Mózg jako
najważniejszy narząd
płciowy

PŁEĆ

Zespół cech organizmu odróżniających

osobniki wytwarzające komórki

rozrodcze męskie (plemniki) od osobników

wytwarzających komórki rozrodcze żeńskie

( kk. Jajowe)

PŁEĆ

1. Płeć biologiczna - sex

1.1. Genetyczna,
chromosomalna

1.2. Gonadalna

1.3. Gonadoforyczna

1.4. Zewnętrznych narządów
płciowych

PŁEĆ ( c.d. )

1. Płeć biologiczna - sex ( c.d. )

1.5. Hormonalna

1.6. Metaboliczna

1.7. Fenotypowa

1.8. Płeć mózgowa

PŁEĆ ( c.d. )

2. Płeć psychiczna

3. Płeć socjalna

4. Rodzaj - gender

Różnica między płciami

Fazy reakcji seksualnej

Fazy reakcji seksualnej

1. Pobudzenie

stymulacja fizyczna

stymulacja
psychiczna

reakcja fizjologiczna

bodźce z jelit lub z
pęcherza poprzez
odruch rdzeniowy z
odcinka krzyżowego

układu
parasympatycznego

wywołana przez
mechanizm
neuronalny (układ
limbiczny,
podwzgórze, sznury
boczne rdzenia
kręgowego

erekcja i lubrykacja
zależą
od wielu układów
neuro-

przekaźnikowych:
- cholinergicznego
- adrenergicznego
- wazoaktywnego
- peptydu jelitowego
- mechanizmu

naczyniowego
- układu mięśniowego

2. Podniecenie
seksualne

Mężczyzna

Kobieta



erekcja prącia w wyniku

napływu krwi,



wzrasta jądra unoszą,



temperatura skóry



zaczerwienienie skóry



przewód moczowy rozszerza

się,



zwiększenie rozmiaru piersi,



erekcja brodawek,



wypełnienie krwią i rozchylenie

warg
sromowych mniejszych i

większych,



wydłużenie łechtaczki,



wzrost temperatury skóry

zwiększa się częstość uderzeń serca, wzrasta ciśnienie rozkurczowe

krwi

3. Plateau

mężczyzna

kobieta



jądra dalej się unoszą i

wypełniają
krwią,



pojawia się wydzielina z

gruczołu
Cowpera na żołędzi prącia,



moszna nabrzmiewa,



jądra dalej się unoszą i

wypełniają



zanikają fałdy skóry



łechtaczka staje się bardziej

wrażliwa,
chowa się,



wargi sromowe się przebarwiają,



w zewnętrznej 1/3 pochwy

powstaje
zwężenie z powodu obrzęku i
napięcia
mięśni,



wewnętrzne 2/3 pochwy

wydłużają
się i rozszerzają (

platforma

orgazmowa

),



lubrykacja pochwy

wzrost ogólnego napięcia mięśni, hiperwentylacja

4. Orgazm

mężczyzna

kobieta



uczucie nieuniknionej

ejakulacji,



mięśnie krocza kurczą się

rytmicznie



gruczoł krokowy,

pęcherzyki
nasienne i cewka
moczowa
także się kurczą,



następuje wytrysk

nasienia



platforma orgazmowa kurczy

się
rytmicznie,



zamyka się zwieracz cewki

moczowej i odbytu

5. Odprężenie

mężczyzna

kobieta



zanik wzwodu prącia,



rozluźnienie mięśni,



Ustępuje przekrwienie

jąder i ich
opuszczenie,



okres refrakcji

(niezdolność do
ponownej erekcji)
u młodych mężczyzn-kilka
minut
u starszych mężczyzn-kilka
godzin



uczucie ogólnego

rozluźnienia,



ustępuje przekrwienie

narządów
płciowych,



wargi sromowe wracają do

poprzednich rozmiarów,
kształtów i
koloru,



wnętrze pochwy rozwarte

przez kilka
minut,



zdolność do następnego

orgazmu

Pobudzenie



U zwierząt pobudzenie podwzgórza –
zachowania godowe



U ludzi – podczas oglądania pornografii –
pobudzenie dolnej części płata
skroniowego (wzrokowa kora kojarzeniowa)



Wyspa i dolna część płata czołowego
(strona prawa), lewa przednia kora obręczy



Dolna część płata skroniowego i przednia
część zakrętu obręczy aktywowana także w
czasie słuchania erotycznych historii

Erekcja



Tylna część przyśrodkowej kory
przedczołowej



Okolice przegrody mózgu, część
przedwzrokowa podwzgórza



Projekcje do brzusznego obszaru
nakrywki (źródło neuronów DA)

Ejakulacja



Trudności w badaniu



Badanie neuroobrazowe wykonuje
się po aktywności – znacznik podany
przed kilkunastoma minutami
pozostaje w neuronach najbardziej
aktywnych



Aktywacja prawej kory przedczołowej

KLASYFIKACJA DYSFUNKCJI W
ZWIĄZKU Z FAZĄ REAKCJI SEKSUALNEJ

Faza reakcji seksualnej

Dysfunkcja seksualna

1. Gotowość

2. Podniecenie

3. Orgazm

4. Odprężenie

- zahamowanie

- awersja seksualna
- zaburzenia wzbudzenia seksualnego

u kobiet
- zaburzenia erekcji u mężczyzn
- anorgazmia u kobiet
- zahamowanie orgazmu u mężczyzn

(opóźnienie
wytrysku)/ przedwczesny wytrysk
- nie ma dysfunkcji

DYSFUNKCJE SEKSUALNE NIEZALEŻNE
OD CYKLU REAKCJI SEKSUALNEJ

Kategoria

Dysfunkcje

- Zaburzenia seksualne
przebiegające z bólem

- Inne

- pochwica
- dyspareunia

- dysfunkcje nie klasyfikowane

gdzie
indziej

Farmakologia funkcji i
dysfunkcji płciowych

Orientacja seksualna



Orientacja homoseksualna (mężczyźni) –
2-6% populacji; (kobiety) – 1-2% populacji



Orientacja biseksualna – poniżej 1%
populacji



Odmienna seksualność kobiet i mężczyzn:



kobiety – różne poziomy biseksualności
(większa plastyczność seksualna)



mężczyźni – bimodalna dystrybucja
orientacji seksualnej

Biologiczne korelaty
orientacji seksualnej



Sondaż (USA, 2001) – orientacja
seksualna uwarunkowana
biologicznie (40%), środowiskowo
(39%)



Pytanie o różnice indywidualne w
zakresie orientacji seksualnej

Biologiczne korelaty orientacji
seksualnej – badania
neuroanatomiczne

Biologiczne korelaty orientacji
seksualnej – badania
antropometryczne



Stosunek palców 2D:4D



Waga i wzrost



Stosunek obwodu talii do obwodu
bioder (WHR)



Długość penisa

Orientacja seksualna – badania
genetyczne



Studia rodzinne – Bailey i wsp. (1999) –

9% braci mężczyzn o orientacji

homoseksualnej ma taką orientację;

Bailey i Pilard (1995) – od 6% do 25%

sióstr kobiet



Badania bliźniąt (analiza

wielozmiennowa):

1.

Bailey i wsp. (2000) – M (

h

2

=0.51, c

2

=0,

e

2

=0.49)

K (

h

2

=0.23, c

2

=0.23,

e

2

=0.54)

2.

Kirk i wsp. (2000) - M (

h

2

=0.58, e

2

=0.41)

K (

h

2

=0.30, e

2

=0.71)

3.

Kendler

i wsp. (2000)

h

2

=0.62, c

2

=0.05,

e

2

=0.33

Wpływ liczby starszych braci
na orientację homoseksualną



Liczba starszych braci zwiększa
prawdopodobieństwo orientacji
homoseksualnej u mężczyzn
(Blanchard, 2004)

Neurobiologia orientacji
płciowej

Orientacja płciowa jako
continuum

Podsumowanie



Zachowania związane z płcią (płeć społeczna)
pojawiają się na podłożu płci mózgowej, opartej na płci
genetycznej



Fazy reakcji seksualnej są sterowane przez czynność
mózgu



Substancje egzogenne i endogenne m.in.
neuroprzekaźniki i leki wpływają na funkcje płciowe



Badania neurobiologiczne wskazują na nieco odmienne
od klasycznego pojmowanie zjawiska orientacji płciowej