Lukas Bank SA
Sebastian Markowski grupa 35
O banku
• LUKAS Bank SA to nowoczesny bank detaliczny, ukierunkowany na
kompleksową obsługę finansową klientów indywidualnych oraz
osób prowadzących działalność gospodarczą. Bank należy do
najbardziej dynamicznie rozwijających się instytucji finansowych w
Polsce.
• Od 2001 roku strategicznym akcjonariuszem LUKAS Banku SA, jest
francuski bank Crédit Agricole. Tym samym LUKAS Bank jest
częścią jednej z największych instytucji finansowych świata.
• Crédit Agricole jest czołową grupą bankową z silną pozycją na
rynkach międzynarodowych.
• Nr 1 we Francji z 28 % udziałem w rynku gospodarstw domowych,
nr 1 w Europie pod względem przychodów z bankowości
detalicznej, nr 8 na świecie i nr 3 w Europie pod względem
wartości kapitału własnego.
• Europejski lider na rynku kredytów konsumenckich.
Lukas Bank SA dąży do ograniczenia
ryzyka na poszczególnych płaszczyznach:
1. Ryzyko rynkowe:
- ryzyko walutowe
- ryzyko stopy procentowej
2. Ryzyko kredytowe
3. Ryzyko płynności
4. Ryzyko operacyjne
Ryzyko rynkowe
• Decyzje o strukturze zaangażowań i
zobowiązań, Departament Skarbu podejmuje
w ramach przyznanych pełnomocnictw i
limitów, po przeprowadzeniu analizy
rentowności planowanej inwestycji w
porównaniu do innych dopuszczalnych form
aktywności oraz uwzględnieniu prognoz
rynkowych i zasad dywersyfikacji portfela.
Działalność w zakresie ryzyka rynkowego jest
ściśle zdefiniowana oraz podlega limitowaniu
oraz kontroli przez niezależną jednostkę
organizacyjna w banku.
Zarządzaniem ryzykiem rynkowym w portfelu
handlowym w Lukas Bank SA zajmuje sie
Departament Skarbu. Decyzje o strukturze
zaangażowań i zobowiązań, Departament
Skarbu podejmuje w ramach przyznanych
pełnomocnictw i limitów, po przeprowadzeniu
analizy rentowności planowanej inwestycji w
porównaniu do innych dopuszczalnych form
aktywności oraz uwzględnieniu prognoz
rynkowych i zasad dywersyfikacji portfela.
Działalność w zakresie ryzyka rynkowego jest
ściśle zdefiniowana oraz podlega limitowaniu
oraz kontroli przez niezależną jednostkę
organizacyjną w banku.
• W celu zapewnienia jak najlepszej jakości
zarządzania ryzykiem rynkowym w banku,
działalność została podzielona na księgę handlową
oraz księgę bankową. W każdej z ksiąg ryzyko jest
monitorowane osobno oraz zarządzane jest w
ramach innego departamentu.
• Dla księgi bankowej jest to Departament Aktywów
i Pasywów, dla księgi handlowej jest to
Departament Skarbu. Zarządzanie ryzykiem stopy
procentowej w obu księgach podlega innym
metodom. Zarządzanie płynnością banku w okresie
średnio i długoterminowym
odbywa sie w Departamencie Aktywów i Pasywów,
zarządzanie ryzykiem płynności bieżącym odbywa
się Departamencie Skarbu.
• Księga handlowa obejmuje wydzieloną działalność
banku, przeznaczona do uzyskiwania dochodów
wynikających z krótkoterminowych zmian cen, stóp
procentowych, kursów walutowych i innych
parametrów rynkowych.
• W ramach działalności departamentu Skarbu
dozwolone transakcje zdefiniowane są w procedurach
i są to: przyjęcie depozytu, udzielenie lokaty, zakup
i sprzedaż papierów wartościowych bez prawa
do kapitału, transakcje z
udzielonym/otrzymanym przyrzeczeniem odkupu (w
szczególności transakcje repo i reverse repo), swapy
procentowe, swapy procentowo-walutowe, kontrakty
FRA, zakup/sprzedaż waluty , zakup/sprzedaż
walutowych kontraktów forward, swapy walutowe.
• Do zarządzania i monitoringu ryzyka stopy procentowej oraz
ryzyka walutowego stosowana jest metoda VaR (Value at Risk).
Jest to metoda statystyczna, która wyraża potencjalną stratę, na
jaka narażony jest portfel w danym okresie, dla danego poziomu
ufności z tytułu zmian parametrów rynkowych. Bank monitoruje
ryzyko używając 1-dniowego horyzontu czasowego oraz 99%
poziomu ufności oraz bazując na szeregach 250 dni
zaobserwowanych czynników ryzyka. Używany model VaR
podlega okresowej półrocznej weryfikacji poprzez testowanie
wsteczne w okresie ostatnich 250 dni.
Maksymalne możliwe poziomy VaR podlegają limitowaniu w
podziale na portfel handlowy złotowy, portfel handlowy
walutowy oraz globalny zdywersyfikowany.
Do zarządzania i monitorowania ryzyka stopy procentowej,
równie w cyklu dziennym wyliczana jest wrażliwość portfela
handlowego na przesuniecie równoległe krzywej stóp
procentowych o 1 procent. Wrażliwość ta jest sporządzana w
podziale na przedziały czasowe oraz podlega limitowaniu.
• Dodatkową miarą pokazującą narażenie banku na
niespodziewane, znaczne zmiany parametrów rynkowych
jest test warunków skrajnych. Stress test zawiera wiele
różnych scenariuszy, przeprowadzanych przy różnych
założeniach. Są to: testy zakładające zmiany krzywej stóp
procentowych oraz kursów walut wg największych zmian
zanotowanych w przeszłości, testy typu „worst test
scenerio” zakładające szokowe, bardzo duże zmiany kursów
walut oraz przesuniecie krzywej stóp procentowych zarówno
równoległe jak i nierównoległe, testy na hipotetycznym
portfelu wykorzystującym wszystkie dozwolone limity
pozycji, wrażliwości VaR’u poddawane wycenom w
zależności od różnych scenariuszy zmian parametrów
cenowych.
• Z racji niewielkich ekspozycji w księdze bankowej pozycji
walutowej całość pozycji jest zarządzana i monitorowana
w Departamencie Skarbu. Zarządzanie pozycją walutową
podlega limitom zarówno VaR jak i limitom wielkości pozycji
netto globalnej.
• Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej w Księdze
bankowej jest oddzielone od zarządzania ryzykiem
stopy procentowej w Księdze handlowej i podlega
systemowi limitów wewnętrznych określających
maksymalna wrażliwość wyniku odsetkowego na
zmiany stóp procentowych oraz wrażliwość wartości
ekonomicznej kapitału banku. Dodatkowo
akceptowalna wielkość ekspozycji na ryzyko w
księdze bankowej jest uzależniona od aktualnego
poziomu kapitałów własnych oraz wyniku na
działalności bankowej i wyniku netto zakładanymi na
koniec bieżącego okresu budżetowego. W ramach
tych limitów zapewniona jest możliwość transferu
ryzyka pomiędzy Księgą bankową a Księgą handlową
poprzez zawieranie transakcji wewnętrznych.
Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej
realizowane jest w oparciu o wewnętrzne
regulacje określające:
• podział kompetencji w zakresie zarządzania
i kontroli ryzyka,
• zakres, sposób i częstotliwość raportowania
wielkości ponoszonego ryzyka,
• sposób limitowania dopuszczalnej skali
poznoszonego ryzyka,
• sposób postępowania w przypadku
przekroczenia limitów wewnętrznych.
• Zarządzaniem ryzykiem stopy procentowej w portfelu
bankowym zajmuje się Departament Zarządzania Aktywami
i Pasywami. Odpowiada on za zawieranie transakcji
zmieniających profil ryzyka rynkowego generowanego przez
aktywa i pasywa banku zgromadzone w portfelu bankowym.
• Nadzór nad działalnością Departamentu Zarządzania
Aktywami i Pasywami w zakresie zarządzania ryzykami
rynkowymi sprawuje Komitet Zarządzania Aktywami i
Pasywami. Do kompetencji Komitetu należy określanie
maksymalnego dopuszczalnego poziomu ryzyka stopy
procentowej ponoszonego przez bank (zarówno w portfelu
handlowym jak i bankowym), zatwierdzanie metodologii
pomiaru ryzyka rynkowego i dopuszczalnych jego wartości
(system limitów), akceptacja bieżącej strategii zarządzania
ryzykiem proponowanej przez Departament Zarządzania
Aktywami i Pasywami w ramach przysługujących mu
limitów oraz okresowa weryfikacja jej realizacji. Za
określanie i weryfikację metodologii pomiaru ryzyka stopy
procentowej oraz bieżącą kontrolę przestrzegania limitów
ryzyka w portfelu bankowym odpowiada Departament
Zarządzania Ryzykiem i Stałej Kontroli.
Ekspozycja na ryzyko stopy procentowej w portfelu
bankowym ma charakter strukturalny i wynika
z niedopasowania terminów zapadalności kredytów
konsumenckich (credit finance) stanowiących znaczny
udział w portfelu banku, które w większości bazują na stałej
stopie procentowej, a ich średnia zapadalność kształtuje się
w granicach 2 lat oraz portfela depozytów banku w którym
znaczny udział mają środki na rachunkach
oszczędnościowych i bieżących oraz depozyty terminowe do
6 miesięcy a także wykorzystywanego przez bank
finansowania rynkowego opartego na zmiennej stopie
procentowej (w większości WIBOR 6M). Konsekwencją
opisanej struktury bilansu jest wrażliwość banku na wzrost
rynkowych stóp procentowych. W celu ograniczenia tego
ryzyka w portfelu bankowym bank cyklicznie zawiera
transakcje IRS mające na celu ograniczenie ekspozycji
banku na wzrost stóp procentowych.
• W celu pomiaru i raportowania ekspozycji na ryzyko stopy
procentowej bank wykorzystuje raport skumulowanej luki
przeszacowania. Raport luki stopy procentowej obejmuje
horyzont 10 letni i jest podzielony na miesięczne pasma
terminowe, przy czym wartość aktywów/pasywów
podlegających przeszacowaniu w danym paśmie jest
średnią arytmetyczną pozycji przeszacowywanej na koniec
danego i poprzedniego okresu. Maksymalną ekspozycję na
ryzyko stopy procentowej portfela bankowego ograniczają
wewnętrzne limity na średnioroczną wartość luki
skumulowanej w latach od 1 do 10. Luki te są obliczane na
podstawie raportu jednostkowego banku. Luka
skumulowana liczona jest w oparciu o aktywa i pasywa
skumulowane od pasma terminowego najbardziej odległego
w czasie do najbliższego. Pomiar i monitorowanie ryzyka
stopy procentowej w portfelu bankowym odbywa się w cyklu
miesięcznym.
Ryzyko kredytowe
Realizując zasady polityki Zarządzania ryzykiem
kredytowym Lukas Bank SA zbudował:
• zautomatyzowany proces akceptacji klientów
i autoryzacji transakcji kredytowych opartych
o nowoczesnych narzędziach ratingowych i
scoringowych,
• zintegrowany, kompleksowy proces odzyskiwania
należności w którego skład wchodzą działania
wczesnej windykacji polubownej oraz egzekucji
komorniczej,
• kompleksowy system monitorowania ryzyka
kredytowego zarówno w podejściu indywidualnym jak
i portfelowym umożliwiającym kontrolę ryzyka
kredytowego i monitorowanie efektywności procesów
zarządzania ryzykiem.
• Zarządzanie Ryzykiem Kredytowym jest domeną Pionu
Ryzyka Kredytowego w skład którego wchodzą
Departament Ryzyka Kredytowego i Analiz oraz
Departament Kredytów Trudnych.
• Do kompetencji Pionu Ryzyka Kredytowego
należą:
definiowanie i implementacja polityki ryzyka
kredytowego,
budżetowanie i kontrola kosztu ryzyka,
zarządzanie poziomem rezerw na złe kredyty,
zarządzanie jakością nowo udzielanych kredytów,
zarządzanie efektywnością procesu windykacyjnego,
zarządzanie modelami wyceny ryzyka kredytowego.
• Departament Ryzyka Kredytowego i Analiz odpowiedzialny
jest za opracowanie polityki ryzyka kredytowego dla
produktów, ustalenie warunków udzielenia kredytu, limitów,
stosowanych zabezpieczeń, definiowanie procesów
akceptacji, zarządzanie kartami scoringowymi,
monitorowanie ryzyka kredytowego i podejmowanie działań
mających na celu utrzymanie poziomu ryzyka kredytowego
zgodnie z przyjętymi na dany rok celami, opracowywanie
modeli statystycznych służących do prognozowania kosztu
ryzyka.
• Departament Kredytów Trudnych odpowiedzialny jest za
zarządzenie portfelem kredytów zagrożonych. W banku
zaimplementowano procesy windykacyjne na każdym
etapie przeterminowania kredytu poczynając od wczesnych
działań upominawczych (list, telefon) poprzez proces
windykacji terenowej (wizyty u kredytobiorców) do pełnego
procesu egzekucji komorniczej. Wdrożono również specjalny
system informatyczny umożliwiający definiowanie różnych
strategii windykacyjnych oraz umożliwiający pomiar
efektywności poszczególnych działań.
• Udział kredytów normalnych w
kredytach ogółem wyniósł:
w roku 2003 - 86,1%,
w roku 2004 - 90,6%,
w roku 2005 - 91,2%,
Z roku na rok zauważalny jest wzrost
wartości kredytów normalnych, a więc
działania Pionu Ryzyka Kredytowego
przynoszą pozytywne skutki.
• W celu zapewnienia bezpieczeństwa
ekonomicznego Lukas Bank SA dostosowuje
fundusze własne do rozmiaru prowadzonej
działalności. Lukas Bank SA prowadzi samodzielną
gospodarkę finansową w sposób zapewniający
pokrycie z uzyskanych przychodów kosztów
działalności oraz zobowiązań.
• Współczynnik wypłacalności jest jednym ze
wskaźników ukazujących kondycję finansową
banku. Stanowi on wielkość wyrażoną w
procentach, będącą pomnożonym przez 100
ułamkiem, którego licznikiem jest wartość
funduszy własnych a mianownikiem – pomnożony
przez 12,5 całkowity wymóg kapitałowy.
ROK
WSPÓŁCZYNNIK
WYPŁACALNOŚCI (w %)
2003
11,82
2004
12,32
2005
14,96
2006
15,83
2007
11,53
ROK
WARTOŚĆ KAPITAŁÓW
WŁASNYCH
(% sumy bilansowej)
2003
9,7
2004
13,1
2005
18,6
2006
20,3
2007
16,1
Ryzyko płynności
• W wyniku niedopasowania terminów
zapadalności/wymagalności aktywów i pasywów
występującego w bilansie banku, bank jest
narażony na ryzyko utraty płynności. Bank na
bieżąco monitoruje poziom tego ryzyka oraz
zarządza nim realizując podstawowe cele jakimi są:
zapewnienie i utrzymywanie zdolności banku do
wywiązywania się z bieżących jak i z przyszłych
zobowiązań finansowych, z uwzględnieniem
kosztów pozyskania płynności,
zapobieganie wystąpieniu sytuacji kryzysowej,
przygotowanie banku do przetrwania sytuacji
kryzysowej, w przypadku jej ewentualnego
wystąpienia.
• Zgodnie z rekomendacjami Nadzoru Bankowego, bank
wprowadził wewnętrzne wskaźniki płynności określające
relację urealnionych zapadających aktywów ogółem do
urealnionych wymagalnych pasywów ogółem. Wskaźniki te
są obliczane w oparciu o aktywa i pasywa wchodzące
w skład zarówno Księgi bankowej jak i handlowej, a na
minimalną akceptowalną wartość współczynnika 1M oraz 3M
zostały nałożone poziomy bezpieczeństwa (limity
wewnętrzne). Ponadto w banku prowadzona jest stała
kontrola płynności natychmiastowej (w perspektywie 1 dnia) i
bieżącej (do 7 dni), mająca na celu zapewnienie terminowej
realizacji zleceń klientowskich i zobowiązań banku. W ramach
nadzorowania tej płynności w banku obowiązuje wewnętrzny
limit określający minimalny poziom aktywów o najwyższej
płynności pokrywających podstawowe zobowiązania o
najkrótszym terminie wymagalności (średni poziom rezerwy
w NBP do utrzymania do końca najbliższego okresu
rozliczeniowego) oraz część salda depozytów uznanych za
niestabilną.
Zarządzanie płynnością banku jest realizowane w
oparciu o odpowiednie regulacje wewnętrzne
określające:
• podział kompetencji i odpowiedzialności w zakresie
zarządzania płynnością,
• stosowane metody pomiaru i monitorowania
płynności płatniczej,
• stosowane metody ograniczania ryzyka utraty
płynności,
• tryb postępowania w przypadku wystąpienia sytuacji
kryzysowych,
• zakres, tryb i częstotliwość przekazywania
informacji na temat płynności do kierownictwa
banku.
• Zarządzanie płynnością krótkoterminową (horyzont
1 miesięczny) należy do kompetencji Departamentu
Skarbu. Za zarządzanie płynnością średnio- i
długoterminową (horyzont od 1 do 60 miesięcy)
odpowiada Departament Zarządzania Aktywami
i Pasywami. Nadzór w zakresie określania
minimalnych wymaganych poziomów płynności,
zatwierdzania stosowanych metod pomiaru ryzyka
płynności oraz sposobu i częstotliwości
raportowania poziomu płynności należy do Komitetu
Zarządzania Aktywami i Pasywami. Bieżący
monitoring przestrzegania wewnętrznych norm
płynności należy do kompetencji Departamentu
Zarządzania Ryzykiem i Stałej Kontroli.
W celu pomiaru i zarządzania ryzykiem płynności
natychmiastowej (w perspektywie 1 dnia), bieżącej (do
7 dni) i krótkoterminowej (do 30 dni) w trybie dziennym
bank wykorzystuje:
analizę przewidywanych przepływów finansowych w
horyzoncie 30 dniowym sporządzaną przez
Departament Skarbu
analizę poziomu aktywów o wysokiej płynności
pokrywających podstawowe zobowiązania o najkrótszym
terminie wymagalności (średni poziom rezerwy w NBP
do utrzymania do końca najbliższego okresu
rozliczeniowego) oraz część salda depozytów uznanych
za niestabilną. Minimalny akceptowalny poziom tych
aktywów jest objęty wewnętrznym limitem, którego
przestrzeganie jest kontrolowane w trybie dziennym.
W celu zarządzania ryzykiem i pomiaru oraz
kontroli płynności średnio i długoterminowej
w trybie miesięcznym bank wykorzystuje:
współczynniki płynności 1M, 2M, 3M, 6M, 12M,
36M oraz 60M, z których współczynniki 1M i 3M
są objęte limitami wewnętrznymi,
lukę płynności banku w ujęciu statycznym,
tzn. z uwzględnieniem już zawartych
kontraktów i przewidywanego
terminu ich zapadalności/wymagalności w
oparciu o harmonogramy
kontraktowe i statystyki historyczne.
Ryzyko operacyjne
• Ryzyko operacyjne - ryzyko straty wynikającej z
niedostosowania lub zawodności wewnętrznych
procesów, ludzi i systemów technicznych lub ze
zdarzeń zewnętrznych.
• Udział poszczególnych czynników w całkowitym
poziomie ryzyka operacyjnego
Źródło: www.rmahq.org
64%
27%
2%
7%
• Zarządzanie ryzykiem w Lukas Bank SA zorganizowane jest na 3
poziomach odpowiedzialności:
pierwszy poziom realizowany jest przez jednostki organizacyjne
banku i obejmuje: identyfikację czynników ryzyka operacyjnego,
gromadzenie i raportowanie wykrytych strat operacyjnych,
wdrażanie mechanizmów ograniczających ryzyko,
drugi poziom realizuje Departament Zarządzania Ryzykiem i
Stałej Kontroli (jednostka ryzyka operacyjnego) w zakresie
definiowania i wdrażania metodologii zarządzania
ryzykiem operacyjnym, identyfikacji i oceny kluczowych
czynników ryzyka, gromadzenia danych o stratach operacyjnych,
przeprowadzania okresowej oceny ryzyka, wdrażania i
monitorowania efektywności funkcjonowania mechanizmów
kontrolnych oraz ograniczających ryzyko,
trzeci poziom realizowany jest przez Komitet Ryzyka
Operacyjnego, który nadzoruje proces zarządzania i kontroli
ryzyka operacyjnego w banku.
• Proces raportowania w ryzyku operacyjnym realizowany
jest na 3 poziomach:
raportowanie wewnętrzne - zgodnie z procedurą
alarmową
raportowanie zewnętrzne do Grupy – zgodnie z
procedurą alarmową i kwartalne zestawienia
raportowanie zewnętrzne do NBP – raport COREP
• Pomiar ryzyka realizowany jest poprzez:
roczną ocenę ryzyka operacyjnego - badanie
jakościowe, polegające na identyfikacji kluczowych
czynników ryzyka we wszystkich istotnych obszarach
działalności bankowej
gromadzenie informacji o stratach operacyjnych ze
wszystkich jednostek organizacyjnych banku –
realizowane poprzez raportowanie strat operacyjnych i
zdarzeń operacyjnych
• W celu zabezpieczenia banku przed czynnikami
ryzyka operacyjnego, jednostka ryzyka
operacyjnego bierze czynny udział w procesie
oceny ryzyka operacyjnego nowych produktów
bankowych, poprzez członkostwo w Komitecie
Nowych Produktów i Działalności. Jednocześnie,
jednostka ryzyka operacyjnego współpracując z
jednostkami zajmującymi się pozostałymi rodzajami
ryzyka (kredytowe, rynkowe) oraz departamentami
realizującymi funkcje wspierające formułuje
propozycje w zakresie podjęcia określonych
środków zapobiegawczych, ograniczających ryzyko
operacyjne w banku, które są następnie
prezentowane na Komitecie Ryzyka Operacyjnego.
Dziękuję