Mjr dr Marek Bodziany

Temat 2. Kultura a społeczeństwo

Zajęcia 1. Kultura jako wyróżnik

człowieka

WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA WOJSK

LĄDOWYCH

Wydział Nauk o Bezpieczeństwie

WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA WOJSK

LĄDOWYCH

Wydział Nauk o Bezpieczeństwie

Literatura:

1. Szahaj Andrzej, E pluribus unum? Dylematy

wielokulturowości i politycznej poprawności,
Wyd. UNIVERSITAS, Kraków 2004.

2. Hofstede Geerth, Kultury i organizacje, PWE,

Warszawa 2008.

3. Filipiak Marian, Socjologia Kultury, Wyd. UMCS,

Lublin 2000.

4. Mikułowski Pomorski Jerzy, Jak narody

porozumiewają się ze sobą w komunikacji
międzykulturowej i komunikowaniu medialnym,
Wyd. UNIWERSITAS, Kraków 2007.

5. Kalaga Wojciech, Dylematy wielokulturowości,

Wyd. UNIVERSITAS, Warszawa 2004.

6. Mencwel A. (red.), Antropologia kultury.

Zagadnienia i wybór tekstów, Wyd. WUW,
Warszawa 2005.

7. Kroeber Alfred Louis, Istota kultury, PWN,

Warszawa 2002.

8. Kłoskowska Antonina, Socjologia kultury, PWN,

Warszawa 2007.

9. Kłoskowska Antonina, Kultura masowa, PWN,

Warszawa 2006.

1. Szahaj Andrzej, E pluribus unum? Dylematy

wielokulturowości i politycznej poprawności,
Wyd. UNIVERSITAS, Kraków 2004.

2. Hofstede Geerth, Kultury i organizacje, PWE,

Warszawa 2008.

3. Filipiak Marian, Socjologia Kultury, Wyd. UMCS,

Lublin 2000.

4. Mikułowski Pomorski Jerzy, Jak narody

porozumiewają się ze sobą w komunikacji
międzykulturowej i komunikowaniu medialnym,
Wyd. UNIWERSITAS, Kraków 2007.

5. Kalaga Wojciech, Dylematy wielokulturowości,

Wyd. UNIVERSITAS, Warszawa 2004.

6. Mencwel A. (red.), Antropologia kultury.

Zagadnienia i wybór tekstów, Wyd. WUW,
Warszawa 2005.

7. Kroeber Alfred Louis, Istota kultury, PWN,

Warszawa 2002.

8. Kłoskowska Antonina, Socjologia kultury, PWN,

Warszawa 2007.

9. Kłoskowska Antonina, Kultura masowa, PWN,

Warszawa 2006.

1. Kultura jako przedmiot

zainteresowania socjologii.

2. Kultura materialna i niematerialna.
3. Poziomy kultury wg G. Hofstede.
4. Kultura symboliczna i jej składniki.
5. Kultura masowa.
6. Zjawisko wielokulturowości.
7. Relatywizm kulturowy i tolerancja

w wielokulturowym świecie.

8. Integracja kulturowa i jej etapy.
9. Konflikty kultur i czynniki ich

powstawania.

1. Kultura jako przedmiot

zainteresowania socjologii.

2. Kultura materialna i niematerialna.
3. Poziomy kultury wg G. Hofstede.
4. Kultura symboliczna i jej składniki.
5. Kultura masowa.
6. Zjawisko wielokulturowości.
7. Relatywizm kulturowy i tolerancja

w wielokulturowym świecie.

8. Integracja kulturowa i jej etapy.
9. Konflikty kultur i czynniki ich

powstawania.

Zagadnieni
a:

(…) kultura jest dobrem

zbiorowym

i zbiorowym dorobkiem,

owocem twórczego i

przetwórczego wysiłku

niezliczonych pokoleń

Stefan Czarnowski

Zag. 1. Kultura jako przedmiot

zainteresowania socjologii

Zag. 1. Kultura jako przedmiot

zainteresowania socjologii

Socjologia kultury jako subdyscyplina

socjologii

Socjologia kultury jako subdyscyplina

socjologii

Podstawy teoretyczne tej dziedzinie wiedzy nadał

Emil Durkheim

, który twierdził, że podstawą

funkcjonowania społeczeństw są

fakty społeczne

,

czyli normatywne i aksjologiczne przekonania i

reguły, dzielone przez całą zbiorowość, na które

składają się takie obszary jak,

moralność, religia i

prawo

.

Polską prekursorką tej subdyscypliny

socjologii jest Antonina Kłoskowska, której

wkładem do socjologii kultury była kultura

symboliczna.

Polską prekursorką tej subdyscypliny

socjologii jest

Antonina Kłoskowska

, której

wkładem do socjologii kultury była kultura

symboliczna.

Kultura – różnorodność pojęciowa

Johan Gotfried Herder

w przedmowie do

Myśli o filozofii dziejów

napisał:

Nie ma nic bardziej

nieokreślonego, jak słowo kultura

Etymologiczne korzenie pojęcia

kultura

sięgają starożytnego Rzymu, kiedy za

sprawą

Cycerona (łac. Marcus Tullius

Cicero, 106 – 43 p.n.e.)

po raz pierwszy

zdefiniowano jako

uprawę ziemi, hodowlę,

czyli przekształcanie poprzez ludzką pracę

naturalnego stanu zjawisk przyrody w stan

inny, bardziej pożądany

i użyteczny dla człowieka.

Cycero w

Rozprawach

Tuskulańskich

użył słowa

cultura

w

wyrażeniu

cultura animi

, które

dosłownie oznaczało

uprawianie

umysłu

Od tej pory termin

kultura

utożsamiano

z pielęgnowaniem umysłu, kształceniem,

doskonaleniem dążącym do wykreowaniu

w jednostce ludzkiej ideału

człowieczeństwa posługującego się

językiem, jako narzędziem przekazu

treści kulturowych zarówno w czasie

rzeczywistym, jak i z pokolenia na

pokolenie.

Wg J. G. Herdera

pojęcie

kultura

pojmowane

jest, jako etap ewolucyjnego procesu bytu

związany z powstawaniem gatunku

ludzkiego, na gruncie

genetycznym

, czyli

realizuje się na

drodze tradycji

–

przekazywania dorobku między jednostkami

i pokoleniami, natomiast w aspekcie

organicznym

, tradycji odpowiada zdolność

recepcji, czyli przyjmowania dziedziczonych

elementów.

W XIX wieku humanista,

Matthew Arnold

,

określił

kulturę

jako

(...) studium

doskonałości, (...) wewnętrznej kondycji

ducha i umysłu, która (…) niestrudzenie

próbuje przybliżyć każdego do zrozumienia,

czym jest.

Edward Burnett Tylor

autor dzieła z 1871

roku

Cywilizacja pierwotna

(ang.

Primitive Culture) – zdefiniował kulturę w

następujący sposób:

kultura lub

cywilizacja jest to złożona całość

obejmująca wiedzę, wierzenia, sztukę,

prawo, moralność, obyczaje i wszystkie

inne zdolności i nawyki nabyte przez

człowieka, jako członka społeczeństwa.

Kultura jako cywilizacja????????????

Jacques Maritain stwierdza, że:

(…)

kultura

i cywilizacja stały się niemal synonimami

(…) jednak kultura odnosi się do życia

rozumnego i moralnego, natomiast

cywilizacja do życia politycznego

i organizacyjnego.

Uogólniając, o kulturze mówimy wtedy,

ilekroć człowiek trudzi się nad samym

sobą, natomiast ilekroć przekształca świat,

mówimy o cywilizacji.

Uogólniając,

o kulturze mówimy wtedy,

ilekroć człowiek trudzi się nad samym

sobą, natomiast ilekroć przekształca świat,

mówimy o cywilizacji.

Kultura

Cywilizacja

Składniki kultury

niematerialnej

,

czyli: tradycje,

systemy symboli,

zwyczaje i

obyczaje, ład aksjo

- normatywny

(systemy norm i

wartości), religia,

historia, sztuka,

mity

i wierzenia.

Składniki kultury

materialnej,

czyli

artefakty kultury –

wytwory pracy

ludzi służące

podnoszeniu

standardów życia

(np. technologie).

Teoria Heinricha Rickerta nawiązuje do

systemów wartości - kultura obejmuje

wszystko, cokolwiek człowiek bezpośrednio

wytwarza, działając zgodnie z

podlegającymi wartościowaniu celami, lub,

jeżeli chodzi o już istniejącą rzeczywistość

– wszystko, co przynajmniej jest świadomie

podtrzymywane w imię określonych

wartości.

Teoria

Heinricha Rickerta

nawiązuje do

systemów wartości -

kultura obejmuje

wszystko, cokolwiek człowiek bezpośrednio

wytwarza, działając zgodnie z

podlegającymi wartościowaniu celami, lub,

jeżeli chodzi o już istniejącą rzeczywistość

– wszystko, co przynajmniej jest świadomie

podtrzymywane w imię określonych

wartości.

Wartości nadają sens życia i

kształtują społeczeństwa, dzięki

nim człowiek dokonuje wyborów

zgodnie z hierarchią wartości

Kultura wg Bronisława

Malinowskiego

Kultura wg Bronisława

Malinowskiego

Kultura jako forma zaspokajania

potrzeb

Podstawowyc

h

Wtórnych

Warunkowan

ych przez

fakt, że

człowiek jest

istotą

społeczną, z

czego wynika

jego

działalność

np.

gospodarcza,

polityczna,

edukacyjna

.

Wynikających

z faktu, że

człowiek jest

gatunkiem

biologicznym

–

wyrażających

się

potrzebą

reprodukcji,

bezpieczeńst

wa,

zaspokojenia

głodu

itd.

Intergratywny

ch

Wynikają ze

specyfiki

kulturowej

danej

jednostki

społecznej

i zaliczymy

do nich:

wiedzę,

religię,

wartości,

etykę,

moralność,

sztukę.

Anthony Giddens

, określa kulturę jako

(...)

wyuczone, nie zaś dziedziczne aspekty

społeczeństw ludzkich. Są to wspólne wszystkim

członkom społeczeństwa elementy kultury,

dzięki którym mogą oni współpracować i

porozumiewać się ze sobą.

Barbara Szacka

, definiuje pojęcie

kultura

jako:

(…) wszystko to, co jest stworzone przez

człowieka, co jest przez niego nabywane przez

uczenie się i przekazywane innym ludziom, a

także innym pokoleniom w drodze informacji

pozagenetycznej.

Piotr Sztompka

, pojęcie to zdefiniował, jako

(...)

całościowy sposób życia charakterystyczny dla

danej zbiorowości, na który składa się wszystko

to, co ludzie robią, myślą i posiadają, jako

członkowie społeczeństwa (wzory działania,

myślenia i wyposażenia materialnego).

Typy definicji pojęcia

kultura

1. Definicje historyczne – oparte na

dziedziczeniu i tradycjach (np. S. Czarnowski)

2. Definicje normatywne – podkreślające funkcje

kultury (np. T. Parsons)

3. Definicje psychologiczne – oparte na

psychicznych mechanizmach kształtowania
kultury, roli uczenia, funkcjach
przystosowawczych (np. J.G. Herder)

4. Definicje strukturalistyczne – kładące nacisk
na holistyczne (całościowe) ujęcie kultury,
systemowe przedstawienie jej składników (np.
Ruth Benedith)

5. Definicje genetyczne – wskazujące na rolę
społecznych źródeł kultury, jako produkt życia
społecznego (np. E. Tylor)

Płaszczyzny kultury

Płaszczyzna materialna

– oparta na artefaktach,

czyli materialnych elementach ludzkiej

twórczości

Płaszczyzna behawioralna

– oparta na

zachowaniach motorycznych

Płaszczyzna aksjonometryczna

– oparta na

systemach norm

i wartości

Płaszczyzna psychologiczna

– oparta na

postawach, wartościowaniu, ocenach i

znaczeniach nadawanych przez człowieka

przedmiotom materialnym i niematerialnym

Klasyfikacja kategorii kultury

Kultura bytu

Kultura społeczna

Kultura symboliczna

Kultura materialna

lub cywilizacja

Kultura

socjetalna

odnosząca się do

ludzi

Kultura

niematerialna lub

duchowa

Zag. 2. Kultura materialna i

niematerialna

Zag. 2. Kultura materialna i

niematerialna

Kultura

materialna

Kultura

niematerialna

J. H. Turner

Wytwory ludzkie

Sposoby

organizacji

N. Goodman

Wszystkie

dotykalne,

konkretne

wytwory

społeczeństwa

Duchowe wytwory

społeczeństwa

przekazywanych

przez pokolenia

A. Giddens

Symbole,

przedmioty

i narzędzia

Wierzenia,

przekonania, idee

i wartości

Na Drugim Soborze Watykańskim

przyjęto następująca definicję:

kulturą

oznacza się wszystko, czym człowiek

doskonali i rozwija wielorakie

uzdolnienia swego ducha i ciała; stara się

drogą poznania poddać sam świat pod

swoją opiekę (władzę); czyni bardziej

ludzkim życie społeczne tak w rodzinie

jak i w całej społeczności państwowej i

narodowej poprzez postęp obyczajów i

instytucji; wreszcie w dziejach w ciągu

wieków wyraża, przekazuje i zachowuje

wielkie doświadczenia duchowe i dążenia

w tym celu, aby służyły one postępowi

wielu, a nawet całej ludzkości.

WIEDZA

(KOMPETENCJA

KULTUROWA)

WIEDZA

(KOMPETENCJA

KULTUROWA)

WARTOŚCI

WARTOŚCI

NORMY

NORMY

ZWYCZAJE

ZWYCZAJE

OBYCZAJE

OBYCZAJE

SYMBOLE

SYMBOLE

JĘZYK

WERBALNY

JĘZYK

WERBALNY

GESTY

(MOWA CIAŁA)

GESTY

(MOWA CIAŁA)

N

o

rm

a

n

G

o

o

d

m

a

n

N

o

rm

a

n

G

o

o

d

m

a

n

S

k

ła

d

n

ik

i k

u

lt

u

ry

n

ie

m

a

te

ri

a

ln

e

j

S

k

ła

d

n

ik

i k

u

lt

u

ry

n

ie

m

a

te

ri

a

ln

e

j

Składniki kultury wg G.

Hofstede

Składniki kultury wg G.

Hofstede

Diagram cebuli

Symbole

Symbole

Bohaterowie

Bohaterowie

Rytuały

Rytuały

Wartośc

i

Wartośc

i

Zag. 3. Poziomy kultury wg G.

Hofstede

Kultura numer jeden

Kultura numer jeden

Kultura numer dwa

Kultura numer dwa

Kultura jest pewnym wyrafinowaniem

intelektualnym, którego przejawem są

takie elementy, jak wykształcenie, sztuka i

literatura.

Kultura

jest pewnym wyrafinowaniem

intelektualnym, którego przejawem są

takie elementy, jak wykształcenie, sztuka i

literatura.

Kultura jako zaprogramowanie umysłu -

kształtuje rozwój intelektualny jednostek

społecznych, jego zdolności, kompetencję

kulturową

i komunikacyjną.

Kultura

jako zaprogramowanie umysłu -

kształtuje rozwój intelektualny jednostek

społecznych, jego zdolności, kompetencję

kulturową

i komunikacyjną.

Poziomy kultury

Poziomy kultury

Poziom kultury narodowej

Poziom kultury związany z przynależnością do

grupy regionalnej, etnicznej, religijnej lub

językowej

Poziom kultury związany z przynależnością do

danej płci

Poziom kultury klasy społecznej, związanej z

możliwościami zdobycia wykształcenia i zawodu

Poziom kultury organizacyjnej lub

korporacyjnej, związanej

z rolą i stanowiskiem w danym miejscu pracy

Zag. 4. Kultura symboliczna i jej

składniki.

Zag. 4. Kultura symboliczna i jej

składniki.

Wg Jonathana H. Turnera czytamy, że: (…)

kultura jest sumą systemów symboli w

całej ludzkiej populacji

Wg Jonathana H. Turnera czytamy, że:

(…)

kultura jest sumą systemów symboli w

całej ludzkiej populacji

Jest to sfera czynności, wartości i przeżyć

autotelicznych nie związanych z

zaspokojeniem potrzeb człowieka jako

istoty biologicznej i jako członka

społeczeństwa.

Jest to sfera czynności, wartości i przeżyć

autotelicznych nie związanych z

zaspokojeniem potrzeb człowieka jako

istoty biologicznej i jako członka

społeczeństwa.

Do sfer kultury symbolicznej należą głównie:

• sztuka;

• zabawa;

• nauka;

• religia.

Do sfer kultury symbolicznej należą głównie:

• sztuka;

• zabawa;

• nauka;

• religia.

Typy kultury symbolicznej i ich

zróżnicowane źródła wg A.

Kłoskowskiej

Typy kultury symbolicznej i ich

zróżnicowane źródła wg A.

Kłoskowskiej

Czynniki zróżnicowań kultury symbolicznej

Warunki

społeczne

Warunki ekonomiczne

Kultura ludowa

Kultura popularna -

masowa

Kultura elitarna

Podziały klasowe

Zróżnicowania

narodowościowe

Kultura

narodowa

Typy układów kultury

symbolicznej

Typy układów kultury

symbolicznej

Układ

pierwszy -

pierwotny

Układ

pierwszy -

pierwotny

• dzieli kultury

na pierwotne

i układu

tradycyjnego

(małe

społeczności

lokalne, wieś,

sąsiedztwo)

• dzieli kultury

na pierwotne

i układu

tradycyjnego

(małe

społeczności

lokalne, wieś,

sąsiedztwo)

Układ drugi

-

instytucjona

lny

Układ drugi

-

instytucjona

lny

• oparty na

formalnych

kontaktach

wynikających

z ról

społecznych

(np. w

relacjach

nauczyciel –

uczeń,

przełożony –

podwładny)

• oparty na

formalnych

kontaktach

wynikających

z ról

społecznych

(np. w

relacjach

nauczyciel –

uczeń,

przełożony –

podwładny)

Układ trzeci

– styczności

bezpośredni

ch

Układ trzeci

– styczności

bezpośredni

ch

• opiera się na

środkach

pośredniego

komunikowan

ia się za

pomocą np.

technicznych

środków lub

mediów.

• opiera się na

środkach

pośredniego

komunikowan

ia się za

pomocą np.

technicznych

środków lub

mediów.

Systemy symboli wg J. Turnera

Są tworzone w wyobraźni, posługujemy się nimi i

zmieniamy we wzajemnych kontaktach ze

środowiskiem

Systemy językowe

Systemy wartości

Systemy przekonań

Zasoby wiedzy

Systemy norm

Systemy

symboli

Systemy symboli stanowią samo centrum

zainteresowania kultury symbolicznej,

której sferą immanentną jest odrębność

człowieka

Jerzy Mikułowski Pomorski

Systemy symboli

stanowią samo centrum

zainteresowania kultury symbolicznej,

której sferą immanentną jest

odrębność

człowieka

Jerzy Mikułowski Pomorski

Symbole

w interpretacji

G. Hofstede

, to nic

innego jak

(…) słowa, gesty, obrazy lub

przedmioty, które mają szczególne

znaczenie i są rozpatrywane tylko przez

członków danej kultury

Zag. 5. Kultura masowa

Zag. 5. Kultura masowa

Kultura masowa narodziła się jako produkt

wtórny rewolucji przemysłowej wraz z

industrializmem i urbanizacją.

Odnosi się do zjawisk współczesnego

przekazywania wielkim masom odbiorców

identycznych lub analogicznych treści

płynących z nielicznych źródeł oraz do

jednolitych form zabawowej, rozrywkowej

działalności wielkich mas ludzkich.

Kultura masowa

narodziła się jako produkt

wtórny rewolucji przemysłowej wraz z

industrializmem i urbanizacją.

Odnosi się do

zjawisk współczesnego

przekazywania wielkim masom odbiorców

identycznych lub analogicznych treści

płynących z nielicznych źródeł oraz do

jednolitych form zabawowej, rozrywkowej

działalności wielkich mas ludzkich.

Przedmiotem dotychczasowych badań

nad kulturą masową są

zjawiska

intelektualnej, estetycznej

i ludyczno-rekreacyjnej działalności

ludzkiej związane z oddziaływaniem i

treściami rozpowszechnianymi przez

środki masowego przekazu.

Społeczne warunki rozwoju kultury

masowej:

1. Zurbanizowanie społeczeństwa

(dominacja wielkich ośrodków miejskich
w życiu całego kraju)

2. Rozwój techniki (masowa produkcja)
3. Kształtowanie się typu

masowego

odbiorcy

, którego kwalifikacje są w

pewnym zakresie standaryzowane -

by

drukować milionowy dziennik potrzeba
milionów ludzi, którzy umieją czytać.

4. Zapewnienie szerokim masom czasu

wolnego od pracy, który można poświęcić
na korzystanie z dóbr kultury
symbolicznej.

XXI wiek jest wiekiem wielokulturowości –

wiekiem styku, dialogu i ścierania się różnych

kultur, ich wzajemnych relacji, oraz konieczności

współistnienia społeczeństwa danego kraju

Monika Kozień

Andrzej Szahaj twierdzi, że:

ideologia

wielokulturowości jest odpowiedzią na trapiącą

ludzi niepewność w zautonomizowanym i

ryzykownym świecie płynnej ponowoczesności

Pluralizm kulturowy

Transkulturowość

Multikulturowość

Zag. 6. Zjawisko wielokulturowości

Zag. 6. Zjawisko wielokulturowości

Pojęcie

kulturowego pluralizmu

–

pojawiło się 1915 roku w USA, a jego

prekursorem był Horace Kallen. Od

początku było traktowane synonimicznie

z pojęciem wielokulturowości. Istnieją

jednak pewne różnice między nimi.

Według

Petera Kivisto, Johna Rexa

czy

Leo

Kupera

,

społeczeństwa pluralistyczne

to

takie, w których różne grupy etniczne żyją

obok siebie, nie kontaktując się ze sobą

poza ogólnie pojmowanym rynkiem, z kolei

społeczeństwa wielokulturowe

to takie,

które rozszerzają interakcję również na inne

sfery

Podwaliny pod precyzyjne zdefiniowanie

zjawiska wielokulturowości położył

Charles Taylor

, autor teorii

polityki

uznania

, opartej na kształtowaniu

tożsamości człowieka w wyniku dialogu,

interakcji

z otoczeniem społecznym i kulturowym.

Twierdzi on, że

(…) właściwe uznanie nie

jest tylko wyrazem szacunku, który

należy się ludziom. Jest to podstawowa

ludzka potrzeba

Wielokulturowość wg Mariana Golki, to

(…)

współwystępowanie na tej samej przestrzeni

(albo w bezpośrednim sąsiedztwie bez

wyraźnego rozgraniczenia, albo w sytuacji

aspiracji do zajęcia tej samej przestrzeni) dwóch

lub więcej grup społecznych o odmiennych

cechach dystynktywnych: wyglądzie

zewnętrznym, języku, wyznaniu religijnym,

układzie wartości, itd., które przyczyniają się do

wzajemnego postrzegania odmienności z

różnymi tego skutkami

Z etymologicznego punktu widzenia, pojęcie to

nawiązuje do terminu relatywizm

(łac. relativus),

czyli

względny, warunkowy, nierozstrzygnięty,

nierozwikłany.

Twórcą teorii

relatywizmu kulturowego

był

Franz

Boas (1858 – 1942)

, który przeciwstawił ją

wszelkiej nietolerancji i etnocentryzmowi.

Oparł on swoje rozważania na zasadzie, w której

podstawą oceny innej kultury jest miara

kryteriów przez nią przyjętych, a nie kryteriów

własnych.

Zag. 7. Relatywizm kulturowy i tolerancja

w wielokulturowym świecie

Zag. 7. Relatywizm kulturowy i tolerancja

w wielokulturowym świecie

Relatywizm kulturowy

to taka postawa

poznawcza, która zakłada poznawanie i

rozumienie innych kultur według właściwych

danej kulturze kategorii i wartości, które w

dużym stopniu zawarte są w werbalnym i

niewerbalnym sposobie wyrażania myśli.

Poznanie innej

kultury podkreśla

rangę edukacji pro

kulturowej

Zakłada również, że

kultury są ze sobą

nieporównywalne i nie mogą być rozpatrywane w

oderwaniu od kontekstu społecznego, z którego

się wywodzą.

Relatywizm kulturowy klasyfikowany jest w

dwóch płaszczyznach:

Poznawczej

– opartej

na poznaniu obcej

kultury w jej własnych

kategoriach

Etycznej

– opartej na

unikaniu osądzania i

wartościowania na

kultury gorsze

Etyka pozwala

uniknąć wszelkich

negatywnych

zjawisk

wpływających na

konflikty kultur

H. Mamzer

, określiła zjawisko

relatywizmu kulturowego, jako

(…)

postulat, by pozwolić wszystkim możliwym

kulturom na taką egzystencję, jakiej chcą,

na życie swoim życiem (…).

Hillary Putnam twierdzi, że

relatywizm

kulturowy stanowi wstęp do imperializmu

kulturowego i w swej pierwotnej formie

ulega samonegacji.

Zjawisko imperializmu kulturowego,

rozpatrywane w kategoriach narzucania

składników kultury dominującej innym,

mniejszym kulturom.

Zjawisko tolerancji w kontaktach kultur

Etymologicznie wywodzi się z języka

łacińskiego, w którym słowo

tolera

oznacza

wspierać, utrzymywać i chronić, a

także wytrzymywać, znosić i cierpieć.

Opiera się na ideach i zasadach szacunku

oraz akceptacji wszelkiej odmienności.

Istotą tolerancji jest więc prawo człowieka

do postępowania zgodnego z wyrażanymi

przez niego przekonaniami, nawet, jeśli

nie podobają się one innym.

Prekursorem idei tolerancji był Perykles,

który uznał, że stanowi ona jedną z

podstaw stabilności demokratycznego

państwa

Prekursorem idei tolerancji był

Perykles

,

który uznał, że stanowi ona jedną z

podstaw stabilności demokratycznego

państwa

Aleksander Posern – Zieliński wskazuje na wkład

Polski w budowę tolerancji, podkreślając okres

Rzeczypospolitej Obojga Narodów tzw.

państwa

bez stosów

Efektem dążenia do tolerancji było podpisanie

podczas

Konfederacji Warszawskiej z 1573 roku

dokumentu, który gwarantował tolerancję

religijną na ziemiach polskich i litewskich

Stany Zjednoczone – współczesny kształt

tolerancji religijnej zawarty w dokumencie

Tollerantion Act

uchwalony przez zgromadzenie

parlamentarne stanu

Maryland w 1689 roku

,

zakazujący dyskryminacji na tle religijnym, a

także w

Konstytucji Stanów Zjednoczonych

Ameryki z 1787 roku

, głoszącej idee państwa

stojącego na straży tolerancji.

Źródła poznawcze współczesnej teorii

tolerancji odnajdujemy w rozważaniach

Jana Locke’a

, które zawarł ją w dziełach:

Szkic o tolerancji (1667)

oraz

List o

tolerancji (1685)

.

Dwie współczesne perspektywy pojęcia:

Uszanowanie

czyichś poglądów

lub zachowań

Pobłażanie dla negatywnych

zachowań lub zjawisk albo

dla osób, które zachowują

się negatywnie

P. Sztompka

miarą tolerancji określa

stan,

w którym następuje akceptacja

odmienności kulturowej lub nawet

traktowanie jej, jako wartości

wzbogacającej repertuar sposobów życia.

Zb

udo

wa

no no

wą

, w

ię

ks

zą W

ieżę

Ba

bel

, k

to p

am

ię

ta j

ak

i p

ie

rw

szą

sp

otk

ał

lo

s

?