Odpowiedź
immunologicz
na
na zakażenia
wirusowe
Wirusy
Wirus jest bardzo małą, mikroskopijną
cząstką zakażającą swoiste komórki
organizmu w celu reprodukcji. Wirusy mogą
replikować się jedynie poprzez zakażenie
komórki gospodarza, w związku z czym nie
mogą rozmnażać się samodzielnie tak jak
bakterie. Wirusy składają się przede
wszystkim z materiału genetycznego,
otoczonego białkową osłonką zwaną
kapsydem. Zależnie od klasy mogą one
zakażać różne organizmy: zarówno
eukariotyczne (zwierzęta, drożdże, grzyby i
rośliny) jak i prokariotyczne (bakterie).
Słowo „wirus” pochodzi z łaciny i oznacza
truciznę (syn. venenum). To, czy wirus jest
organizmem żywym jest wciąż kwestią
dyskusyjną, ponieważ ma on cechy
szczególne organizmu żywego (takie jak
reprodukcja). Większość badaczy nie
uważa wirusów za organizmy żywe.
Zakażenia wirusowe należą do głównych
przyczyn chorób spotykanych w praktyce
ogólnej, Z homotoksykologicznego punktu
widzenia większość zakażeń wirusowych należy
traktować bardzo poważnie, ponieważ z definicji
wirusy są homotoksynami
wewnątrzkomórkowymi powodującymi często
śmierć komórki spowodowaną przez mechanizmy
odporności komórkowej koncentrujące się na
zakażonych przez wirusy komórkach. W Tabeli
Ewolucji Choroby, zakażenia wirusowe należą
początkowo do fazy impregnacji, lecz mogą we
względnie krótkim czasie powodować
degenerację, a nawet dedyferencjację.
Oprócz samego zakażenia wirusowego,
często obserwuje się komplikacje. Mogą
one być nadkażeniami bakteryjnymi, lecz
także znane są cięższe powikłania, takie
jak po wirusowy zespół zmęczenia np. po
infekcji wirusem EBV (mononukleoza).
Odpowiedź
immunologiczna
Cechy i mechanizm odporności
naturalnej (wrodzonej)
Występuje u wszystkich organizmów
wielokomórkowych
Istnieje przed zakażeniem danym drobnoustrojem
Działa przed rozwojem odpowiedzi swoistej
Ścisłe współdziałanie między wrodzoną a nabytą
odpowiedzią immunologiczną
We wielu przypadkach taka odpowiedź jest zdolna
do eliminacji zakażenia
Nigdy nie wywołuje autoimmunizacji
Cele odpowiedzi naturalnej
Ogólnie: cząsteczki związane z
patogenem:
Dwuniciowy RNA (obecny w
replikujących się wirusach)
Sekwencje niemetylowane DNA (CpG)
Lipopolisacharydy (LPS)
Oligosacharydy (mannoza)
Peptydoglikany i kwas lipotejchojowy
prątków
Receptory Toll-podobne
(TLR)
Różne produkty drobnoustrojów aktywują
komórki za pośrednictwem TLR
Rozpoznają komponenty strukturalne
zachowane ewolucyjnie w klasach
patogenów s
Po rozpoznaniu tych komponent aktywują
układ immunologiczny i indukują
powstawanie odpowiedzi nabytej (limf. Th1
lub Th2)
TLR są obecne na większości komórek
układu odpornościowego w postaci
zewnątrz-komórkowych domen bogatych w
leucynę
Cechy infekcji wirusowej
Wirusy są obligatoryjnymi pasożytami
wewnątrzkomórkowymi, więc nie mogą się
namnażać poza komórkami żywiciela.
Wiążą się z komórkami żywiciela za
pośrednictwem swoistych receptorów.
Po wejściu do komórki wirus ulega odpłaszczeniu
i uwalnia kwas nukleinowy (DNA lub RNA).
Wirusowy kwas nukleinowy może wiązać się z
genomem komórki lub pozostać w cytoplazmie.
W obu przypadkach dochodzi do transkrypcji i
replikacji wirusa.
Główne antywirusowe nieswoiste
mechanizmy obronne
Blokujące infekcję
przeciwciała naturalne, składowe dopełniacza,
niektóre chemokiny
Chroniące komórki przed zakażeniem
interferony- alfa, beta, omega, interferon- gamma
Niszczące lub hamujące komórki zakażone
komórki NK, makrofagi, neutrofile, limfocyty T
gamma delta
Regulujące antywirusową odpowiedź
zapalną
interleukiny 1, 6, 10, 12, 18, TGF-beta,
chemokiny
Mechanizm odpowiedzi
przeciwwirusowej
Wrodzone:
Interferony i
komórki NK
Nabyte (swoiste):
Przeciwciała – neutralizują wirus, ale
działają wyłącznie zewnątrzkomórkowo
(prodromalna faza infekcji)
Cytotoksyczne limf. T – rozpoznają i
niszczą komórki zainfekowane wirusem
(apoptoza) zanim pojawią się nowe wiriony.
Sposoby unikania odpowiedzi
immunologicznej przez wirusy
Zmniejszona ekspresja MHC na komórkach
zakażonych
Produkcja glikoprotein podobnych do receptora
dla
IgG-Fc.
Produkcja krótkich fragmentów RNA, które
współzawodniczą o endonukleazę RNA
Produkcja homologów cytokin (np. IL10) lub
homologów ich receptorów.
Zmiana antygenowości
Immunopatologia zakażeń
wirusowych
1.
Reakcja cytotoksyczna na antygeny
wirusowe (hapteny)
2.
Kompleksy immunologiczne
(kłębuszkowe zapalenie nerek)
3.
Zakażenie komórek układu
odpornościowego
(EBV, HIV, wirus odry, CMV)
4.
Autoimmunizacja indukowana przez
wirusy
Przygotowały:
Sandra Kużajak gr
VII
Agnieszka Huppert
gr II