Temat: Relacje między człowiekiem a Bogiem. Przedstaw różne rozstrzygnięcia tego dylematu

w wybranych tekstach literackich różnych epok.

Relacje między Bogiem a człowiekiem istniały od zawsze. Nie zawsze jednak układały się tak samo, mimo to ludzie wiedzieli, że Bóg istnieje. Czasem, pod wpływem różnych wydarzeń, człowiek tracił wiarę w Boga i odwracał się od niego. Jeżeli jednak wierzył, to nadrzędnym jego celem było zjednoczenie z Bogiem i pragnienie osiągnięcia spokojnego, szczęśliwego wiecznego życia.

Jak widać sposób pojmowania Boga przez ludzi różnił się, jedni kochali go ponad życie, inni nienawidzili za to, co im zrobił. Jedno jest pewne, że nieważne co do niego czuli, to nawet w obliczu największej tragedii zwracali się ku niemu, chociaż często nie rozumieli jego wyroków. I choć zdarzało się, że odwracali się od niego, to zawsze o nim, w taki czy inny sposób, pamiętali. Człowiek nie może być sam w chwili próby. Potrzebuje innych ludzi, a kiedy nie ma ich w pobliżu, dostrzega wtedy obecność Boga.

Obserwując na przestrzeni dziejów relacje pomiędzy Bogiem i człowiekiem, można odnieść wrażenie, że wraz z upływem czasu więź pomiędzy nimi rozluźnia się.

W utworach współczesnych Bóg jest ukazany raczej jako moc, siła wyższa, która rządzi życiem za naszymi plecami lub też pozostawia nam wolną wolę. Bóg współcześnie utracił swoje groźne, nie znoszące sprzeciwu oblicze, stał się raczej uosobieniem pewnych cech niż osobą samą w sobie. Jego wpływ na życie ludzkie zmalał znacznie lub zniknął w ogóle. Ludzka moralność nie ma obecnie wiele wspólnego z wiarą w Boga, który jeżeli występuje gdzieś w utworach to raczej po cichu, zasugerowany, niedopowiedziany. Ludzie deklarują swoją wiarę, dopuszczając się jednocześnie okrutnych czynów, a ci, którzy Boga odrzucili okazują się nierzadko lepszymi ludźmi, gdyż postępują według własnego kodeksu moralnego i nie łamią go tak łatwo. Religia zeszła na dalszy plan. Ludzie mają zbyt wiele na głowie i są zbyt zagubieni w codziennych sprawach by myśleć o nieskończoności. Śmiało można się posunąć do stwierdzenia, że Bóg stary i zapomniany zamknął się w kościele pośród świec, bibułkowych kwiatów i śpiewów organisty. A Niebo jawi się dla wielu jako puste miejsce. Wspaniałe, czyste ale absolutnie puste.

W relacji człowiek – Bóg nierzadko pojawia się pokora. Zdefiniować ją można jako stan psychiczny, polegający na odczuwaniu własnej małości, niższości. Wyraża się często uniżoną postawą wobec kogoś lub czegoś, potulną i uległą. Pokora oznacza postawę, polegającą na przyjęciu swego losu, nawet w tych jego odmianach, które w szczególnie bolesny sposób nas doświadczają.

Literatura świetnie pokazuje nam relacje między człowiekiem a Bogiem czasem złe, czasem dobre, ale zawsze inne.

Już najwcześniejsze dzieło literatury idealnie ukazuje nam kontakty człowieka z Bogiem, czyli Biblia.

W najwcześniejszych księgach Starego Testamentu Bóg objawia się jako opiekuńczy ojciec, ale przede wszystkim apodyktyczny sędzia, który wygłasza poprzez pośredników swoje niepodważalne prawa. Jest to Bóg przemawiający, oczekujący od poddanych całkowitej uległości i posłuszeństwa. Swą potęgę ukazuje głównie poprzez wszechpotężne słowo o mocy sprawczej. Stwarza On świat za pomocą wypowiadania odpowiednich zwrotów.

Wymownym przykładem zsyłania cierpienia jako próby wiary jest historia Hioba. Hiob był prostym człowiekiem o szlachetnym sercu. Za swoją dobroć Bóg obdarował go wspaniałą rodziną (ojciec siedmiu synów), dostatkiem i zdrowiem. Pewnego razu Pan za namową Szatana i jego ręką, zamierzył sprawdzić potęgę wiary swego sługi i w mgnieniu oka zabrał mu wszystko, a na koniec odebrał samotnemu starcowi zdrowie. Niezłomny Hiob ani przez chwilę nie wyparł się Boga, choć złorzeczył na swój los i dzień narodzin, to jednak nie utracił głębokiej wiary. Wiedział, że to próba, gdyż był świadomy tego, iż nie popełnił żadnego grzechu, za który zostałby w tak okrutny sposób ukarany. Nagroda za wytrwałość jednak go nie ominęła: Bóg przywrócił mu wszystko, co utracił, ponadto doczekał się dalszych potomków i w zdrowiu dożył starości. Hiob to przykład niezwykle cnotliwego człowieka o potężnej wierze. Jego życiową maksymą było stwierdzenie: "Dobro przyjęliśmy z ręki Boga. Czemu zła przyjąć nie możemy?". W Księdze Hioba cierpienie to próba, w której kryje się tajemniczy Boży zamysł. Niezawinione katastrofy niosą ze sobą naukę, wzmocnienie, mogą one spotkać każdego, jednak za wytrwałość czeka nagroda.

Czasem jednak ludzie by złączyć się z Bogiem byli gotowi do największych poświęceń. Dla zapewnienia sobie życia wiecznego gotowi byli poświęcić wszystko co mieli. Bohater „Legendy o św. Aleksym” Aleksy był właśnie do tego gotów. Z miłości do Boga poświęcił mu całe swoje życie. Wyrzekł się dóbr materialnych, by móc w pełni zasłużyć na wieczność. Dla św. Aleksego Bóg był wszystkim, to dla niego Aleksy umartwiał się, sprawiał sobie fizyczny ból, pozwalał by nim pomiatano. Św. Aleksy kochał Boga i właśnie z miłości do niego robił to wszystko. Trzeba zaznaczyć że Bóg nie wymagał tego od niego. Św. Aleksy robił to z własnej woli i chęci życia wiecznego wraz z Bogiem w raju. Zapomniał jednak o miłości bliźniego, nie zdawał sobie sprawy że zadaje ogromny ból innym ludziom (rodzinie) a tych także Bóg kocha.