POWIKŁANIA HEMODIALIZY

Powikłania hemodializ:

•

Ostre

•

Przewlekłe

Ostre powikłania hemodializ:



Hipotonia dializacyjna



Hipertonia dializacyjna



Kurcze mięsni



Świąd skóry



Odczyny gorączkowe



Zespół pierwszego użycia dializatora



Zespół niewyrównania



Hiperkaliemia hipokaliemia



Hipoglikemia



Hipoksemia dializacyjna



Zator powietrzny



hemoliza

Hipotonia

śróddializacyjna

- jest to obniżenie ciśnienia

tętniczego krwi występujące w
trakcie zabiegu hemodializy. Dotyczy
osób starszych, z cukrzycą,
chorobami serca( choroba
niedokrwienna, przerost lewej
komory), dysfunkcją autonomicznego
układu nerwowego.

Przyczyny hipotonii:

• Nadmierne obniżenie objętości krwi krążącej
( nadmierne obniżenie wagi oczekiwanej u pacjenta, zbyt duża

lub zbyt szybka ultrafiltracja u chorych z nadmiernym przyrostem
masy ciała między dializami, niskie stężenie sodu w płynie
dializacyjnym)

• Zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura dializatu w stosunku do

temperatury ciała pacjenta

• Octanowy płyn dializacyjny
• Przyjęcie leków hipotensyjnych bezpośrednio przed dializą
• Gorączka
• Choroby układu sercowo – naczyniowego
• Krwawienia
• Hemoliza
• Reakcja na błony dializacyjne

Objawy towarzyszące

hipotonii:

• Niepokój
• Uczucie osłabienia
• Bladość
• Wzmożona potliwość
• Zawroty i bóle głowy
• Tachykardia
• Nudności, wymioty
• Zaburzenia świadomości
• Utrata przytomności

Postępowanie w zależności od

rodzaju i nasilenia objawów:

• Ułożyć pacjenta w pozycji

Trendelenburga i nieco na boku,
zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi i
zastosować tlenoterapię,

• Zmniejszyć do minimum lub

zatrzymać ultrafiltrację

• Przetoczyć dożylnie 0,9% NaCl 250 –

300 ml.

Zapobieganie hipotonii

przez:

• Oznaczenie prawidłowej tzw „ suchej masy ciała
• Stosowanie mniejszej ultrafiltracji i/lub przepływu

krwi poniżej 200 ml/min

• Stosowanie wodorowęglanowego płynu

dializacyjnego

• Profilowanie ultrafiltracji i stężenia sodu
w płynie dializacyjnym
• Nie stosować leków hipotensyjnych w czasie

zabiegu hemodializy

• Pacjenci nie powinni spożywać posiłków tuż przed

i w trakcie zabiegu hemodializy.

Hipertonia

śróddializacyjna

- jest to wzrost ciśnienia tętniczego krwi
w trakcie zabiegu hemodializy.

Objawy:
- Bóle głowy
- Nudności, wymioty
Przyczyny:
- Znaczne przewodnienie chorego,
- Hiperkalcemia dializacyjna
- Hipoglikemia dializacyjna
- Wydializowanie leków hipotensyjnych

Kurcze mięśni

• Występują u około 20 % pacjentów leczonych

dializami. Dotyczą głównie mięśni kończyn
dolnych. Pojawiają się w drugiej połowie
zabiegu, a zwłaszcza przed jego zakończeniem.

Przyczyny:
- niewłaściwe oszacowanie „suchej” masy ciała

chorego

- Zbyt duża ultrafiltracja
- Hipotonia śróddializacyjna
- Niskie stężenie sodu w płynie dializacyjnym

Zapobieganie kurczom

mięśni:

• Właściwie ocenić „suchą” masę ciała

pacjenta

• Unikać zbyt szybkiego odwadniania
• Stosować wodorowęglanowy płyn

dializacyjny

• Stosować ćwiczenia rehabilitacyjne
W celu złagodzenie objawów można

podać dożylnie 10-20 ml 10% NaCl
lub 20 ml 20% Glukozy lub
przetoczyć 250-300 ml 0,9% NaCl.

Świąd skóry

Występuje u 5 – 75 % hemodializowanych

pacjentów. Jest dokuczliwym powikłaniem
nasilającym się w trakcie zabiegu hemodializy.

Przyczyny:
- Polineuropatie
- Nadczynność przytarczyc
- Podwyższenie poziomu wapnia, magnezu, fosforu

w surowicy krwi.

Jeżeli świąd występuje jedynie w czasie zabiegu

może być reakcją na błonę dializatora lub innego
materiału używanego w dializoterapii.

Odczyny gorączkowe

- pojawiające się w trakcie hemodializy lub po

jej zakończeniu są reakcją na obecne w płynie
dializacyjnym lub dializatorze substancje
pirogenne lub są objawem infekcji.

Przyczyny:
- Endotoksyny bakteryjne w płynie dializacyjnym
- Zakażenia w obrębie dostępów naczyniowych
- Zakażenia jatrogenne
- Rzadziej płyny, preparaty krwi.
Objawy: gorączka o różnym nasileniu.

Postępowanie:

• Niewielki wzrost temperatury – podać lek

przeciwgorączkowy,

• W przypadku ciężkich odczynów z dreszczami,

wymiotami i obniżeniem ciśnienia tętniczego
krwi należy przerwać zabieg, zdezynfekować
aparat, wymienić dializator i linię krwi.

• Pobrać krew do badania bakteriologicznego,
• Podać antybiotyk
• Ustalić i usunąć źródło infekcji

Zapobieganie

• Ścisłe przestrzeganie procedur dotyczących

zapobiegania zakażeniom
wewnątrzszpitalnym

• Dezynfekcja aparatu do hemodializy po

każdym zabiegu

• Kontrola bakteriologiczna płynu do

hemodializy

• Profilaktyka zakażeń w obrębie dostępów

naczyniowych

• Prowadzenie dokumentacji.

Zespół pierwszego użycia

dializatora

• Jest to zespół objawów o charakterze

nadwrażliwości, występujący podczas
pierwszego użycia dializatora.

Przyczyny:
- Alergia na materiały wykorzystywane

do produkcji materiałów do
hemodializy.

- Reakcja na tlenek etylenu używany

do sterylizacji

Rodzaje reakcji na

dializator:

1.Anafilaktyczna;

występuje zwykle w czasie

pierwszych 5 min dializy.

Objawy: świąd skóry, pokrzywka, ból brzucha,

biegunka, niepokój, gwałtowna duszność, ból w
klatce piersiowej, obrzęk krtani, zatrzymanie
krążenia.

2.

Niespecyficzna;

powikłanie częstsze, ale mniej

groźne, może wystąpić w ciągu pierwszych 60 min
dializy.

Objawy: świąd, kaszel, nieżyt śluzowy nosa,

łzawienie, ucisk w klatce piersiowej, ból w okolicy
krzyżowo- lędźwiowej.

Zespół niewyrównania

• Jest to powikłanie w postaci zespołu

neurologicznego, które może wystąpić podczas
pierwszych zabiegów hemodializy lub wkrótce
po ich zakończeniu. Dotyczy pacjentów z ostrą i
przewlekłą niewydolnością nerek z bardzo
wysokim stężeniem mocznika i kreatyniny w
surowicy krwi, dużą kwasicą metaboliczną

i znacznie przewodnionych.
Objawy: niepokój, bole głowy, dezorientacja,

drżenie mięśni, zaburzenia widzenia, wymioty,
drgawki, śpiączka, zgon.

Hiperkaliemia

• Wzrost stężenia potasu w surowicy krwi

powyżej 5,5 mmol/l.

Przyczyny: błąd dietetyczny, kwasica w

przebiegu hiperkatabolizmu, krwawienie
z przewodu pokarmowego, recyrkulacja
krwi w obrębie przetoki, hemoliza.

Objawy: uczucie drętwienia kończyn,

obniżone napięcie mięśni, tachykardia,
hipotensja, biegunka, zmiany w EKG.

Hipokaliemia

• To obniżenie stężenia potasu w

surowicy krwi poniżej 3,5 mmol/l.

Przyczyny: biegunki, intensywne

pocenie się, niedożywienie,

Objawy: obniżenie siły mięśniowej,

zaburzenia świadomości, zmiany w
EKG.

Hipoglikemia

Przyczyny: nieprawidłowo leczona

cukrzyca, niespożycie posiłku po
podaniu insuliny, niedożywienie,
wyniszczenie, choroby wątroby,
żywienie pozajelitowe,
wydializowanie glukozy z surowicy
krwi.

Objawy: wymioty, wzrost ciśnienia

tętniczego krwi, drżenia mięśniowe,
utrata przytomności.

Hipoksemia dializacyjna

• Obniżenie ciśnienia parcjalnego tlenu

do 30 mmHg.

Występuje u pacjentów z POChP,
z niewydolnością krążenia.

Zator powietrzny

• Przyczyną może być nieszczelność połączenia igły tętniczej z linią

krwi, zbyt mała podaż krwi z dostępu naczyniowego, źle
zabezpieczony cewnik do hemodializy, niekontrolowany wlew
kroplowy w trakcie dializy.

Objawy:
- Duszność
- Sinica
- kaszel
- Uczucie ciężaru w klatce piersiowej
- Jeżeli pacjent siedzi to powietrze dostaje się do naczyń

mózgowych,

- Pozycja leżąca: powietrze przedostaje się do prawego przedsionka

i prawej komory ( niewydolność prawokomorowa – obrzęk płuc)

- Przechodzenie powietrza wywołuje silny ból, chorzy krzyczą!

Postępowanie:

- Natychmiast przerwać zabieg,
- Ułożyć pacjenta w pozycji

Trendelenburga i na lewym boku,

- Podać tlen przez maskę, jeżeli

pacjent nieprzytomny zaintubować

- Podać leki przeciwdziałające

zakrzepom,

- Nie pionizować chorego przez

kilkanaście godzin,

Hemoliza

• Występuje bardzo rzadko!
Przyczyny: zbyt duże rozcieńczenie koncentratu,

przegrzanie płynu dializacyjnego, pozostałości po
reutylizacji dializatora, nieprawidłowe funkcjonowanie
pompy krwi, wysoki ciśnienie w liniach krwi( zagięcie).

Objawy: bóle brzucha i w okolicy lędźwiowej,

duszność, niepokój, uczucie ciężaru w klatce
piersiowej, bóle wieńcowe, bóle w przetoce, czynność
serca początkowo przyspiesza, a następnie zwalnia,
skóra zimna, wilgotna.

Postępowanie: przerwać zabieg, zastosować

tlenoterapię.

PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA

HEMODIALIZY

- Ze strony układu sercowo- naczyniowego,
- Infekcyjne
- Hematologiczne ( niedokrwistość)
- Zaburzenia gospodarki wapniowo- fosforanowej
- Zaburzenia gospodarki lipidowej
- Zaburzenia hormonalne i metaboliczne
- Seksualne
- Neurologiczne
- Stan psychiczny
- Zaburzenia odżywiania