SAMORZĄD
TERYTORIALNY
W AUSTRII

1.

Zarys historyczny

2.

Podział terytorialny

3.

Akty prawne

4.

Podstawy prawne

5.

Organizacja gmin

6.

Organizacja landów

7.

Status Wiednia

8.

Zadania samorządu terytorialnego

9.

Dochody samorządów

10.

Nadzór nad samorządem

11.

Prawo wyborcze i formy demokracji
bezpośredniej

12.

Dyskusja

13.

Bibliografia

Plan prezentacji

Ważne daty:

• 1849 – pierwsze wzmianki o gminach na

terenie całego kraju

• 1970-1980 – przeprowadzenie reformy

tzw. kompensacji gmin (łączenie małych
gmin w większe, tu z min. 1000
mieszkańców)

• 1990 – burmistrzowie wybierani nie tylko

przez radę gminy, ale także w wyborach
bezpośrednich (Koryntia, Tyrol i
Burgenland)

Zarys historyczny

• Przejrzysty i nieskomplikowany ustrój terytorialny

• Republika federalna: gminy i kraje związkowe

(landy)

• Podwójna rola gmin i landów
(instytucje samorządowe i reprezentacje federacji)

• Gminy (Gemeinden,Ortsgemeinden) to podstawowe

jednostki administracyjne, posiadające osobowość
prawną

• Powiaty stanowią kolejny poziom podziału

terytorialnego, bez organów administracji
samorządowej

• Na poziomie regionalnym 9 landów(z Wiedniem)

Podział terytorialny-
charakterystyka

Obecna Austria składa
się z:

• 2 300 gmin

• 569 gmin

zbiorowych

• 15 wydzielonych

miast

• 133 miast

Podział terytorialny

• Konstytucja Federalna

• Ustawodawstwo landów,

czyli 8 ordynacji gminnych
dla gmin krajowych (z
wyjątkiem Wiednia, który
ma status miasta, landu i
stolicy)

• Prawa miejskie dla miast z

własnym statutem

Akty prawne

Art. 116 Konstytucji Federalnej:
1. Każdy kraj dzieli się na gminy. Gmina stanowi

korporację (związek) terytorialną z prawem do
samorządu i jednocześnie jednostkę podziału
terytorialnego. Wszystkie grunty muszą należeć do
jakiejś gminy.

2. Gmina stanowi samodzielny organizm gospodarczy.

Ma ona prawo, w obrębie ogólnego
ustawodawstwa federalnego i krajowego, posiadać
wszelkiego rodzaju majątek, uzyskiwać go i nim
rozporządzać, prowadzić przedsiębiorstwa oraz w
ramach ustroju finansowego samodzielnie określać
budżet i rozpisywać podatki.

Podstawy prawne

Organizacja gminy

Gmina (Gemeiden, Ortsgemainden)

Nazwa

organu

Rada Gminy

(Gemeindera

t)

Zarząd Gminy

(Gemeindevorstand),

Senat Miasta w

miastach wydzielonych

Burmistrz

(Bürgermeister)

Sposób

wyboru

wybory

bezpośredni

e

skład proporcjonalny

do wyników wyborów i

wybierany przez Radę

Gminy

Wybory

bezpośrednie

lub głosami

Zarządu Gminy

Liczebność

7-39 radnych Burmistrz, 3 zastępców

i członkowie (3

członków na 9-13

radnych)

1

Kadencja

5-6 lat w zależności od kraju związkowego

(Art. 117 ust 1 Konstytucji
Federalnej)

• Najwyższy organ w gminie
(podporządkowane są mu pozostałe
organy)

• Wybierana w wyborach bezpośrednich,

równych, tajnych, powszechnych

• Może powoływać komisje do realizacji

zadań

• Wydaje akty prawa miejscowego: statuty,

rozporządzenia i decyzje

(w ramach obowiązującego
ustawodawstwa)

• Organ odwoławczy od decyzji burmistrza

• Funkcje: uchwałodawcze, wykonawcze,

kontrolne

Rada Gminy

Podstawowymi zadaniami Zarządu Gminy
są:

• przygotowywanie obrad Rady Gminy i

składanie wniosków

• administrowanie majątkiem gminy lub

ustanawianie wytycznych w tym zakresie

• wykonywanie uchwał i decyzji Rady

Gminy

Członkowie Zarządu Gminy z reguły stoją na
czele poszczególnych działów w Urzędach
Gmin.

Zarząd gminy

• reprezentuje gminę na zewnątrz

• kieruje posiedzeniami Zarządu Gminy i

wykonuje podjęte uchwały

• kieruje jednostką pomocniczą gminy

(Urzędem Gminy)

• zarządza majątkiem gminy i realizuje

budżet

• Odpowiada przed Radą Gminy, Wojewodą

Krajowym i Rządem Federalnym

• w nagłych przypadkach może wydawać

miejscowe przepisy policyjne

Burmistrz

Organizacja landów

Kraje związkowe (Länder)

Nazwa

organu

Parlament Kraju

Związkowego

(Landtag)

Zarząd Kraju

Związkowego

(Landesregierung)

Gubernator Kraju

Związkowego

(Landeshauptman

n)

Sposób

wyboru

wybory

bezpośrednie

2 sposoby wyboru:

system

proporcjonalny lub

większościowy

Wybierany przez

parlament kraju

związkowego

Kadencja

5-6 lat w zależności od kraju związkowego

Kompeten

cje

-wybiera

Gubernatora i

Zarząd,

-posiada wyłączną

władzę

ustawodawczą lub

dzieli ją z

Parlamentem

Narodowym

-organ

wykonawczy

-stoi na czele

Zarządu,

-reprezentuje kraj

związkowy na

zewnątrz

• Gmina, kraj związkowy i stolica federacji

• Organy gminy Wiednia stanowią

jednocześnie organy federacji

• Podzielony na 23 okręgi, w których

wybiera się przedstawicielstwo okręgu.
Przedstawicielstwa okręgowe realizują
zadanie powierzone im przez Radę
Gminną Wiednia

• Senat Miasta składa się z radców i jego

pracą kieruje Burmistrz, istnieje
możliwość resortowego podziału zadań

• Sprawy gminne Wiednia regulują ustawy

krajowe

Status Wiednia

Wiedeń nocą

Zadania gmin dzieli się na:
zadania własne i samorządowe.
Wśród nich wyróżnia się:

• zadania obowiązkowe: budowa i utrzymanie dróg

gminnych, planowanie przestrzenne i budowlane,
utrzymanie szkół, zaopatrzenie w wodę, energie
elektryczną, ciepło, ochrona przeciwpożarowa

• zadania fakultatywne: rozbudowa instytucji

kulturalnych, organizacja wypoczynku
mieszkańców

Oraz na te zlecone przez państwo:
przeprowadzanie wyborów krajowych, prowadzenie
ksiąg hipotecznych

Zadania samorządu
terytorialnego

• procenty od podatków

krajowych

• subwencje

• podatki lokalne

• dochody z

prowadzonej przez
samorządy
działalności
gospodarczej

Dochody samorządów

• sprawują władze państwowe i

krajów związkowych zgodnie
zasadą proporcjonalności.

• ma na celu usunięcie naruszeń

prawa lub zapobieżenie im oraz
zweryfikowanie działalności
zgodnie z kryteriami:
oszczędności, gospodarności i
celowości

Do środków nadzoru należy:

 prawo od informacji

 inspekcje ze strony organu nadzoru

 kontrole praworządności

wydawanych aktów prawnych

Nadzór nad samorządem

Czynne prawo wyborcze (18 lat),
bierne prawo wyborcze (24 lata)

W Austrii formy demokracji
bezpośredniej przybierają formy:



referendum gminnego



obowiązkowe zasięganie opinii

ludności w niektórych sprawach
(Volksbefragung)



zgromadzeń gminnych

Obywatelom przysługuje prawo
do wnoszenie petycji do
parlamentu lub skarg do sądów.

Prawo wyborcze
i formy demokracji bezpośredniej

1. B. Dolnicki, Modele samorządu

terytorialnego w wybranych państwach
europejskich (w:) Samorząd terytorialny,
Zakamycze 2003.

2. J. Jeżewski (red.), Samorząd terytorialny i

administracja w wybranych krajach.
Gmina w państwach Europy Zachodniej,
Wrocław 1999

3. Z. Niewiadomski, Samorząd terytorialny

w Europie Zachodniej. Podstawowe
założenia i modele, Warszawa 1990.

BIBLIOGRAFIA

1. Jaka jest wasza ocena funkcjonowania

samorządu terytorialnego, rozwiązań
przyjętych w Austrii?

2. Jak oceniacie, czy rozwiązania przyjęte w

Austrii mogłyby sprawdzić w Polsce?

DYSKUSJA

za uwagę

D z i ę k u j ę