Odma opłucnowa
-objawy podmiotowe:
-bóle w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym
-duszność, kaszel
-u 12% bez dolegliwości
Pylice płuc:
-wywołane działaniem pyłów o właściwościach zwłókniających
-charakteryzują się gromadzeniem w tkance płucnej skupisk pyłu i odczynem tkanki płucnej na jego obecność
-pył to aerozol złożony z cząstek stałych nieożywionych
Rodzaje:
-pylica krzemowa
-pylica górników kopalń węgla
-pylica azbestowa
-beryloza
Pylica azbestowa:
-rozlane włóknienie śródmiąższowe tkanki płucnej wywołane wdychaniem pyłu azbestu, któremu często towarzyszą zmiany opłucnowe
-pył azbestowy ma budowę włóknista i występuje jako odmiana serpentynowa lub amfibolowa
-główne źródło narażenia- produkcja wyrobów azbestozo cementowych, materiałów izolacyjnych i azbestowych tkanin ognioodpornych(w przeszłości)
-obecnie- pracownicy zatrudnieni przy usuwaniu wyrobów azbestowych w budownictwie
-włókna azbestu docierają do pęcherzyków płucnych, ulegaj całkowitej lub częściowej fagocytozie
-powstają tzw. ciałka azbestowe
-cześć włókien przenika do tkanki śródmiąższowej i do opłucnej
-makrofagowe zapalenie pęcherzyków- postępujący proces włóknienia tkanki śródmiąższowej
-zmiany dot. głównie dolnych części płuc
-migracja włókien do opłucnej trzewnej i ściennej -proces zapalny -włóknienie
-objawy podmiotowe i przedmiotowe zwykle po>10 latach narażenia na pył azbestowy
-duszność wysiłkowa narastająca w miarę postępu zmian: osłuchowo- trzeszczenia nad dolnymi partiami płuc
-rozpoznawanie- badania obrazowe(rtg,kt), badania czynnościowe(zaburzenia wentylacji typu restrykcyjnego, wymiany gazów w płucach),badanie plwociny(ciałka azbestowe)
-zmiany pylicze są nieodwracalne i postępują mimo przerwania ekspozycji na azbest
-stopniowo może dochodzić do rozwoju niewydolności oddechowej
-leczenie -przyczynowe nieznane
zapobieganie- dotycz. Malej grupy, stosowanie środków technicznych ograniczających emisji pyłu, ochrona osobista, okresowe badania lekarskie
-Zmiany opłucnowe związane z narażeniem na azbest.
towarzysza pylicy lub mają charakter odosobniony.
2 rodzaje zmian opłucnowych- ograniczone(blaszki) i rozlane
zmiany w większości dotyczą opłucnej ściennej i mają skłonność do zwapnień
Międzybłoniak opłucnej
-nowotwór wywodzący się z powierzchownych komórek surowiczych błony wyścielającej jamę opłucnej(może dotyczyć także osierdzia i otrzewnej)
-nowotwór rzadki(ok 100/rok w Polsce), średni wiek ok 60 lat, 3-5x częściej mężczyźni
-etiologia- kontakt z azbestem, nawet po kilkudziesięciu latach od narażenia
-przebieg- agresywny, naciekanie miejscowe(ściana klatki piersiowej, płuco, śródpiersie)
-objawy- ból w klatce piersiowej, duszność(wysięk), kaszel, ubytek masy ciała, rzadziej zniekształcenie i unieruchomienie klatki piersiowej po stronie guza
-leczenie- operacyjne(pleurektomia, pleurodeza) radioterapia; leczenie skojarzone(radio i chemioterapia)
-rokowanie- złe, mediana czasu przeżycia 4-18 miesięcy
-choroba systemowa charakteryzująca się zmianami zapalnymi i ziarniniakowatymi w płucach, powstającymi w następstwie wdychania pyłu metalicznego berylu lub jego stopów bądź związków
-etiologia- narażenie na beryl w przemyśle lotniczym, kosmicznym, zbrojeniowym, ceramicznym,elektronicznym,jądrowym, maszynowym, w produkcji stopów Al i Cu, przetwórstwie odpadów i protetyce stomatologicznej
ryzyko rozwoju- zależy od poziomu i czasu narażenia na beryl
nadwrażliwość na beryl jest typu komórkowego, w połączeniu z białkiem powoduje proliferacje limfocytów, uwalnianie cytokin, rekrutacja makrofagów -powstawanie ziarniniaków
obraz kliniczny- duszność kaszel i ból zamostkowy, bóle stawów(kolanowe, skokowe, łokciowe, nadgarstkowe, małe stawy rąk i stóp) powiększone niebolesne obwodowe węzły chłonne, powiększenie wątroby, gdy zajęcie serca -zaburzenia rytmu, niewydolność krążeniowa
-zajęcie nerwów czaszkowych(porażenie nerwu twarzowego, rzadziej wzrokowego lub oko ruchowego, objawy guza śródczaszkowego, rzadziej depresja, zaburzenia pamięci.
przebieg choroby- przewlekły długi okres latencji(5-15lat), zmienny
leczenie- glikokortykosteroidy
zapobieganie- profilaktyka techniczna(eliminacja narażenia na pyliste formy be, odzież ochronna).
- profilaktyka medyczna- badania przesiewowe u osób narażonych, osoby uczulone na be nie mogą pracować kontakcie z tym pierwiastkiem
Odma opłucnowa
-obecność powietrza w jamie opłucnowej
występuje w każdym wieku, 4-5x częściej u mężczyzn
-2 szczyt zachorowań- 20-30 r. ż. I 6 dekada życia
klasyfikacja:
-ze względu na przyczynę-
samoistna(pęknięcie pęcherza rozedmowego lub pęcherzyków płucnych podoplucnowych), pierwotna(u osób wcześniej zdrowych, bez objawów chorobowych płuc, ok 50 % przypadków)
wtórna(w przebiegu chorób płuc)
Ze względu na przyczynę- pourazowa- uraz klatki piersiowej z naruszeniem lub bez naruszenia ciągłości powłok
jatrogenna- w następstwie nakłucia opłucnej, biopsji płuca, cewnikowania dużych żył,mechanicznej wentylacji płuc.
-otwarta- powietrze swobodnie przedostaje się do jamy opłucnej przez otwór w klatce piersiowej lub oskrzelu i tą samą drogą się wydostaje(z powodu wahadłowych ruchów śródpiersia może dojść do odruchowego zatrzymania akcji serca)
-prężna (wentylowa) w otworze którym do jamy opłucnej napływa powietrze tworzy się zastawka-uciśniecie płuca po stronie uszkodzonej, przesuniecie podpiersia na stronę nieuszkodzona, uciśniecie drugiego płuca, zmniejszenie rzutu serca
-Odma prężna stanem bezpośredniego zagrożenia życia.
-Wymaga natychmiastowej interwencji
-prowadzi do nagłej hipotonii i hipoksemii, może prowadzić do nagłego zatrzymania krążenia.
-Klasyfikacja:
ze względu na wielkość komory odmowej(odległość między ścianą klatki piersiowej a płucną trzewną w rtg klatki)
+mała(<2 cm)
+duża (>2cm)
ze względu na mechanizm powstania.
Zamknięta- do jamy opłucnowej przedostaje się jednorazowo pewna ilość powietrza, która może się samoistnie wchłonąć po kilku dniach.