1

POWIKŁANIA

POPRZETOCZENIOWE

mgr Agnieszka Piątkiewicz

mgr Joanna Szajdecka

2



Powikłania poprzetoczeniowe są to
reakcje na przetoczenie krwi i jej
składników, które pojawiają się w
trakcie

transfuzji

w

krótkim

lub

dłuższym czasie po jej zakończeniu.

3



WCZESNE



PÓŹNE



IMMUNOLOGICZNE



NIEIMMUNOLOGICZNE

4



Wczesne powikłania poprzetoczeniowe
występują podczas transfuzji lub w
ciągu 24 godzin od jej zakończenia.



Późne

powikłania

poprzetoczeniowe

występują

po

24

godzinach

po

przetoczeniu.

5

WCZESNE ODCZYNY

WCZESNE ODCZYNY

POPRZETOCZENIOWE

POPRZETOCZENIOWE

6

OSTRY ODCZYN HEMOLITYCZNY
Odczyn najczęściej spowodowany jest

przetoczeniem krwi niezgodnej w układzie
ABO.

Przyczyny:



Błędne oznakowanie próbki z krwią biorcy,



Niedokładne sprawdzenie lub nie sprawdzenie
wyników badań laboratoryjnych i danych na
pojemniku

z

krwią

przeznaczoną

do

przetoczenia,

7



Błędna identyfikacja biorcy,



Błędy

popełnione

w

placówce

pobierającej

krew

i/lub

błędy

laboratoryjne – występuj bardzo rzadko.

8



Objawy:

•

gorączka,

•

dreszcze,

•

bóle w klatce piersiowej i okolicy lędźwiowej,

•

nudności,

•

zaczerwienienie skóry,

•

duszność,

•

objawy wstrząsu,

9

•

krwawienie,

•

może wystąpić zespół DIC (zespół
wewnątrznaczyniowego wykrzepiania),

•

może dojść do niezapalnej niewydolność
nerek,

•

hemoglobinuria,

•

skąpomocz lub bezmocz.

10

Postępowanie:



Przerwanie przetoczenia,



Powiadomienie

lekarza

odpowiedzialnego za transfuzję,



Utrzymanie

wkłucia

do

żyły

i

przetaczanie 0,9% NaCl do czasu
wdrożenia właściwego leczenia,

11



Powiadomienie

pracownika

serologii

o

odczynie

obcogrupowym

(sprawdzenie

innych przetoczeń na oddziale),



Sprawdzenie

danych

na

wszystkich

pojemnikach

przetaczanych

składników,

wyników próby zgodności i grupy krwi
chorego oraz danych identyfikujących biorcę,



Niezwłoczne powiadomienie placówki, z
której otrzymano składniki krwi,

12

Leczenie:



Leczenie ostrej potransfuzyjnej reakcji
hemolitycznej musi być uzależnione od
stanu pacjenta,



Leczenie wstrząsu lub niedopuszczenie
do jego wystąpienia,

13



Zapewnienia przepływu krwi przez ważne dla

życia narządy w szczególności przez nerki;

W tym celu należy:

•

założyć na stałe cewnik do pęcherza

moczowego, ocenić barwę wydalanego

moczu

(hemoglobinuria)

oraz

diurezę

godzinową,

•

przetaczać

płyny

infuzyjne

(koloidy,

krystaloidy) w celu utrzymania diurezy

powyżej 50-100 ml/godz. oraz ciśnienia krwi,

14

•

w razie potrzeby stosować leki moczopędne,

•

oznaczyć stężenie mocznika, kreatyniny i

elektrolitów (sodu, potasu) oraz wykonać

badanie krzepnięcia (czas protrombinowy,

APTT),

•

w przypadku pojawienia się objawów ostrej

niezapalnej

niewydolności

nerek,

kontynuować

leczenie

pod

nadzorem

nefrologa;



Zabezpieczenie

wystąpienia

zespołu

rozsianego krzepnięcia śródnaczyniowego

(DIC),

15

Zapobieganie:



Sumienne

wykonywanie

wszystkich

czynności związanych z przetoczeniem
krwi (dokładne opisywanie próbek krwi,
dokładna identyfikacja biorcy oraz
sumienna kontrola dokumentacji wraz z
wynikami badań laboratoryjnych).

16

Analiza przyczyn przetoczeń

obcogrupowych



10% - próbki krwi pobrane nie od tego
chorego (oddział szpitalny),



18% - błędy popełniane w Regionalnym
Centrum Krwiodawstwa,



15% - błędy popełniane w laboratorium
szpitalnym,



57% - zamiana pojemników z krwią.

17

Przykład nr 1:
Mężczyzna lat 70



Rozpoznanie - stan po usunięciu guza
Th12 (odcinek piersiowy) i stabilizacji
przedniej i tylniej kręgosłupa;



Grupa krwi biorcy 0 Rh + (dod.)

18



Przetoczono KKCz grupy AB Rh +
(dod.) w ilości 100 ml,



Objawy:



niepokój,



wzrost RR 220/110,



dreszcze,



duszność,



sinica obwodowa,

19



temp. + 37°C,



bóle,



pobudzenie psychoruchowe.



Leczenie – podano Hydrocortison,
Phenzaoline,

Calcium,

Dextran,

Furosemid,

Relanium,

Dolargan,

podłączono tlen w ilości 3 l/min,

20



Przyczyny wystąpienia odczynu:

• nieprawidłowa identyfikacja pacjenta

przed podłączeniem składnika krwi,

• nieprawidłowe sprawdzenie próby

zgodności,

• samowolne

podłączenie

przez

pielęgniarkę pojemnika z KKCz, bez

nadzoru lekarza.

21

Przykład nr 2:
Mężczyzna lat 59



Rozpoznanie – Nefropatia cukrzycowa w
stadium przewlekłej schyłkowej niewydolności
nerek,



Grupa krwi pacjenta AB Rh + (dod.)
Przetoczono KKCz bez kożuszka leukocytarno-
płytkowego grupy A Rh + (dod.) w ilości
280ml,



Objawy: bez objawów,

22



Przyczyny wystąpienia odczynu:

• nieprawidłowa identyfikacja pacjenta

przed podłączeniem składnika krwi

• nieprawidłowe sprawdzenie próby

zgodności,

• samowolne

podłączenie

przez

pielęgniarkę pojemnika z KKCz, bez

nadzoru lekarza.

23

WSTRZĄS BAKTERYJNY (SEPTYCZNY)



Odczyn jest wynikiem przetoczenia

zakażonego

bakteriami

składnika.

Pierwsze objawy pojawiają się po

przetoczeniu ok. 100 ml KKCz lub/i

mniejszej ilości KKP;
Odczyn występuje bardzo rzadko lecz

jest obarczony wysoką śmiertelnością.

24



Przyczyny zakażenia składnika krwi:

o pobranie krwi w okresie bezobjawowej

bakteremii u dawcy,

o zakażenie składnika krwi bakteriami

pochodzącymi ze skóry dawcy,

o pobranie

krwi

do

nie

jałowego

pojemnika (nieskuteczna sterylizacja

przy produkcji pojemników, niewłaściwe

przechowywanie,

nieszczelne

zamknięcie),

25

o uszkodzenie pojemnika np. podczas

produkcji składnika,

o nieprawidłowe

przechowywanie

składnika,

o nieprawidłowe

postępowanie

ze

składnikiem

na

oddziale

np.

nieprzestrzeganie

maksymalnego

czasu przetoczenia.

26



Charakterystycznym

objawem

jest

gorączka (nawet do 41°C), dreszcze,

zaburzenia

krążenia

(do

wstrząsu

włącznie),

zaburzenia

oddychania,

hemoglobinuria, zespół DIC, niewydolność

nerek.
Klinicznie ten rodzaj wstrząsu nazywamy

„wstrząsem gorącym” przebiegającym z

zaczerwienieniem i suchością skóry. Mogą

również wystąpić kurczliwe bóle brzucha,

biegunka, wymioty i uogólnione bóle

mięśniowe.

27



Leczenie

należy

rozpocząć

natychmiast,

polega

ono

na

przerwaniu przetoczenia, podaniu w
fazie wstępnej antybiotyku o szerokim
spektrum działania, po wykonaniu
posiewu leczenie polega na
antybiotykoterapii

celowanej,

opanowaniu wstrząsu i niedotlenienia.

28



Zapobieganie dotyczy:



starannego przygotowanie miejsca wkłucia

przy pobieraniu krwi od dawcy,



skrupulatnym

stosowaniu

zaleceń

dotyczących warunków przechowywania

oraz kontroli przed wydaniem,



kontroli składnika przed przetoczeniem

(cechy charakterystyczne dla zakażenia

bakteryjnego składnika krwinek czerwonych

to purpurowe zabarwienie, skrzepy lub

hemoliza w pojemniku z krwią).

29

Przykład nr 1:
Kobieta lat 39



Rozpoznanie – krwawienie z przewodu
pokarmowego;



Przetoczono 4 jednostki KKCz, oraz 4
jednostki FFP,



Objawy: dreszcze, niepokój, temp. +
38,5°C, duszność, mocz krwisty, wymioty,

30



Przyczyny wystąpienia odczynu:

• nieprawidłowe

przetaczanie

składników krwi,

• nieprawidłowy

czas

przetaczania

składnika krwi.

31

WSTRZĄS ANALFILAKTYCZNY



Powikłanie występuje bardzo rzadko ale
ma bardzo ciężki przebieg może
doprowadzić

do

zgonu

pacjenta.

Występuje u chorych którzy wytwarzają
przeciwciała anty-IgA i najczęściej mają
niedobór IgA (IgA jest alergenem).
Przyczyną wstrząsu mogą być również
leki zawarte w składniku np. Penicylina.

32



Objawy

pojawiają

się

już

po

przetoczeniu kilku mililitrów krwi lub
osocza, są to: kaszel, skurcz oskrzeli,
zaburzenia oddechowe, niestabilność
układu krążenia, nudności, kurczowe
bóle

brzucha, wymioty, biegunka,

wstrząs i utrata przytomności.

33



Leczenie polega na natychmiastowym
przerwaniu przetoczenia, utrzymaniu
wkłucia

dożylnego,

oraz

leczeniu

hipotensji.

Niezwłocznie

podanie

podskórnie adrenaliny (na zlecenie
lekarza).

Stosuje

się

leczenie

przeciwalergiczne.



Po ustąpieniu objawów nie wolno
kontynuować przetoczenia.

34



Zapobieganie – stosowanie składników
przemywanych o niskiej zawartości IgA;
u pacjentów z dużym ryzykiem można
podawać adrenalinę przed transfuzją.

35

OSTRA POPRZETOCZENIOWA

NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA (TRALI)



Przyczyną odczynu jest reakcja między

antygenami na krwinkach białych a

przeciwciałami

z

układu

HLA

lub

skierowanych

do

antygenów

na

granulocytach. Przeciwciała odpowiedzialne

za tę reakcję są zawarte w przetoczonym

składniku krwi lub są produkowane przez

biorcę.

36



Objawy pojawiają się w ciągu kilku godzin
od momentu przetoczenia, są to: duszność,
hipoksemia, przyśpieszona czynność serca,
gorączka, obniżenie ciśnienia krwi, sinica,



Leczenie polega na tlenoterapii, wykonaniu
RTG klatki piersiowej (obrzęk płuc). Objawy
powinny ustąpić po 48-96 godzin od
momentu ich pojawienia się.

37

ODCZYNY GORĄCZKOWE

NIEHEMOLITYCZNE



Przyczyną wystąpienia odczynu jest reakcja

przeciwciał z układu HLA obecnych u biorcy z

antygenami

na

krwinkach

białych

i

płytkowych zawartych w przetaczanym

składniku krwi,



Przyczyną

mogą

być

także

biernie

przeniesione pirogenne cytokiny wytwarzane

przez

leukocyty

dawcy

w

czasie

przechowywania składnika.

38



Odczyny występują na ogół u wielokrotnych

biorców lub u pacjentek z wieloma ciążami w

wywiadzie,



Wzrost temperatury ciała może wahać się od

łagodnego do ciężkiego i może rozpocząć się w

każdym

okresie

–

wcześnie

podczas

przetoczenia, gdy większość składnika już

przetoczono, lub nawet w 1 lub 2 h po transfuzji,



Gorączce mogą towarzyszyć dreszcze, uczucie

zimna, sztywnienie mięśni,



Do wtórnych objawów zalicza się bóle głowy,

nudności i wymioty.

39



Leczenie polega na natychmiastowym
przerwaniu przetaczania, oraz podaniu
leków przeciwgorączkowych.



Zapobieganie polega na podawaniu
leków przeciwgorączkowych na 30 minut
przed

przetoczeniem,

stosowanie

składników krwi ubogoleukocytarnych
(filtrowanych).

40

REAKCJE ALERGICZNE (POKRZYWKOWE)



Odczyn jest spowodowany reakcją przeciwciał

IgE obecnych u biorcy ze składnikami

białkowymi przetaczanego składnika krwi.



Objawy mogą pojawić się po przetoczeniu

każdego ze składników i są związane z ilością

przetoczonego osocza.



Charakterystycznymi objawami są: świąd,

pokrzywka, rumień i zaczerwienienie skóry,

41



W

przypadku

zajęcia

górnych

dróg

oddechowych (obrzęk krtani) występuje

chrypka, stridor i uczucie ‘guza’ w gardle.



Zajęcie

dolnych

dróg

oddechowych

prowadzące do skurczu oskrzeli może

objawiać się świszczącym oddechem,

uczuciem ciasnoty w klatce piersiowej,

bólem

zamostkowym,

dusznością,

pobudzeniem i sinicą.



Mogą wystąpić zaburzenia żołądkowo-

jelitowe w postaci nudności, wymiotów,

bólów brzucha i biegunki.

42



Leczenie polega na przerwaniu przetoczenia

i zachowaniu dostępu do żyły, podaniu

leków antyhistaminowych, oraz tlenoterapii.



Zapobieganie

polega

na

stosowaniu

składników

krwi

płukanych,

ubogoleukocytarnych (filtrowanych), oraz

zaleca

się

podawanie

leków

antyalergicznych

przed

kolejnymi

transfuzjami.

43

PRZECIĄŻENIE KRĄŻENIA



Jest w dużym stopniu możliwą do
uniknięcia reakcją poprzetoczeniową,



Do grupy ryzyka tego powikłania należą
pacjenci z istniejącą chorobą serca,

44



Objawy:

duszność,

kaszel,

możliwość

prawidłowego oddychania tylko w pozycji

stojącej, sinica, przyśpieszenie czynności

serca, podwyższone wartości ciśnienia

tętniczego, obrzęk płuc, przepełnienie żył

szyjnych, obrzęk stóp, silny ból głowy.



Leczenie

-

przerwać

przetoczenie

i

zabezpieczyć dostęp do żyły; ograniczyć

dalsze przetaczanie płynów; w razie

konieczności zastosować tlenoterapię i

standardowe w takich przypadkach leczenie

farmakologiczne (m.in. leki moczopędne).

45



Zapobieganie

-

u

pacjentów

zwiększonego ryzyka należy składniki
krwi podawać wolniej (1 ml/kg masy
ciała/h) i jednorazowo w mniejszej
objętości niż standardowo; można przed
transfuzją lub w jej trakcie zastosować
diuretyki.

46

REAKCJE HIPOTENSYJNE



Obniżenie ciśnienia krwi związane z

transfuzją jest reakcją poprzetoczeniową

opisaną stosunkowo niedawno.



Przyczyna

prowadząca

do

spadku

ciśnienia tętniczego krwi związanego z

transfuzją

nie

została

definitywnie

ustalona. Stan ten najprawdopodobniej

jest związany z uwalnianiem bradykininy

poprzez aktywację czynników kontaktu

wewnątrzpochodnej drogi krzepnięcia.

47



Reakcje hipotensyjne mogą występować w
przebiegu przetaczania KKCz, KKP i
składników filtrowanych.



Reakcja hipotensyjna jest zdefiniowana jako
obniżenie ciśnienia krwi pojawiające się
podczas

przetoczenia,

bez

objawów

charakterystycznych dla innych reakcji
potransfuzyjnych takich jak: gorączka,
dreszcze,

duszność,

pokrzywka

lub

zaczerwienienie skóry.

48



Jako kryterium rozpoznania przyjmuje się

obniżenie o około 10 mmHg tętniczego

ciśnienia skurczowego lub rozkurczowego w

stosunku do wartości przed przetoczeniem.



Spadek ciśnienia rozpoczyna się w trakcie

transfuzji

i

ustępuje

z

chwilą

jej

zakończenia;

jeśli

obniżone

wartości

ciśnienia utrzymują się powyżej 30 minut

od zakończenia transfuzji, należy rozważyć

możliwość innego rozpoznania.

49



W momencie spadku ciśnienia, należy

natychmiast

przerwać

przetoczenie

i

zabezpieczyć dostęp do żyły; pacjenta

należy ułożyć w pozycji z uniesionymi

kończynami dolnymi i obniżoną głową

(pozycja Trendelenburga) i podłączyć płyny

izotoniczne.



Wspomaganie

lekami

podwyższającymi

ciśnienie wskazane jest tylko w przypadkach

znacznej hipotensji, nie reagującej na

dożylne podawanie płynów.

50



Osoba, u której wystąpiła jedna reakcja
hipotensyjna, może być narażona na
wystąpienie tego rodzaju reakcji w
przyszłości.

Następne

przetoczenia

powinny odbywać się powoli i być ściśle
monitorowane.

51

PÓŹNE ODCZYNY

PÓŹNE ODCZYNY

POPRZETOCZENIOWE

POPRZETOCZENIOWE

52

REAKCJE HEMOLITYCZNE



Mechanizm opóźnionych reakcji hemolitycznych

polega

na

wytwarzaniu

przez

pacjenta

alloprzeciwciał przeciwko krwinkom czerwonym.



Odczyn ten zdarza się u chorych uodpornionych

w przeszłości antygenem krwinek czerwonych,

u których w próbie zgodności nie wykrywa się

przeciwciał, natomiast pojawiają się one po

przetoczeniu krwi zawierającej odpowiadający

im antygen i niszczą przetoczone krwinki

czerwone.

53



Objawami

są:

hemoliza

pozanaczyniowa,

hemoliza

wewnątrznaczyniowa, niespodziewane
pojawienie

się

niedokrwistości,

gorączka, dreszcze, żółtaczka, ból,
duszność.

54



Leczenie - na ogół odczyn ma lekki

przebieg, nie wymaga leczenia i często

nie jest rozpoznawalny. Wyjątkowo

rzadko zdarzają się objawy wstrząsu i

niewydolności

nerek,

które

mogą

prowadzić do zgonu. Jeżeli występują

objawy wstrząsu, należy zastosować

leczenie takie samo, jak we wczesnym

odczynie poprzetoczeniowym.

55



Zapobieganie - odpowiednia selekcja
jednostek krwi (nie zawierających
antygenu,

do

którego

istnieją

alloprzeciwciała).

56

POPRZETOCZENIOWA SKAZA

MAŁOPŁYTKOWA PTP (PLAMICA

POPRZETOCZENIOWA)



Przyczyną w przypadku tego powikłania są

wytwarzane przez pacjenta alloprzeciwciała

w odpowiedzi na antygeny płytkowe obecne

w przetaczanym składniku. Wytwarzane u

biorcy przeciwciała powodują przez pewien

czas

destrukcję

autologicznych

(nie

posiadających danego antygenu) krwinek

płytkowych.

57



Reakcja

może

pojawić

się

po

przetoczeniu każdego ze składników
krwi.



Odczyn ten występuje najczęściej u
wieloródek, u których są obecne
przeciwciała skierowane do krwinek
płytkowych (na ogół anty-HPA-1a).

58



Objawy:

głęboka

małopłytkowość,

plamica,

krwawienia,

reakcje

gorączkowe.



Leczenie: małopłytkowość w plamicy
poprzetoczeniowej

ma

charakter

samoograniczający się.
Objawy ustępują spontanicznie w ciągu
od 7 do 48 dni.

59



Zapobieganie: wystąpienia PTP nie można

przewidzieć i z tego względu nie można

zapobiec pojawieniu się powikłania po raz

pierwszy.

Plamica

poprzetoczeniowa

rzadko może wystąpić ponownie w

przypadku późniejszych przetoczeń.



Zaleca

się

jednak

przy

kolejnych

transfuzjach

przetaczanie

składników

pochodzących

od

dawców

nie

posiadających antygenu, w stosunku do

którego biorca wytworzył przeciwciała.

60

POPRZETOCZENIOWA CHOROBA

PRZESZCZEP PRZECIWKO BIORCY (GvHD)



Przyczyną

choroby

jest

reakcja

immunologiczna

wszczepionych

i

proliferujących

limfocytów

T

dawcy

z

komórkami biorcy.



Zdarza się ona najczęściej u chorych z

niedoborem immunologicznym, a również u

chorych,

którym

przetoczono

składniki

komórkowe krwi od osób spokrewnionych (I i II

stopień pokrewieństwa). GvHD jest rzadkim

powikłaniem poprzetoczeniowym.

61



Objawy kliniczne GvHD pojawiają się
zwykle od 2 do 50 dni po przetoczeniu i
zwykle kończą się śmiercią chorego w
ciągu 3 tygodni od chwili wystąpienia
objawów.

62



Objawy:



rumień,



biegunka,



gorączka,



wzrost stężenia bilirubiny i aktywności

enzymów wątrobowych,



pancytopenia (niedobór krwinek należących

do wszystkich linii komórkowych).

63



Śmiertelność jest wysoka (ponad 90%

przypadków). Chorzy umierają zwykle z

powodu ciężkich infekcji będących

wynikiem uszkodzenia hemopoezy.



Najbardziej narażone na uszkodzenie są

narządy bogate w antygeny HLA

(śledziona,

wątroba,

przewód

pokarmowy, szpik, węzły chłonne, skóra).

64



Leczenie:

dotychczas

nie

ma

skutecznego

sposobu

leczenia.

W

leczeniu GvHD stosowano różne formy
terapii immunosupresyjnej, ale bez
osiągnięcia wyraźnych korzyści.

65



Zapobieganie: skutecznym środkiem
zapobiegania GvHD jest stosowanie u
biorców

obarczonych

ryzykiem

wystąpienia

choroby,

wyłącznie

składników krwi poddanych działaniu
promieniowania jonizującego.

66

PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE



Promieniowanie dużej energii powoduje

jonizację, która następnie prowadzi do

powstania krzyżowych wiązań w DNA

napromienianych komórek.



Dawka promieniowania musi być tak

dobrana żeby uszkodzić DNA komórek nie

niszcząc mniej wrażliwych ich części,

możliwe

jest

wtedy

zachowanie

prawidłowych

funkcji

komórek,

przy

jednoczesnym

zahamowaniu

ich

namnażania.

67

Ponieważ mechanizm GvHD wymaga
proliferacji

limfocytów

dawcy,

hamowanie tej zdolności znacząco
zapobiega

reakcji

przeszczepu

przeciwko gospodarzowi.

68

Wskazania do napromieniania

komórkowych składników krwi w celu

zapobiegania potransfuzyjnej chorobie

przeszczep przeciw biorcy:

- biorcy szpiku,
- wrodzone zespoły niedoborów
immunologicznych,
- transfuzje wewnątrzmaciczne,

69

- transfuzje od osób biologicznie
spokrewnionych,
- wcześniaki z niską masą urodzeniową,
- noworodki poddawane transfuzji
wymiennej,
- biorcy płytek krwi zgodnych w próbie
krzyżowej i/lub zgodnych w układzie HLA,
- pacjenci z Chorobą Hodgkina.

70

CZYNNIKI ZAKAŹNE PRZENOSZONE

PRZEZ KREW:



Pasożyty,



Priony,



Wirusy:
- Wirus zapalenia wątroby typu B (HBV)
- Wirus zapalenia wątroby typu C (HCV)
- Ludzki wirus upośledzenia odporności

(HIV-1 i HIV-2)

71



Inne wirusy przenoszone przez krew:
- HAV,
- HGV,
- wirus Epsteina-Barr (EBV) - TTV
- CMV,
- Parwowirus B19,
- Wirus Zachodniego Nilu (WNV),

72

- wirus SARS,
- ludzki wirus opryszczki (HHV),
- ludzki wirus białaczki limfocytów T -
HTLV-I,
- HTLV-II.

73

Okienko serologiczne: to czas jaki jest
potrzebny organizmowi do wytworzenia
takiej ilości przeciwciał, które będą
wykrywalne określoną metodą badania
krwi, inaczej mówiąc - to okres od
momentu wniknięcia wirusa do organizmu
do czasu, gdy testy potrafią rozpoznać
jego obecność (przeciwciała przeciwko
wirusowi lub materiał genetyczny wirusa).

74

Wirusy

Okienko serologiczne w dniach

Serologicz

ne

NAT

W pulach

W

pojedynczy

ch

donacjach

HIV

17 – 22

13

9

HBV

60 – 88

10

7

HCV

56 - 150

54

35

75

Wcześniejsze wykonanie testu

da wynik niewiarygodny!

76

Ryzyko zakażenia przez krew:

Wirusy

Metody badań dawców

Serologicz

ne

Pule NAT

Pojedyncz

e donacje

NAT

HIV

1:1,3 mln

1:1,9 mln

1:13 mln

HCV

1:200 tys.

1:1,6 mln

1:2,3 mln

HBV

1:180 tys

1:210 tys. 1:410 tys.

77

POTRANSFUZYJNA HEMOSYDEROZA



Wskutek

długotrwałego

leczenia

krwią

dochodzi

do

gromadzenia

żelaza

w

mitochondriach

komórek,

ponieważ

organizm,

nie

posiada

odpowiednich

mechanizmów wydalających nadmiar żelaza.



Głównymi narządami narażonymi na zatrucie
żelazem są serce, wątroba, gruczoły
wydzielania wewnętrznego.

78



Leczenie:

podawanie

związków

chelatujących jony żelaza (Desferal -
preparat podawany jest pozajelitowo).
Ograniczenie do minimum częstości
przetoczeń.

79

POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU

WYSTĄPIENIA POWIKŁAŃ

POPRZETOCZENIOWYCH

W przypadku wystąpienia u pacjenta
objawów

nasuwających

przypuszczenie

odczynu

związanego

z

przetoczeniem

składnika

krwi

należy

niezwłocznie

przeprowadzić pomiar ciepłoty ciała, tętna i
ciśnienia tętniczego krwi.

80

W przypadku duszności poprzetoczeniowej
lub

TRALI

konieczne

jest

badanie

radiologiczne płuc.

Dalsze postępowanie zależy od nasilenia i

rodzaju objawów. Jeżeli podczas transfuzji
wyniki przeprowadzonych pomiarów oraz
towarzyszące im objawy wskazują na ostry
odczyn

poprzetoczeniowy,

należy

niezwłocznie:



Przerwać przetoczenie;

81



Powiadomić lekarza odpowiedzialnego
za przetoczenie;



Odłączyć pojemnik ze składnikiem krwi
wraz z zestawem do przetaczania,
utrzymując wkłucie do żyły i przetaczać
powoli przez nowy, sterylny zestaw
0,9% roztwór chlorku sodowego (NaCl)
do czasu wdrożenia odpowiedniego
leczenia;

82



Sprawdzić

dane

na

wszystkich

pojemnikach przetaczanych składników,
wyniki próby zgodności i grupy krwi
pacjenta oraz dane identyfikujące
biorcę;

83



Powiadomić

pracownię

serologii

transfuzjologicznej,

która

wykonywała

badania przed przetoczeniem; pracownia

dokonuje kontroli dokumentacji i ponownie

wykonuje badania grupy krwi biorcy i krwi

dobieranej do przetoczenia, a wyniki badań

przekazuje do lekarza odpowiedzialnego za

przetoczenie;



Powiadomić RCKiK, z którego otrzymano

składniki krwi;

84



Pobrać próbki krwi od pacjenta z innego
miejsca wkłucia niż miejsce, w którym
dokonywano przetoczenia w celu wykonania
badań:

– serologicznych (5 ml na antykoagulant, co

najmniej 5 ml na skrzep),

– bakteriologicznych (na posiew); objętość

próbki krwi i rodzaj pojemnika z podłożem
bakteriologicznym

określa

pracownia

bakteriologiczna;

85



Przesłać do Działu Laboratoryjnego

szpitala:

– próbki krwi pacjenta pobrane do

badań

serologicznych

po

przetoczeniu,

– wszystkie pojemniki z resztkami

przetaczanej krwi lub jej składnika,

– protokół

zgłoszenia

powikłania

poprzetoczeniowego;

86



Przesłać do pracowni bakteriologicznej:

– pobraną po przetoczeniu próbkę krwi

pacjenta,



Laboratorium szpitalne przesyła do

RCKiK wraz z próbkami krwi pobranymi

przed i po przetoczeniu i pojemnikami z

resztkami składników, wypełniony przez

lekarza

odpowiedzialnego

za

przetoczenie

formularz

zgłoszenia

powikłania poprzetoczeniowego;

87

Zgłoszone odczyny poprzetoczeniowe

na terenie województwa lubuskiego

2000 – 2005

ROK

LICZBA

ZGŁOSZONYCH

ODCZYNÓW

2000

12

2001

31

2002

17

2003

12

2004

14

2005

14

88

Regionalne

Centrum

Krwiodawstwa

i

Krwiolecznictwa

wykonuje

badania

serologiczne

wszystkich

zgłoszonych

powikłań:



serologiczne,



bakteriologiczne (z pojemnika).
Wszystkie

zgłoszone

powikłania

poprzetoczeniowe

po

przeprowadzonych

badaniach są analizowane przez pracownika

RCKiK, a następnie w formie sprawozdania

przekazywane są do Instytutu Hematologii i

Transfuzjologii w Warszawie.

89

Literatura:



„Krwiolecznictwo” – pod redakcją Richarda H.Walkera,
wydawca: Wydawnictwo Lekarskie PZWL;



„Leczenie krwią. Zasady postępowania klinicznego” – pod
redakcją Paula D. Mintza, wydawca: Sekcja
Transfuzjologiczna Polskiego Towarzystwa Hematologów i
Transfuzjologów;



„Antygeny i przeciwciała układów grupowych krwi” – Ortho
Diagnostic Systems;



Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19.09.2005r. w
sprawie określenia sposobu i organizacji leczenia krwią w
zakładach opieki zdrowotnej, w których przebywają pacjenci
ze wskazaniami do leczenia krwią i jej składnikami;