Mierniki wzrostu gospodarczego

1. Wzrost gospodarczy oznacza zdolność do powiększania się produktu krajowego brutto danego kraju w danym czasie.

1. Czynniki wzrostu gospodarczego

   1. Praca (w ujęciu ilościowym – podaż pracy, jak i jakościowym – dyscyplina pracy, wykształcenie, kwalifikacje, motywacja)

   2. Zasoby naturalne (ziemia, zasoby mineralne, paliwa, jakość środowiska)

   3. Kapitał – środki wykorzystywane w procesie produkcji

      1. kapitał rzeczowy (maszyny, fabryki, drogi)

      2. kapitał finansowy

      3. kapitał ludzki

   4. Technologia (nauka, technika, zarządzanie, przedsiębiorczość)

2. Stopę (tempo) wzrostu gospodarczego stanowi wyrażony w procentach stosunek przyrostu realnego PKB do jego wielkości w okresie bazowym, a więc:

r - stopa wzrostu gospodarczego

PKB₁ - realny produkt krajowy brutto w roku badanym

PKB₀ - realny produkt krajowy brutto w roku poprzednim

1. Produkt krajowy brutto (PKB ang. GDP – Gross Domestic Product) – pojęcie ekonomiczne, oznaczające jeden z podstawowych mierników dochodu narodowego stosowanych w rachunkach narodowych. PKB opisuje zagregowaną (zebraną w całość) wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu (najczęściej w ciągu roku).

Kryterium geograficzne jest jedyne i rozstrzygające. Nie ma znaczenia np. pochodzenie kapitału, własność firmy itp.

1. PKB per capita (ang. GDP per capita) to jeden z najczęściej stosowanych na świecie mierników zamożności państwa (społeczności w nim mieszkającej). Oblicza się go dzieląc wartość PKB danego państwa przez liczbę jego mieszkańców. Pojęcie PKB per capita pojawiło się na świecie ze względu na niespójność w podawaniu dochodu narodowego państw jako niepodważalnej miary ich zamożności.

2. Aspekty PKB

   1. Dochodowy (jaki przychód został wypracowany przez producentów w danym kraju)

   2. Wydatkowy (ile pieniędzy wydano w danym kraju na dobra i usługi)

   3. Produkcyjny (określa rynkową wartość dóbr i usług wyprodukowanych w danym kraju)

1. Produkt narodowy brutto (PNB ang. Gross National Product, GNP) - miara wartości wszystkich dóbr i usług finalnych wytworzonych przez obywateli danego państwa oraz przez osoby prawne z siedzibą na jego terenie niezależnie od tego, czy podmioty te działają w kraju, czy za granicą. Pomijane są dochody obcokrajowców w danym państwie.

K - konsumpcja

I - inwestycje

G - wydatki rządowe

En - eksport netto, czyli eksport-import

Dn - dochód netto obywateli za granicą

1. Inflacja – wzrost ogólnego poziomu cen.

1. Przyczyny inflacji

   1. nadmierna emisja pieniędzy nieproporcjonalna do wzrostu gospodarczego, prowadzona poprzez:

      1. dodruk banknotów niemających pokrycia

      2. oprocentowanie pieniędzy

      3. działalność kredytową banków komercyjnych

   2. niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych wzrost zagregowanego popytu w gospodarce

   3. niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)

   4. przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)

   5. ingerencja państwa w politykę emisyjną Banku Centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.

   6. wadliwa struktura gospodarki

   7. import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen)

   8. długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem)

   9. monopolizacja gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)

   10. zadłużenie głównych przedsiębiorstw w danym sektorze

2. Skutki inflacji – negatywne

   1. Redystrybucja siły nabywczej na korzyść emitującego pieniądz fiducjarny (zwykle rządu bądź podległej mu organizacji) kosztem reszty użytkowników

   2. Realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności, które nie podlegają waloryzacji

   3. Tzw. koszty zdartych (lub zdzieranych) zelówek

   4. Tzw. koszty zmienianych jadłospisów

3. Rodzaje inflacji

   1. Według kryterium tempa:

      1. pełzająca – nie przekracza 5% rocznie,

      2. Inflacja umiarkowana (krocząca) – oscyluje w granicach 5-10% rocznie,

      3. galopująca – roczny wzrost cen według stopy dwu- lub trzycyfrowej,od 50% w górę

      4. hiperinflacja – miesięczny wzrost cen przekracza 150%

   2. Według kryterium przejawiania się oraz skutków:

      1. otwarta

      2. tłumiona

      3. jawna

      4. ukryta

   3. Według kryterium przyczyny:

      1. wewnętrzna

      2. importowana

      3. endogeniczna

      4. egzogeniczna

      5. popytowa

      6. kosztowa

      7. pieniężna

      8. budżetowa

      9. kredytowa

      10. płacowa

   4. Według kryterium zależności od innych kategorii makroekonomicznych:

      1. stratoinflacja

      2. stagflacja

      3. slumpflacja

   5. Według kryterium czynnika czasu:

      1. sekularna

      2. okresowa

   6. Według kryterium całokształtu stosunków ekonomicznych w kraju:

      1. cywilizowana

      2. barbarzyńska