Specyfika pracy kuratora
sądowego dla nieletnich

Zadaniem kuratora
sądowego jest realizacja
zadań o charakterze
wychowawczo-
resocjalizacyjnym,
diagnostycznym,
profilaktycznym i kontrolnym,
które kurator wykonuje w
ramach realizowania orzeczeń
sądu.

Kuratorzy sądowi

dzielą się na dwie grupy:
-

kuratorów zawodowych

-kuratorów społecznych

.

Kuratorzy zawodowi, którzy wykonują
orzeczenia w sprawach karnych są
kuratorami dla dorosłych, natomiast
kuratorzy zajmujący się orzeczeniami
w sprawach rodzinnych i nieletnich są
kuratorami rodzinnymi.

Kuratorzy zawodowi mogą
pracować w stopniu:
-kuratora zawodowego
-starszego kuratora
zawodowego
-kuratora specjalisty

Miejsca pracy kuratorów to:

-zakłady karne
-placówki opiekuńczo-
wychowawcze
-placówki leczniczo-
rechabilitacyjne
-środowisko, w jakim na co dzień
przebywają osoby objęte
nadzorem kuratora sądowego.

Celem działalności kuratorów rodzinnych jest ochrona m.in.
uprawnień każdego z małżonków, określonych członków
rodziny i dziecka zapewnionych prawem materialnym, a
więc udział w realizowaniu konstytucyjnego obowiązku
pomocy małżonkom, rodzinie i dziecku.
Kuratorzy sądowi, w tym kuratorzy rodzinni, wykonują
czynności o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym i
profilaktycznym oraz inne czynności określone w
przepisach szczególnych.
Są podmiotami udzielającymi ochrony prawnej lub
uczestniczącymi w udzielaniu takiej ochrony w ramach
sądowego postępowania rozpoznawczego oraz
postępowania związanego z wykonywaniem orzeczeń sądu,
a także poza tymi postępowaniami.

W aktualnym stanie prawnym do zadań kuratorów rodzinnych
należą:
1)przeprowadzenie wywiadów środowiskowych:
-w sprawach małżeńskich
-w postępowaniu o zezwolenie na zawarcie małżeństwa
-w sprawach o rozstrzygnięcie w istotnych sprawach rodziny
-w sprawach opiekuńczych małoletnich
-w sprawach o przysposobienie dziecka
-w postępowaniu wyjaśniającym i rozpoznawczym w sprawach
nieletnich
-w postępowaniu wykonawczym w sprawach nieobjętych
nadzorem: o zachowaniu się podopiecznego po wydaniu
orzeczenia
-wywiadów kontrolnych przeprowadzonych przez zawodowych
kuratorów sądowych w nadzorach wykonywanych przez
kuratorów społecznych oraz inne uprawnione osoby

2)sprawowanie nadzorów:
a.w sprawach opiekuńczych:
-jako środka zabezpieczającego
-jako środka ograniczenia władzy rodzicielskiej
-w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej lub
placówce opiekuńczo-wychowawczej
b.nad nieletnimi:
- jako środka tymczasowego
- jako środka samoistnego
- jako środka „probacyjnego” w przypadku zawieszenia
umieszczenia w zakładzie poprawczym, w przypadku
warunkowego zwolnienia, w przypadku warunkowego
odstąpienia od umieszczenia w zakładzie poprawczym
nad osobami zobowiązanymi do leczenia odwykowego

3)składanie wniosków o modyfikację orzeczeń

4) udział w ustanowionych przez sąd kontaktach rodziców
z małoletnimi dziećmi

5) przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej oraz umieszczenie w rodzinie zastępczej lub
placówce opiekuńczo-wychowawczej

6) postępowanie mediacyjne przeprowadzane:
-w sprawach małżeńskich
-w sprawach opiekuńczych

7) współpraca z sądem rodzinnym

8) współpraca z powiatowym centrum
pomocy rodzinie, współpraca z jednostkami
pomocy społecznej, w sprawach opiekuńczych
małoletnich umieszczonych w środowisku
zastępczym – w rodzinie zastępczej lub
placówce opiekuńczo-wychowawczej
9) kierowanie i praca w ośrodku kuratorskim

Kuratorzy zajmujący się sprawami
rodzinnymi i nieletnich są kuratorami
społecznymi. Kuratorzy sądowi, sprawując
nadzór nad nieletnim, organizują i
prowadzą działania mające na celu pomoc
nieletniemu w zmianie nagannych zachowań
i postaw, w kierunku postaw społecznie
akceptowanych.

Kurator sądowy, sprawując nadzór nad nieletnim:

1) zaznajamia się z aktami sprawy nieletniego i innymi niezbędnymi źródłami informacji o
nieletnim;
2) rozpoznaje i diagnozuje sytuację osobistą, rodzinną i środowiskową nieletniego oraz
analizuje dotychczas stosowane
środki wychowawcze i przyczyny ich nieskuteczności;
3) planuje i dokonuje wyboru optymalnych metod kontroli i oddziaływania na nieletniego;
4) utrzymuje kontakt z nieletnim oraz udziela mu niezbędnej pomocy w postaci informacji i
wskazówek w rozwiązywaniu
problemów życiowych, a zwłaszcza w podjęciu i zorganizowaniu nauki, pracy, leczenia lub
terapii;

5) nawiązuje kontakt i współpracuje z rodziną i
środowiskiem nieletniego;
6) kontroluje zachowanie nieletniego w miejscu
zamieszkania, pobytu, nauki i, w razie potrzeby, w
miejscu pracy;
7) nawiązuje, w razie potrzeby, kontakt ze
stowarzyszeniami, instytucjami i organizacjami
społecznymi zajmującymi się
pomocą społeczną, pośrednictwem pracy,
leczeniem lub oddziaływaniem terapeutycznym;
8) zasięga, w razie potrzeby, informacji o nieletnim
i jego środowisku od Policji, a także od instytucji
samorządowych i organów administracji rządowej
oraz współdziała z tymi podmiotami.

Kurator sądowy może żądać od nieletniego oraz jego
rodziców lub opiekuna:

1) umożliwienia zapoznania się z warunkami wychowawczymi
nieletniego, w tym z jego sytuacją zdrowotną, jeżeli mają
one wpływ na przebieg nadzoru i wywiązywanie się z nałożonych
obowiązków, a także z sytuacją rodzinną nieletniego
oraz warunkami bytowymi rodziny, również poprzez wstęp do
mieszkania, w którym przebywa nieletni, jego rodzice lub opiekun;

2) informacji i udostępnienia dokumentacji dotyczącej
wykonywania nałożonych obowiązków;

3) informowania o zmianie miejsca nauki, pracy, jak również
leczenia lub terapii nieletniego, jeżeli zmiana ta ma wpływ na
przebieg nadzoru i wywiązywanie się z nałożonych obowiązków;

4) stosowania się do zaleceń, wskazówek i zobowiązań
wynikających z planu pracy resocjalizacyjnej oraz współpracy w
tym zakresie.

KURATOR SĄDOWY – KURATELA SĄDOWA
 
Kurator sądowy sprawuje nadzór nad nieletnimi, którzy:

-popełnili czyn karalny w wieku 13 – 17 lat i orzeczono
wobec nich nadzór kuratora.
-w sytuacji warunkowego zawieszenia umieszczenia w
zakładzie poprawczym
-w sytuacji warunkowego przedterminowego zwolnienia z
zakładu poprawczego
-nad nieletnimi zagrożonymi demoralizacją do 18 roku życia

W tych wypadkach pełni funkcje wychowawcze i
resocjalizujące.

W postępowaniu opiekuńczym:

-sprawowanie nadzoru nad sposobem wykonywania
obowiązków przez rodziców

-troska o właściwy rozwój dziecka w rodzinie

-rozwiązywanie problemów szkolnych

-organizowanie pomocy materialnej rodzinie

-organizowanie czasu wolnego

Nadzór a dozór kuratora sądowego:

nadzór występuje w sprawach z wydziału
rodzinnego
dozór w zespołach dla dorosłych

dozór kuratora ma miejsce w związku z
warunkowym zawieszeniem kary pozbawienia
wolności, może być zastosowany dozór kuratora
przy karze ograniczenia wolności (ale
wykonywanej, nie zawieszonej) oraz przy
warunkowym przedterminowym zwolnieniu z
zakładu karnego.

Probacja – ogólna nazwa instytucji służących resocjalizacji i
prewencji kryminalnej. Opierają się one przede wszystkim na
kontrolowanej wolności, pieczy nad sprawcą przestępstwa
pozostającym pod dozorem kuratora, nadzorem
wyspecjalizowanego organu - kuratora sądowego lub innych
podmiotów, [stowarzyszenia, fundacje, oraz organizacje i
instytucje, których celem jest społeczna readaptacja
skazanych].
W ramach tej pieczy powołany organ podejmuje odpowiednie
działania kontrolne, ale także działania wychowawczo-
resocjalizacyjne, diagnostyczne, profilaktyczne. Wolność
kontrolowana - tak inaczej nazywana jest probacja, czyli
system pozwalający na odbywanie kary poza więzieniem.

Środki probacyjne - są to środki związane z
poddaniem skazanego próbie.
Środki, które mogą być stosowane na różnych
etapach postępowania. Mogą zastąpić ukaranie
lub modyfikują karę.

Wszystkie bazują na pozytywnej diagnozie.
-Warunkowe umorzenie postępowania karnego.
-Warunkowe zawieszenie wykonania kary
-Warunkowe przedterminowe zwolnienie z
odbywania reszty kary.