Korporacje transnarodowe

Plan

• Wyjaśnienie pojęcia.
• Powstawanie korporacji
• Struktura organizacji
• Filie zagraniczne
• Cechy i funkcje korporacji
• Fuzja i przejęcie (rodzaje i motywy)
• Alians strategiczny
• Przykład korporacji

Wyjaśnienie pojęcia

Korporacja jest to rodzaj organizacji
zazwyczaj posiadającej osobowość
prawną która skupia się na działalności
produkcyjno handlowej. Składa się ona
z korporacji macierzystej (która jest
ośrodkiem podejmowania
strategicznych decyzji) i filii
zagranicznych.

Powstawanie korporacji

Czynniki wpływające na rozwój korporacji:

• Rozwój gospodarek światowych
• Przemiany polityczne i społeczne
• Rozwój technologiczny
• Zniesienie ograniczeń taryfowych i

pozataryfowych

Struktura korporacji transnarodowej

• Przedsiębiorstwo macierzyste kontroluje

aktywa przedsiębiorstw zagranicznych
oraz posiada określony udział w ich
kapitale własnym.

• Filie zagraniczne są to podmioty mający

swa siedzibę w kraju innym niż
przedsiębiorstwo macierzyste, w
stosunku do którego inwestor zachowuje
prawo uczestniczenia w zarządzaniu.

Formy filii zagranicznych

• Przedsiębiorstwo zależne - inwestor

zagraniczny posiada pow. 50% udziałów
uprawniających do głosowania. Ma osobowość
prawną w kraju lokaty.

• Przedsiębiorstwo siostrzane - inwestor

zagraniczny posiada od 10% do 50% udziałów
uprawniających do głosowania. Także ma
osobowość prawną w kraju lokaty.

• Oddział - nie posiada osobowości prawnej w

kraju lokaty, jest to podmiot w pełni zależny od
inwestora zagranicznego.

Dlaczego korporacje transnarodowe stają się

najważniejszymi podmiotami gospodarki

światowej?

Wynika to z :
• - cech korporacji,
• - prowadzenia specjalnej polityki podatkowej,
• - uczestniczenia w procesach koncentracji i

kooperacji,

• - efektywności,
• - wykorzystywania odpowiednich strategii

działania na rynkach,

• - realizowaniu strategii ponad granicznych.

Korporacja

międzynarodowa:

Cechy korporacji +

• Suwerenność
• Złożoność struktur
• Rozproszenie geograficzne i produkcyjne
• Specjalizacja – „globalny mandat”
• Zdolność integrowania
• Elastyczność organizowania
• globalna efektywność (niskie stopy, ceny

transferowe - wybór w poszczególnych
krajach)

Funkcje korporacji +

•

transferowanie oraz realokacja zasobów i
zdolności wytwórczych,

•

pobudzanie wzrostu i efektywności gospodarczej,

•

stymulowanie restrukturyzacji,

•

aktywizowanie lokalnych zasobów i konkurencji,

•

transmitowanie nowych metod, wzorców,
różnorodnych przemian,

•

wyrównywanie warunków działania,

•

integrowanie działalności jednostek
organizacyjnych przedsiębiorstw i gospodarek

Fuzja

Fuzja jest to łączenie się niezależnych
przedsiębiorstw które dzielą się swoimi
zasobami dla osiągnięcia wspólnych celów. W
wyniku połączenia powstaje nowe
przedsiębiorstwo.
Cechą fuzji jest zasadniczo zgodne, dobrowolne
działanie partnerów, często podobnej wielkości.
Fuzja charakteryzuje się tym, że firmy które
zdecydowały się na proces fuzji tracą
osobowość prawną.

Rodzaje fuzji

• fuzja pozioma – łączenie się spółek

podobnego rodzaju,

• fuzja pionowa – łączenie się spółek

będących w relacji klient-dostawca,

• fuzja tworząca konglomerat –

połączenie przedsiębiorstw z różnych
branż w celu utworzenia
wielobranżowego przedsiębiorstwa

Fuzja może przebiegać na dwa

sposoby:

• egalitarna- konsolidacja (A+B=C)

• Wchłonięcie - inkorporacja (A+B=A)

Przejęcie

Jest to zjawisko ekonomiczne
polegające na nabyciu takiej liczby
akcji jednego przedsiębiorstwa przez
drugie, która daje możliwość
kontrolowania.
Proces ten zapewnia firmie szybsze
zdobycie pozycji na rynku, osiągnięcie
przewagi konkurencyjnej i
technologicznej.

Rodzaje przejęć

• przejecie przyjazne,
• przejecie wrogie.

W odróżnieniu od fuzji, po przejęciu
nadal istnieją obydwa podmioty
gospodarcze.

Motywy fuzji i przejęć +

• szansa na zwiększenie udziałów na rynku

globalnym;

• błyskawiczna droga na wejście na rynek innego

kraju;

• rozszerzenie działalności na nowe segmenty

rynkowe.

• przejęcie aktywów strategicznych innej firmy

pozwala utrzymać się na rynku;

• zmiana pozycji w rankingu produkcji

międzynarodowej.

• pozyskiwanie tańszych surowców

Alians strategiczny

Alians jest umową zakładającą
współpracę dwóch lub więcej firm.
Dzieli się na:
• Formalne
• Nieformalne

Rodzaje aliansów

strategicznych

• Umowy o realizacji wspólnego

projektu

• Umowy o wyposażaniu i wytwarzaniu

(OEM)

• Franchising (Franczyza)
• Joint Ventures (wspólne

przedsięwzięcie)

• Udziały kapitałowe
• Wymiana udziałów

Franchising (ang. Franczyza)

System sprzedaży towarów, usług poprzez udzielenie praw (i
przyjęcie obowiązków) poprzez zawarcie umowy franczyzy:

Franczyzodawca:
• nazwa handlowa
• znak towarowy
• metoda prowadzenia działalności gospodarczej,
• wiedza techniczna,
• system postępowania
• inne prawa własności intelektualnej

Franczyzobiorca:
• obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z jego koncepcją
• bezpośrednie lub pośrednie świadczenia finansowe

Joint Venture (wspólne

przedsięwzięcie)

Jest to podmiot stworzony wspólnie
przez więcej niż jedno
przedsiębiorstwo w celu realizacji
określonego zadania lub prowadzenia
konkretnej działalności.
Współudziałowcy joint
venture wnoszą kapitał zakładowy, jak
również dzielą między siebie zyski i
koszty z prowadzonej wspólnie
działalności.

Indeks transnacjonalizacji

Indeks ten jest wykorzystywany do oceny stopnia
umiędzynarodowienia korporacji.

Wskaźniki oznaczają:
– udziału aktywów zaangażowanych za granicą
w ogólnej wartości aktywów,
– udziału zagranicznej sprzedaży w łącznej
sprzedaży,
– udziału zagranicznego zatrudnienia w
całkowitym zatrudnieniu korporacji.

Mechanizm transferu zysków przez

korporacje transnarodowe.

Korporacje by unikać płacenia wysokich podatków w
krajach, gdzie znajdują się ich filie manipulują
dochodami i kosztami ponoszonymi na terenie
danego kraju. W ten sposób jeżeli filia w kraju A
wykazała duże przychody, a podatek dochodowy w
tym kraju jest wysoki, centrala korporacji przerzuca
jej dochody do filii w państwie B, gdzie podatek ten
jest niższy. Przesunięcie tego podatku zachodzi
poprzez wykorzystanie cen transferowych, które są
skutecznie ustalane przez filie i prowadzą do
sfałszowania rzeczywistych danych o dochodach w
danych krajach.

Dane statystyczne +

Przeszło połowa fuzji przypada na kraje
Europy Zachodniej,
1/3 na kraje Ameryki Płn.
ponad 10% na kraje Azji, w tym połowa na
Japonię.

Dane 2002 rok

Teoria tradycyjnego

podejścia

• Koncentracja na działalności wielkich

korporacji międzynarodowych i ich
roli w gospodarce światowej

• Firma rozwija się najpierw na rynku

krajowym i już jako dojrzała
podejmuje próby ekspansji
międzynarodowej (eksport,
produkcja, licencje, itp.)

PONADGRANICZNE STRATEGIE

DZIAŁANIA KORPORACJI

TRANSNARODOWYCH

Strategia międzynarodowa -

etnocentryczna

•realizowana poprzez eksport na podobne rynki i w warunkach konkurencji
•mała presja na lokalne dostosowania i obniżanie kosztów
•przedsiębiorstwo wykorzystuje za granicą przewagę konkurencyjną, którą

uzyskało na rynku krajowym

•firma stara się wykorzystać zasoby i zdolności uzyskane od centrali tam, gdzie

może uzyskać przewagę

•mało intensywny rozwój zróżnicowania produktów i rynków (początek

dywersyfikacji)

•federacja skoordynowana przez firmę macierzystą, ze średnią pozycją filii
•duża specjalizacja filii, które pracują w grupach produktowych lub rynkowych
•centrala kontroluje i koordynuje działalność poszczególnych filii (zasoby kapitału,

technologie wykorzystywane w produkcji)

•niezależność poszczególnych korporacji jest mała
•współpraca między filiami
•wzrost efektywności produkcji i zbytu
•głównie jednokierunkowe przepływy zasobów, informacji i towarów
•przemysł chemiczny, spożywczy, samochodowy, elektroniczny.

Strategia wielonarodowa -

policentryczna

• przedsiębiorstwo chce osiągnąć konkurencyjność na rynku

lokalnym, przez dostosowanie sowich produktów do potrzeb tego
rynku (duża presja na dostosowanie, mała na  koszty)

• decentralizacja decyzji i zasobów
• dywersyfikacja rynkowa (strategia dla wielu odrębnych rynków)
• filie mają bardzo dużą samodzielność( są upoważnione do

samodzielnego działania, podejmowania decyzji), są wyposażone
w zasoby i zdolności

• strategia ma zbyt rozbudowaną strukturę, filie nadużywają swojej

działalności, duże koszty

• filie rozwijają kontakty z odbiorcami i dostawcami, ale nie maja

kontaktu między sobą

• pozycja centrali jest słaba, bo jest to federacja samodzielnych filii
• zróżnicowanie geograficzne

Strategia globalna -

geocentryczna

• regiocentryczne traktowanie świata (jako jeden taki sam rynek)
• duża presja na obniżanie kosztów wytwarzania, mała na lokalne dostosowania
• obniżanie kosztów przez wytwarzanie produktów na dużą skalę
• wyższa skala wytwarzania produktów
• strategia ta wykorzystuje globalny model korporacyjny
• produkcja najczęściej odbywa się w centrali, która ma pozycje dominującą (w

centrali skupione strategiczne decyzje i funkcje)

• centrala kontroluje i koordynuje działalność filii
• sprzedaż realizowana przez liczne filie na wielu rynkach, ale niezbyt

zróżnicowany asortyment

• filie pełnią funkcje dopełniające: serwisy, etykietowanie, pakowanie, promocje,

kanały dostawców i wykonawców mniejszej ilości zadań, mają słabą pozycję

• silną pozycję zajmuje centralny ośrodek firmy macierzystej (ścisła kontrola

zasobów, informacji)

• filie są silnie zintegrowane i skoordynowane z centralą, a słabo między sobą
• rozwój firmy ma na celu zaangażowanie się na wielu rynkach z wykorzystaniem

strategii kosztowej

Strategia transnarodowa -

oportunistyczna

• presja na obniżanie kosztów i na dostosowanie duża
• produkcja nie musi odbywać się w centrali, ale tam, gdzie koszty są

najniższe

• sprzedaż tam, gdzie jest największy zbyt, realizowana przez liczne filie
• rekonfiguracja zasobów i zdolności
• zintegrowana sieć - filia i centrala powiązane, filie współpracują
• silna pozycja filii i centrali
• globalny mandat- wykonywanie określonych czynności na potrzeby całego

systemu korporacyjnego (filie działają w sposób wysoce wyspecjalizowany)

• nowoczesna infrastruktura, szybki przepływ informacji, odpowiedni system

łączności (aby zapewnić zintegrowanie i współpracę)

• struktury macierzowe (ważna struktura organizacyjna)
• wielokierunkowe przepływy zasobów i informacji
• zróżnicowana produktowo- geograficznie
• strategia realizowana przez firmy konkurujące w skali światowej

Liberalizm vs protekcjonizm

• Wolny handel sprzyja internacjonalizacji i globalizacji (daje

większą możliwość wyboru pomiędzy różnymi produktami)

• Posiada poparcie korporacji ponadnarodowych i

najsilniejszych gospodarek narodowych

• Niskie ceny produktów

• Protekcjonizm skupia się na ochronie interesów krajowych

(ogranicza napływ towarów z importu)

• Posiada poparcie mniejszych przedsiębiorstw i słabszych

gospodarek narodowych

• Ustala minimalna i maksymalną cenę produktów

Największe fuzje i przejęcia 1998-

2000 +

Liczba korporacji na świecie (2006

rok) +

Najsilniejsi reprezentanci

niefinansowi +

Przykład korporacji - NESTLE

Historia

Firmę założył Henri Nestle w 1866 roku
w Szwajcarii. Od momentu powstania
jest wierna zasadzie, że artykuły
spożywcze powinny pozostawać
zawsze w ścisłym związku z tradycjami
lokalnej kuchni i zwyczajami
społecznymi

Idea

• Głównym zadaniem Nestlé Research

Center jest pomoc w realizacji misji
firmy Nestlé – Good Food, Good Life.
Idea prowadzenia badań naukowych
towarzyszy Nestlé od początku
istnienia firmy, czyli od 1867 roku.

Kultura

Kultura NESTLE oparta jest na następujących
przesłankach:
• długofalowa i perspektywiczna strategia

działania

• poszanowanie dla jednostki
• akceptacja różnic kulturowych, etnicznych i

religijnych

• prowadzenie interesów oparte na

pragmatyzmie raczej niż dogmatyzmie

• realistyczna postawa

Badania

• Nestle posiada cały system współpracujących ze

sobą centrów badawczych które mają za
zadanie prowadzenie wszystkich badań nad
nowymi surowcami oraz nad sposobami
udoskonalenia smaku i wyglądu składników.

• Specjaliści od żywienia ustalają też

zapotrzebowanie na poszczególne składniki
odżywcze dla różnych grup wiekowych
konsumentów, od niemowląt do osób starszych.

• Główną ideą która kieruje się Nestle jest

realizacja misji firmy - Good Food, Good Life

Obecnie

Obecnie grupa kapitałowa NESTLE
działa w kilkunastu sektorach (m.in. w
branży spożywczej, kosmetycznej,
farmaceutycznej, usługach
cateringowych) i jest właścicielem 140
marek. Nestle sprzedaje swoje wyroby
w ponad 130 krajach świata, z czego
98% poza Szwajcarią. Posiada 456
fabryk w 84 krajach i zatrudnia 280
tyś. pracowników na całym świecie.

Użyte materiały

• Korporacje transnarodowe i proces

ich internacjonalizacji – Rafał Jarosz

• Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw –

Waldemar Frąckowiak

• www.nestle.com