradoksalny

Zjawisko polegające na wahadłowym przemieszczaniu gazów z jednego płuca do drugiego. Podczas wydechu powietrze z prawidłowego płuca zostaje wtłoczone do drugiego, spadniętego płuca. Podczas wdechu sytuacja się odwraca i powietrze zalegające w uszkodzonym płucu zasysane jest ponownie do płuca zdrowego.

Odma zastawkowa - prężna

Inaczej zwana odmą prężną. Na skutek pęknięcia małego fragmentu tkanki płucnej, powietrze podczas wdechu przedostaje się z miąższu płucnego do jamy opłucnej. Z każdym kolejnym wdechem do tej zamkniętej przestrzeni przedostaje się kolejna porcja gazów, zwiększając ciśnienie w jamie i upośledzając rozprężanie się narządu. Zaawansowana odma zastawkowa wywołuje ucisk na płuco zdrowe, upośledzając jego funkcję. Leczenie polega na szybkim nakłuciu opłucnej i odprowadzeniu nadmiaru gazów. W dalszym etapie może być konieczne wykonanie drenażu ssącego.

Odma samoistna

Jej przyczyną jest przedostanie się powietrza do wnętrza jamy opłucnej. Odma samoistna u osób młodych powstaje najczęściej z przyczyn nieznanych, natomiast u osób z chorobami płuc powodem jest pęknięcie pęcherza rozedmowego.

Objawy dużej odmy bywają gwałtowne i zagrażające życiu, a niewielkiej odmy prawie zupełnie niezauważone przez chorego. Typowymi objawami jest nagły, kłujący ból w klatce piersiowej, nagła duszność i suchy kaszel. Mała odma opłucnowa wymaga jedynie leczenia spoczynkowego, ale w warunkach szpitalnych. Chory powinien leżeć na boku po stronie odmy, co sprzyja rozprężaniu płuca. Duże odmy leczy się stosując stały drenaż jamy opłucnowej. Osoby, które przebyły odmę powinny unikać wysiłków fizycznych oraz lotów na dużych wysokościach.

Odma pourazowa

Główny artykuł Odma urazowa opłucnej

Odma urazowa opłucnej jest wynikiem przedostania się powietrza do jamy opłucnej w wyniku urazu. Ze względu na panujące jamie opłucnej podciśnienie powietrze wnika do jamy opłucnej rozszerzając ją, a płuco ulega zapadnięciu. Zniesienie ujemnego ciśnienia względnego w opłucnej uniemożliwia prawidłową wymianę oddechową w tym płucu. Zależnie od połączenia jamy opłucnej z atmosferą, odmę określa się jako:

• odma zamknięta opłucnej

• odma otwarta opłucnej

• odma zastawkowa opłucnej, odma prężna.