NERWY

KOŃCZYNY

GÓRNEJ

  

 

Kończyna górna

unerwiana jest

przez nerwy

pochodzące ze

splotu

ramiennego

.

SPLOT RAMIENNY

gałęzie brzuszne nerwów

rdzeniowych

tzw. korzenie splotu

SPLOT RAMIENNY

gałęzie brzuszne nerwów

rdzeniowych

tzw. korzenie splotu

C5 i C6

pień górny

C5 i C6

pień górny

C7

pień

środkowy

C7

pień

środkowy

C8 i Th1

pień dolny

C8 i Th1

pień dolny

część

przednia

część

przednia

część

tylna

część

tylna

część

przedni

a

część

przedni

a

część

tylna

część

tylna

część

przedn

ia

część

przedn

ia

część

tylna

część

tylna

pęczek

boczny

pęczek

boczny

pęczek

tylny

pęczek

tylny

pęczek

przyśrodko

wy

pęczek

przyśrodko

wy

pień
górny

pień
górny

pień
środko
wy

pień
środko
wy

pień
dolny

pień
dolny

pęczek
boczny

pęczek
boczny

pęczek
tylny

pęczek
tylny

pęczek
przyśrodko
wy

pęczek
przyśrodko
wy

splot
ramienny

splot
ramienny

Nazwy pęczków wywodzą się od ich

położenia

względem

tętnicy

pachowej, która pomiędzy nimi
przebiega. Pęczki są swoiste jedynie
dla splotu ramiennego. Żaden inny
splot ich nie posiada. Pęczki są
najważniejszą częścią splotu, gdyż
dają one początek wszystkim jego
nerwom: 8 krótkim i 6 długim.

Nerwy długie unerwiają kończynę

górną wolną

Nerwy krótkie unerwiają mięśnie

obręczy

kończyny

górnej,

powierzchowne klatki piersiowej i
grzbietu

Gałęzie długie splotu ramiennego (łac. plexus

brachialis

)

1. Nerw promieniowy
2. Nerw łokciowy
3. Nerw pośrodkowy
4. Nerw mięśniowo-skórny
5. Nerw skórny przyśrodkowy

ramienia

6. Nerw skórny przyśrodkowy

przedramienia

Charakterystyka

poszczególnych

nerwów

kończyny

górnej

NERW PROMIENIOWY

Nerw promieniowy (łac.nervus radialis)- jest przedłużeniem pęczka

tylnego splotu ramiennego.

Na ramieniu biegnie w bruździe nerwu promieniowego pomiędzy

głowami mięśnia trójgłowego, który unerwia. Po drodze oddaje
gałęzie czuciowe dla skóry strony tylnej ramienia i przedramienia. W
okolicy łokcia dzieli się na gałąź głęboką i powierzchowną.

•   gałąź głęboka- unerwia mięśnie grupy tylnej i bocznej przedramienia
•   gałąź powierzchowna (czuciowa)- przeznaczona jest dla skóry

grzbietu ręki. Biegnie ona w towarzystwie tętnicy promieniowej po
stronie

bocznej

przedramienia,

pod

mięśniem

ramienno-

promieniowym. Następnie przechodzi na grzbiet ręki, gdzie unerwia
skórę okolicy nadgarstka, śródręcza i palców od strony
promieniowej. 

Uszkodzenie nerwu promieniowego:
Może spowodować porażenie wszystkich mięśni prostowników

nadgarstka i palców, co daje charakterystyczny obraz kliniczny „ręki
opadającej”.

nerw promieniowy i
unerwienie ręki
przez ten nerw

objaw
„opadającej reki”
przy porażeniu
nerwu
promieniowego

NERW ŁOKCIOWY

Nerw łokciowy (łac. nerwus ulnaris)- służy do unerwienia skóry i

ręki. Powstaje z pęczka przyśrodkowego splotu ramiennego.

Na ramieniu biegnie początkowo razem z nerwem pośrodkowym,

tętnicą ramienną żyłami głębokimi, a następnie przemieszcza się
na stronę przyśrodkową i układa w bruździe nerwu łokciowego, na
nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej. Stąd przechodzi na
przedramię gdzie w towarzystwie tętnicy łokciowej przebiega pod
mięśniem zginaczem nadgarstka łokciowym, który unerwia.
Ponadto na przedramieniu oddaje gałąź dla części łokciowej
mięśnie zginacza palców głębokiego.

W okolicy stawu promieniowo-nadgarstkowego dzieli się na gałąź

dłoniową i grzbietową. Unerwiają one mięśnie i skórę ręki od
strony łokciowej.

Uszkodzenie nerwu łokciowego:
Uszkodzenie tego nerwu może spowodować zanik pierwszego

mięśnia międzykostnego grzbietowego.

unerwienie
ręki przez
nerw
łokciowy

Nerw
łokcio
wy

NERW POŚRODKOWY

Nerw pośrodkowy (łac. nervus medianus)- zaopatruje mięśnie strony

przedniej przedramienia oraz mięśnie i skórę ręki. Bierze początek od
dwóch korzeni, pochodzących z pęczka bocznego i przyśrodkowego
splotu.

Na ramieniu przebiega w bruździe pod przyśrodkowym brzegiem mięśnia

dwugłowego, razem z tętnica ramienną i żyłami towarzyszącymi tworząc
pęczek nerwowo-naczyniowy. Następnie przez dół łokciowy przechodzi na
przedramię, gdzie układa się w linii środkowej, pomiędzy warstwą
powierzchowną a głęboką mięśni grupy przedniej.

Unerwia mięśnie tej grupy, z wyjątkiem mięśnia zginacza nadgarstka

łokciowego i łokciowej strony mięśnia zginacza palców głębokiego. Na
dłoń przechodzi przez kanał nadgarstka, gdzie leży razem ze ścięgnami
mięśni zginaczy palców. Unerwia mięśnie kłębu kciuka i skórę strony
dłoniowej nadgarstka, śródręcza i palców od strony promieniowej.

Uszkodzenie nerwu pośrodkowego:
Ciężkie uszkodzenie tego nerwu może doprowadzić do utraty czucia,

porażenia i zaniku mięśni unerwianych przez ten nerw.

NERW
POŚRODKO
WY

unerwienie
ręki przez
nerw
pośrodkowy

NERW MIĘŚNIOWO- SKÓRNY

Nerw ten bierze początek z pęczka bocznego splotu

ramiennego. Jest to nerw mieszany (zawiera zarówno
włókna czuciowe, jak i ruchowe). Jego włókna pochodzą z
segmentów od C

5

do C

7

. Oddziela się w jamie pachowej,

gdzie wchodzi w skład powrózka naczyniowo-nerwowego.
Przyśrodkowo od niego znajduje sie nerw pośrodkowy, z
tyłu zaś nerwy pachowy i promieniowy . Nerw mięśniowo-
skórny kieruje się bocznie i w dół. Przebija on następnie
mięsień kruczoramienny czemu zawdzięcza miano nervus
perforans (perforo — przedziurawić, przełamać). Po
wydostaniu się z tego mięśnia przebiega pomiędzy dwoma
innymi: ramiennym i dwugłowym ramienia, dostając się
do bruzdy bocznej tego drugiego. Następnie nerw
przechodzi przez powięź ramienia, by stać się nerwem
skórnym bocznym przedramienia.

OBSZAR UNERWIENIA

Ruchowo:
• mięsień kruczo-ramienny
• mięsień dwugłowy ramienia
• mięsień ramienny
Czuciowo:
• staw łokciowy
• skóra bocznej części przedramienia
• skóra bocznej części kłębu kciuka

USZKODZENIE

Objawy porażenia:
• zanik unerwianych mięśni
• upośledzenie zginania w stawie

łokciowym

• osłabienia odwracania przedramienia
• zaburzenia czucia w części

unerwianego obszaru

Do stanu takiego może dojść np. w

wyniku złamania kości ramiennej.

Nerw skórny przyśrodkowy ramienia (n.

cutaneus brachii medialis) jest najcieńszą,
czuciową gałęzią splotu ramiennego, która
odchodzi od pęczka przyśrodkowego. Nerw ten
unerwia skórę dołu pachowego i przyśrodkowej
strony ramienia.

Nerw skórny przyśrodkowy przedramienia

(n. cutaneus antebrachii medialis) odchodzi
od pęczka przyśrodkowego splotu ramiennego i
z jamy pachowej kieruje się do bruzdy
przyśrodkowej mięśnia dwugłowego. W połowie
długości ramienia dzieli się na gałęzie końcowe,
które biegną po łokciowej stronie przedramienia
i unerwiają skórę tej okolicy oraz częściowo
skórę przednio-dolnej okolicy ramienia.

NAJCZĘSTSZE

CHOROBY

NERWÓW

KOŃCZYNY

GÓRNEJ

NEUROPATIA NERWU POŚRODKOWEGO

(CIEŚŃ KANAŁU NADGARSTKA)

To rodzaj neuropatii wynikającej z

uciśnięcia nerwu pośrodkowego,
który przechodzi przez kanał
nadgarstka. Syndrom cieśni nerwu
najczęściej spotykany jest u kobiet
między 50-tym a 60-tym r.ż.

operacja cieśni

nadgarstka

PRZYCZYNY

Czynniki miejscowe:
-zmiany przeciążeniowe w obrębie ręki (sport,

ćwiczenia fizyczne, praca zawodowa)

-zmiany zapalne
-zmiany pourazowe
Czynniki ogólne:
-procesy chorobowe powodujące zwiększenie

napięcia tkankowego w przebiegu chorób
układowych (reumatoidalne zapalenie stawów)  

-przerost tkanki łącznej, odkładanie złogów

przemiany materii w kanale nadgarstka

OBJAWY

Rozpoczyna się bólem nadgarstka, cierpnięciem, mrowieniem,

drętwieniem i uczuciem sztywności palców I – III (kciuk, palec
wskazujący i środkowy) w nocy (ból może promieniować do
przedramienia,

ramienia,

barku

aż

do

potylicy)

Objawy nasilają się po długotrwałym przebywaniu w
przymusowej pozycji ręki np. jazda na rowerze, praca na
komputerze itp.

W zaawansowanym okresie silniejsze bóle występują także w
ciągu dnia, pojawia się brak czucia opuszków palców I-III
Osłabienie chwytu, brak precyzji ręki- wypadanie przedmiotów z
ręki. Tworzy się tzw. „ręka małpia" tj. odwiedziony kciuk i palec I
ustawiają się w jednej płaszczyźnie lub ręka błogosławiąca
(„położnika”)

ręka błogosławiąca

DIAGNOSTYKA

Badanie kliniczne:
- test Phalena (utrzymanie zgięcia ręki

wywołuje ból i drętwienie palców )

- objaw Tinela (ból przy opukiwaniu

strony wewnętrznej nadgarstka)

- Objaw butelki (niemożność

uchwycenia okrągłego przedmiotu)

test
Phale
na

objaw
Tinela

LECZENIE

Jeśli dolegliwości powiązane są z

czynnością, którą można wyeliminować
leczenie ogranicza się do zmiany trybu
życia i zastosowania jednorazowej blokady
sterydowej

Leczenie zachowawcze:
Szyna unieruchamiająca nadgarstek na

noc i stosowanie zabiegów
przeciwzapalnych i przeciwbólowych
rzadko przynosi poprawę.

LECZENIE OPERACYJNE

Jest zasadniczym sposobem leczenia zespołu kanału nadgarstka.

Operacja wykonywana jest w znieczuleniu regionalnym, tzn. że
znieczulona jest tylko operowana kończyna. Wykonuje się cięcie
długości około 3 cm po stronie dłoniowej na wysokości kanału
nadgarstka . Następnie dochodzi się do troczka zginaczy. Troczek
zostaje przecięty i nerw pośrodkowy zostaje odbarczony . Kolejnym
etapem jest rewizja nerwu pośrodkowego i w razie potrzeby
wykonanie jego neurolizy, czyli uwolnienia. Szczególnie w
przypadkach zastarzałych nerw pośrodkowy może być znacznie
zwężony . W niektórych przypadkach można wykonać rekonstrukcję
troczka. Dotyczy to głównie osób ciężko pracujących. Po zszyciu
skóry ręka jest unieruchamiana w łusce gipsowej na 10-14 dni. Po
tym czasie usuwane są szwy. Operacja może być również wykonana
techniką endoskopową. Zaletą tej techniki jest mniejsza blizna,
jednak nie zapewnia ona takiej dokładności, jak technika otwarta.

zwężony nerw
pośrodkowy

nerw
pośrodkowy
przed i po
operacji

ZESPÓŁ CIASNOTY KANAŁU

NERWU ŁOKCIOWEGO

Jest drugą, pod względem częstości

występowania,

neuropatią,

po

zespole

kanału

nadgarstka.

Ciekawostką

jest,

że

jego

występowanie zwiększyło się wraz ze
wzrostem użycia komputerów w
czasie pracy, podczas której używana
kończyna górna znajduje się w
ciągłym zgięciu w stawie łokciowym.

PRZYCZYNY

• bezpośrednie uderzenie lub chroniczny ucisk,
• urazy kości okolicy stawu łokciowego, powodujące wzrost napięcia

nerwu

• "podwichanie" się nerwu łokciowego (Spowodowane to może być

zbytnią płytkością rowka lub brakiem rozcięgna, które zwykle go
pokrywa. W wyniku tego nerw może opuszczać rowek przy
zginaniu i powracać przy prostowaniu, co powoduje jego
drażnienie,

• guzy kanału nerwu łokciowego, takie jak gangliony,

osteochondroma, cysty reumatoidalne itp.,

• głowa przyśrodkowa m. trójgłowego ramienia (jej "trzaskanie" lub

górowanie),

• anomalie mięśniowe, np. m. łokciowy nadbloczkowy przyśrodkowy

(anconeus epitrochlearis)

• więzadło łukowate (pasmo Osborne'a) oraz więzadło Struthersa,
• kompresje śródnerwowe, np. neurilemmoma, neurofibroma,

krwawienia i cysty wewnątrznerwowe itp.

• anomalie wrodzone,
• struktury otaczające, takie jak przyśrodkowa przegroda

międzymięśniowa, kanał łokciowy, powięź FCU.

OBJAWY

Zespół ciasnoty kanału nerwu łokciowego

występuje zazwyczaj u mężczyzn, w kończynie
dominującej (prawej). Kliniczne objawy neuropatii
n. łokciowego w okolicy stawu łokciowego, to:

• tkliwość wzdłuż tylnego brzegu nadkłykcia

przyśrodkowego

• niedoczulica
• znieczulenie w obszarze unerwienia n. łokciowego
• atrofia i dysfunkcja mięśni na przebiegu n.

łokciowego

• obniżenie siły chwytu dwupalcowego i całkowitego
• trudności ze skrzyżowaniem palca II i III
• zmniejszenie kłębika i pierwszej przestrzeni

między kośćmi śródręcza

LECZENIE

W pierwszym okresie terapii zaleca się unikanie

ćwiczeń i ruchów wymagających zgięcia stawu
łokciowego. We wczesnych stadiach należy
unikać nadmiernego zginania stawu łokciowego,
a także ucisku zewnętrznego (opaski uciskowe,
niewłaściwie

dopasowane

stabilizatory,

poduszki itp.). Nie powinno się nadużywać
niesterydowych

leków

przeciwzapalnych.

Ponadto, aby zapobiec zginaniu łokcia, stosuje
się ortezy ramienne w nocy. Przy narastaniu
objawów należy rozważyć leczenie chirurgiczne.

orteza
ramienna

operacja
ciasnoty
kanału
nerwu
łokciowego

ZESPOŁY UCISKOWE NERWU

PROMIENIOWEGO

Zespoły uciskowe nerwu promieniowego  występują

najrzadziej  spośród 3 głównych nerwów kończyny
górnej

Uszkodzenie  nerwu promieniowego może wystąpić w

każdym miejscu jego anatomicznego przebiegu.

Uciskowa neuropatia nerwu promieniowego występuje

najczęściej jako:

• uszkodzenie nerwu promieniowego w obrębie ramienia,
• zespół kanału nerwu promieniowego,
• uszkodzenie  nerwu międzykostnego tylnego
• uszkodzenie czuciowej gałęzi powierzchownej nerwu

promieniowego

Uszkodzenie  nerwu w dole pachowym zdarza się u chorych

używających kul pachowych, długotrwałego przewieszenia ręki
przez oparcie krzesła, fotela.

Opisywano pojedyncze przypadki uszkodzenia nerwu u osób

stojących z wysoko uniesioną ręką i trzymających się uchwytu
(np. długa jazda w tramwaju lub autobusie w tej pozycji).

W obrębie ramienia uszkodzenie urazowe  nerwu najczęściej  jest

powikłaniem złamania kości ramiennej, zwłaszcza jej środkowej
1/3 części, lub na pograniczu środkowej i dystalnej trzeciej części
tej kości.

Uszkodzenie uciskowe w obrębie ramienia  związane jest z uciskiem

głowy u osób w stanach głębokiego snu (jak upojenie alkoholowe,
nieprzytomność  z innych przyczyn).

Ten typ uszkodzenia określany jest w piśmiennictwie jako

„porażenie sobotniej nocy”, lub „porażenie z ławki parkowej” .

Rzadko spotykaną przyczyną jest  ucisk nerwu przez mięsień

trójgłowy ramienia(w wyniku intensywnych ćwiczeń siłowych).

Innymi przyczynami uszkodzenia nerwu są: tętniaki, guzy

gangliony, tłuszczaki, ziarnina zapalna, obrzęk tkanek miękkich w
przebiegu chorób metabolicznych.

OBJAWY

Efektem uszkodzenia nerwu są zaburzenia funkcji

mięśni unerwianych przez nerw promieniowy,
objawiające

się

opadnięciem

ręki

(tzw

„cepowatym zwisaniem ręki”), niemożnością
prostowania palców oraz nadgarstka, osłabieniem
uścisku ręki, a także zaburzeniami czucia na
grzbietowej powierzchni palców 1,2 i 3.
W przypadku, gdy uszkodzenie nerwu następuje w
jego początkowych odcinkach, wówczas można
zaobserwować

dodatkowo

trudności

w prostowaniu przedramienia

.

ROZPOZNANIE

Porażenie nerwu promieniowego można rozpoznać

w prosty sposób:

podczas próby chwytania przedmiotów (zwłaszcza o

obłych kształtach), w zdrowej ręce zgięciu palców
towarzyszy prostowanie nadgarstka.

Inaczej przedstawia się sytuacja przy porażeniu nerwu

promieniowego.

Próbie

uchwyceniu

przedmiotu

towarzyszy dodatkowe zgięcie nadgarstka (ręka
bardziej opada). Jest to tzw. próba Wartenberga.

Jest to jednak metoda orientacyjna, która nie może

jednoznacznie potwierdzić opisanego schorzenia.
W tym celu niezbędne są dodatkowe badania
specjalistyczne.

BIBLIOGRAFIA

• http://www.zdrowemiasto.pl/i/7/ortop

edia/ortopeda-chirurgia-reki.html

• http://szlarb.pl/index.php
• http://www.ortopedia.edu.pl/htmle/ne

rwy.html

• http://www.fizjoterapia.com/anatomia

/splot_ramienny.html

• http://www.biomedical.pl