Prawidłowe odruchy

dziecka

Wojtek Kubis 1076/s gr.1



Odruchy pierwotne, niemowlęce, dziecięce –
odruchy fizjologicznie pojawiające się w
okresie rozwojowym, których nieobecność
lub przetrwanie (niektórych) może
świadczyć o patologii.

Prawidłowe Odruchy dziecka



reakcja wrodzona automatyczna, zachodzi
przez pobudzenie odpowiednich receptorów,
zakończeń nerwowych, nerwów czuciowych
oraz pobudzenie organów efektorowych
(głównie mięśni) poprzez nerwy ruchowe
lub autonomiczne. Reakcja odruchowa
przebiega bez uświadomienia, to znaczy, że
nerwy wywołują odruch (pobudzają mięśnie)
przed powiadomieniem mózgu.

Odruch Bezwarunkowy



polegająca na zaciśnięciu palców i
przywiedzeniu kciuka w reakcji na uciśnięcie
strony dłoniowej palców. Odruch chwytny
dotyczy także kończyny dolnej, gdzie na
skutek uciśnięcia palców po stronie
podeszwowej obserwuje się podeszwowe
zgięcie palców

Odruch chwytny ( Robinsona)*



Odruch ten wpływa na rozwój dużej motoryki
rąk a potem także na rozwój motoryki
precyzyjnej palców rąk. Odruch ten ułatwia
rozwój ruchów lewej i prawej połowy, stanowi
podstawę dla rozwoju koordynacji



Niezintegrowanie tego odruchu z ogólnym
systemem ruchów może prowadzić niechęci
do działań, wymagających udziału motoryki
precyzyjnej rąk, do problemu dysgrafii, a także
może wpływać na rozwój mowy i nawyki
komunikacji.



odruch występujący w odpowiedzi na
gwałtowną zmianę położenia ciała
noworodka, nagły hałas, ostry dźwięk. W
odpowiedzi na bodziec uaktywnia
koordynację ruchów środka ciała i kończyn.
Widoczne są dwie fazy ruchu:

Odruch obejmowania - odruch Moro*



W pierwszej fazie ruch odbywa się od
centrum do peryferii ciała: dziecko najpierw
otwiera środek ciała, prostując ręce i palce,
bierze głęboki wdech i zatrzymuje się w tej
pozycji. Podczas tej fazy niemowlę odczuwa
dezorientację, gdyż jego ciało traci
stabilność.



W drugiej fazie ruch odbywa się od peryferii
ciała do środka: dziecko zamyka środek
ciała, zgina kończyny, zaciska palce w
pięści, robi wydech. Jest to odpowiedź na
ześrodkowanie ciała i powrót do pozycji
płodowej w próbie ucieczki przed bodźcem i
ochrony całego organizmu.



Odruch ten pojawia się w 28. tygodniu życia
płodowego i jest widoczny przez
wyprostowanie palców.



32 tydzień reakcja przejawia się w postaci
wyprostowania i odwiedzenia górnych
kończyn, a także rozwarcia palców.



40 tydzień a dokładniej w momencie
narodzin, odruch jest już dojrzały i składa
się z dwóch faz i jest aktywny do 3- 4
miesiąca życia



Pomyślny rozwój tego typu odruchu prowadzi
do włączenia mechanizmu integracji myśli i Na
poziomie osobowościowym kształtuje on
zorganizowanie i zborność jako cechę
osobowości.



Człowiek z niezintegrowanym odruchem Moro
może być nadmiernie wrażliwy, skłonny do
tworzenia fantastycznych obrazów i rojeń
(ucieczka w marzenia).



Ułożony na brzuszku noworodek po delikatnym
podrażnieniu stopy zacznie nieznacznie
przesuwać się do przodu.



Jest to odruch całościowej koordynacji ruchów
ciała, aktywnie rozwija związek między górą i
dołem ciała między kończynami a środkiem
ciała, kształtuje schematy ruchów
naprzemiennych. Tworzy podstawę do
opanowania przez dziecko raczkowania i chodu

Odruch Pełzania (Bauera)



Jeśli odruch ten nie zostanie zintegrowany,
wówczas z opóź-nieniem kształtuje się
odruch chodu, a także toniczne odruchy
szyjne - symetryczny i asymetryczny.



Dziecko jest trzymane w pozycji pionowej
pod pachami; w trakcie zbliżania kończyn
dolnych do podłoża i wywołaniu nacisku
podłoża na stopy pojawia się toniczne
napięcie mięśni zginaczy i prostowników, co
powoduje podparcie tułowia.

Odruch chodu automatycznego wg. Thomasa*



Odruch ten umożliwia rozwój wszystkich
trzech wymiarów ciała, szczególnie zaś
wymiaru stabilności, rozwija całościową
koordynację ruchów. Kształtuje naprzemienne
schematy ruchów i przygotowuje dziecko do
raczkowania i chodzenia. Odruch
fizjologicznie zanika w 4–5 miesiącu życia, a
jego występowanie w późniejszym okresie
życia dziecka może wskazywać na wczesne
objawy mózgowego porażenia dziecięcego.



U dziecka ułożonego na brzuchu drażni się skórę
bocznej powierzchni ciała na wysokości lędźwiowej. W
przypadku prawidłowo przebiegającego rozwoju dziecka
dochodzi do zgięcia tułowia w stronę drażnioną.



występuje u noworodków od chwili urodzenia do 4.
miesiąca życia. Przetrwanie tego odruchu ponad 6
miesiąc życia dziecka świadczy o nieprawidłowym
funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego, co
może w późniejszych okresach życia przejawiać się
zaburzeniem rozwoju funkcji lokomocyjnych. Odruch
Galanta nie występuje lub jest osłabiony u dzieci z
obniżonym napięciem mięśniowym.

Odruchy Galanta*



Polega na odruchowym wyprostowaniu
palucha z jego zgięciem grzbietowym w
trakcie drażnienia skóry boczno-dolnej
powierzchni stopy.



Występuje jako objaw fizjologiczny do 2.
roku życia, po tym czasie jest traktowany
jako patologiczny i świadczy o uszkodzeniu
drogi korowo-rdzeniowej.

Odruch Babińskiego*



Rozwój tego odruchu wpływa na kształtowanie
się wymiaru lateralności, przygotowuje dziecko
do nawyku stania, wpływa także na rozwój
kręgosłupa i centralnego układu nerwowego,
umożliwia rozwój chodu.
Odruch Babińskiego uczestniczy w kształtowaniu
się mechanizmu "integracji ruchu i myśli", Dzieci
z opóźnionym rozwojem odruchu często mają
trudności we wzajemnej koordynacji dużej i
małej motoryki, a także w rozwoju mowy.



Odruch polegający na jednostronnym skurczu
mięśnia bródkowego po podrażnieniu okolicy
kłębu kciuka. W miarę dojrzewania układu
nerwowego zanika.



Rozwój tego odruchu stwarza podstawę do
rozwoju asymetrycznego odruchu fonicznego szyi i
koordynacji ręka-organy artykulacji, a później
także rozwoju mowy i komunikacji. Wpływa także
na rozwój środka ciała, wymiaru stabilności.
Odruch ten umożliwia także rozwój ekspresji
twarzy i dynamiki ruchów kości czaszki

Dłoniowo- bródkowy odruch
Babkina*



U człowieka dorosłego niezintegrowanie tego
odruchu z ogólnym systemem ruchów może
przejawiać się w braku zdolności manualnych,
niemożności wykonania chwytu pęsetkowego,
problemami z mową, nadwrażliwość na stymulację
dotykową dłoni i ruchami ust przy pisaniu i
rysowaniu, a także w nadmiernym napięciu mięśni
szyi, rąk i twarzy w sytuacjach społecznych.



Niezintegrowany odruch może być jedną z
przyczyn brzydkiego pisma i nieumiejętności
rysowania, wyrażania swoich myśli.



Dziecko trzymane jest w powietrzu poziomo,
równolegle do podłoża, twarzą skierowaną
do dołu. Nastepnie szybko pochyla się
dziecko twarzą w kierunku podłoża, co
powoduje wystąpienie u dziecka reakcji
obronnej pod postacią wyprostowania
kończyn górnych.



Ta reakcja obserwowana jest już od 6
miesiąca życia i jest określana jako
gotowość do skoku.

Reakcja spadochronowa (odruch podparcia rąk)



Odruch ten rozwija koordynację ruchów górnej
części ciała, różnicując tym samym wymiar
stabilności. Wpływa on na tworzenie się widzenia
perspektywicznego i koordynacje "ręka-oko



Odruch ten zalicza się do odruchów postawy,
ponieważ przygotowuje on ciało do spotkania z
przeszkodą poprzez modyfikację pozycji ciała,
polegającej na niewielkim odwróceniu głowy w bok.



Przy stłumieniu tego odruchu lub jego represji u
człowieka może kształtować się nieadekwatna
obrona swojej przestrzeni osobistej (preferuje duży
dystans w kontaktach interpersonalnych),



U dziecka ułożonego na plecach. Następnie skręca
się głowę w bok. W przypadku prawidłowej reakcji
dochodzi u dziecka do tonicznego wyprostu
kończyny górnej i dolnej po stronie, w którą
zwrócona jest twarz i zgięcia kończyn po stronie, w
którą zwrócona jest potylica.



Przetrwanie tego odruchu ponad 6 miesiąc życia
dziecka świadczy o nieprawidłowym funkcjonowaniu
ośrodkowego układu nerwowego, co może w
późniejszych okresach życia przejawiać się
zaburzeniem rozwoju funkcji lokomocyjnych.

Asymetryczny toniczny odruch szyi



Dzięki temu odruchowi rozwijają się ruchy i funkcjonowanie
nawyków lewej i prawej strony ciała pomaga w rozwoju
lateralnego wymiaru ciała. Odruch ten umożliwia w szczególności
tworzenie się przewagi lewej półkuli dla mowy i języka, które
"zostają wyuczone" w pierwszych 6-9 miesiącach życia. W trakcie
"asymetrycznego" okresu rozwoju, niemowlęta spędzają 80%
swojego czasu w pozycji jednostronnej z odwróconą na prawo
głową, wyciągniętą prawą ręką i nogą i zgiętą lewą ręką i nogą.



Opóźnienie lub nieprawidłowy rozwój tego odruchu w sposób
istotny wpływa na kształtowanie się nawyków skoncentrowanego
słuchania .Niedostateczne jego funkcjonowanie prowadzi do
dysleksji, trudnościach opanowania pisemnej gramatyki.



U dziecka ułożonego na brzuchu. Następnie odgina
się głową w kierunku grzbietowym i po około 30
sekundach przygina się wkierunku brzusznym.



Ruchy zgięcia i przygięcia można wykonac w
odwrotnej kolejności. W przypadku odgięcia głowy
dochodzi do wyprostowania kończyn górnych i
jednoczesnego zgięcia kończyn dolnych. W
przypadku przygięcia głowy obserwuje się zgięcie
kończyn górnych i wyprost kończyn dolnych.



występuje u noworodków od chwili urodzenia do 6
miesiąca życia.

Symetryczny toniczny odruch szyi*



Jeśli ten odruch się zintegruje, dziecko później
przemieszcza się na czworakach,
wykorzystując schemat ruchu
naprzemiennego. W tym ruchu obie półkule
mózgu zaczynają funkcjonować
synchronicznie.



Pozycje i ruchy ciała podczas pracy tego
odruchu rozwijają widzenie obuoczne i słuch
obuuszny. Nawyki te z kolei przekształcają
odruchy w kierowany, niezależny i celowy
ruch.



Symetryczny toniczny odruch szyi, jeśli nie jest on
zintegrowany, prowadzi do braku zróżnicowania i swobody w
jednoczesnym ruchu mięśni szyi, ramion, rąk i górnej części
pleców.



Przy słabości tego odruchu kształtuje się niskie (opuszczone)
położenie głowy, spojrzenie "spode łba". Pozycja ta prowadzi do
nadmiernego napięcia przednich zginaczy szyi.



Odruch stłumiony (napięty) - przeciwnie - powoduje nadmierne
podnoszenie głowy i patrzenia "z góry w dół". Ta pozycja
prowadzi do nadmiernego napięcia tylnych zginaczy szyi, I w
jednym i w drugim przypadku opisane pozycje wpływają na
percepcję i obniżają efektywność zapamiętywania.



Reakcja prostowania tułowia rozwija koordynacje ruchów
mięśni przedniej i tylnej części ciała, dzięki pracy grupy
mięśni krzyżowo-grzbietowych. Reakcja ta, jak i szereg
innych odruchów, "uruchamiających" pracę kręgosłupa,
umożliwia kształtowanie się wymiaru koncentracji. Na
poziomie pracy tego wymiaru odbywa się "reorganizacja" linii
środkowej, rozmieszczonej między przodem i tyłem ciała.

Odruch ten wpływa także na rozwój wymiaru stabilności,
rozmieszczając ruchy i siły z dołu do góry. Później ten odruch
wchodzi w skład "odruchu ochrony ścięgien". Przygotowuje
on dziecko do stania i chodzenia oraz określa rozwój postawy
jednocześnie w relacji góry i dołu, a także przodu i tyłu ciała.

Reakcja prostowania tułowia



Opóźnienie w rozwoju tego odruchu odbija się na
przyszłych połączeniach w pracy dolnych i górnych
obszarów mózgu, powodując zwłaszcza
nieprawidłową pracę i połączenia pomiędzy
obszarami górnymi i dolnymi.



Przy stłumieniu odruchu nadmierna praca dolnych
obszarów zmusza człowieka do działania na
poziomie przetrwania zawęża pole poznania co
może powodować nadmierne pochylenie ciała do
przodu.



To z kolei prowadzi do nadmiernego
koncentrowania się na szczegółach



odruch fizjologiczny polegający na zwiększeniu się
napięcia mięśni zginaczy podczas ułożenia ciała na
brzuchu oraz mięśni prostowników podczas ułożenia na
plecach.



Jakiekolwiek zmiany położenia głowy w przestrzeni
względem linii środkowej, włączające ten odruch, rozwijają
mechanizm przeciwstawnego związku w pracy mięśni



Odruch jest podstawą do kształtowania się mechanizmu
ustalenia, równowagi, zrównoważenia tonusu mięśniowego
i propriocepcji. Przygotowuje dziecko do umiejętności
przewracania się z brzucha na plecy i z pleców na brzuch,
raczkowania, stania i chodzenia.

Odruch toniczny błędnika



Niezintegrowanie tego odruchu może
prowadzić do chronicznej reaktywności
mięśni, gdy mięsień protagonista i
antagonista pracują w sposób niezgodny.



Innymi następstwami opóźnienia rozwoju
tego odruchu mogą być zaburzenia
postawy, hipertonia mięśni, dysfunkcja
aparatu przedsionkowego



Dziecko jest trzymane w powietrzu poziomo, zwrócone
twarzą do podłoża. Podtrzymywane w tej pozycji
powinno unieść głowę do góry, po czym wygiąć tułów
łukowato i wyprostować kończyny dolne w stawach
biodrowych.



Odruch Landaua rozwija się na bazie tonicznego
odruchu błędnikowego, dlatego też nie jest on
uważany za pierwotny. Przy normalnym rozwoju
integruje się on z ogólnym systemem ruchów w 3 roku
życia. Odruch ten rozwija koordynację górnej i dolnej
części ciała. Umożliwia rozwój widzenia
przestrzennego i słuchu obu usznego rozszerza
możliwości ruchowe kręgosłupa

Odruch Landaua*



Pozwala on dziecku podnosić nie tylko głowę, lecz także
pierś. Umożliwia to późniejszy rozwój bardziej
skoordynowanych ruchów ramion i dłoni, umożliwia także
rozwój odruchu szukania. Dalej odruch ten uczestniczy w
rozwoju symetrycznego fonicznego odruchu szyi i
"Odruchu ochrony ścięgien". Przygotowuje dziecko do
opanowania pozycji pionowej, stania i chodzenia.



Pojawienie się tego odruchu w wieku 2-3 miesięcy
umożliwia poprzez opanowanie i rozwój mięśni pleców i
mięśni tylnej części nóg (prostowników) przełączenie się
od koncentracji percepcji na szczegółach na percepcję
ruchu i bardziej całościowego kontekstu otoczenia.



Opóźnienie w rozwoju odruchu i jego niezintegrowanie prowadzi
do zaburzenia struktury i systemu utrzymania pozycji.Mogą
powstać trudności w sterowaniu tonusem mięśniowym w szybko
zmieniających się warunkach. Przy zahamowanym rozwoju tego
odruchu u dzieci obserwuje się efekt " zamkniętych kolan", który
powoduje niemożność wykonania skłonu w przód. Dynamika
uwagi takich dzieci charakteryzuje się małą ruchliwością i słabą
koncentracją na szczegółach.



Brak reakcji odruchu Landaua w wieku 6 miesięcy jest oznaką
poważnego schorzenia, na przykład- mózgowego porażenia
dziecięcego. Nadmiernie zaś silne odrzucanie głowy do tyłu w
reakcji tego odruchu może świadczyć o encefalopatii i innych
schorzeniach układu nerwowego.



Odruch orientacyjny wywoływany jest
nowością bodźca, dlatego jest on nazywany
poznawczym. W istocie stanowi on
kompleks reakcji: ruch głowy i oczu w
kierunku źródła stymulacji, zmiana rytmu
oddechu, wzrastania tonusu mięśni, wzrost
aktywności fizjologicznej kory półkul mózgu.

Odruch orientacyjny (Poznawczy)



Odruch ten kształtuje się na bazie odruchu
szukania i równolegle z nim, począwszy od
wieku 4-6 miesięcy i integruje się z
rozwojem poznawczym, intelektualnym.
Opóźnienie w rozwoju odruchu prowadzi do
niezadowolenie z siebie, , poczucia
niespełnienia pragnień i rozbicia planów.

Dynamika odruchu Na pierwszym poziomie

ujawniają się wszystkie komponenty odruchu. Ten
poziom nazywa się poziomem zgeneralizowanym.



Drugi poziom powstaje po 10-15 ekspozycjach
bodźca i charakteryzuje się wygasaniem
aktywności odruchu. Poziom ten nazywa się
poziomem lokalnym



Bodziec przestawszy być nowym dla organizmu,
już nie powoduje pojawienia się zewnętrznych
komponentów reakcji. Jednakże działanie bodźca
na centralny układ nerwowy trwa



ośrodek kostnienia kości, powstaje w tkance
łącznej zarodkowej. W przypadku kostnienia
na podłożu śródchrzęstnym jądra kostnienia
znajdują się w nasadzie i trzonie kości.
Jadro kostnienia głowy kości udowej pojawia
się między 6 a 12 miesiącem życia (średnio
w 9)

Jądro Kostnienia



Artyku dr. Swietłany Masgutowej
„ Prawidłowe odruchy dziecka”



www.youtube.com

Bibliografia