ZNAKI
RÓŻNICE
KULTUROWE
Znak w semiotyce jest to obserwowalny (percypowalny) element
rzeczywistości, który nie jest istotny ze względu na swoje własne cechy, ale
na swoją relację do innego elementu rzeczywistości do którego się odnosi.
Znak to nośnik informacji, który funkcjonuje albo w oparciu o naturalną,
instynktowną wiedzę człowieka wynikającą z jego funkcjonowania w
środowisku dotyczącą istniejących mechanizmach przyczynowo-skutkowych
np. dym - znak ognia, gorączka - znak choroby itp. i wtedy nazywamy go
znakiem naturalnym. Cechą charakterystyczną znaku naturalnego jest brak
nadawcy - nawet ślad zwierzęcia na piasku nie ma nadawcy sensu stricto,
ponieważ zwierzę nie było świadomym autorem komunikatu który wynikałby
z pozostawionego śladu. Znaki naturalne dzielą się na równoczesne
(objawy) i nierównoczesne (Ślady – jak wspomniany ślad zwierzęcia,
informujący o jego obecności w danym miejscu w przeszłości. Zapowiedzi –
informujące o mającym nastąpić zjawisku np. ciemne chmury jako zapowiedź
deszczu).
Znak może też stanowić element lub całość świadomie sformułowanego
komunikatu - mówimy wtedy o sygnale, który jest intencjonalny, posiada
nadawcę i odbiorcę oraz funkcjonuje w oparciu o pewną przyjętą, umowną
konwencję - dlatego też mówimy o znakach konwencjonalnych. Znajomość
konwencji jest w tym wypadku czynnikiem warunkującym możliwość odbioru
komunikatu. Np. w europejskim kręgu kulturowym Sowa jest kojarzona z
mądrością i rozwagą, może być zatem znakiem tych dwóch pojęć. Dla
Egipcjanina zaś Sowa będzie znakiem śmierci i magii, której należy unikać -
dlatego bez stosownego objaśnienia może on mieć problemy ze
zrozumieniem czemu bohaterowie "Chatki Puchatka" słuchają jej rad i darzą
sympatią, co może rzutować na odbiór skądinąd niewinnego dzieła.
W dalszej perspektywie znaki konwencjonalne dzielą się na motywowane
(ikoniczne) i niemotywowane (arbitralne). Ikoniczne opierają się na
podobieństwie formy znaku oznaczającego i elementu oznaczanego np. znak
drogowy ostrzegający przed dziećmi mogącymi wtargnąć na jezdnię zawiera
schematyczne wyobrażenie dwójki dzieci. Z kolei już znak drogowy zakaz
wjazdu nie jest w żaden sposób powiązany formą z treścią komunikatu - przez
co uznaje się go za znak arbitralny.
Do znaków arbitralnych zaliczamy również symbole - znaki umownie
zastępujące określone wartości, pojęcia (np "x" i inne oznaczenia liczbowe w
matematyce, kolory państw na mapach politycznych). Kulturowo symbol
rozumiemy jako zjawisko (obraz, przedmiot), które odsyła nas do pewnej
bardziej złożonej części rzeczywistości, która jest trudna do ujęcia w sposób
bezpośredni. W tym wypadku pomimo całkowitej konwencjonalności
(umowności) nie można mówić o całkowitej arbitralności - gdyż istnieje
wyraźny, kulturowy sens danego symbolu, warunkujący powstawanie
skojarzeń między symbolem, a elementem symbolizowanym bez którego jego
zrozumienie i prawidłowy odbiór jest niemożliwy.
Np. dym może być znakiem w komunikacji Indian.
Znakiem w języku (znakiem językowym) nazywamy wszystko w języku, co
posiada swoje znaczenie – wszystkie jednostki języka mające nierozerwalny
związek pomiędzy swoją formą oznaczającą a treścią oznaczaną. Związek ten
jest związkiem umownym wynikającym z konwencji społecznej. Nie jest to
związek naturalny – jedynie w przypadku nielicznych wyrazów możemy
mówić o pewnej motywacji formy (zob. np. onomatopeja). Najmniejszym
znakiem językowym jest morfem, największym – cały tekst.
Znak językowy – wszystko w języku, co ma swoje znaczenie
ZNAKI
DROGOWE
Znaczenie
Kraj
Kraj
Ustąp pierwszeństwa
przejazdu
Polska
Wielka Brytania
Zator drogowy
Polska
Włochy
Śliska jezdnia
Polska
Hiszpania
Znaczenie
Kraj
Kraj
Ruch okrężny
Polska
Francja
Przejście dla pieszych
Polska
Wielka Brytania
Droga ekspresowa
Polska
Wielka Brytania
ZNAKI
DROGOWE
ALFABET
NARODOWY
Zestaw liter i innych, uzupełniających znaków pisma, używany
dla danego języka lub narodu, ułożony w tradycyjnym,
ustalonym porządku.
W tym rozumieniu alfabety są różne, choć stanowią warianty
narodowe tego samego pisma alfabetycznego, gdy posiadają
własne, odrębne znaki, np. alfabet polski różni się od alfabetu
niemieckiego, gdyż (zasadniczo) nie używa liter v i q, oraz
wcale nie używa liter ä, ö i ß, a za to używa liter ą, ł i ź, których
nie używa alfabet niemiecki. Natomiast alfabet angielski nie
różni się od poklasycznego alfabetu łacińskiego, gdyż
(zasadniczo) używa tylko tych samych 26 liter.
W tym znaczeniu mówi się, że alfabety to zamknięte systemy
pisma – liczba występujących w nich znaków zmienia się bardzo
rzadko, a zmiany (dodanie znaków, usunięcie znaków)
prowadzą do powstania nowego alfabetu.
Z licznymi alfabetami narodowymi mamy do czynienia przede
wszystkim w przypadku pisma łacińskiego i pisma cyrylickiego
(cyrylicy).
Alfabet łaciński
Alfabet chiński
Alfabet migowy
TOALETY
SZKOŁY
Polska
Australia
Zakaz otwartego ognia i palenia
Droga ewakuacyjna
Zakaz wstępu dla osób nieuprawnionych
NIEMCY A POLSKA
znaki informacyjne
oraz zakazu:
NIEMCY
znaki stosowane w
parkach narodowych i
przyrody
bankoma
t
płatności
kartą
kredytową
FRANCJA
znaki informacyjne
płatności
gotówkow
e
FRANCJA
ideogramy
park regionalny
park narodowy
rezerwat
przyrody
akweny
wodne pod
ochroną
zabytek
historyczny
Ideogram umowny znak graficzny lub pisemny
wyrażający określone pojęcie bez użycia liter.
Ideogramami posługuje się współcześnie pismo
chińskie, a w starożytności także hieroglify
egipskie i pismo klinowe.
WIELKA BRYTANIA
znaki informacji
turystycznej
drogowskaz w
kształcie strzały-
zabytek kolejowy
drogowskaz w kształcie
strzały- pole
campingowe z podaną
odległością
drogowskaz w kształcie
strzały- trasa turystyczna
w Anglii
WIELKA BRYTANIA
symbole stosowane na
znakach turystycznych
zamek
kręgielniamuzeu
m
lotnict
wa
boisko
piłkarski
e
trasa
rowerow
a
skansen boisko
do
krykiet
a
rezerw
at
ptaków
muzeum
plaża
pole
golfow
e
tor
wyścigó
w
motor.
tor
narciar
ski
zabytek
z
czasów
rzymski
ch
tor
jeździecki
centrum
sportow
e
dobro
kultury
park
przyrod
n.
zabyte
k
budow
n.
WIELKA BRYTANIA
symbole stosowane na
znakach turystycznych
c.d.
łowisko
„Anglia”
„Szkocja”
gospod.
hodowlan
e
zoo
park safari
rezerwat
przyrody
park
tematycz
ny
zabytek
kolejowy
Przykładowe emotikony:
:) uśmiech
;) uśmiech z przymrużeniem oka
:( smutek, zmartwienie
:C duży smutek
;( płacz
:P pokazanie języka
:D szeroki uśmiech
:* pocałunek
:O zdziwienie
:/ grymas niezdecydowania/zniesmaczenia,
sceptycyzm
:| niezdecydowanie, brak emocji
Emotikon lub emotikona, uśmieszek, buźka – złożony ze znaków
tekstowych wyraz nastroju, używany przez użytkowników Internetu.
Najczęściej przedstawia symboliczny ludzki grymas twarzy, obrócony
o 90° w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara, w licznych
wariantach. Niektóre programy służące do komunikacji automatycznie
zmieniają emotikony na ich graficzny odpowiednik.
KONIEC
Przygotowały Kamila Nowak oraz Kamila
Makoś 3TT