Diagnostyka – badanie

serca

Jakub Darcz III semestr Technikum
Weterynaryjne

Diagnostykę pracy serca można

podzielić

na

dwie

grupy:

badanie

podstawowe

i

dodatkowe.

Badanie

podstawowe

możemy

wykonać

bez

skomplikowanej

aparatury

wystarczy

wiedza, stetoskop oraz przydatne jest
doświadczenie, stosuje się tutaj zasady
„czterech O”: oglądanie, omacywanie,
opukiwanie i osłuchiwanie. Do niedawna
była to często jedyna metoda badań
zwierząt, dziś dzięki rozwojowi techniki
coraz częściej gabinety wyposażone są w
specjalistyczne urządzenia pozwalające na
wykonanie badań dodatkowych takich jak:
EKG, RTG, Echo serca.

Oglądanie

Oglądanie zwierzęcia robimy na początku

badań tuż po lub w trakcie wywiadu.
Zwracamy

uwagę

na:

Powiększenie

brzucha, postawę, obrzęki, szczególną
uwagę na lewą stronę ( u wąsko
klatkowych i chudych widoczne bicie serca
po lewej stronie), śluzówki Wywiad czy
zwierzę jest: osowiałe, mało je, szybko się
męczy. Czy ma objawy duszności? Czy
kaszle? Charakter kaszlu? Czy traci
przytomność? Czy dobrze sypia w nocy?
Jaka jest pozycja w czasie snu?

Omacywanie

Serce możemy znaleźć za guzem łokciowym a

mostkiem w 3-6 przestrzeni międzyżebrowej.
Najbardziej leżące na mostku serce (pionowe) ma
pies i człowiek. Zawsze zaczynamy od strony lewej
omacujemy na 2 sposoby.

Sposób I

Należy podnieść lewą kończynę

do przodu i opuszkami palców
poszukać

trzeciej

przestrzeni

międzyżebrowej. Zaczynamy w
miarę najwyżej i schodzimy jak
najniżej. Przechodzimy na druga
stronę zwierzęcia.

Sposób II

Stajemy nad/za zwierzęciem i dwoma rękami

„obejmujemy" zwierzę tak że kciuk zostaje na
zewnątrz a reszta ręki wchodzi pod klatkę
piersiową a palce pod nią się dotykają i możemy
wyczuć uderzenia boczne (komorowe):

• konie 5pmż po lewej, 3-4pmż po prawej (8 cm.

poniżej linii stawu barkowego);

• przeżuwacze 4 pmż po prawej (serce jest

odsunięte przez płat sercowy płuca w 4 pmż
krowa ma szersze żebra;

• psy i koty - 5 pmż nad mostkiem po stronie lewej,

najniżej w trakcie skurczu, serce dotyka
koniuszkiem powłok uderzenie koniuszkowe

Zwracamy uwagę na :

• Tkliwość, temperaturę, zniekształcenia żeber.
• Wielkość i siła uderzenia ( na jakiej powierzchni dłoni

czujemy uderzenie) np. uderzenie słabo wyczuwalne,

• Przesunięcie uderzeń serca na stronę prawą, ku

przodowi, górze,

• Wzrost objętości klatki piersiowej; wodopiersie,
• Osłabienie uderzeń serca - zwierzęta otyłe; rozedma

pęcherzykowa płuc (powiększone płuca); płyn w worku
osierdziowym i w jamie opłucnowej (urazowe zapalenie
osierdzia u bydła); zapaść, agonia - akcja serca
upośledzona

• Wzmocnienie uderzeń serca - kołatanie (dudniące

uderzenia) -osłabienie mięśnia sercowego, spadek
ciśnienia krwi (po krwotoku); gorączka; zapalenie
wsierdzia i faza początkowa idiopatycznego zapalenia
osierdzia, przerost mięśnia sercowego

Opukiwanie
Serce jako narząd zbity w budowie
daje stłumiony odgłos opukowy co
pozwala nam na stwierdzenie
granicy stłumienia sercowego, które
może być bezwzględne gdy serce
przylega bezpośrednio do przedniej
ściany klatki piersiowej (u
większości zwierząt) lub względne
gdy serce otoczone
przytłumieniem (tkanka płucna) np.
bydło.

Opukiwanie pozwala

zdiagnozować

Zmniejszenie stłumienia serca pozwala
wstępnie zdiagnozować rozedmę, odmę
opłucnej

i

osierdziowej.

Natomiast

powiększenie na lewej stronie może
świadczyć o rozstrzeniu lewej lub prawej
komory, płyn w osierdziu (duża ilość), na
prawej:

rozszerzenie

prawego

przedsionka

i

rozszerzenie

prawej

komory, ku górze: niewielka ilość płynu w
osierdziu, ku dołowi: rozedma, odma,
duża ilość płynu w osierdziu.

Osłuchiwanie

Przy użyciu stetoskopu możemy
osłuchać

pacjenta,

lecz

aby,

skutecznie diagnozować schorzenia
ta metodą potrzebna jest spora
wiedza i doświadczenie.

 

Ton I (skurczowy) - silniejszy, tonacja niższa,

dłuższy, głośniejszy; tworzą go: skurcz komór i

przedsionków, zamknięcie zastawek dwu i

trójdzielnej, napięcie (drżenie) strun

ścięgnistych (przy zastawkach przedsionkowo

komorowych).

Ton II (rozkurczowy) - słabszy, dźwięczniejszy,

krótszy; tworzą go rozkurcz komór, zamknięcie

się zastawek aorty i tętnicy płucnej.

Badania dodatkowe

serca:

RTG (rentgenografia)

klatki piersiowej: w celu

różnicowania chorób

serca i układu

oddechowego

EKG - badanie

elektrokardiograficzne polega na

przedstawieniu w formie

graficznych zjawisk elektrycznych

zachodzących w trakcie pracy

serca

.

Jak to działa?

Pomiar prądów czynnościowych

serca odbywa się poprzez pomiar

różnicy potencjałów pomiędzy

dwoma elektrodami tworzącymi

odprowadzenie zjawiska elektryczne

w sercu. Aby komórki mięśnia

sercowego kurczyły się, musi

zaistnieć przedtem stymulacja

elektryczna, to jest właśnie ta

elektryczna aktywność, która jest

wykrywana przez EKG

.

Powstawanie normalnego

zespołu P-QRS-T

Na wykresie EKG analizuje się:

linię izoelektryczną – linia pozioma
zarejestrowana w czasie, gdy w sercu nie
stwierdza się żadnych pobudzeń
(aktywności). Najłatwiej wyznaczyć ją
według odcinka PQ. Stanowi ona punkt
odniesienia poniższych zmian
załamki – wychylenia od linii izoelektrycznej
(dodatni, gdy wychylony w górę; ujemny, gdy
wychylony w dół)
odcinki – czas trwania linii izoelektrycznej
pomiędzy załamkami
odstępy – łączny czas trwania odcinków i
sąsiadującego załamka

Załamki
• załamek P – jest wyrazem depolaryzacji mięśnia

przedsionków

• zespół QRS – odpowiada depolaryzacji mięśnia komór
• załamek T – odpowiada repolaryzacji komór
Odcinki
• odcinek PQ – wyraża czas przewodzenia depolaryzacji

przez węzeł przedsionkowo-komorowy (AV)

• odcinek ST – okres początkowej repolaryzacji mięśnia

komór

Odstępy
• odstęp PQ – wyraża czas przewodzenia depolaryzacji

od węzła zatokowo-przedsionkowego do węzła
przedsionkowo-komorowego (SA → AV)

• odstęp ST – wyraża czas wolnej i szybkiej repolaryzacji

mięśnia komór

• odstęp QT – wyraża czas potencjału czynnościowego

mięśnia komór (depolaryzacja + repolaryzacja

Badanie

echokardiograficzne

Badanie echokardiograficzne - jest
to obrazowa metoda badania serca i
naczyń

krwionośnych

za

pomocą

ultradźwięków. Badanie to umożliwia w
sposób nieinwazyjny ocenę struktur
anatomicznych serca. Pozwala ocenić
ruch mięśnia sercowego i zastawek
wewnątrz-sercowych, a także przepływ
krwi w obrębie przedsionków i komór
serca, dużych naczyń krwionośnych
(aorta, żyły główne, tętnica i żyły
płucne) oraz naczyń wieńcowych.
Informacje te uzyskuje się dzięki
zastosowaniu

różnych

systemów

echokardiograficznych.

Badanie Holterowskie

Badanie metodą Holtera polega na
ciągłym

monitorowaniu

rytmu

i częstości pracy serca przez ok. 24
godziny. Pozwala to ocenić jego
pracę nie tylko w spoczynku ale i w
trakcie aktywności zwierząt w ciągu
dnia. Badanie metodą Holtera
umożliwia ocenę zaburzeń rytmu
serca, które pojawiają się o różnych
porach dnia i w nocy.
 

Dziękuję za

uwagę!