15.
Pacyfistyczne
nurty doktryn
politycznych

15.1. ŹRÓDŁA I IDEE PACYFIZMU
15.2.NURTY I OBLICZA PACYFIZMU

Wykonali:
Marcin Popek
Krzysztof Piszczyk
Bezpieczeństwo
Narodowe grupa E

Pacyfizm

Według słownika języka polskiego PWN
pacyfizm to:

•

pogląd głoszący konieczność zaprzestania i
niewszczynania wojen

•

ruch społeczno-polityczny działający na
rzecz utrzymania pokoju, potępiający
wszystkie wojny bez względu na ich
przyczyny i charakter

http://sjp.pwn.pl/slownik/

2570248/pacyfizm

Źródła
pacyfizmu

Pacyfizm jest niemal tak stary, jak
wojny. Pierwsze pisane wzmianki
o nim pojawiły się już w
starożytnej Grecji

Grecka myśl



Hezjod



Heraklit z Efezu



Platon



Arystoteles



stoicy



amfiktionie

Rzymska myśl



ujmowanie pokoju w
normy i instytucje
prawne



spory wewnętrzne
między plemionami albo
ich związkami
rozstrzygane przez
kolegia kapłańskie
fecjałów (mogą
wypowiadać wojnę i
zawierać pokój)



sądy polubowne



idea Pax



Cyceron

Myśl

średniowiecz

na



przewaga
chrześcijańskiej doktryny
wojny sprawiedliwej jako
pozostającej w zgodzie z
ideą pokoju



Orygenes i Laktancjusz



Augustyn, biskup z
Hippony



Tomasz z Akwinu



Dekret Gracjana z XII
wieku; „rozejm boży”



Pierre Dubois



Dante Aligierhi



Jerzy z Podiebradu

Myśl

renesansu



Erazm z Rotterdamu



Francesco Victoria



Tomasz Morus i
Tomasz Campanella



Henryk IV wraz z
radcą Maximilien Sully



Emmeric Cruce



Hugo Grotius

Idee pacyfizmu

Idea pokoju

Pokój jest naczelną, przewodnią ideą. Równocześnie
najwyższą wartością pacyfizmu. Jest przeciwstawna
wojnie, lecz brak wojny jest niewystarczający dla
istnienia pokoju. Idea  pokoju zakłada nadto jego
trwałość, a nawet wieczność

Trwałość pokoju wynikać może ze współpracy między
państwami, poszanowania suwerenności, przyjaźni i
partnerskich stosunków międzynarodowych

Prawo międzynarodowe definiuje pokój jako
uregulowane prawem współżycie i współdziałanie
państwa w atmosferze bezpieczeństwa

W ujęciu statycznym pokój przejawia się w jego trwaniu,
zaś w ujęciu dynamicznym w ciągłym umacnianiu.

Idea wojny

Wojna przejawia się w gwałtownym konflikcie
zbrojnym między zorganizowanymi
społecznościami posługującymi się siłą i
przemocą

Pacyfizm dopuszcza wojnę psychologiczną,
ideologiczną, ekonomiczną. Odrzuca natomiast
większość rodzajów wojen militarnych

Dla pacyfizmu największą rolę odgrywa podział
wojen na dopuszczalne  wojny sprawiedliwe
bądź słuszne(przezorni prowadzą wojnę dal
pokoju) i odrzucane wojny niesprawiedliwe bądź
niesłuszne.

Idea  społeczeństwa

Społeczeństwo

obywatelskie

nie potrzebuje dla
zachowani pokoju
pomocy ze strony
władzy państwowej.

Społeczeństwo

polityczne

dzięki władzy
państwowej może
realizować swoje
pacyfistyczne cele.

jest to forma zespołowego

współistnienia i współdziałania

jednostek

Idea państwa

Z pacyfizmem godzą się te wszystkie koncepcje istoty państwa,
które podkreślają jego charakter organizatorski, porządkujący,
doskonalący, zwierzchni.

Porzucają marskizm, który upatruje najskuteczniejszą machinę,
organizację przemocy, narządzie klasy panującej do niszczenia
oporu przeciwników klasowych. Sprzeczne z pacyfizmem są również
koncepcje państwa zawarte w doktrynach faszyzmu, nacjonalizmu,
rasizmu.

Anarchizm nie stwarza dla pacyfizmu problemów wynikających z
istnienia państwa, ale może budzić zatroskanie o stan pokoju
społecznego.

Pacyfizm przystaje na te funkcje państwa, które unikając wojny
utrwalają pokój. Ideałem pacyfizmu pozostaje niezmiennie
ustanowienie jednego państwa ogólnoświatowego.

 

Idea

ZMIANY

Zmiany nie mogą
dokonywać się w
oparciu o przemoc,
gwałt, rewolucje,
wojnę i militaryzm
Strategia walki,
uzgodniona z
pacyfizmem zwana
jest wyrzeczeniem się
przemocy

PRAWA

Wojna wyklucza prawo.

„Inter arms selent
leges”

- w czasie wojny milczą
prawa.

Pacyfizm deklaruje
ochronę życia człowieka
jako niezbędny warunek
realizacji celów.

Idea

CZŁOWIEKA

człowiek pozostający w
zgodzie z ideami
pacyfizmu nazywany jest
pacyfistą- dla zachowania
takiej zgodności
zmuszony jest do
odrzucenia militaryzmu,
imperializmu, rasizmu,
nacjonalizmu, socjalizmu
jako ideologii przyjmującej
wojnę za główny środek
realizacji celów.

GOSPODARKI

może być źródłem walk
wewnętrznych i
międzynarodowych
krytyczne podejście do
modeli gospodarki, które ze
swej istoty pobudzają walkę
charakter walki
konkurencyjnej wg
pacyfizmu ma ekonomika
kapitalizmu
wolnorynkowego,
powiązana najściślej z
kolonializmem

Nurty
pacyfizmu

Podział



Ze względu na związki z różnymi formami
świadomości, np.: religijny, moralny, prawny,
polityczny, chrześcijański, komunistyczny



Ze względu na formę i zakres zmian społecznych,
np.: reformistyczny i rewolucyjny; ideowy i
praktyczny; zorganizowany i spontaniczny;
aktywistyczny i bierny; radykalny i
konserwatywny; realistyczny i utopijny;



Ze względu na czas – historyczny, tradycyjny,
„młody”, współczesny, nowoczesny, „dojrzały”

Ze względu na treść



pacyfizm moralistyczny



pacyfizm legalistyczny



pacyfizm polityczny



pacyfizm progresywny

Pacyfizm

moralistyczny

Odwołanie do etycznych kryteriów dobra i zła przy
ocenie natury i zachowań człowieka; oceny służą
ukazywaniu wojny jako zła wynikającego z
najgorszych instynktów i demoralizacji człowieka +
pokoju jako dobra potwierdzającego cnotliwą naturę
człowieka; dzięki kształtowaniu odpowiednich cech
w naturze człowieka (wiara i wychowanie) znikną
skłonności ludzi do wojny; pokój wewnętrzny
objawia się pokojem zewnętrznym w stosunkach
międzyludzkich; pacyfizm moralistyczny wyrasta
głownie z inspiracji myśli chrześcijańskiej,
wypaczanej niekiedy praktyka Kościoła

Pacyfizm legalistyczny

Wyrósł z dwóch przesłanek:

Pierwsza
wskazywała na
rozumność prawa
natury jako
negocjacje wojny i
aprobatę pokoju

Natomiast druga
polegała na
rozumowaniu przez
analogię: skoro prawo
jest skuteczną
podstawą pokojowego
porządku w miastach i
państwach, należałoby
analogicznie dążyć do
rozciągnięcia jego
panowania w celu
osiągnięcia trwałego
pokoju na świat cały.

Pacyfizm polityczny

odwołanie do bogatego i zróżnicowanego
arsenału środków służących polityce;

monarchie absolutne są odpowiedzialne za
wojny, rządy republikańskie to nadzieja na
trwały pokój;

środkiem osiągnięcia pokoju ustalenie granic
państwowych zgodnie z aspiracjami narodów;

Pacyfizm progresywny

krzewienie wiary w samoczynne nadejście
pokoju światowego; wiara wynika z
oświeceniowego przekonania o
nieskończonym postępie ludzkości, któremu
towarzyszy rozwój umysłu ludzkiego;
rozwój prowadziłby do wytrzebienia
wojennych instynktów agresywnych na rzecz
powszechnego przekonania, że tylko stosunki
pokojowe leżą w interesie ludzkości

Przedstawiciele
pacyfizmu

Pacyfizm francuski

Jean Antoine de

Condorcet



przedstawiciel pacyfizmu

progresywnego



wspierał nadzieje pokojowego

współżycia narodów na

oświeceniowej koncepcji

ogólnego postępu



zakładał, że postęp doprowadzi

do zaniku wojen a rozwój

wymiany handlowej, ukształtuje

solidarność międzyludzką, która

doprowadzi do pokoju



hasło przewodnie pacyfizmu

progresywnego to „Postęp

przyniesie pokój, pokój

przyspieszy postęp’’

Jean Jacques

Rousseau



Opinia o wiecznym pokoju(1782)

– chwali racjonalność myślową

projektu Pierre’a, ale wytykał mu

naiwność praktyczną, przede

wszystkim poleganie na

pozornie uczciwych wobec ludu

intencjach władców



upatrywał główną przyczynę

wojen w absolutnej niezawisłości

państw, zaś nadzieję wiecznego

pokoju w federacyjnej

zalewności wzajemnej



widział Europę jako rzeczywista

wspólnotę z własną religią,

kodeksem moralnym i

obyczajowym oraz wspólnymi

prawami

Pacyfizm polski

Marcin Boduła



zachęca do unikania
wojen i prowadzenia
jedynie wojen
sprawiedliwych



wojny sprawiedliwe to
te, których celem jest
niesienie pomocy
pokrzywdzonym i
poskramianie

Stanisław

Staszic



woja niesprawiedliwa
ta, której celem nie
jest ochrona narodu
lub przywrócenie mu
wolności



wychowanie i oświata
jako przyczyna
ograniczenia liczby
wojen

Pacyfizm niemiecki

Christian Wolf



rozwinął m.in. koncepcję

wielkiej wspólnoty

państw(cwitas maxima),

opartą na nakazach prawa

naturalnego



wspólnota miałaby stanowić

prawa wiążące zachowania

państw członkowskich



pokojowe stosunki między

członkami wspólnoty (ius

gentium pacitium) jako

istota naturalnego

międzynarodowego prawa

publicznego (ius gentium
wluntarium).

Max Scheler



Wieczny pokój uznawał

za wartość

bezwzględnie dobrą i

chociażby już z tego

powodu zasługującą na

wieczne istnienie



Wyróżniał, i w ciekawy

sposób

charakteryzował,

następujące rodzaje

pacyfizmowi

chrześcijański, liberalny,

komunistyczny,

imperialistyczny,

heroiczny i kulturowy.

Pacyfizm angielski



William Penn



Dawid Hume



Robert Owen

Pacyfizm amerykański



William Penn



William James



William Lass - 1828 – utworzył Amerykańskie
Towarzystwo Pokoju

Pacyfizm rosyjski



Adam Jerzy Czartoryski



Wasyl Malinowski



Lew Tołstoj

Do najsłynniejszych propagatorów zalicz się: Albert
Einstein, Jean Jaurès, Mahatma Gandhi, Martin
Luther King i John Lennon – czterej ostatni zostali
zastrzeleni.

Bibliografia

1.

Wojciech Modzelewski Pacyfizm : wzory i naśladowcy,
Oficyna Naukowa, 2000

2.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Pacyfizm

3.

http://sjp.pwn.pl/slownik/2570248/pacyfizm

4.

Maria Szyszkowska, PACYFIZM, prawo, a dzieje
państwa i ustroju, Białystok 2001