PRAWO CYWILNE:

UMOWY CYWILNO-PRAWNE

PRAWO CYWILNE



Prawo cywilne – gałąź prawa obejmująca
zespół norm prawnych regulujących
stosunki cywilnoprawne między
podmiotami prawa prywatnego (osobami
fizycznymi, osobami prawnymi oraz
jednostkami organizacyjnymi niebędącymi
osobami prawnymi, którym ustawy
przyznały zdolność prawną), a także
sytuację prawną osób i rzeczy jako
podmiotów i przedmiotów stosunków
cywilnoprawnych oraz treść stosunków
prawnych, na którą składają się
uprawnienia i obowiązki podmiotów tych
stosunków.

Podstawowym źródłem prawa cywilnego
jest Kodeks cywilny – ustawa z 23 kwietnia
1964, obowiązująca od 1 stycznia 1965.

OSOBA FIZYCZNA

OSOBA FIZYCZNA– prawne określenie człowieka w

prawie cywilnym, od chwili urodzenia do chwili

śmierci, w odróżnieniu od osób prawnych. Bycie

osobą fizyczną pociąga za sobą zawsze posiadanie

zdolności prawnej, czyli możliwość bycia
podmiotem stosunków prawnych (praw i

zobowiązań). Osoby fizyczne mają także zdolność

do czynności prawnych, uzależnioną jednak od

dalszych warunków. Pełną zdolność do czynności

prawnych nabywa się po osiągnięciu

pełnoletności, ograniczoną zdolność do czynności

prawnych od chwili ukończenia lat 13. Osoba

fizyczna po ukończeniu 13 roku życia może zostać

całkowicie pozbawiona zdolności do czynności

prawnych, czyli zostać ubezwłasnowolniona

całkowicie. Pełnoletni może zostać częściowo

pozbawiony zdolności do czynności prawnych,

czyli zostać ubezwłasnowolniony częściowo.

OSOBA PRAWNA



OSOBA PRAWNA– jeden z rodzajów
podmiotów prawa cywilnego. Osobę prawną
definiuje się zazwyczaj jako trwałe zespolenie
ludzi i środków materialnych w celu realizacji
określonych zadań, wyodrębnione w postaci
jednostki organizacyjnej wyposażonej przez
prawo (przepisy prawa cywilnego) w
osobowość prawną. Taka jednostka
organizacyjna ma wtedy pełnię
podmiotowości prawnej, w szczególności
nabywa zdolność prawną oraz zdolność do
czynności prawnych (oraz odpowiednio
zdolność sądową i procesową).

Wśród osób prawnych nauka prawa (nie samo
prawo!) rozróżnia następujące rodzaje osób
prawnych: Skarb Państwa i państwowe osoby
prawne, jednostki samorządu terytorialnego oraz
ich związki a także korporacje (związki osób) i
fundacyjne osoby prawne (masy majątkowe).
Osoba prawna jest tworem abstrakcyjnym - nie
istnieje namacalnie

W Polsce kwestie wspólne dla wszystkich osób
prawnych są regulowane przez kodeks cywilny,
który też ustanawia jedną z tych osób, o
specjalnym statusie – Skarb Państwa. Inne
kategorie osób prawnych są ustanawiane przez
ustawy szczególne.

Do najważniejszych osób

prawnych należą:

• spółki kapitałowe (Kodeks
spółek handlowych):

• spółka akcyjna,

• spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością

• spółdzielnia (Prawo
spółdzielcze),

• przedsiębiorstwo państwowe
(ustawa o przedsiębiorstwach
państwowych),

• jednostki samorządu
terytorialnego: gmina, powiat,
województwo (ustawy o
samorządzie gminnym, o
samorządzie powiatowym i o
samorządzie województwa),

• kościół i poszczególne jego
jednostki organizacyjne –
diecezje, parafie, organizacje
kościelne itp. (ustawy regulujące
status poszczególnych wyznań),

• wyższa uczelnia (Prawo o
szkolnictwie wyższym),

• fundacja (ustawa o fundacjach),

• państwowa lub samorządowa
instytucja kultury, (ustawa o
organizowaniu i prowadzeniu
działalności kulturalnej),

• instytut badawczy (ustawa o
instytutach badawczych),

• partia polityczna (ustawa o
partiach politycznych),

• stowarzyszenie rejestrowe
(Prawo o stowarzyszeniach),

• samodzielny publiczny zakład
opieki zdrowotnej (ustawa o
działalności leczniczej),

• związek zawodowy (ustawa o
związkach zawodowych).

Osobami prawnymi nie są:

• spółka cywilna,

• spółki osobowe:

• spółka jawna,

• spółka partnerska,

• spółka komandytowa,

• spółka komandytowo-

akcyjna,

• stowarzyszenie zwykłe

• wspólnota mieszkaniowa,

• organy władzy państwowej z
aparatami towarzyszącymi (z
niektórymi wyjątkami, jak np.
fundusze celowe, jednostki
samorządu terytorialnego,
instytucje kultury),

• oddział osoby prawnej,

Osoby prawnej nie należy również mylić z
przedsiębiorcą i z zakładem pracy lub
pracodawcą. Zakresy tych pojęć się krzyżują –
można być przedsiębiorcą, pracodawcą lub
zakładem pracy nie będąc osobą prawną i
odwrotnie.

OSOBOWOŚĆ PRAWNA

Osobowość prawna to pojęcie określające
zdolność osób prawnych do bycia
podmiotem praw i obowiązków oraz do
dokonywania we własnym imieniu
czynności prawnych. Jest immanentnie
związane z powstaniem osoby prawnej,
gdyż bez osobowości prawnej osoba
prawna przestaje istnieć.

ZDOLNOŚĆ PRAWNA

Zdolność prawna – zdolność do bycia podmiotem praw i
obowiązków prawnych. Zdolność prawna jest atrybutem
następujących podmiotów prawa:

•osób fizycznych

•jednostek organizacyjnych, będących osobami prawnymi,
w szczególności Skarbu Państwa

•jednostek organizacyjnych, niebędących osobami
prawnymi, którym zdolność prawną nadają przepisy
szczególne
Zdolność prawna jest na gruncie polskiego prawa
niestopniowalna. Można ją mieć lub nie. Zakres, w jakim
można z niej korzystać, definiuje osobny atrybut podmiotu
prawa - zdolność do czynności prawnych. Jednakże na
mocy zdolności prawnej, każda osoba fizyczna może
dokonywać czynności prawnych w zakresie drobnych
bieżących umów dotyczących życia codziennego.

ZDOLNOŚĆ PRAWNA

Nabycie zdolności prawnej:



Osoba fizyczna nabywa zdolność prawną z chwilą
urodzenia. Specyficzną, warunkową zdolność prawną
posiada dziecko poczęte, które może być podmiotem
praw i obowiązków, pod warunkiem, że w chwili nabycia
prawa jest już poczęte oraz jeżeli urodzi się żywe. Jeżeli
dziecko urodzi się martwe czynność prawna, na mocy
której nabyłoby prawo w chwili urodzenia, jest nieważna.



Osoba prawna i jednostki organizacyjne niemające
osobowości prawnej, nabywają zdolność prawną z chwilą
wpisu do odpowiedniego rejestru, chyba że ustawa
stanowi inaczej. Zdolność prawna może zostać przez
jednostkę organizacyjną nabyta również na mocy
przepisu ustawy.

Utrata zdolności prawnej



Utrata zdolności prawnej przez osobę fizyczną następuje
z chwilą jej śmierci lub w następstwie uznania za
zmarłego. Jednostki organizacyjne tracą zdolność prawną
z chwilą wykreślenia z odpowiedniego rejestru lub
zakończenia likwidacji.

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI

PRAWNEJ

Zdolność do czynności prawnych – w prawie
cywilnym zdolność do dokonywania we własnym
imieniu czynności prawnych, czyli do
przyjmowania i składania oświadczeń woli
mających na celu wywołanie powstania, zmiany
lub ustania stosunku prawnego. Innymi słowy,
jest to zdolność do samodzielnego kształtowania
swojej sytuacji prawnej (nabywania praw i
zaciągania zobowiązań).

Zdolność do czynności prawnych jest szczegółowo
uregulowana przez przepisy części ogólnej
Kodeksu cywilnego.



Zdolność do czynności prawnych może być
pełna albo ograniczona, można jej również nie
mieć w ogóle.



Pełną zdolność do czynności prawnych mają
pełnoletnie osoby fizyczne oraz wszystkie
osoby prawne. Przesłanką niezbędna do
posiadania pełnej zdolności do czynności
prawnych przez osoby fizyczne jest
pełnoletność, a nie wiek.



Ograniczoną zdolność do czynności prawnych
mają osoby małoletnie, które ukończyły 13 lat
oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo, a
także osoby, w stosunku do których
obowiązuje postanowienie o ustanowieniu
doradcy tymczasowego, wydane przez sąd w
trakcie postępowania o ubezwłasnowolnienie.



Zgodnie z polskim prawem zdolności do
czynności prawnych nie mają osoby fizyczne,
które nie ukończyły 13 lat oraz osoby
ubezwłasnowolnione całkowicie.

NORMY PRAWA

CYWILNEGO



Normy prawa cywilnego wyróżniają się spośród
innych norm prawnych zwłaszcza tym, że regulują
stosunki między autonomicznymi podmiotami.
Oznacza to, że nie występuje charakterystyczny
dla prawa publicznego stosunek
podporządkowania jednego podmiotu innemu
podmiotowi. Ze stosunków cywilnoprawnych
wynika więc zasada autonomiczności podmiotów,
która oznacza, iż samodzielnie kształtują one
relacje między sobą. Normy prawa cywilnego
wyznaczają tylko ogólne granice autonomii
podmiotów uwzględniając interes powszechny.

DZIAŁY PRAWA CYWILNEGO



Prawo cywilne dzieli się na wiele podgałęzi.
Specyficzną pozycję mają prawo pracy, prawo
własności intelektualnej i prawo handlowe, które
wyodrębniły się z prawa cywilnego, zachowując
jednak wiele z jego cech.

We właściwym, klasycznym prawie cywilnym
wyodrębnia się następujące działy:



część ogólną – reguluje zagadnienia wspólne dla
całego prawa cywilnego;



prawo rzeczowe – odnoszące się do rzeczy;



prawo zobowiązań – zawierające normy prawa
majątkowego o charakterze względnym;



prawo spadkowe – zawierające normy prawa
dotyczące przejścia praw majątkowych po zmarłym
na inne podmioty prawa;



prawo rodzinne – reguluje stosunki
prawnorodzinne i majątkowe wewnątrz rodziny;

UMOWA O DZIEŁO



Umowa o dzieło jest umową
cywilnoprawną regulowaną przez
kodeks cywilny w artykułach 627-
646 k.c. (zatrudnieni w oparciu o
tę umowę nie są więc objęci
ochroną kodeksu pracy).
Wykonawca zobowiązuje się do
wykonania określonego dzieła, zaś
zamawiający do wypłaty
wynagrodzenia.

UMOWA O DZIEŁO



Umowa o dzieło stanowi atrakcyjną formę
zatrudnienia zarówno dla pracowników
jak i pracodawców z wielu względów:

- nie są od tej umowy odprowadzane składki
ZUS,
- bez względu na wydatki ponoszone przez
zatrudnionego koszt uzyskania przychodu
wynosi minimum 20%.

ELEMENTY UMOWY O DZIEŁO

Ustawodawca nie określił szczególnej formy
zawierania umowy o dzieło, zarówno pisemna jak i
ustna wywołują tak samo skutki dla stron. Wszelkie
zmiany w umowie powinny zawsze być dokonywane w
takiej formie jak została zawarta umowa pierwotna.

Istotne jest by w samej umowie zostały określone jej
niezbędne elementy wskazane w kodeksie cywilnym:



określenie stron umowy- imiona i nazwiska,
nazwy, adresy



numery NIP. PESEL



przedmiot umowy



sposób wykonania dzieła



termin wykonania



wynagrodzenie za wykonane dzieło- określenie
sposobu ustalenia wynagrodzenia



kwotę wynagrodzenia netto



kwotę wynagrodzenia brutto i kwotę podatku
dochodowego należnego

UMOWA O DZIEŁO A UMOWA O

PRACĘ



Warto zwrócić uwagę, że czynnikiem decydującym,
który odróżnia umowę o dzieło od umowy o pracę
czy też umowy zlecenia jest treść i rzeczywiste
warunki wykonywania zatrudnienia. Zgodnie z
definicją: przez umowę o dzieło przyjmujący
zamówienie zobowiązuje się do wykonania
określonego dzieła. Widać tu wyraźnie, na czym
polega różnica w stosunku do umowy o pracę, gdzie
mamy do czynienia z pracą określonego rodzaju
wykonywaną w miejscu i czasie wyznaczonym
pracodawcę i pod jego kierownictwem.



Głównym czynnikiem, który musi zaistnieć w
praktyce, by uniknąć zakwalifikowania umowy o
dzieło jako umowy o pracę, jest samodzielność
przejawiająca się jako brak kierownictwa oraz
wyznaczonego miejsca i czasu wykonywania pracy.
Niespełnienie któregokolwiek z tych warunków
może spowodować zakwalifikowanie umowy o
dzieło jako umowy o pracę.

MINUSY UMOWY O DZIEŁO

Zatrudniony w oparciu o umowę o dzieło pozbawiony jest
świadczeń socjalnych takich jak:



wypłaty z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych na wypadek niewypłacalności pracodawcy.



ubezpieczenia chorobowego



zasiłku dla bezrobotnych;



ubezpieczenia zdrowotnego



ubezpieczenia emerytalnego



ubezpieczenia rentowego



ubezpieczenia wypadkowego

Ważne też jest, że w razie wyrządzenia szkody pracodawcy
lub osobie trzeciej zatrudniony odpowiada w każdym
przypadku bez ograniczeń kwotowych.

UMOWA ZLECENIA



Umowa zlecenia – umowa cywilnoprawna
uregulowana w kodeksie cywilnym (art. 734-
751). Przedmiotem umowy zlecenia jest
wykonanie określonej czynności prawnej
(odpłatnie lub nieodpłatnie). Ścisła definicja
kodeksowa nie obejmuje zleceń dotyczących
wykonania czynności faktycznych, choć
niektórzy prawnicy rozszerzają znaczenie
umowy zlecenia także na takie umowy, poprzez
odniesienie do art. 750 K.C. dotyczącego umów
o świadczenie usług gdzie indziej
nieuregulowanych, których przedmiotem może
być także wykonanie czynności faktycznych.

UMOWA ZLECENIA



Stronami umowy zlecenia mogą być
dowolne osoby fizyczne lub osoby
prawne (pod warunkiem posiadania
zdolności do czynności prawnych).
Strony umowy zlecenia tradycyjnie
nazywa się zleceniodawcą (zlecający
wykonanie określonych czynności) i
zleceniobiorcą (wykonującym
zlecenie).

UMOWA ZLECENIA



Domniemywa się, że za wykonanie zlecenia,
zleceniobiorcy należy się wynagrodzenie. Zlecenie
może być nieodpłatne, jednak wtedy brak
wynagrodzenia powinien być zawarty w umowie.
Przy braku dokładnego określenia wysokości
wynagrodzenia należy się "wynagrodzenie
odpowiadające wykonanej pracy", przy ustalaniu
którego bierze się pod uwagę czas poświęcony na
wykonanie zlecenia, stopień skomplikowania
czynności będących przedmiotem zlecenia,
przygotowanie zawodowe zleceniobiorcy (jego
profesjonalizm). Zleceniobiorca ma obowiązek
informować zleceniodawcę o przebiegu wykonywania
umowy, a na zakończenie - przedstawić mu
sprawozdanie z jej wykonania.

UMOWA ZLECENIA



Umowę zlecenia określa się jako umowę
starannego działania i przeciwstawia
umowie o dzieło określanej umową
rezultatu. Oznacza to, iż w umowie
zlecenia ważna jest wykonywana praca
(wykonywanie czynności) na rzecz
zleceniodawcy, która niekoniecznie
będzie prowadzić do określonego
rezultatu - co jest przedmiotem umowy o
dzieło. Wynagrodzenie z umowy zlecenia
przysługuje za samo "staranne działanie",
nie zaś za jego rezultat.

Co powinno być zawarte w umowie zleceniu ?

Umowa zlecenia powinna być zawarta w formie
pisemnej.

Powinna określać:



strony umowy,



datę jej rozpoczęcia i wygaśnięcia,



przedmiot zlecenia ( powinien być określony
dokładnie)



wynagrodzenie,



czy zleceniobiorca posiada inny tytuł do
ubezpieczenia społecznego, a jeśli tak, to jaki,



powinny być też własnoręczne podpisy obu stron.

Przedmiot umowy zlecenia

Przedmiotem umowy zlecenia jest każda czynność
wykonywana przez osobę fizyczną w ramach
świadczenia usług takich jak np.:



sprzątanie,



opieka nad dzieckiem,



prowadzenie teczek osobowych,



pośrednictwo ubezpieczeniowe,



wprowadzanie danych do komputera,



przewodnictwo turystyczne,



prowadzenie księgowości,



akwizycja.

RÓZNICE POMIĘDZY UMOWAMI

1. Odpłatność



Umowa o dzieło jest zawsze odpłatna, umowa
zlecenia nie musi być odpłatna

2. Rezultat czy staranność



Przy umowie o dzieło wynagrodzenie należy się w
zasadzie za osiągnięty rezultat (wykonane dzieło),
a nie za samo wykonywanie określonych czynności,
jak przy umowie zlecenia

3. Składki ZUS



Zasadnicza różnica między umowami zlecenia i o
dzieło w zakresie obowiązków wobec ZUS polega na
tym, że zleceniobiorcy co do zasady objęci są
obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym.
Natomiast osoby wykonujące dzieło - nie. W
konsekwencji tak samo jest ze składkami na
obowiązkowe ubezpieczenia zdrowotne.

4. Osobiste wykonywanie



Przyjmujący zamówienie na dzieło nie musi
samemu wykonywać dzieła, zleceniobiorca co do
zasady sam musi dokonywać zleconych mu
czynność