POWIKŁANIA

POPRZETOCZENIOWE

Przygotowała :

Małgorzata Milewska

Powikłania poprzetoczeniowe

zależą od:

1. Rodzaju przetaczanego preparatu
2. Stanu zdrowia dawcy
3. Objętości i szybkości przetoczenia
4. Organizacji i dokładności pracy

personelu

5. Znajomości podstaw transfuzjologii

Powikłania wczesne:

1. Reakcje hemolityczne
2. Odczyn anafilaktyczny
3. Odczyn gorączkowy
4. Przeciążenie krążenia (obrzęk płuc)
5. Obrzęk płuc pochodzenia

pozasercowego

6. Wstrząs septyczny (posocznica)
7. Hemoliza nieimmunologiczna
8. Powikłania zatorowe
9. Zaburzenia rytmu serca

1. Reakcje hemolityczne

Przyczyna –

Przetoczenie krwi

niezgodnej grupowo

Powód błędu -

błąd jatrogenny

 Błędna identyfikacja pojemnika z

krwią

 Błędna identyfikacja biorcy
 Błędne oznakowania probówek do

badań serologicznych

1. Reakcje hemolityczne

Objawy:

• Hemoglobinuria
• Hemoglobinemia
• Gorączka
• Dreszcze
• Niepokój
• Wstrząs
• Skaza krwotoczna DIC
• Duszność
• Bóle w klatce piersiowej
• Bóle w okolicy lędźwiowej

1. Reakcje hemolityczne

Postępowanie:

1.Natychmiast przerwać transfuzję
2.Powiadomić lekarza odpowiedzialnego za

przetoczenie

3.Pobrać 10ml krwi do badań serologicznych
4.Podłączyć wlew z 500ml 0,9 % NaCl
5.Podać tlen
6.Kontrolować RR, tętno, diurezę godzinową.
7.Kontrolować OCŻ

1. Reakcje hemolityczne

Postępowanie lecznicze:

Opanowanie

wstrząsu

Przeciwdziałanie niedotlenieniu
Wyrównanie zaburzeń metabolicznych
Opanowanie skazy krwotocznej
Zapobieżenie niewydolności nerek
Przeciwdziałanie reakcji alergicznej

2. Odczyn anafilaktyczny

Przyczyna:

Reakcja przeciwciał biorcy przeciw

białkom osocza przetaczanego preparatu

Objawy:

- zaczerwienienie skóry
- swędząca wysypka
- wstrząs anafilaktyczny
- duszność poprzetoczeniowa
- obrzęk głośni
- obrzęk Quinckego

2. Odczyn anafilaktyczny

Postępowanie:

- przerwać transfuzję
- powiadomić lekarza

odpowiedzialnego za przetoczenie

- podać leki antyhistaminowe
- przy nasilonych objawach

postępowanie przeciwwstrząsowe

3. Odczyn gorączkowy

Przyczyna:

Przeciwciała biorcy przeciw leukocytom lub białkom

osocza przetaczanego preparatu

Objawy:

- zaczerwienienie skóry
- nagły wzrost temperatury ciała (38-40

°

C)

- dreszcze
- ↓ RR
- wstrząs

3. Odczyn gorączkowy

Postępowanie:

- przerwać transfuzję
- powiadomić lekarza odpowiedzialnego za

przetoczenie

- podać leki przeciwgorączkowe
- przy nasilonych objawach postępowanie

przeciwwstrząsowe

4. Przeciążenie krążenia

Przyczyna:

- zbyt szybkie przetoczenie
- objętościowo zbyt duże przetoczenie

Objawy:

- duszność
- ↑RR
- obrzęk płuc
- zaburzenia rytmu serca

4. Przeciążenie krążenia

Postępowanie:

- chorego ułożyć w pozycji siedzącej
- podać tlen (6-8l/min)
- powiadomić lekarza odpowiedzialnego za

przetoczenie

- podawane leki: wzmacniające pracę lewej

komory, moczopędne, obniżające RR,
zwalczające kwasicę

- odsysanie wydzieliny z górnych dróg

oddechowych (

!

)

5.Obrzęk płuc pochodzenia

pozasercowego

Przyczyna:

Przeciwciała biorcy przeciw leukocytom

Objawy:

- duszność
- obrzęk płuc
- prawidłowe ciśnienie śródsercowe

5.Obrzęk płuc pochodzenia

pozasercowego

Postępowanie:

- chorego ułożyć w pozycji siedzącej

- podać tlen (6-8l/min)

- powiadomić lekarza odpowiedzialnego

za przetoczenie

- podawane leki: wzmacniające pracę

lewej komory, moczopędne,

podwyższające RR, zwalczające kwasicę

- odsysanie wydzieliny z górnych dróg

oddechowych (

!

)

6.Wstrząs septyczny (posocznica)

Przyczyna:

Przetoczenie zakażonej krwi

Objawy:

- dreszcze
- wysoka gorączka
- nudności
- objawy wstrząsu ze spadkiem RR
- szybko narastająca leukocytoza
- bóle mięśniowe kończyn
- ostra skaza krwotoczna
- niewydolność nerek

6.Wstrząs septyczny

(posocznica)

Postępowanie ( jak w hemolizie):

1.

Natychmiast przerwać transfuzję

2.

Powiadomić lekarza odpowiedzialnego za

przetoczenie

3.

Pobrać 10ml krwi do badań serologicznych

4.

Podłączyć wlew z 500ml 0,9 % NaCl

5.

Podać tlen

6.

Kontrolować RR, tętno, diurezę godzinową.

7.

Kontrolować OCŻ

8.

Zastosować dożylne antybiotyki o szerokim

spektrum

7.Hemoliza nieimmunologiczna

Przyczyna:

- nieprawidłowe przechowywanie krwi
- uszkodzenie mechaniczne krwinek
- zakażenie bakteryjne

Objawy i postępowanie:

Jak we wstrząsie hemolitycznym

(sl 6,7)

8. Powikłania zatorowe

Przyczyna:

- przedostanie się powietrza do żyły
- skrzep krwi

Objawy:

- ostry ból w klatce piersiowej
- duszność
- kaszel
- zaburzenia oddychania
- nagłe, nadmierne wypełnienie żył szyjnych
- sinica
- objawy wstrząsu

8. Powikłania zatorowe

Postępowanie:

- przerwać przetoczenie
- powiadomić lekarza odpowiedzialnego za

przetoczenie

- ułożyć chorego na lewym boku w pozycji

Trendelenburga

- podać tlen
- zabiegi reanimacyjne
- walka ze wstrząsem

9. Zaburzenia rytmu serca

Przyczyna:

- zbyt szybkie przetoczenie ( > 100ml/min)
- przetoczenie dużej objętości starej i

zimnej krwi ( jony potasowe = kwaśna)

Objawy:

- zaburzenia rytmu serca aż do

zatrzymania krążenia

Postępowanie zależne od rodzaju zaburzeń

Późne odczyny

poprzetoczeniowe

1. Łagodna żółtaczka po przetoczeniu

KKCz

2. Późne odczyny hemolityczne
3. Plamica poprzetoczeniowa
4. GVHD (Graft Versus Host Disease)

czyli przeszczep przeciw
gospodarzowi

5. Potransfuzyjne choroby zakaźne

1.Łagodna żółtaczka po

przetoczeniu KKCz

Przyczyna:

- nadmierny rozpad erytrocytów (stara krew,

brak tolerancji obcych erytrocytów)

Objawy:

- bilirubinemia utrzymująca się 2-3 doby
- zażółcenie skóry, bł. śluzowych, twardówki

Postępowanie:

- Obserwować chorego

2. Późne odczyny hemolityczne

(późna hemoliza pozanaczyniowa)

Przyczyna:

- niezgodność poza układem AB0

Objawy (

3-10 dni po przetoczeniu

):

- gorączka
- uczucie rozbicia
- czasem żółtaczka
- podwyższone stężenie urobilinogenu w moczu
- obniżenie hematokrytu

Czasem przebieg gwałtowny –

postępowanie jak w ostrej hemolizie

3.Plamica poprzetoczeniowa

Zespół potransfuzyjnej skazy małopłytkowej

(ITP)

Występuje w 3-10 dniu po przetoczeniu

Przyczyna:

- przeciwciała przeciw płytkom krwi

Objawy:

- plamica
- masywne krwawienia
- wstrząs
- znaczne zmniejszenie płytek w krwi obwodowej

3.Plamica poprzetoczeniowa

Postępowanie:

1.Natychmiast przerwać transfuzję
2.Powiadomić lekarza odpowiedzialnego za

przetoczenie

3.Pobrać 10ml krwi do badań serologicznych
4.Podłączyć wlew z 500ml 0,9 % NaCl
5.Podać tlen
6.Kontrolować RR, tętno, diurezę godzinową.
7.Kontrolować OCŻ

4.GVHD (Graft Versus Host Disease)

czyli przeszczep przeciw

gospodarzowi

Mechanizm tego powikłania polega na

stłumieniu odpowiedzi immunologicznej
biorcy.

Powikłanie występuje u chorych z

wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami
immunologicznymi np. po chemio- lub
radioterapii, biorców szpiku.

Polega na niszczeniu komórek własnych

biorcy przez przetoczone limfocyty.

4.GVHD (Graft Versus Host Disease)

czyli przeszczep przeciw gospodarzowi

Objawy:

- wysypka na brzuchu
- uogólnione stany zapalne skóry
- powiększenie węzłów chłonnych
- powiększenie wątroby i śledziony
- leukopenia
- limfopenia
- eozynofilia

!!!

Profilaktycznie podaje się naświetlone

preparaty

5.Potransfuzyjne choroby zakaźne

WIRUSOWE: BAKTERYJNE:

WZW typu B,C,D Kiła
AIDS
Mononukleoza

PASOŻYTNICZE:

Cytomegalia Malaria
Toksoplazmoza
Półpasiec

Dokumentacja krwi

Dziennik Ustaw 05.191.1607
Rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 19 września 2005 r.
w sprawie określenia sposobu i

organizacji

leczenia krwią w zakładach opieki

zdrowotnej, w których przebywają
pacjenci ze wskazaniami do leczenia
krwią i jej składnikami.

Dokumentacja

Każda transfuzja dokumentowana jest w:
• karcie zleceń lekarskich,
• książce transfuzyjnej,
• historii choroby: wskazania, rodzaj

preparatu, ilość preparatu, przebieg
przetoczenia i wynik morfologii jako
informacja o efekcie przetoczenia,

• karcie gorączkowej,
• karcie informacyjnej.

Dokumentacja

Dokumentacja

Dokumentacja

Dokumentacja

Dokumentacja

Autotransfuzja

To przetoczenie choremu jego własnej

krwi.

Autotransfuzja jest najbezpieczniejszą

metodą leczenia.

Przeciwwskazaniem jest:

zły stan zdrowia, niedokrwistość,

niewydolność krążenia, niewydolność
oddechowa, niewydolność nerek,
wątroby, nowotwory.

Przetoczenie wymienne

Polega na całkowitym lub częściowym zastąpieniu

krwi krążącej krwią konserwowaną pełną.

Jednocześnie przetacza się i upuszcza krew.
Zabieg najczęściej stosowany w chorobie

hemolitycznej noworodków oraz u dorosłych przy
ciężkim zatruciu tlenkiem węgla i przy wstrząsie
hemolitycznym.

CEL:
usunięcie przeciwciał, uszkodzonych

krwinek, bilirubiny

KORDOCENTEZA

Badanie polega na nakłuciu igłą przez

powłoki brzuszne kobiety ciężarnej sznura
pępowinowego i pobraniu próbki krwi
(żylnej i tętniczej). Uzyskana w ten sposób
krew poddawana jest analizom
laboratoryjnym. Badanie można połączyć z
jednoczesnym wykonaniem zabiegu
terapeutycznego, polegającego np. na
podawaniu krwi do układu krążenia płodu
lub wykonaniu transfuzji wymiennej.

KORDOCENTEZA

• WSKAZANIA DO WYKONANIA

BADANIA

• Hypotrofia płodu.
• Transfuzje dopłodowe.
• Infuzje dopłodowe.
• Diagnostyka genetyczna.

Preparaty krwiozastępcze

1. Środki zastępujące osocze:

- dekstrany (Dekstran)
- żelatyny
- pochodne skrobi (HES)

2. Prawdziwe środki zastępujące krew:

- sztuczna krew (ma zdolność

przenoszenia tlenu)

Literatura

1. Dziennik Ustaw 05.191.1607 Rozporządzenie

Ministra Zdrowia

z dnia 19 września 2005 r.
2. Instytut Hematologii i Transfuzjologii : Medyczne

zasady pobierania krwi, oddzielania jej składników i
wydawanie obowiązujące w jednostkach
organizacyjnych publicznej służby zdrowia.
Warszawa 2006

3. Brożek L. : Wstrzyknięcia i wlewy dożylne. PZWL,

Warszawa 1999

4. Rudowski W., Pawlewski S. : Współczesna

transfuzjologia. PZWL, Warszawa 1985

Dziękuję za uwagę