Rozwój dziecka w

pierwszym roku życia

Pierwszy miesiąc życia

Osiągniecia

• unosi główkę w pozycji na brzuchu
• zaciska rękę na przedmiocie (np. podanym palcu)
• reaguje na dźwięk
• wykonuje ruchy ssania (smoczek)
• przestaje płakać na widok matki lub jej głos
• zjawisko „chodu automatycznego” (kiedy

dotykamy stopy dziecka prostuje ono nogę
dotykaną i jednocześnie zgina drugą);

• -postawione na stopy dziecko odruchowo prostuje

nogi

Pierwszy miesiąc życia

• -noworodek energiczne zgina i

prostuje kończyny;

• -położony na plecach obraca głowę

raz w jedną, raz w drugą stronę;

• -zjawisko „chodu automatycznego”

(kiedy dotykamy stopy dziecka
prostuje ono nogę dotykaną i
jednocześnie zgina drugą);

Pierwszy miesiąc życia

Niemowlę jest od urodzenia istotą

społeczną, jednak nie od razu można
je nazwać partnerem społecznym, bo
dopiero stopniowo staje się zdolne do
nawiązywania kontaktów z innymi
ludźmi i wchodzenia z nimi w
interakcje.

Drugi miesiąc życia

• wysoko unosi głowę w pozycji na brzuchu i

utrzymuje ją, wsparte na rękach odrywa
nieznacznie klatkę piersiową i jednocześnie
lub na przemian głowę i nogi;

• śledzi poruszające się obrazy
• odwraca głowę w kierunku dźwięku
• zaczyna wydawać pojedyncze dźwięki
• uśmiecha się
• „chód automatyczny” i podpieranie się na

nogach zanikają

Trzeci miesiąc życia

• w pozycji na brzuchu opiera się na przedramionach

unosząc głowę

• utrzymuje grzechotkę w ręku, potrząsa nią
• śledzi przedmiot
• "gruchanie", wydaje dźwięki nieartykułowane
• ożywia się na widok ludzi, reaguje mimiką, odpowiada

uśmiechem na uśmiech

• dziecko podniesione do pozycji pionowej jest zdolne

sztywno trzymać głowę;

• w pozycji leżącej obraca się z pleców na bok i na

brzuch;

• reakcje podporowe i chód całkowicie wygasają;

Trzeci miesiąc życia

• Niezaradność małego dziecka i brak

możliwości samodzielnego zaspokajania
najprostszych potrzeb życiowych uzależnia je
bezpośrednio od dorosłych, w szczególności
od matki. Z nią też związane są pierwsze
reakcje społeczne, które tworzą w 3 miesiącu
życia tzw. kompleks ożywienia. Poszczególne
składniki tej reakcji wyodrębniają się w
następnych miesiącach życia jako
specyficzne zachowania społeczne

Trzeci miesiąc życia

Dziecko wyciąga rączki do osoby
dorosłej, która zbliża się do niego,
uśmiecha się, naśladuje ruchy
mimiczne i wydaje różnorodne
dźwięki. Uspołeczniony uśmiech,
czyli uśmiech w reakcji na ludzi jest
uważany za początek rozwoju
społecznego.

Czwarty miesiąc życia

• umie siedzieć podparte poduszkami
• przewraca się z boku na plecy i z pleców na bok
• sięga ręką do przedmiotu. Bawi się zabawką w

ręku, prowadzi ją do ust

• odróżnia ojca i matkę
• odpowiada dźwiękiem, gdy się do niego przemawia
• śmieje się głośno
• w pozycji leżącej obraca się z pleców na bok i na

brzuch;

• ruch wahadłowy; uruchomiony staw barkowy

(droga ręki do przedmiotu);

Czwarty miesiąc życia

•chwyt prosty, chwyt całą dłonią od góry; palce owijają

przedmiot; dłoń ułożona poziomo do podłoża (sposób
uchwycenia przedmiotu);

•dziecko wykonuje symetryczne ruchy ku przedmiotowi

obiema rękami (zaangażowanie obu rąk);

•zbliżanie do ust, wypuszczanie (zajmowanie się

przedmiotem);

•koordynacja ruchów kończyn (naprzemienne kopanie

nogami, kołysanie ramionami);

•Od 4 miesiąca niemowlęta wyrażają niezadowolenie, gdy

opiekunowie nie zwracają na nie uwagi, uspokajają się zaś
pod wpływem pieszczot.

•  

Piąty miesiąc życia

• umie podciągane za ręce usiąść
• oburącz sięga po przedmiot
• poznaje siebie w lustrze
• śmieje się głośno, "zna się" na żartach
• bawi się zabawką
• w pozycji leżącej dziecko obraca się z brzucha

na plecy;

• trzymane za rączki samo unosi się do postawy

siedzącej;

• ruch łukowaty; uruchomiony staw łokciowy

(droga ręki do przedmiotu);

Piąty miesiąc życia

• chwyt dłoniowo-łokciowy, chwytanie

całą dłonią z wyłączeniem kciuka (sposób
uchwycenia przedmiotu);

• dziecko sięga ku przedmiotowi jedną ręką
• postukiwanie, potrząsanie, dziecko nie

jest zdolne utrzymać dwóch przedmiotów
jednocześnie (sposób zajmowania się
przedmiotem);

• zdolność dziecka do opierania się na

własnych nogach stale się wzmacnia;

Szósty miesiąc życia

• siedzi trzymając się
• sięga po przedmioty jedną ręką
• gaworzy (pierwsze sylaby)
• otwiera usta na widok jedzenia
• bawi się nogami (stopy przyciąga do ust)
• w pozycji leżącej dziecko obraca się z pleców na

brzuch;

• trzymane za rączki samo unosi się do postawy

siedzącej;

• pochylenie całego ciała ku przedmiotowi; ruch

łukowaty (droga ręki do przedmiotu);

Szósty miesiąc życia

•

chwyt nożycowy; przywodzenie kciuka do
pozostałych palców (sposób uchwycenia przedmiotu);

•

sięga jedną ręką po przedmiot; zaznacza się
przewaga jednej ręki;

•

dziecko trzyma po jednym przedmiocie w każdej
ręce; ogląda je i przekłada z ręki do ręki

•

W 5-6 miesiącu niemowlę odróżnia osoby znane od
nieznajomych, których pojawienie się wywołuje
reakcję orientacyjną i postawę wyczekiwania albo
strach, manifestowany płaczem lub krzykiem. W tym
okresie również ciągnąć opiekuna za włosy, ubranie
lub chwytać za nos.

Siódmy miesiąc życia

• siedzi samo nie podparte (krótko)
• pełza na brzuchu (do tylu)
• przekłada zabawkę z ręki do ręki
• szuka schowanej zabawki
• powtarza wielokrotnie sylaby
• je łyżeczką
• pragnie aktywnego kontaktu z inną osobą
• pochylenie całego ciała ku przedmiotowi;

ruch łukowaty (droga ręki do przedmiotu);

Siódmy miesiąc życia

• zjawisko „sprężynowania” (dziecko

postawione na nogi, ale jednocześnie
podtrzymywane pod pachami przykuca, a
następnie odpycha się przez prostowanie
bioder, kolan i stawów skokowych”)
dzieci 7-8 miesięczne próbują zwrócić na
siebie uwagę za pomocą gaworzenia i
płaczu. Próbują naśladować dźwięki
mowy oraz niektóre czynności i gesty.

Ósmy miesiąc życia

• siedzi samo bez podparcia
• umie usiąść samo
• staje trzymając się
• wyrzuca zabawki z łóżka
• chwyta trzymając palcami
• samo je herbatnik
• reaguje lękiem na obce osoby
• bawi się w chowane dziecko jest zdolne samodzielnie

siedzieć;

• pełza do przodu;
• zbliżanie bezpośrednie ręki ku przedmiotowi;

uruchomiony staw nadgarstka (droga ręki do przedmiotu);

Ósmy miesiąc życia

– chwyt pęsetkowy; przeciwstawienie kciuka i palca

wskazującego; chwytanie opuszkami palców
(sposób uchwycenia przedmiotu);

– dziecko chwyta jednocześnie kilka przedmiotów;

angażuje obie ręce;

– dziecko manipuluje przedmiotem używając obu

rąk (zajmowanie się przedmiotem);

– bawi się w chowanego ("a kuku")
– dzieci 7-8 miesięczne próbują zwrócić na siebie

uwagę za pomocą gaworzenia i płaczu. Próbują
naśladować dźwięki mowy oraz niektóre
czynności i gesty.

Dziewiąty miesiąc życia

• pewnie siedzi i stoi trzymając się
• Raczkuje
• dziecko wstaje samo jeśli może się

czegoś uchwycić;

• stawia pierwsze kroki trzymając się
• naśladuje ruchy ('pa-pa', 'kosi-kosi')
• siada na nocniku
• reaguje na swoje imię

Dziewiąty miesiąc życia

W 9-10 miesiącu niemowlę usiłuje
przyciągnąć uwagę dorosłego
wykonując już cały szereg rozmaitych
ruchów i gestów, a także naśladuje
ruchy dorosłego. W tym samym
wieku dziecko podaje samorzutnie
zabawki lub inne przedmioty.

Dziesiąty miesiąc życia

•staje samo trzymając się
•dziecko potrafi stać trzymając się

oparcia;

•wyjmuje klocki z pudełka, wkłada

palce w otwory

•rozumie proste zlecenia (daj, weź,

rozumie zakazy)

•pije z garnuszka

Jedenasty-dwunasty miesiąc

życia

• staje bez podparcia
• podnosi zabawki kucając
• chodzi trzymane za rękę lub kilka kroków samo
• wkłada mniejsze przedmioty do większych,

otwiera pudełka

• wskazuje nazwany przedmiot
• mówi 'mama', 'tata'
• serdeczność wobec innych
• wysadzone w porę korzysta z nocnika
• obracanie tułowia w pozycji siedzącej i

swobodne manipulowanie przedmiotami;

Jedenasty-dwunasty miesiąc

życia

• staje bez podparcia
• podnosi zabawki kucając
• chodzi trzymane za rękę lub kilka kroków samo
• wkłada mniejsze przedmioty do większych, otwiera pudełka
• wskazuje nazwany przedmiot
• mówi 'mama', 'tata'
• serdeczność wobec innych
• wysadzone w porę korzysta z nocnika
• obracanie tułowia w pozycji siedzącej i swobodne

manipulowanie przedmiotami;

W 12 miesiącu życia potrafią powstrzymać się w reakcji na „no,

no”,

okazują lęk i niechęć wobec obcych-cofają się i krzyczą a

pod koniec okresu niemowlęcego dzieci potrafią już bawić się ze
swym opiekunem, np. w chowanego a nawet same inicjują takie
zabawy.