Zespół Tourette'a

wrodzone zaburzenie

neurologicznee charakteryzujące

się przede wszystkim

występowaniem licznych tików

ruchowych i werbalnych, opisane

w 1885 przez francuskiegoo

neurologa Georges'a Gilles'a de la

Tourette’a.

Zespół Tourette'a jest

organicznym schorzeniem

mózgu, występującym często

rodzinnie - badania nad

bliźniętami wskazują na

dziedziczenie typu

autosomalnego dominującego

z niepełną penetracją genu,

jednak do dziś nie udało się

ustalić miejsca zmian

genetycznych leżących u

podstaw tego schorzenia.

Część przypadków można wyjaśnić

zaburzeniami w syntezie histaminy.

Występuje w nim szereg neurologiczno-

psychiatrycznych objawów o niewyjaśnionym

podłożu, a przebieg schorzenia ma charakter

przewlekły.

Zespół Tourette'a dotyka przeciętnie 4,3 osób

na 10 tysięcy, zdecydowanie częściej

mężczyzn, niż kobiety (w proporcji 4 do 1). U

dzieci występuje z częstością 1–10/1000.

Choroba ta ma zasięg ogólnoświatowy. Na

zespół Tourette'a choruje się zazwyczaj do

końca życia, czasem pojawiają się krótkie

okresy remisjii.

Objawy

Pierwsze objawy występują między 2. a 15. rokiem życia, z

początku ograniczają się do prostych tików motorycznych.

Pojawiają się również zaburzenia koncentracji,

nadpobudliwość oraz utrudniona kontrola nad odruchami.

Tiki zazwyczaj występują w postaci łagodnej (prostej),

ograniczając się do mrugania oczami, ruchów ramion i

głowy, grymasów, pochrząkiwania, mlaskania.

W ciężkiej postaci zespołu

Tourette'a tiki (zwane

złożonymi) praktycznie

uniemożliwiają normalne

życie - chorzy

podskakują, dotykają

siebie i innych, kręcą się

w kółko, wykonują serie

nieskoordynowanych

gestów.

Tiki wokalne pojawiają

się i zanikają przyjmując
różne formy. Np. niedają

się opanować, występuje

potrzeba wypowiadania

nieprzyzwoitych słów lub

zdań, przekleństw lub
obelg kierowanych do

obcych. Według danych

na ten syndrom

Tourette’a cierpi mniej

niż 15% pacjentów.

Dwie najczęstsze formy

przekleństw to

natychmiastowe i odroczone

przeklinanie. Przeklinanie ma

formę powtarzania słów lub

zwrotów wypowiedzianych

przez inne osoby lub

zasłyszanych np. w telewizji.

Zdarza się także, że osoba

chora na powtarza słowa

wypowiedziane przed chwilą

przez siebie.

Leczenie

Wielu dorosłym osobom z lekkimi objawami wystarczają jedynie
informacje oraz wsparcie.

Podobnie rzecz ma się z dziećmi, u których objawy nie są nasilone
- zazwyczaj wystarcza rozpoznanie, wyjaśnienie rodzicom i
dzieciom natury choroby, przekazanie informacji o grupach
samopomocowych oraz powiadomienie nauczycieli i dostarczenie
im broszur na temat choroby.

W przypadku pacjentów z nasilonymi objawami, łączącymi się z
zespołem nadpobudliwości psychoruchowej, samouszkodzeniami,
zachowaniami agresywnymi lub też z zaburzeniami obsesyjno-
kompulsyjnymi postępowanie terapeutyczne staje się bardziej
zróżnicowane - stosowana jest psychoterapia oraz terapia
behawioralna.

Psychoterapia i terapia behawioralna

Głównym celem psychoterapii jest nauczenie się
radzenia sobie z trudnościami życia codziennego
wynikającymi z występowania tików.

Terapia behawioralna odgrywa pewną rolę w
przypadku pacjentów z prostymi tikami głosowymi
czy ruchowymi oraz zachowaniami obsesyjno-
kompulsyjnymi. Może też być użyteczna jako
uzupełnienie terapii farmakologicznej, a także u
pacjentów, którym leki nie pomagają albo wywołują
działania niepożądane.

Techniki terapii behawioralnej to:



wzmacnianie działań negatywnych - polegające na intensywnym
powtarzaniu konkretnego tiku; pacjent wykonuje wybrany ruch
przez określony czas, przeplatając go okresami wypoczynku, co
ma mu zasugerować, że zmęczy się tikiem, a tym samym tik
będzie występować rzadziej;



warunkowanie sprawcze, oparte na założeniu, że zachowaniem
rządzą jego skutki; stosuje się tu pozytywne wzmocnienia po to,
żeby pacjent powstrzymywał się od tiku lub zamienił go na inną
formę zachowania;



trening relaksacyjny - jego celem jest zmniejszenie tików na
pewien czas i stosuje się go w połączeniu z innymi metodami.
Może polegać na głębokim oddychaniu lub też na napinaniu i
rozluźnianiu mięśni.

Środki farmakologiczne

Jak wcześniej zostało to

zaznaczone, większość ludzi z

Zespołem Tourette'a nie

wymaga leczenia

farmakologicznego. Niemniej

jednak, gdy objawy choroby są

bardzo nasilone, a tiki w

znacznym stopniu utrudniają

normalne funkcjonowanie-

stosuje się środki

farmakologiczne. Pozwalają

one na zmniejszenie

intensywności tików oraz

związanych z nimi zachowań.

Niestety, nie ma jednego lekarstwa, które byłoby

skuteczne we wszystkich przypadkach Zespołu

Tourette'a. Żaden środek farmakologiczny nie

powoduje również trwałego i całkowitego

wyeliminowania tików.

W przypadku osób, cierpiących na Zespół

Tourette'a, stosuje się głównie neuroleptyki oraz

leki przeciwdepresyjne

Dieta

Niektórzy badacze ( S. Rogers,

“Finding triggers for tics” ) łączą

występowanie tików ze

spożywaniem określonych

rodzajów produktów

żywnościowych. Według nich, takie

produkty i substancje jak: alkohol,

kofeina, czekolada, niektóre

produkty mleczne, konserwanty i

sztuczne barwniki, słodycze,

napoje gazowane, słodziki,

kukurydza, sok pomarańczowy,

pszenica, produkty drożdżowe-

mogą powodować nasilenie

występowania tików.

Przykład osoby tikającej

Większość osób z Zespołem Tourette'a prowadzi normalny tryb życia;

zostaje prawnikami, muzykami, lekarzami czy nauczycielami.

Znanych jest kilka sławnych osób, które cierpiały na Zespół

Tourette'a:

Dr Samuel Johnson - wybitna postać w literaturze angielskiej,

twórca pierwszego słownika angielskiego

Dymitr, brat Tołstoja - przedstawiony w "Annie Kareninie" jako

Mikołaj Lewin

Julius Wechter - członek popularnego zespołu "Tijuana Brass"

Jim Eisenreich- amerykański bejsbolista

Bibliografia



Sonya Collins. Terapia zespołu Tourette'a.

„Świat Nauki”. nr. 7 (239), s. 8, lipiec 2011.
Prószyński Media.



Adam Bilikiewicz, Stanisław Pużyński, Jacek

Wciórka, Janusz Rybakowski: Psychiatria.. T.
2. Wrocław: Urban & Parner, 2003.



Lombroso PJ., Scahill L. Tourette syndrome

and obsessive-compulsive disorder.. „Brain &
development”. 4 (30), s. 231–7, kwiecień
2008.