Justyna Szczurowska

Anna Rzeszótko

Gr. VII

POJECIE RUCHU

W RÓŻNYCH

TEORIACH

FILOZOFICZNYCH

Każdy Ruch jest zmianą położenia danego ciała lub układu ciał w czasie względem pewnego

wybranego układu odniesienia.

Układem odniesienia może być nieruchome ciało, układ ciał, układ współrzędnych lub oś
liczbowa.

· Układ inercjalny – układ odniesienia względem którego ciało, na które nie działają siły
zewnętrzne, pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym.

· Układ nie inercjalny – dowolny układ poruszający się
z przyspieszeniem.

Ruch ciała analizuje się przy założeniu, że ciało jest punktem materialnym lub bryłą sztywną.

· Punktem materialnym nazywamy dowolne ciało, które przebywa odległości dużo większe od
swoich własnych rozmiarów, np. kolarz na etapie wyścigu, cząstka gazu pomiędzy dwoma
zderzeniami, planeta
w ruchu wokół Słońca.

· Bryłą sztywną nazywamy ciało, w którym odległości pomiędzy poszczególnymi, dowolnie
wybranymi fragmentami ciała nie zmieniają się pod działaniem niezbyt dużych sił

Pojecie Ruchu …

• W rozumieniu Arystotelesa ruch jest faktem wymagającym wyjaśnienia, tak, jak i inne fakty

nauki. Jest więc ruch lokalny - zmiana miejsca położenia. Jest też ruch w sensie
"nieprzestrzennym", jak poczęcie, czy śmierć. I dla wyjaśnienia tak opisanego ruchu Arystoteles
przyjmuje istnienie faktu i możności.

• Arystoteles wychodzi od przykładu, jakim jest budowa domu lub tworzenie rzeźby. Zarówno w

jednym, jak i w drugim przypadku można wyróżnić stan początkowy, a więc to, co stanowi
materiał oraz dyspozycje (umiejętności) budowniczego. Można również dostrzec stan pośredni -
budowanie - najbardziej związany z ruchem oraz stan końcowy w postaci wybudowanego
budynku (ukończonej rzeźby). Powstaje pytanie czym różnią się te etapy i jakie są filozoficzne
racje tego, że mogły się one zrealizować.

Ruch w teoriach filozofów

Arystotelesowi narzuciło się rozwiązanie, że:

 Pierwszy etap to stan możności biernej w materiale (surowcu) i stan możności

czynnej w budowniczym (artyście),

 Drugi etap jest aktem niepełnym, aktem, który realizuje się,
 Trzeci etap jest aktem wykończonym, ostatecznym, pełnym, które to etapy tak

uzasadniał:

Ruch jest w świecie zjawiskiem pierwotnym i najbardziej oczywistym. Informują o nim

zmysły. Zauważa się zmiany substancjalne, a więc powstawanie i zamieranie bytów.

Zmiany lokalne zarówno na firmamencie nieba, jak i na ziemi oraz na morzu. Zmiany

ilościowe - zwiększanie się i zmniejszanie. Zmiany jakościowe - polepszanie się,

pogarszanie, proces wychowania, tresury. Zmiany w relacjach - zapoznawanie się z

nowymi ludźmi czy powstawanie organizacji. Zmiany w czasie - starzenie się itd.

Skoro więc ruch i zmiana są czymś tak powszechnym, można spodziewać się,

że właśnie w ruchu ujawnią się zasadnicze struktury bytu podległego ruchowi. Przez

rozumienie ruchu dojdzie się do poznania struktury bytu. W każdym ruchu, można

wyróżnić:

 podmiot podlegający ruchowi,
 sama czynność ruchu,
 stan kresu tego ruchu.

W każdym ruchu stan początkowy i końcowy nie są identyczne. Tym, co wiedzie od stanu

początkowego do końcowego jest właśnie sama czynność ruchu. Czynność ta jest
wewnętrznie ukierunkowana na kres ruchu. Owa nieidentyczność początku i kresu
ruchu pozwala wprowadzić pojecie możności w początkach ruchu. Gdyby tej możności
nie było, wówczas sama faza ruchu byłaby niewytłumaczalna. Racją jej pojawienia się
jest realny stan możności na początku, który pod wpływem czynnika z zewnątrz
realizuje się w postaci procesu ruchu. Sam proces jest doskonalszym stanem pod
względem bytowym aniżeli stan początkowy. Nie jest jednak w pełni doskonały,
ponieważ pełnię zdobywa w momencie kresu ruchu. Stan ten, tj. proces ruchu, nosi
nazwę aktu niepełnego, natomiast kres ruchu - aktu pełnego.

• Ruch wsteczny - ruch ciała

niebieskiego

• Ruch obiegowy Ziemi – ruch po

orbicie dookoła Słońca

• Ruch obrotowy Ziemi - inaczej ruch

wirowy Ziemi

Ruch w Astronomii

Ruch - w fizyce to zmiana położenia ciała odbywająca się w czasie względem układu

odniesienia.

Parametry opisujące ruch:
przemieszczenie (zmiana położenia) - różnica między położeniem końcowym a

początkowym,

tor - linia, po której porusza się ciało:

o w ruchu prostoliniowym torem jest linia prosta,
o w ruchu krzywoliniowym torem jest linia krzywa,

droga - długość odcinka toru,
czas - różnica między chwilą końcową a początkową ruchu.
Podstawowe prawa rządzące ruchem sformułował Izaak Newton i uznawano je za dokładne

do końca XIX wieku. Obecnie ruch ciał fizycznych opisują trzy teorie:

mechanika klasyczna - opisująca ruch obiektów niezbyt małych i poruszających się niezbyt

szybko,

teoria względności:

o szczególna teoria względności - opisująca ruch ciał o prędkościach porównywalnych z prędkością

światła, ale nie uwzględniająca grawitacji,

o ogólna teoria względności - uwzględniająca grawitację,

mechanika kwantowa - opisująca zachowanie się obiektów małych (atomy, cząstki

subatomowe).

Ruch w fizyce

Ruchy klasyfikuje się określając tor ruchu oraz zmiany wartości prędkości.
Podział ze względu na toru ruchu:

prostoliniowy (poruszanie się po linii prostej),
krzywoliniowy (poruszanie się po linii krzywej),

o po okręgu - rozpatrywany jako najprostszy przypadek ruchu krzywoliniowego,
o po elipsie - ruch w polu sił centralnych,
o po paraboli - ruch w polu jednorodnym,
o inne (powyższe są najpopularniejsze).

Podział ze względu na wartości prędkości:

jednostajny - prędkość nie zmienia się,
zmienny - prędkość zmienia się,

o jednostajnie zmienny - zmiany prędkości są jednakowe w jednakowych

przedziałach czasu,

• przyspieszony - prędkość zwiększa się,
• opóźniony - prędkość maleje,

o niejednostajnie zmienny.

Klasyfikacja ruchu

Ruch wpływa pozytywnie na wszystkie

narzady człowieka …!!

Ruch to zdrowie

Wpływ ruchu na różne organy

Układ krążenia

 

Wysiłek fizyczny powoduje zmiany czynnościowe w obrębie układu krążenia.
Zwiększa się ogólny przepływ krwi, co zapewnia dostateczny dopływ krwi do tych tkanek, w których

zwiększa się metabolizm. Spowodowane jest to wzrastającą częstością skurczów serca (max częstość
skurczów u dzieci do lat 10 wynosi 215 skurczów na minutę!-u dorosłych ok.150), przy czym częstość ta
wzrasta dużo bardziej u dzieci niż u dorosłych. Związane jest to z tym, że u dzieci i młodzieży
pobudzenie adrenargiczne jest silniejsze niż noradrenargiczne, a w związku z tym przyrosty wysiłkowe
ciśnienia tętniczego są mniejsze niż u dorosłych (u których pobudzenie noradrenargiczne, jest większe
niż adrenargiczne). Wartości wysiłkowego przyrostu ciśnienia tętniczego są adekwatne do wymiarów
ciała.

U dzieci zwiększony jest także przepływ krwi przez zaangażowane w pracę mięśnie w stosunku do osób

starszych ze względu na małe opory naczyń.

Na zwiększoną częstość skurczów mięśnia sercowego w odniesieniu do osób, które już zakończyły okres

dojrzewania ma wpływ natomiast zmniejszona u dzieci objętość wyrzutowa serca. Maksymalna
pojemność minutowa serca oraz objętość wyrzutowa zwiększają się proporcjonalnie do zmian wielkości
mięśnia sercowego i są związane ze zużyciem tlenu, przy czym pojemność minutowa serca u dzieci w
wieku 9-10 lat wnosi ok. 10,5-12 l/min a u ludzi w wieku 19-20 lat wzrasta do 16-20 l/min

Jednocześnie u dzieci obserwuje się szybszy powrót do wartości wyjściowych częstości skurczów ze

względu na niższe powysiłkowe stężenie katecholamin we krwi,

Młody organizm ma zdolność lepszego wykorzystywania tlenu przez mięśnie, ze względu na większą

różnicę tętniczo-żylną zawartości tlenu, co znacznie ułatwia jego dyfuzję oraz zwiększony przepływ krwi.

 Dzieci mają również sprawniejszą adaptacje wysiłkową układu krążenia, co wyraża się krótszym

czasem osiągnięcia indywidualnych względnych wartości pułapu tlenowego (objętość tlenu max/ml/kg
VO

2

max). Przykładowo wartości 50 % VO

2

max dzieci osiągają w ciągu 30 s, a dorośli potrzebują na to aż

2 min

Układ oddechowy

Sprawność wysiłkowa układu oddechowego osiąga swoje ostateczne wartości w końcowej

fazie dojrzewania biologicznego. Dotyczy to pojemności życiowej, objętości oddechowej oraz
max minutowej wentylacji płuc. Towarzyszy temu zmiana rytmu oddychania u obu płci,
polegająca na zmniejszaniu się z wiekiem częstości oddychania( 22-24 razy na min. w wieku
5-6 lat, 14-16 razy na min. w wieku 18 lat).

 Trening wytrzymałościowy zwiększa dostępność tlenu dla komórek oraz gęstość naczyń

włosowatych w mięśniach. Należy jednak pamiętać o tym , że dzieci mogą wykonywać bez
szkody dla zdrowia długotrwałe wysiłki, ale o niezbyt dużej intensywności. Ponadto nie należy
obciążać ich zbyt dużą pracą mechaniczną (niewskazane są ćwiczenia siłowe z dużym
obciążeniem), z uwagi na mniejszą masę ciała, mniejsze proporcje mięśni i przede wszystkim
niższą sprawność glikolizy beztlenowej i sprawności utylizacji glikogenu (dopiero po
zakończeniu dojrzewania poprawie ulegają możliwości wykonywania wysiłków beztlenowych),

Mechanizmem obronnym przed rozwojem nadmiernej kwasicy metabolicznej u dzieci jest

obniżone stężenie katecholamin we krwi a podwyższone stężenie hormonu wzrostu w
porównaniu z organizmem osoby dorosłej.

Po wysiłku organizm dziecka wykazuje zwiększone zapotrzebowanie na elektrolity, ponieważ

zmniejszona jest u nich tolerancja na zmiany równowagi kwasowo-zasadowej,

Istotny z punktu widzenia młodych organizmów jest trening kondycyjny, który wpływa na

podwyższenie progu zmęczenia mięsni oddechowych i zwiększa zakres i czas trwania wysiłku
fizycznego, tolerowany przez organizm, a także zwiększa ruchomość klatki piersiowej.

Układ szkieletowy

Ruch wpływa na prawidłowe kształtowanie się układu szkieletowego w sposób

bezpośredni, ponieważ układ ten jest niejako zaprojektowany do ruchu. Tworzenie struktur
kostnych, takich jak beleczki kostne wynika wprost z ruchu, ponieważ ich ułożenie zależy
od kierunku sił działających na kość. Jest to wyjątkowo istotne dla osób w wieku
rozwojowym, ponieważ jest to okres kształtowania i przebudowy kośćca. Wiele wad czy
niedoskonałości w jego budowie można skorygować poprzez odpowiednio dobrany wysiłek
fizyczny.

 Ćwiczenia wpływają też korzystnie na sam proces wzrastania kości u dzieci, poprzez

dostarczanie im przez pobudzony układ krwionośny większych ilości minerałów,
niezbędnych do budowy kości. Pomaga także w regeneracji kości np. po złamaniach.

Utrzymanie odpowiedniego zakresu ruchu w stawach oraz kształtowanie powierzchni

stawowych, a także tkanek miękkich okołokostnych takich jak więzadła również
uzależnione jest od odpowiednio dobranego wysiłku fizycznego, zwłaszcza w okresie
dziecięcym.

 Umiejętnie prowadzony trening siłowy istotnie poprawia zdolności do wykonywania

wysiłków siłowych, ze względu na rozwój mięśni, przyrost ich masy i siły, utrzymanie ich
elastyczności prawidłowej długości. Przy czym okres przedpokwitaniowy cechuje większy
wzrost siły na drodze poprawy koordynacji nerwowo-mięśniowej, natomiast przyrost masy
u chłopców obserwuje się p  10 roku życia, ze względu na zwiększone wydzielanie
testosteronu.

Układ pokarmowy

 
Ruch ma wpływ głownie na perystaltykę jelit, którą w

znaczący sposób poprawia.

Jest także bardzo istotny z punktu widzenia przemiany

materii, którą podnosi nawet kilkunastokrotnie. Dzieci
mało ruchliwe, prowadzące siedzący tryb życia mają
nierzadko problemy z nadwagą, przy czym okres
pokwitania jest momentem bardzo istotnym ze względu
na pogarszającą się sprawność fizyczną, wynikającą z
zaburzeń hormonalnych i przebudowy jaka następuje w
organizmie. Odpowiednio dobrany ruch może uchronić
przed nadwagą, a także pomaga w kształtowaniu
sylwetki.

Układ nerwowy i

hormonalny

 Ćwiczenia fizyczne pełnią rolę czynnika

pobudzającego układ nerwowy. Rozwijają
pamięć ruchową, koordynację i
sprawność a także refleks i szybkość
reagowania na bodźce zewnętrzne.

 Ruch oddziaływuje również na układ

dokrewny pobudzając zwłaszcza
nadnercza oraz przysadkę do produkcji
hormonów.