Krajobraz Nizin
Środkowopolskich jest równinny
Cechy krajobrazu nizinnego.
Główne cechy krajobrazu nizinnego w Polsce to:
płaska lub lekko pofałdowana powierzchnia
terenu,
małe wysokości względne i bezwzględne,
wolno płynące rzeki, często szerokie,
duży udział terenów rolniczych, zwłaszcza pól
uprawnych,
występowanie lasów liściastych, iglastych
i mieszanych,
dobrze rozwinięta sieć osadnicza, liczne
miasta i wsie.
Niziny zajmują ponad 70% powierzchni
naszego kraju – patrz mapa. Nie tworzą
one jednak jednolitego krajobrazu na
całym obszarze swojego występowania.
W związku z tym podzielone zostały na 3
główne pasy:
Pas Nizin
Środkowopolskich
położony jest – jak sama
nazwa wskazuje –
w centralnej części
naszego kraju (zobacz
mapę). Podzielony został
na 4 duże krainy
geograficzne. Poczynając
od północnego wschodu,
a kończąc na
południowym zachodzie
są to:
Od strony północnej pas nizin sąsiaduje z
pojezierzami. Jedna z głównych różnic pomiędzy
tymi dwoma pasami polega na tym, że niziny mają
znacznie słabiej urozmaiconą powierzchnię terenu
– dominują tam krajobrazy płaskie, równinne,
mało jest wzniesień i zagłębień terenu (które są
tak bardzo charakterystyczne dla pojezierzy).
Przyczyną takiej sytuacji są zlodowacenia,
a konkretnie fakt, że z obszaru dzisiejszych nizin
ustąpił znacznie wcześniej niż z obszaru
. W związku z tym powierzchnia
przez dłuższy czas była odsłonięta, dzięki czemu
została bardziej wyrównana
NIZINA PÓŁNOCNOPODLASKA
NIZINA PÓŁNOCNOPODLASKA sąsiaduje z
. Na styku tych dwóch
krain, w dolinie rzeki Biebrzy znajduje się
największy w Polsce kompleks terenów
podmokłych, bagiennych – tzw. "bagna
biebrzańskie". Jest on szczególnie cennym
składnikiem naszej przyrody, ponieważ występuje
tam wiele unikatowych gatunków roślin, a swoje
siedliska mają liczni przedstawiciele ptactwa
wodnego i błotnego oraz inne zwierzęta (np.
bobry, łosie).
W 1993 roku utworzono na tym terenie
Biebrzański Park Narodowy.
We wschodniej części Niziny Północnopodlaskiej,
po obu stronach
położona jest Puszcza Białowieska (patrz mapa
poniżej). To duży kompleks leśny zawierający m.
in. drzewostany naturalne, pierwotne (czyli nie
posadzone przez człowieka). Spotkać w nich
można takie gatunki drzew jak sosny, świerki,
brzozy, olsze, dęby. Licznie występują też
zwierzęta – rysie, wilki, łosie,
borsuki i oczywiście żubry.
Obszar ten jest chroniony od wielu lat — w 1947
roku utworzono tu Białowieski Park Narodowy.
Sieć osadnicza Niziny Północnopodlaskiej
nie jest zbyt gęsta (z uwagi na dużą ilość
terenów podmokłych i lasów). Białystok –
290 tys. mieszkańców – to w zasadzie
jedyne duże miasto w tym regionie
i jednocześnie największa
Polski Północno-Wschodniej.
NIZINA MAZOWIECKA jest największą
polską niziną. Leży w środkowo-
wschodniej części kraju.
NIZINA WIELKOPOLSKA
NIZINA WIELKOPOLSKA leży pomiędzy
: Odry
i Warty.
Jej powierzchnia jest przeważnie płaska
i tylko miejscami lekko pofałdowana.
Teren pokrywają głównie użytki rolne, a
jest niewiele. Obszar ten
wykorzystuje się przede wszystkim do
celów
– przeważają duże
gospodarstwa, specjalizujące się
w hodowli trzody chlewnej i bydła.
Sieć osadnicza jest w miarę dobrze
rozwinięta, przy czym trzeba tu zwrócić
uwagę
na zwiększony udział ludności wiejskiej
(co wynika z rolniczego charakteru
regionu).
Nie ma wielu dużych
, a największe
z nich to: Kalisz (109 tys. mieszkańców),
Ostrów Wielkopolski (73 tys. mieszk.)
i Leszno (63 tys. mieszk.).
Znaczne zmiany w krajobrazie
naturalnym dostrzec można w północno-
wschodniej części Niziny Wielkopolskiej.
Znajduje się tam zespół odkrywkowych
kopalni węgla brunatnego (Koło, Konin,
Turek) i elektrowni (Pątnów, Adamów,
Konin). Wielkie hałdy
i wyrobiska kopalniane oraz dymiące
kominy to typowe elementy tamtejszego
NIZINA ŚLĄSKA
NIZINA ŚLĄSKA leży w Polsce
Południowo-Zachodniej. Rozciąga się
wzdłuż doliny Odry.
Ukształtowanie terenu jest tu znacznie
urozmaicone. Środkowa część niziny to
w miarę płaska
, ale przecięta
pojawiają pasma wzniesień, m. in.
Wzgórza Trzebnickie. Natomiast na
południu teren stopniowo się podnosi
i jednocześnie bardziej fałduje – to
oznaka zbliżania się do
).
W pokryciu terenu, podobnie jak na
, dominują użytki rolne.
Szczególnie intensywnie
wykorzystywane są urodzajne
(czarne ziemie) na południe od linii Odry.
Na tych bezleśnych terenach uprawia się
głównie pszenicę, buraki cukrowe
i rzepak.
Lasy spotkać można przede wszystkim
na zachodnich i wschodnich krańcach
Niziny Śląskiej. I są to całkiem spore
kompleksy – Bory Dolnośląskie oraz Bory
Stobrawskie.
Głównym miastem nie tylko niziny, ale
i całej Polski Południowo-Zachodniej jest
Wrocław (630 tys. mieszkańców). To
dynamicznie rozwijający się ośrodek
przemysłowo-usługowy. Szczególnie
południowe obrzeża miasta (rejon
autostrady) w ostatnich latach są
miejscem wielu zagranicznych inwestycji,
które istotnie zmieniają tamtejszy
. Inne duże miasta to Opole
(130 tys. mieszk.) i Legnica (107 tys.
mieszk.).
Czy wiesz ,że?
Przez ponad 100 lat Łódź była głównym
ośrodkiem przemysłu włókienniczego
w naszym kraju. Znajdowały się tam m.
in. liczne przędzalnie, szwalnie, fabryki
dywanów, zakłady dziewiarskie,
tekstylne, odzieżowe.
Niemal nieodłącznym elementem
krajobrazu Niziny Śląskiej jest samotna
góra Ślęża. Znajduje się ona na
przedpolu Sudetów i wyraźnie góruje nad
całą okolicą. Jest widoczna nawet
z odległości kilkudziesięciu kilometrów.