WSPÓŁCZESNE

KONCEPCJE

ROZWOJU

CZŁOWIEKA

Poznanie czynników
rozwojowych
jest niezbędne dla
poprawnego sterowania
nauczaniem ruchów i
oceny jego efektywności,
poznania predyspozycji
motorycznych ćwiczącego
oraz prognozowania
dalszego jego rozwoju

auksologia –
spełnia rolę
informacyjną i
światopoglądową wobec
nauk biologicznych i
społecznych

Rozwój oznacza „wszelki
długotrwały proces
kierunkowych zmian, w
którym można wyróżnić
prawidłowo po sobie
następujące etapy przemian
(fazy rozwojowe) danego
obiektu (układu),
wykazujące obiektywnie
stwierdzalne różnicowanie
tego obiektu (układu) pod
określonym względem”

Przedmiotem badań nad
rozwojem jest zmiana,
bądź ciąg zmian w sferze:

- biologicznej
-

psychicznej

- motorycznej
- zachowania się człowieka

Czynniki wpływające na zmiany:
1. Zadatki organiczne –
anatomiczne i fizjologiczne cechy
organizmu, strukturalne i
funkcjonalne właściwości
narządów;
2. Aktywność własna i działalność
jednostki;
3. Środowisko – wpływy społeczno-
historyczne, kulturowe;
4. Wychowanie i nauczanie.

Koncepcje rozwoju
człowieka:

- stanowisko biologiczne
uznające dominującą rolę
dziedziczności i
czynników biologicznych
w rozwoju zmierzające do
kształtowania się budowy
i funkcji organizmu;

- stanowisko socjologiczne,
zakładające kształtujący
wpływ środowiska na
przebieg i rezultaty
rozwoju wpływające na
zachowania kulturowe,
kształtowanie środowiska i
formowanie stosunków
społeczno-ekonomicznych;

- stanowisko
interakcjonistyczne,
zakładające
współdziałanie
czynników genetycznych,
biologicznych i
środowiskowych w
warunkowaniu procesów
i rezultatów rozwoju.

Współcześnie rozpatruje się
rozwój człowieka w ciągu
całego jego życia.
Odrzuca ona
jednowymiarowe
i jednokierunkowe modele
uniwersalnych zmian
rozwojowych, związanych
z biologicznym wzrastaniem
i dojrzewaniem.

Zmiany dokonują się
selektywnie i
zmierzają w kierunku
wielu możliwych
punktów końcowych
ontogenezy z
uwzględnieniem
silnego
indywidualnego
różnicowania się.

Czynniki rozwoju
człowieka:

1.

Endogenne genetyczne:

determinanty z góry i
nieodwracalnie określające
właściwości organizmu;

2.Endogenne
paragenetyczne:
pobudzające i regulujące
przebieg rozwoju
w okresie
śródmacicznym;

3. Egzogenne –
- modyfikatory naturalne,
biogeograficzne (skład
powietrza, ukształtowanie
terenu, klimat);
modyfikatory kulturowe,
- społeczno-ekonomiczne
(poziom wykształcenia,
wysokość zarobków rodziców,
wielkość i charakter środowiska
społecznego, tradycje i zwyczaje
społeczne, przeżyte stresy);

4. Endo-egzogenne –
tryb życia (praca
zawodowa, rozkład
zajęć codziennych,
obciążenie
aktywnością fizyczną
i umysłową,
charakter
odpoczynku).

Podstawowe

prawidłowości i zasady

rozwoju

DRABINA I

PAJĘCZYNA

1. Otwartość rozwoju
zakładająca, że
zmiany nie zachodzą
tylko w jednym
kierunku, ale są
otwarte na wszystkie
strony

2. Wielkość stopni
swobody rozwoju, co
oznacza dużą złożoność,
indywidualność,
nieustanną zmienność i
niepełną
przewidywalność
końcowego efektu
procesu rozwoju

3. Wielorakość i różnorodność
rozwoju – zależność i
współdziałanie czynników
endogennych i egzogennych
prowadzi do nieograniczonej
wielkości, różnorodności
zmian i efektów rozwojowych.
Wpływa to na ograniczoną
prognostyczność i wiedzę, w
wyniku czego rozwój nie jest
w pełni przewidywalny.

4. Nieliniowość
rozwoju.

5. Plastyczność możliwości
adaptacyjnych – procesy
adaptacyjne przebiegają w
sposób elastyczny, zmienny,
a nie według ustalonego,
standardowego programu.
Jest jednak silnie
kontrolowana procesami
samoregulacyjnymi
(kanalizacja rozwoju).

PRAWIDŁOWOŚCI
ROZWOJU

1. Różnice w tempie
rozwoju (niektórzy
szybciej, inni wolniej
dochodzą do kolejnych
osiągnięć rozwojowych);

2.

Rozwój może

realizować się w
odmiennych treściowo
sferach i zakresach
funkcjonalnych
(przesunięcie);

3.

Rozwój zakłada

odmienność ścieżek i
kierunków rozwoju

DZIĘKUJĘ