Mierniki wzrostu gospodarczego

15.12.2021

Justyna Gawron / Tomasz

Podsiadły / Marta Tersa

Agenda

1. Wstęp
2. Podstawowe mierniki wzrostu

gospodarczego

3. PKB
4. PNB
5. Dochód narodowy
6. Wady PKB
7. Bariery wzrostu gospodarczego

15.12.2021

Justyna Gawron / Tomasz Podsiadły

/ Marta Tersa

Wzrost gospodarczy

–

stałe zwiększanie zdolności

danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych

przez ludzi. Czyli są to zmiany ilościowe, jakie zachodzą w

gospodarce narodowej w danym okresie (najczęściej

jednego roku).

Ze względu na trudności w pomiarze zdolności wytwórczych,

wzrost gospodarczy sprowadza się do badania tego, jak

zwiększa się z okresu na okres realna wartość produkcji w

gospodarce.

Wzrost gospodarczy

polega na rozszerzaniu i

ulepszaniu materialnych i osobowych czynników

produkcji (wymaga ciągłej akumulacji kapitału).

15.12.2021

Justyna Gawron / Tomasz Podsiadły

/ Marta Tersa

Mierniki wzrostu gospodarczego

W procesie mierzenia rozwoju społeczno – gospodarczego
wykorzystuje się różnorodne mierniki.

W zależności od stopnia agregacji dzieli się je na:

Mierniki syntetyczne

Mierniki

szczegółowe

Mierniki

symptomatyczne

W ogólny sposób
charakteryzują rozwój
społeczno – gospodarczy
(np. rozmiary produktu
krajowego brutto i
dochodu narodowego w
przeliczeniu na jednego
mieszkańca, wskaźniki ich
dynamiki i struktury
wytwarzania oraz
podziału w układzie
działowym, w przekroju
regionalnym i w skali całej
gospodarki.

Charakteryzują
wybrane dziedziny
rozwoju społeczno –
gospodarczego (np.
stopa inflacji,
dynamika inwestycji,
struktura inwestycji,
efekty inwestycji.
Rozwój i postęp
społeczny obrazują
takie mierniki, jak
liczba izb na 1
mieszkańca, wskaźniki
czytelnictwa
wydawnictw i gazet.

Charakteryzują
wybrane dziedziny
działalności o ogólnym
poziomie i dynamice
rozwoju społeczno –
gospodarczego (np.
liczba komputerów na
100 gospodarstw
domowych
podłączonych do
nowoczesnej sieci
informacji naukowej,
technicznej, medycznej
itp.)

15.12.2021

Justyna Gawron / Tomasz Podsiadły

/ Marta Tersa

Mierniki wzrostu gosp. oraz

fazy podziału produktu

krajowego

1.PODSTAWOWE MIERNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO

Wzrost gospodarczy określa wymierne skutki procesu

powiększania zdolności wytwórczych kraju w danym okresie.

Mierniki wzrostu gospodarczego:

• produkt krajowy brutto(PKB): całkowita wartość dóbr i usług

wytworzonych przez społeczeństwo w ciągu danego roku na

terenie danego kraju(kiedy rośnie PKB społeczeństwo staje się

bogatsze),

• produkt narodowy brutto(PNB): całkowita wartość wyrobów

i usług wytworzonych przez obywateli danego kraju w ciągu

jednego roku, PNB uwzględnia również dochody krajowych

firm uzyskane za granicą, nie uwzględnia dochodów obcych

firm działających w kraju,

• dochód narodowy(DN): stanowi nowo wytworzoną wartość

produktu krajowego w ciągu roku przez wszystkie podmioty

gospodarki narodowej, skorygowaną o saldo rozliczeń z

zagranicą,

• wielkość produktu PKB przypadająca na jednego

mieszkańca,

15.12.2021

Justyna Gawron / Tomasz Podsiadły

/ Marta Tersa

2.PKB – PRODUKT KRAJOWY BRUTTO

:

Produkt krajowy brutto, PKB, miernik produkcji wytworzonej na

obszarze danego kraju. Jest sumą wydatków gospodarstw domowych

na zakup dóbr i usług konsumpcyjnych, wydatków sektora

prywatnego na zakup dóbr i usług inwestycyjnych, wydatków państwa

na zakup dóbr i usług oraz salda bilansu handlu zagranicznego.

PKB może być wyrażony w cenach rynkowych, zawierających podatki

pośrednie lub - po ich potrąceniu - w cenach czynników wytwórczych

(cenach netto).

PKB różni się od produktu narodowego brutto (PNB) tym, że nie

uwzględnia dochodu z lokat zagranicznych.

Jako najważniejszy z wielkości makro uważa się powszechnie

wskaźnik PKB, który pozwala doskonale ocenić w jakim stanie

znajduje się gospodarka danego kraju, w jakim stadium cyklu

koniunkturalnego – czyli po prostu czy jest dobrze, czy źle.

PKB Jest to dochód, jaki został wytworzony tylko i wyłącznie na

geograficznym obszarze Polski, zarówno przez Polaków, jak i

obcokrajowców. Dochodów uzyskanych przez Polaków za granicą nie

wlicza się do GDP Polski.

PKB = Konsumpcja + Inwestycje + Wydatki Rządowe + Eksport -

Import

15.12.2021

Justyna Gawron / Tomasz Podsiadły

/ Marta Tersa

Wzrost PKB

oznacza zazwyczaj dobry stan gospodarki,

wzrost produkcji przemysłowej, przypływ inwestycji

zagranicznych, wzrost eksportu. Przypływ inwestycji

zagranicznych i wzrost eksportu powodują zwiększenie

popytu na walutę narodową przez zagranicę, co wyraża

się we wzroście kursu.

Należy jednak pamiętać, że zbyt duży wzrost kursu

waluty krajowej (aprecjacja) może doprowadzić do

podniesienia kosztów eksportu (niekorzystny kurs

wymiany waluty), spadku kosztów importu, co w

konsekwencji odniesie się do spadku PKB lub

przynajmniej spowolnienia jego wzrostu.

PKB, jak wskaźnik jest publikowany co kwartał i to

zazwyczaj z jedno, lub dwumiesięcznym poślizgiem

15.12.2021

Justyna Gawron / Tomasz Podsiadły

/ Marta Tersa

3.PNB - PRODUKT NARODOWY BRUTTO

:

Jest to miernik efektów rocznej działalności gospodarki,

obliczany przez powiększenie produktu krajowego brutto o

wartość dochodów netto z tytułu własności za granicą.

Te ostatnie stanowią różnicę pomiędzy napływem

dochodów uzyskanych przez obywateli danego kraju za

granicą (głównie transfer zysków z kapitałów

zainwestowanych za granicą, ale także dochody z pracy) a

wypływem dochodów uzyskanych przez cudzoziemców w

danym kraju. Dodatnia wartość dochodów netto z tytułu

własności za granicą powiększa produkt krajowy brutto

(PNB > PKB), ujemna - pomniejsza go (PNB < PKB).

15.12.2021

Justyna Gawron / Tomasz Podsiadły

/ Marta Tersa

5.DN - DOCHÓD NARODOWY

Dochód narodowy to suma dochodów wszystkich

podmiotów, uzyskanych z wykorzystania czynników

produkcji (ziemia, praca, kapitał) równa całkowitej

wartości wytworzonych dóbr i usług.

Oblicza się go przez odjęcie amortyzacji (zużycia) od

produktu narodowego brutto (PNB) w cenach czynników

produkcji; d.n. jest to więc ilość pieniędzy, jaką

dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi,

po odliczeniu pieniędzy niezbędnych do

sfinansowania amortyzacji i utrzymania istniejących

zasobów kapitału na dotychczasowym poziomie;

wobec trudności dokładnego pomiaru wielkości

amortyzacji sytuację gosp. danego kraju ocenia się

najczęściej na podstawie poziomu PNB.

15.12.2021

Justyna Gawron / Tomasz Podsiadły

/ Marta Tersa

Wady PKB jako miernika rozwoju

PKB

nie uwzględnia:

-

efektów pracy w ramach gospodarki naturalnej (dobra

na własne potrzeby),

-

dóbr wytwarzanych w szarej strefie,

-

czasu wolnego,

-

korzyści z bogactwa nabytego przez gosp. domowe

(renta konsumenta z posiadanych dóbr trwałych),

-

wartości

zmian

w

środowisku

spowodowanych

działalnością gospodarczą (efekty zewnętrzne),

-

skutków różnic cen w poszczególnych krajach

(porównania międzynarodowe),

-

zróżnicowania dochodów w społeczeństwie (możliwe

duże dysproporcje w podziale dochodu narodowego).

15.12.2021

Justyna Gawron / Tomasz Podsiadły

/ Marta Tersa

Bariery wzrostu

gospodarczego

15.12.2021

Justyna Gawron / Tomasz Podsiadły

/ Marta Tersa

Bariery

polityczno –

ekonomicz

ne

Bariery

polityczno –

ekonomicz

ne

Bariery

społeczno

–

ekonomicz

ne

Bariery

społeczno

–

ekonomicz

ne