Krajobraz pojezierzy

jest pagórkowaty



Pas Pojezierzy zajmuje całą północną
część Polski, z wyjątkiem

Nizin Nadmorskich

(zobacz mapę).

Podzielony został na 3 duże krainy
geograficzne:



Pojezierze Pomorskie,



Pojezierze Mazurskie,



Pojezierze Wielkopolskie.



Według definicji pojezierze to obszar
o dużym nagromadzeniu

jezior

.



Jeziora

 mogą powstawać w różny sposób – zobacz np.

animację ilustrującą powstawanie jeziora
przybrzeżnego (więcej na ten temat możesz
dowiedzieć się w rozdziale

Niziny Nadmorskie

).



Jeziora, które tak licznie występują w Pasie
Pojezierzy, są pozostałością po zlodowaceniach, jakie
miały miejsce na ziemiach polskich wiele tysięcy lat
temu (ostatnie zakończyło się około 10 tys. lat temu).

Lodowiec

pozostawił po sobie rozmaite formy

pionowego ukształtowania terenu

.

Były wśród nich także różnorodone zagłębienia, które
zostały wypełnione wodą z topniejących lodów,
płynących rzek i opadów atmosferycznych.
Przykładem takich zagłębień mogą być rynny
polodowcowe, czyli wąskie, głębokie wyżłobienia
terenu wytworzone przez wody płynące pod
lodowcem. W ten sposób powstały jeziora rynnowe,
m. in. Gopło (patrz wyżej), Jeziorak, Nidzkie,
Raduńskie.

Dlaczego na jednym obszarze jest dużo jezior,
a na innym nie ma ich wcale?



POJEZIERZE POMORSKIE znajduje się
w północno-wschodniej części Polski,
na południe od pasa

Nizin Nadmorskich

.

POJEZIERZE POMORSKIE



Powierzchnia Pojezierza Pomorskiego
jest dosyć znacznie pofałdowana –
wysokości względne często osiągają
kilkadziesiąt metrów, a najwyższym
punktem jest wierzchołek Wieżycy o 

wysokości bezwzględnej

329 m nad

poziomem morza.



Pomiędzy wzniesieniami leżą liczne
jeziora – największe z nich to: Jeziorak
(34,6 km

2

), Drawsko (19,6 km

2

),

Wielimie (18,7 km

2

), Wdzydze (15,0

km

2

),

Lubie (14,7 km

2

).



We wschodniej części Pojezierza
wyraźnie zaznacza się głębokie
i szerokie obniżenie doliny Wisły.

Jaki jest krajobraz Pojezierza Pomorskiego?



Pokrycie terenu zdominowane jest
przez

lasy

, głównie iglaste. Największe

kompleksy leśne tworzą Bory
Tucholskie, Puszcza Drawska, Puszcza
Koszalińska, Puszcza Słupska.



Pojezierze Pomorskie zalicza się do najsłabiej zaludnionych
regionów w kraju. Zwarte obszary leśne nie sprzyjają
rozwojowi osadnictwa, w związku z czym niewiele jest tu
dużych

miast

– 2 największe, leżące w głębi pojezierza to

Szczecinek (39 tys. mieszkańców) i Chojnice (39 tys. mieszk.).
Większe ośrodki miejskie znaleźć można dopiero na obrzeżach
regionu, np. Bydgoszcz (370 tys. mieszkańców), Toruń (210
tys. mieszk.), Gorzów Wielkopolski (125 tys. mieszk.),
Grudziądz (98 tys. mieszk.), Piła (75 tys. mieszk.).



Dzięki słabemu zaludnieniu krajobraz Pojezierza Pomorskiego
prawie wcale nie został przekształcony przez człowieka.
Zachowały się wielkie obszary dzikiej przyrody, która powinna
przetrwać jeszcze przez długie lata. Jak na razie ruch
turystyczny nie jest tu duży i koncentruje się głównie nad
jeziorami, np. Wdzydzem, Drawskim, Charzykowskim.

zaludnienie



POJEZIERZE MAZURSKIE



POJEZIERZE MAZURSKIE leży
w północno-wschodniej części kraju.
Liczy nieco mniej jezior niż Pojezierze
Pomorskie, ale za to mają one znacznie
większe powierzchnie. Znajdują się tu
2 największe jeziora Polski: Śniardwy
(113,8 km

2

) oraz Mamry

(104,4 km

2

).



Powierzchnia Pojezierza
Mazurskiego także została
znacznie pofałdowana
w wyniku

zlodowaceń

.

Najwyższym punktem jest tu
Dylewska Góra o wysokości
312 m n. p. m.



W pokryciu terenu całego
regionu występuje
równowaga pomiędzy
terenami rolniczymi a 

leśnymi

, przy czym lasy

przeważają na południu.

Jaki jest krajobraz Pojezierza
Mazurskiego?



Sieć osadnicza jest znacznie gęściejsza niż
na Pojezierzu Pomorskim. Co prawda
na Pojezierzu Mazurskim także nie ma zbyt
wielu dużych

miast

, ale jest za to sporo

mniejszych ośrodków, które z racji walorów
turystycznych okolicznych

jezior

, znane są

w całej Polsce. Augustów (30 tys.
mieszkańców), Giżycko (30 tys. mieszk.),
Mrągowo (22 tys. mieszk.), Ruciane-Nida (5
tys. mieszk.), Mikołajki (4 tys. mieszk.) – to
tylko niektóre z nich.



Głównym miastem regionu jest Olsztyn (170 tys.
mieszkańców), a inne ważniejsze ośrodki to
Suwałki (68 tys. mieszk.) i Ełk (55 tys. mieszk.).



Mazury słyną w Polsce (i nie tylko)
z doskonałych warunków do czynnego
i biernego wypoczynku nad wodą. Nieskażona
działalnością przemysłową przyroda (jeziora,
lasy, powietrze) oraz dobrze rozwinięta
infrastruktura (liczne hotele, pensjonaty,
kempingi, wypożyczalnie sprzętu wodnego,
obiekty gastronomiczne) przyciągają w sezonie
letnim nad jeziora tysiące turystów.



POJEZIERZE WIELKOPOLSKIE leży
w Polsce Zachodniej, pomiędzy
środkowymi odcinkami rzek: Odry
i Wisły.

Ukształtowanie powierzchni

jest tu

słabo urozmaicone – dominują
krajobrazy równinne, płaskie.
Praktycznie jedyne większe
pofałdowanie terenu to dolina Warty,
która przecina pojezierze na dwie
części.

POJEZIERZE
WIELKOPOLSKIE



Występuje tu zdecydowanie mniej
jezior niż na Pojezierzu Pomorskim czy
Mazurskim. Największe i najbardziej
znane jest Jezioro Gopło (21,8 km

2

),

będące typowym przykładem jeziora
rynnowego. Tego samego pochodzenia
jest Jezioro Powidzkie (11,7 km

2

). Inne

większe jeziora to: Sławskie (8,3 km

2

),

Zbąszyńskie
(7,4 km

2

) oraz Niesłysz (5,0 km

2

) na

Pojezierzu Lubuskim.

Jaki jest krajobraz Pojezierza Wielkopolskiego?



W

pokryciu terenu

Wielkopolski zdecydowanie

przeważają użytki rolne. Jest to region od lat
słynący z dobrze rozwiniętego

rolnictwa

.

Lasy – głównie iglaste – skupione są
w zachodniej części pojezierza. Tam też
rozwinęła się typowa dla pojezierzy turystyka.
Wraz z sąsiednim Pojezierzem Lubuskim (które
zalicza się do najbardziej zalesionych
obszarów w Polsce) tereny te są bardzo
chętnie odwiedzane przez turystów.
Szczególnym powodzeniem cieszą się takie
miejscowości jak Łagów, Sława, Boszkowo.



Głównym miastem regionu jest Poznań
(570 tys. mieszkańców) – wielki ośrodek
przemysłowo-usługowy, centrum
targowe, węzeł komunikacyjny. Ponadto
wymienić trzeba jeszcze Konin (82 tys.
mieszk.), Inowrocław (77 tys. mieszk.)
i Gniezno
(70 tys. mieszk.).
Natomiast największe miasto Ziemi
Lubuskiej to Zielona Góra (115 tys.
mieszk.).



W rejonie Konina od kilkudziesięciu lat
metodą odkrywkową wydobywa się
węgiel brunatny. Skutkiem tego są
znaczne zmiany w krajobrazie tamtych
okolic.



Na Pojezierzu Pomorskim znajduje się
wiele terenów wojskowych, m. in.
poligonów, na których odbywają się
ćwiczenia armii NATO (np. poligon
drawski).

Czy wiesz, że?



Borne Sulinowo to miasteczko
w samym sercu Pojezierza
Pomorskiego, które
do 1992 roku w całości było kwaterą
wojsk radzieckich. Po wycofaniu Rosjan
zaczęli tam napływać polscy osadnicy
i tworzyć od podstaw wszystkie
struktury miejskie. Obecnie mieszka
tam około 4 tysięcy osób.



Wycieczkowe rejsy po Kanale Elbląskim
częściowo odbywają się po ... lądzie.
Funkcjonuje tam 5 pochylni, na których
statki przeciągane linami po szynach
z jednego odcinka kanału na drugi.
W ten sposób pokonywana jest różnica
wysokości (około 100 m) pomiędzy
początkiem i końcem kanału.



W Gierłożu koło Kętrzyna na Pojezierzu
Mazurskim znajduje się tzw. "Wilczy
Szaniec", czyli dawna kwatera Hitlera.
Jest to system bunkrów i umocnień,
który co roku zwiedzają tysiące
turystów.



Jedną z ciekawszych atrakcji
turystycznych Pojezierza
Wielkopolskiego
jest prasłowiańska osada w Biskupinie
koło Żnina.



Natomiast w Wenecji, również koło
Żnina, znajduje się Muzeum Kolejki
Wąskotorowej.