Różnice kulturowe w
mowie ciała

Wyobraź sobie taką
scenę…

…



Angielka lub Amerykanka zakryje

jedną ręką piersi, a drugą
narządy płciowe



Szwedka zakryje jedynie krocze



Muzułmanka schowa w dłoniach

twarz



Kobieta z indonezyjskiej wyspy

Sumatra przykryje kolana



Samoanka zakryje tylko pępek

TEST

KULTUROWY

Test kulturowy

Odpowiedzi:
A.
Europa i Ameryka Północna: OK.
Kraje śródziemnomorskie, Rosja,

Brazylia, Turcja: Symbol otworu;
zniewaga na tle seksualnym; gej

Tunezja, Francja, Belgia: Zero; coś

bezwartościowego

Japonia: Pieniądze; monety

B.
Kraje Zachodu: Jeden; Przepraszam,
chcę coś powiedzieć; Bóg mi świadkiem;
Nie! (skierowane do dzieci)
C.
Wielka Brytania, Australia, Nowa
Zelandia, Malta: Goń się!
Stany Zjednoczone: Dwa
Niemcy: Zwycięstwo
Francja: Pokój
Starożytny Rzym: Juliusz Cezar
zamawiający pięć piw

D.
Europa: Trzy
Kraje katolickie: Błogosławieństwo
E.
Europa: Dwa
Wielka Brytania, Australia, Nowa
Zelandia: Jeden
Stany Zjednoczone: Kelner
Japonia: Zniewaga
F.
Kraje Zachodu: Cztery
Japonia: Zniewaga

G.
Kraje Zachodu: Pięć
Wszędzie: Stop!
Grecja i Turcja: Idź do diabła!
H.
Kraje śródziemnomorskie: Mały penis
Bali: Źle
Japonia: Kobiety
Ameryka Południowa: Cienki, szczupły
Francja: Mnie nie nabierzesz!

I.
Kraje śródziemnomorskie: Żona
przyprawia ci rogi
Malta i Włochy: Odczynienie złego
uroku (skierowane w góre)
Ameryka Południowa: Odwrócenie
pecha (obrócone)
Stany Zjednoczone: Logo
Uniwersytetu Teksańskiego i drużyny
futbolowej Texas Longhorn
J.
Grecja: Idź do diabła!
Zachód: Dwa

K.
Starożytny Rzym: Goń się!
Stany Zjednoczone: Wsadź to sobie w
tyłek! Pieprz się !
L.
Europa: Jeden
Australia: Wsadź to sobie w tyłek!;
cymbał
Powszechnie: Zatrzymywanie
samochodu podczas podróżowania
autostopem; Dobrze; Ok.
Grecja: Goń się! (z ruchem do przodu)
Japonia: Mężczyzna; pięć

M.
Hawaje: „Wyluzuj”
Holandia: Chcesz coś do picia?
N.
Stany Zjednoczone: Kocham Cię
O.
Zachód: Dziesięć; Poddaję się
Grecja: Goń się-dwa razy!
Powszechnie: Mówię prawdę

N.
Stany Zjednoczone: Kocham Cię
O.
Zachód: Dziesięć; Poddaję się
Grecja: Goń się-dwa razy!
Powszechnie: Mówię prawdę

WYNIKI

•

Zanim wyruszysz w nieznany świat

•

Podróżując po świecie spotykamy ludzi różnych
ras, kultur, czy wyznających różne religie. Jako
przybysze z zewnątrz musimy „znaleźć się” w
nowym otoczeniu. Umiejętność wtopienia się w
nowe środowisko pozwala na całkiem inne
funkcjonowanie, często w odmiennym świecie,
dotarcie do mało znanych (lub nieznanych)
miejsc, nawiązanie ciekawych kontaktów,
poznanie spraw o których „typowy” turysta
nigdy się nie dowie a nierzadko może być
gwarancją naszego bezpieczeństwa w kulturowo
obcym środowisku.

Podstawy kulturowe są prawie wszędzie takie
same.



Wejście w nowe środowisko,

zdecydowanie ułatwia znajomość
miejscowego języka. Jeżeli jednak
nie potrafimy porozumieć się w
obcym kraju, to pamiętajmy, że
pomocna a często „przełamująca
lody” jest znajomość choćby kilku
słów jak „dzień dobry”,
„dziękuję”, „proszę” itp.

•

Jednak oprócz części werbalnej procesu
porozumiewania, ogromną rolę
odgrywają składniki niewerbalne.
Fachowcy oceniają ich udział nawet do
65%,. Tworzą tą część gesty, miny, pozy,
ułożenia ciała, odległość pomiędzy
rozmawiającymi, sposób patrzenia itp.
ten język ciała jest bardziej prawdziwy bo
trudno w nim kłamać. Wiedząc o tym, w
kulturze chińskiej wypracowano sztukę
nieruchomej twarzy o pustym,
nieprzeniknionym spojrzeniu aby ukryć
swoje myśli.



Przekaz werbalny służy głównie

przekazywaniu informacji, zaś
niewerbalny tworzy swego rodzaju
pozę modyfikującą sens mowy ale też
wnosi własne znaczenie. Niewerbalne
manifestowanie uczuć jest niejako
wbudowane w nasze geny (stąd takie
podobieństwo na całym świecie) ale
ciągle podlega modyfikacji przez
tradycje kulturowe.



Wśród wielu gestów i zachowań –

dla podróżujących –
najważniejsze jest powitanie.
Tworzy pewien swoisty rytuał
powtarzany nieustannie w czasie
i przestrzeni. Składa się ze słów i
zespołu zachowań, który jest
równie istotny. Powitanie jest tak
ważne bowiem zawiera
propozycje nawiązania przyjaźni.



Najpopularniejszym sposobem jest
podanie prawej ręki, którą ściska
się rękę witanej osoby lekko ją
potrząsając. Intensywność
potrząsania jest różna, w
zależności od uwarunkowań
kulturowych. To sposób „klasyczny”
do którego istnieją różne
modyfikacje:



- dodatkowo objęcie lewą ręką
prawej ręki osoby z którą się
witamy (popularny sposób wśród
amerykańskich polityków)



- dodatkowo „ściśnięcie” naszą
prawą ręką przedramienia lub
łokcia prawej ręki osoby z którą się
witamy a nawet położenia naszej
prawej ręki na jej ramieniu



Robimy to wtedy gdy chcemy

wyrazić szczególną serdeczność ale
… sprawdźmy wcześniej czy jest to
akceptowane by taka poufałość nie
została niekorzystnie przyjęta. Takie
gesty powinny być bowiem raczej
zarezerwowane w stosunku do
znajomych i bliskich osób.

Można spotkać się jeszcze z innymi gestami
powitalnymi

•

Stary (bardzo tradycyjny) sposób powitania
z ukazaniem otwartych dłoni; kiedyś znaczył
„nie mam broni i złych zamiarów” (podobno
z otwartymi dłońmi trudniej jest kłamać)

•

Również stary sposób z położeniem prawej
ręki na okolicy serca; wyrażał otwartość i
gościnność; na Bliskim Wschodzie zwany
jest „salam” i polega na położeniu prawej
ręki na okolicy serca, następnie czoła a w
końcu na jej uniesieniu nad głowę.
Towarzyszą temu słowa salam alaykum co
znaczy „pokój z tobą”.

•

Powitanie w formie skinięcia głową z rękami
złożonymi na wysokości klatki piersiowej, jak
do modlitwy. Popularne w Indiach, Nepalu
(tzw. namaste) oraz w Tajlandii (tzw. wae). Ma
to także znaczenie – „dziękuję”.

•

Pocieranie nosami – zwyczaj maoryjski w
Nowej Zelandii; podobny zwyczaj panuje u
Eskimosów ale świadczy o większej zażyłości

•

Powitanie w Japonii to cała ceremonia
ukłonów, które nie oznaczają uniżoności ale
szacunek. Często, szczególnie w kontaktach
biznesowych, dodatkowo wręcza się
wizytówki co czyni się z namaszczeniem
używając obu rąk.



W krajach śródziemnomorskich

oraz Ameryki Łacińskiej, w
powitaniu może wyrażać się
żywiołowość w postaci
obejmowania się, poklepywania
się (un abrazo); w żadnym jednak
razie nie należy całować się z
mężczyznami na powitanie (kult
macho!).



Paul Ekman z Uniwersytetu Kalifornijskiego
w San Francisco pokazywał
przedstawicielom 21 różnych kultur zdjęcia
twarzy wyrażających szczęście, złość, lęk,
smutek, odrazę i zaskoczenie i odkrył, że
większość mieszkańców poszczególnych
krajów zgadzała się co do zdjęć
przedstawiających szczęście, smutek i
odrazę. Co do wyrazu twarzy okazującej
zaskoczenie, zgadzała się większość osób
z 20 na 21 kultur; co do lęku- 19 na 21
kultur; złość-18.Twarz okazującą lęk tylko
Japończycy opisali jako zaskoczenie.



Fakt, że wyrazy twarzy są

wrodzone u ludzi, został również
udowodniony przez dr Lindę
Camras z Uniwersytetu De Paul w
Chicago. Zbadała mimikę twarzy
japońskich i amerykańskich
niemowląt przy użyciu Systemu
Kodowania Ruchu Twarzy. Odkryto,
że dzieci zarówno z Japonii jak i
USA prezentowały dokładnie takie
same wyrazy twarzy.

Kiedy stykają się dwie kultury

Włosi

Kiedy Włosi mówią, unoszą ręce. To, co

wydaje się serdecznym dotknięciem

ramienia podczas rozmowy z

Włochem, jest w rzeczywistości

niczym innym jak sposobem

powstrzymania słuchacza od

uniesienia

rąk i rozpoczęcia własnego wywodu.

Niemcy i Brytyjczycy

Dla porównania Niemcy

i Brytyjczycy podczas rozmowy

wyglądają tak, jakby dotknął ich

paraliż. Zniechęcają się, próbując

rozmawiać z Włochami czy

Francuzami,

ponieważ rzadko dochodzą

wówczas do głosu. Podczas

rozmowy Niemcy i Brytyjczycy

stoją na baczność.

Francuzi

Podobnie jak Włosi podczas

rozmowy są bardzo „żywi” i

emocjonalni. Wymachują

przedramionami i dłońmi

Kiedy dochodzi do

międzynarodowych interesów,

elegancki strój,

doskonałe referencje i dobra oferta

mogą w jednej chwili zostać

zniweczone

przez jeden drobny, najbardziej

nawet niewinny gest, który

może zrujnować wszystkie plany.

Angielska sztywna górna warga

Termin ten odnosi się do

„zasznurowywania" ust,
kontrolowania i ograniczania

mimiki twarzy, tak aby zdradzała

jak najmniej emocji. W ten
sposób

Anglicy mogą sprawiać wrażenie,

że całkowicie panują

nad swoimi
uczuciami.

Uważane za nieuprzejmość:



podawanie dłoni



cmokanie w policzek



uściski

Akceptowane:



podanie wizytówek



ukłony

Japończycy-
przywitania

Sposoby słuchania rozmówcy-
zachęcenie



uśmiechy



skinięcia głową



uprzejme odgłosy



unikanie odmowy- dbanie o to,

by nie stracić twarzy

Wydmuchiwanie nosa

Różnice kulturowe



ludzie Zachodu- używanie

chusteczek



Azjaci – plucie, wydmuchiwanie

nosa w powietrze



Japończycy a noszenie przez

anglików chusteczki w górnej
kieszonce marynarki

Inne istotne gesty wykonywane
przez Japończyków



zaprzeczanie



„ścięcie głowy”



przepuszczanie w tłumie



kontakt wzrokowy

Kółko



Ok ,



Skłonności homoseksualne,



Zniewaga,



Pieniądze,



Groźba



Zero.

Richard Nixon

Uniesiony kciuk



Ok,



Zniewaga,



Perwersyjna forma

stosunku seksualnego,



Jeden,



Pięć,



Chęć zatrzymania

samochodu,



Oznaka władzy.

Znak V



Odczep się – w

wulgarnej formie,



Symbol zwycięstwa,



Wolności,



Dwa,



Gest prowokujący

wroga stosowany przez
łuczników.

Winston Churchill

Dotykać czy nie ?

To, czy ktoś poczuje się urażony

naszym dotykiem podczas rozmowy czy
nie, zależy od kultury z jakiej pochodzi.

Brytyjczycy nawiązują kontakt

fizyczny na boisku, kiedy ktoś
zdobędzie punkt lub strzeli gola-
wtedy obejmują , wycałowują i
bezładnie poklepują. Ale spróbuj
tylko zachować się tak w
pubie…

Badania dr Kena Coopera :

Nie dotykać !



Niemcy



Japonia



Anglia,



USA i Kanada



Australia



Nowa Zelandia



Estonia



Portugalia



Europa Północna



Skandynawia

Dotykać !

•

Indie

•

Turcja

•

Francja

•

Włochy

•

Grecja

•

Hiszpania

•

Bliski Wschód

•

Niektóre rejony

Azji

•

Rosja

Jak obrazić przedstawiciela innej kultury :



Gest ten

wywodzący się z
futbolu
amerykańskiego
stanowi
zniewagę we
Włoszech za
którą można
nawet zostać
aresztowanym.

Podsumowanie



Jeżeli nie jesteś pewien, jak

okazywać uprzejmość w innym
kraju, poproś miejscowych aby
pokazali Ci jak oni to robią .

Bibliografia



Ewa Krassowska-Mackiewicz, Japoński. Mów,
pisz i czytaj, wyd. Edgard, Warszawa 2009



Pease Allan i Barbara”Mowa ciała”, Dom
Wydawniczy Rebis, rozdział „Różnice
kulturowe”, Poznań 2007,



http://traveladvisor.pl/2010/12/ryzyko
wne-banaly-uwazajmy-na-gesty/

Prezentacja przygotowana przez:



Iwona Kamińska



Anna Kubiaczyk



Klaudia Kwacz



Joanna Piątyszek



Diana Sztukowska



Natalia Zachmoc