BANK ROZRACHUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH
BANK FOR INTERNATIONAL SETTLEMENTS - BIS
Geneza powstania
Bank Rozrachunków Międzynarodowych
(Bank for International Settlements, BIS)
został utworzony w 1930 r. zgodnie z
propozycją tzw. Planu Younga aby
organizować spłatę odszkodowań wojennych
nałożonych na Niemcy przez Traktat
Wersalski kończący I Wojnę Światową w
1919 r.
Został założony przez 5 banków centralnych
krajów europejskich: Belgii, Francji, Niemiec,
Wielkiej Brytanii i Włoch
Geneza cd
Kiedy spłata odszkodowań niemieckich
szybko zakończyła się i BIS zaczął
przekształcać się w międzynarodową
instytucję finansową skupiającą w sobie
banki centralne poszczególnych państw.
Rozwijał prace badawcze w dziedzinie
międzynarodowej bankowości i
pieniądza
i organizował zbieranie ekonomicznych
i finansowych danych statystycznych.
Geneza cd
Po II Wojnie Światowej zaangażował się we
wspieranie systemu z Bretton Woods
organizowanego przez Międzynarodowy
Fundusz Walutowy.
Po 1970 skierował swoje zainteresowania na
sprawy związane z nadzorem bankowym,
czego wynikiem w 1988 r. stała się
Bazylejska Umowa Kapitałowa (Basel Capital
Accord) czyli zbiór niezbędnych reguł
kapitałowych nadzoru bankowego.
Ponadto…
BIS był także zaangażowany we
współpracę z EWG i Unią Europejską w
tworzeniu podstaw wspólnej europejskiej
waluty. Obsługiwał Europejską Unię
Płatniczą w latach 1950-58 a następnie
od 1987 r. występował jako agent
rozliczeń i clearingu w ECU przyczyniając
się znacznie do funkcjonowania ECU jako
odrębnej waluty.
Udziałowcami BIS jest 56 banków
centralnych (głównie z Europy)
Zarządzanie i struktura
organizacyjna BIS
Na organy zarządzające tą instytucją
składają się:
Walne Zebranie (General Meeting),
Rada Nadzorcza (Board of Directors),
Zarząd (Management).
Walne Zebranie
tworzą obecnie przedstawiciele 56
banków centralnych, które są
udziałowcami BIS.
Rada Nadzorcza
liczy 19 członków.
w jej skład wchodzi sześciu prezesów banków centralnych
udziałowców z Belgii, Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii,
Włoch i USA (czyli krajów założycielskich BIS plus USA).
Każdy z tych sześciu członków ma prawo wyboru jeszcze
jednego członka swojej narodowości, co daje 12 członków.
Statut zezwala ponadto na wybór nie więcej niż 9
prezesów banków centralnych innych narodowości.
Do obecnej Rady wybrano ich 7 z Chin, Kanady, Japonii,
Holandii, Szwecji i Szwajcarii oraz prezesa Europejskiego
Banku Centralnego.
Rada wybiera ze swego grona przewodniczącego i
wiceprzewodniczącego na okres 3 lat.
Zarząd
składa się z naczelnego dyrektora
(general manager), jego zastępcy i
dyrektorów departamentów
mianowanych przez Radę Nadzorczą.
Ponadto BIS obsługuje kilka
komitetów utworzonych przez
prezesów banków centralnych krajów
Grupy 10 (G10) czyli Belgii, Kanady
Francji, Niemiec Japonii, Włoch,
Holandii, Szwecji, Szwajcarii, Wielkiej
Brytanii i USA.
Są to następujące komitety:
Komitet Rynkowy (Markets Committee)
utworzony w 1962 r.
Komitet Globalnego Systemu
Finansowego (Committe on the Global
Financial System) utworzony w 1971 r.
Komitet Bazylejski Nadzoru Bankowego
(Basel Committee on Banking
Supervision) utworzony w 1974 r.
Komitet Systemów Płatności i Rozliczeń
(Committee on Payment and
Settlement Systems) utworzony w 1990 r.
Komitet Rynkowy
do lat 70. XX w. działał jako Komitet Złota
i Dewiz (Committee on Gold and Foreign
Exchange) a jego powstanie było
konsekwencją powstania tzw. Londyńskiej
Puli Złota (London Gold Pool) w 1961 r.
Po upadku tego przedsięwzięcia w 1968 r.
zainteresowania Komitetu przesunęły się
w kierunku światowego rynku
dewizowego i współdziałających z nim
rynków finansowych.
Komitet Bazylejski Nadzoru
Bankowego
w 1988 r. opracował Bazylejską Umowę
Kapitałową (Basel Capital Accord) czyli zbiór zasad
dotyczących wymogów kapitałowych dla banków
komercyjnych określaną jako Basel I (Bazylea I).
Zalecała ona pewien standard kapitałowy dla
banków, wg którego kapitał własny banku
powinien wynosić co najmniej 8% jego sumy
bilansowej (aktywów lub pasywów)
W lipcu 2006 Komitet opublikował nową wersję tej
umowy określaną jako Basel II (Bazylea II). Po
pojawieniu się w roku 2009 ogólnoświatowego
kryzysu finansowego w lipcu 2009 zostały
przedstawione propozycje uzupełnienia umowy
Basel II o nowe zalecenia.
ponadto
BIS służy współczesnym bankom
centralnym jako międzynarodowa
organizacja bankierska, która oferuje
kredyty i możliwości depozytowe w
walutach wymienialnych.
Pomaga przeprowadzać bankom
centralnym transakcje na
międzynarodowych rynkach
pieniężnych i dewizowych.
Walutą rozrachunkową BIS był do
marca 2003 r. GF (gold franc- złoty
frank) i dane za 2003 r. zostały
podane jeszcze w tej walucie. Złoty
frank był walutą w okresie utworzenia
BIS (1930 r.). Po II Wojnie Światowej
pozostał on wyłącznie jednostką
rozrachunkową BIS. Jego kurs ostatnio
ustalony w 1979 r. wynosi: 1 GF =
1,94149 USD
Zgodnie z decyzją z 10 marca 2003 r.
władze BIS postanowiły od 1 kwietnia
2003 przejść na SDR. Według danych
bilansowych za 2009 rok jego aktywa
wynosiły 255.386 mln SDR.
BCBS – Basel Committee
on Banking Supervision
Bazylejski
Komitet ds. Nadzoru Bankowego
powstał w 1974 r. pod auspicjami Banku
Rozrachunków Międzynarodowych (BIS).
Komitet został powołany przez prezesów
Banków Centralnych krajów należących
do Grupy G10. Początkowo Komitet
przyjął nazwę Bazylejskiego Komitetu ds.
Regulacji Bankowości i Procedur
Nadzorczych, za cel obierając dążenie do
wypełnienia luk w systemie nadzoru
bankowego.
Obecnie w skład Komitetu Bazylejskiego
wchodzą przedstawiciele Banków Centralnych
oraz organów nadzoru finansowego z 27
państw świata. Europę reprezentują
następujące państwa: Belgia, Francja, Holandia,
Hiszpania, Luksemburg, Niemcy, Szwecja,
Szwajcaria, Włochy oraz Wielka Brytania.
Pozostałe kraje członkowskie Komitetu
Bazylejskiego to: Arabia Saudyjska, Argentyna,
Australia, Brazylia, Chiny, Hong Kong, Indie,
Indonezja, Japonia, Kanada, Korea, Meksyk,
Rosja, Singapur, Republika Południowej Afryki,
Turcja oraz USA.
Komitet Bazylejski stanowi forum współpracy
państw członkowskich w zakresie nadzoru
bankowego. Komitet nie pełni jednak funkcji
instytucji nadzorczej, a jego wytyczne nie
stanowią obowiązujących norm prawnych.
Komitet formułuje standardy techniczne,
wytyczne oraz rekomendacje w zakresie
dobrych praktyk, oczekując, iż właściwe
organy poszczególnych państw wdrożą je w
formie aktów prawnych w sposób, który
najlepiej odpowiada specyfice danego
systemu.
Struktura organizacyjna
Strukturę organizacyjną Komitetu Bazylejskiego
tworzą cztery główne grupy robocze:
• Grupa ds. implementacji standardów
nadzorczych (Standards Implementation Group)
• Grupa ds. rachunkowości i sprawozdawczości
(Accounting Task Force)
• Grupa ds. rozwoju polityki standardów
nadzorczych (Policy Development Group)
• Bazylejska grupa konsultacyjna (Basel
Consultative Group).
„Bazylea”
jest potoczną nazwą obszaru specjalistycznej
wiedzy regulacyjnej z zakresu zarządzania
ryzykiem. Nazwa pochodzi od regulacji
publikowanych przez Bazylejski Komitet ds.
Nadzoru Bankowego, czyli Umowy Kapitałowej z
1988 r. (Basel I) oraz Nowej Umowy Kapitałowej z
2004 r. (Basel II). Dokumenty wyznaczały
wytyczne w zakresie zarządzania ryzykiem i
miały na celu zapewnienie odpowiedniego
poziomu bezpieczeństwa wypłacalności i
stabilności sektora bankowego i poszczególnych
banków.
…
Regulacje bazylejskie mają charakter
standardów dobrych praktyk
rynkowych, więc nie stanowią
obowiązującego prawa. Olbrzymim
impulsem do rozwoju dziedziny
zarządzania ryzykiem była
implementacja tych standardów na
poziomie Unii Europejskiej w formie
najpierw dyrektywy CAD w 1993 r. z
dla B1, a następnie CRD w 2006 dla
B2.
Basel III
Doświadczenia kryzysu z lat 2007-2009, w
tym przypadku problemów banków, które
stosowały się do standardów bezpieczeństwa
wyznaczonych przez regulacje bazylejskie,
doprowadziły do potrzeby wprowadzenia
dodatkowych standardów bezpieczeństwa.
Komitet Bazylejski rozpoczął prace i
konsultacje w tym zakresie, które w grudniu
2010r. zaowocowały dokumentem – Basel III:
A global regulatory framework for more
resilient banks and banking systems.
Basel III
Bazylea 3 adresuje w większości problemy
bardziej charakterystyczne dla zachodnich
sektorów bankowych (w tym
amerykańskiego). Fakt większego
zaangażowania rynku amerykańskiego niż
było to w przypadku B2 oznacza również
zwiększenie istotności tych regulacji. Bez
wątpienia Bazylea 3 jest projektem
globalnym i będzie dotykać również
największe bankowe grupy kapitałowe.
i co dalej…
Nowe regulacje pod szyldem Bazylei 3
oznaczają przede wszystkim większą
dyscyplinę finansową dla banków. Potrzeba
podniesienia przez banki za granicą i w
Polsce znaczących kapitałów będzie
oznaczać większą dyscyplinę na rynku
kredytów i instrumentów finansowych
(zwłaszcza derywatów), ale także presję na
konsolidację (chociażby sprzedaż spółek
córek w takich państwach jak Polska).