RELACJA MIĘDZY

ROZUMEM, A WIARĄ

RELACJA MIĘDZY ROZUMEM,

A WIARĄ

RELACJA MIĘDZY

ROZUMEM I WIARĄ

• ROZUM STANOWI MOC POZNAWCZĄ

CZŁOWIEKA.

• ROZUM RAZEM Z WOLĄ TWORZY

ZASADNICZĄ

FUNKCJĘ OSOBY CZŁOWIEKA.
OWOCEM DZIAŁANIA JEST WIEDZA.
ZA WIEDZĘ UWAŻA SIĘ WSZELKIE

WYNIKI POZNANIA JAKIE LUDZKI
ROZUM MOŻE POZNAĆ WŁASNĄ
MOCĄ.

• OBJAWIENIE – CAŁOŚĆ ZBAWCZEJ

PRAWDY,

KTÓRA POCHODZI OD BOGA DO

LUDZI.

OBJAWIENIE NATURALNE –

STWORZENIE

OBJAWIENIE NADPRZYRODZONE –

TAJEMNICE,

MISTERIA WIARY

• KOŚCIÓŁ KATOLICKI UCZY, ŻE

CZŁOWIEK ZOSTAŁ POWOŁANY DO
SZUKANIA I POZNAWANIA BOGA.

• POZNAJĄC ŚWIAT MATERIALNY I

SIEBIE SAMEGO , MOŻE ON ODKRYĆ
PEWNE „DROGI”, NAZYWANE
„DOWODAMI NA ISTNIENIE BOGA”.
RÓŻNIĄ SIĘ ONE OD DOWODÓW
NAUKOWYCH – SĄ ARGUMENTAMI
POZWALAJĄCYMI OSIĄGNĄĆ
PEWNOŚĆ, ŻE BÓG ISTNIEJE.

• FILOZOFICZNA NAUKA MÓWIĄCA O

ISTNIENIU I NATURZE BOGA W
OPARCIU O LUDZKI UMYSŁ
DOSZUKUJĄCY SIĘ OSTATECZNEJ
PRZYCZYNY ISTNIEJĄCEGO ŚWIATA.

• NAZWA WYWODZI SIĘ OD LEIBNIZA

(), KTÓRY NAPISAŁ ESEJ „O DOBROCI
BOGA, WOLNOŚCI CZŁOWIEKA I
POCHODZENIU ZŁA”.

TEODYCEA

CHARAKTERYSTYKA

METAFIZYCZNYCH

ARGUMENTACJI

ZA ISTNIENIEM

BOGA

• ŚW.TOMASZ Z AKWINU WYRÓŻNIŁ 2

TYPY DOWODZENIA:

1

) DOWODZENIE APRIORYCZNE –

Z

ISTNIENIA I NATURY PRZYCZYNY
WNIOSKUJEMY O ISTNIENIU I
NATURZE SKUTKU

• 2.

DOWODZENIE APOSTERIORYCZNE

(PÓŹNIEJSZE) – Z TEGO CO
PÓŹNIEJSZE WNIOSKUJEMY O TYM,
CO WCZEŚNIEJSZE, PIERWOTNE.

• 1. MAJĄ REALISTYCZNY PUNKT WYJŚCIA –

ODWOŁUJĄ SIĘ DO DOŚWIADCZENIA.

• 2. KLASYCZNE ARGUMENTY SĄ

DOWODZENIEM A POSTERIORI

• 3. MAJĄ CHARAKTER REDUKCYJNY –

POSZUKUJĄ RACJI BYTOWYCH DLA
STWIERDZONYCH FAKTÓW.

CECHY METAFIZYCZNYCH

ARGUMENTÓW NA

ISTNIENIE BOGA

(5 DRÓG ŚW.TOMASZA Z AKWINU)

1. DOWÓD (argument) Z RUCHU
2. DOWÓD Z PRZYCZYNOWOŚCI

SPRAWCZEJ

3. DOWÓD Z PRZYGODNOŚCI
4. DOWÓD ZE STOPNI BYTU
5. DOWÓD Z PRZYCZYNOWOŚCI CELOWEJ

ARGUMENTY NA ISTNIENIE

BOGA

• DROGA RUCHU (EX MODUS – RUSZAM)
• - STWIERDZENIE SAMEGO FAKTU RUCHU,

NIE TYLKO PRZESTRZENNEGO , ALE TAKŻE
ZMIANY ILOŚCIOWE, JAKOŚCIOWE,
FIZYCZNE I PSYCHI – CZNE – NP.MYŚLENIE.

• - WSZYSTKO CO SIĘ PORUSZA, JEST

PORUSZANE PRZEZ COŚ INNEGO, ISTNIEJE
ZEWNĘTRZNA SIŁA SPRAWCZA, KTÓRA
WYKLUCZA AUTOKINEZĘ –
SAMOPORUSZANIE SIĘ.

ARGUMENT KINETYCZNY

• MUSI ISTNIEĆ CZYNNIK PIERWSZY

SPRAWCZY RUCHU – NIERUCHOMY
PIERWSZY PORUSZYCIEL, KTÓRY NIE
JEST PORUSZANY PRZEZ COKOLWIEK.

• ISTNIEJĄ STANOWISKA WSKAZUJĄCE

W FIZYCE KWANTOWEJ NA ENERGIĘ
WEWNĘTRZNĄ – LECZ NIE PODAJĄ JEJ
PRZYCZYNY.

• Drugi dowód na istnienie Boga oparty jest

na pojęciu przyczyny sprawczej . Pochodzi
on od Arystotelesa, który uważał że
niemożliwy jest nieskończony ciąg
przyczyn, z czego wnosił, że dociera się w
końcu zawsze do jakiegoś pierwszego
źródła. Jednak Arystoteles nie wyprowadził
z tego bezpośredniego wniosku o istnieniu
Boga.

DOWÓD Z PRZYCZYNOWOŚCI

SPRAWCZEJ

• Do tego celu uzyli go Awicenna,

Alanus z Lille, Albert Wielki oraz
św.Tomasz z Akwinu.

• Biorąc pod uwagę świat dostępny

poznaniu zmysłowemu – jedyny
możliwy punkt wyjścia

dla dowodzenia istnienia Boga –

stwierdzamy

istnienie porządku przyczyn

sprawczych.

* Nie spotykamy bytu (stworzenia),

który byłby przyczyną sprawczą
samego siebie.

Przyczyna jest wcześniejsza od

skutku – więc taki byt musiałby
istnieć wcześniej od samego siebie –
co jest niemożliwe.

• Przyczyna to byt przekazujący

skutkowi istnienie.

• Niemożliwy jest nieskończony ciąg

uporządkowanego szeregu przyczyn i
skutków

• Musi zatem istnieć pierwsza

przyczyna sprawcza - byt absolutny,
który powoduje zaistnienie innego
bytu.

• Punktem wyjścia dla tego dowodu jest

rozróżnienie pomiędzy tym co

możliwe

, a

tym co

konieczne

.

• To co możliwe, jest przygodne – tzn. że

może być, ale równie dobrze może nie być
(istnieć albo nie istnieć) Jest zatem
przeciwieństwem tego co konieczne.

• To co przygodne czerpie swoje istnienie nie

z siebie ale z przyczyny sprawczej, która
mu go udziela.

ARGUMENT Z PRZYGODNOŚCI

• W przyrodzie, z doświadczenia wiemy,

ze pewne byty powstają i pewne giną.

• Gdyby istniały tylko byty przygodne

(możliwe) w końcu musiałaby nastać
taka chwila, kiedy wszystkie byty zginą.

• Musi zatem istnieć byt konieczny, który

jest wolny od wszelkiego zniszczenia i
możliwości unicestwienia, którego
istnienie jest konieczne dla istnienia
bytów przygodnych

• Arystoteles naucza, że rzeczy odznaczające się

najwyższym stopniem prawdy posiadają
najwyższy stopień bytu.

• Coś mniej lub bardziej prawdziwe określa się

jako takie przez przybliżenie do tego co jest
prawdziwe bezwzględnie i autonomicznie.

• Św.Tomasz naucza, że skoro istnieją rzeczy

mniej lub bardziej dobre, szlachetne,
prawdziwe itd. To musi istnieć byt będący
dobry, szlachetny, prawdziwy w stopniu
najwyższym – BÓG.

ARGUMENT ZE STOPNI BYTU

• Ten dowód opiera się na rozważeniu

uporządkowania rzeczy.

• Św.Tomasz twierdzi, że porządek na

świecie jest niemożliwy bez
zarządzającego – czyli tego, który
sprawia, że wszystkie rzeczy dążą do
określonego celu. (celowość
zewnętrzna)

DOWÓD Z PRZYCZYNOWOŚCI

CELOWEJ

• Prawa przyrody, kosmosu wskazują

na celowe ukształtowanie „wszystko
co działa, działa dla celu”.

Musi więc istnieć przyczyna celowego

działania w świecie – Byt Rozumny,
Bóg.