TIKI I

ZESPÓŁ

TOURETTE'A

CO TO JEST ZESPÓŁ

TOURETTE'A?



Zespół Tourette’a jest wrodzonym zaburzeniem
neurologicznym,

które

charakteryzuje

się

występowaniem licznych tików motorycznych i
głosowych. Zazwyczaj tiki przybierają łagodną
postać, jednak w cięższych przypadkach symptomem
choroby może być mimowolne przeklinanie lub
wykonywanie nieprzyzwoitych gestów.



Nazwa

zaburzenia

pochodzi

od

nazwiska

francuskiego neurologa i neuropsychiatry Gillesa de
la Tourette’a, który w roku 1885 w czasie swojej
pracy w szpitalu Salpetriere w Paryżu opisał
dziewięć przypadków tego zespołu.



Początkowo sądzono, że
Zespół Tourette’a
występuje bardzo
rzadko. Obecnie
wiadomo, że dotyka on 1-
5 na każde 1000 - 10 000
osób (wg różnych
statystyk). Zespół
Tourette’a występuje we
wszystkich kulturach
oraz grupach etnicznych.
Badania wskazują, że
występuje on 3- 4 razy
częściej wśród mężczyzn
niż kobiet.

JAK KLASYFIKOWANE SĄ TIKI?



Tik jest nagłym, gwałtownym,
powtarzającym się ruchem lub wokalizacją.
Zaangażowane są w te ruchy różne grupy
mięśni. Osoby z tikami doświadczają je jako
nieodparte, mimowolne i porywające.
Czasami mogą być one tłumione przez krótki
czas, ale dzieje się to kosztem bardzo dużego
wewnętrznego napięcia.

GAMA TIKÓW I OBJAWÓW PRZYPOMINAJĄCYCH TIKI, KTÓRE

MOŻNA ZAOBSERWOWAĆ W ZESPOLE TOURETTE’A JEST BARDZO

SZEROKA. WYSTĘPUJĄ DWIE KATEGORIE TIKÓW I WIELE ICH

RODZAJÓW:



Tiki proste



Tiki złożone

TIKI PROSTE:



Motoryczne:
mruganie oczami,
wzruszanie
ramionami, grymasy
twarzy, rzucanie
głową



Wokalne:
pochrząkiwanie,
szczekanie,
pomrukiwanie,
prychanie,
pociąganie nosem,
mlaskanie językiem

TIKI ZŁOŻONE:



Motoryczne: podskakiwanie, dotykanie innych
ludzi lub rzeczy, wąchanie, kucanie, kręcenie się
wkoło, oblizywanie się oraz- bardzo rzadko-
zachowania samookaleczające (uderzanie lub
gryzienie samego siebie) a także kopropraksja
(przymus wykonywania wulgarnych gestów) i
echopraksja (automatyczne powtarzanie ruchów
innych osób).



Wokalne: wypowiadanie słów lub zwrotów
bezsensownych, oraz- rzadko- koprolalia
(przymus wypowiadanie wulgarnych słów),
echolalia (automatyczne powtarzanie tego, co
mówią inni), palilalia (mimowolne powtarzanie
swoich własnych słów, fraz lub sylab).

KLASYFIKACJE DIAGNOSTYCZNE

TIKÓW (DSM-IV I ICD-10)



Istnieje tendencja do uznania wszystkich
zaburzeń tikowych za jedną jednostkę
chorobową, a wszystkie zespoły chorobowe
za wyraz rozmaitego nasilenia objawów.



W DSM-IV wyróżnia się trzy zespoły
chorobowe: zespół Tourette`a, przewlekłe
tiki ruchowe lub głosowe oraz tiki
przemijające.



Choroba Gillesa de la Tourette`a charakteryzuje się
obecnością mnogich tików ruchowych i pojedynczych
lub mnogich tików wokalnych przez pewien czas
trwania choroby, ale niekoniecznie współistniejących.
Tiki występują dłużej niż 1 rok, wiele razy w ciągu dnia
(zazwyczaj w seriach), prawie codziennie lub z
przerwami. Przy czym okresy bezobjawowe nie mogą
przekraczać trzech miesięcy. Objawy muszą wystąpić
przed 18 rokiem życia. Zmienność objawów następuje
wraz z upływem czasu, dotyczy lokalizacji
anatomicznej, liczby, częstotliwości, złożoności oraz
nasilenia tików. Zaburzenie nie jest spowodowane
bezpośrednim fizjologicznym wpływem substancji, np.
pobudzających lub chorobami ośrodkowego układu
nerwowego, np. wirusowym zapaleniem mózgu,
pląsawicą Huntingtona. Choroba jest przyczyną
wyraźnego zaburzenia funkcjonowania w
społeczeństwie, w szkole, w pracy, a także w innych
ważnych sferach życia.



Choroba przewlekłych tików ruchowych lub
wokalnych charakteryzuje się obecnością
pojedynczych lub mnogich tików ruchowych lub
wokalnych, ale nie obu naraz i tylko przez pewien
czas trwania choroby. Tiki występują wiele razy w
ciągu dnia, prawie codziennie lub z przerwami,
przez okres dłuższy niż 1 rok i w tym czasie nie
występował ani razu okres wolny od tików,
trwający dłużej niż 3 kolejne miesiące. Choroba
jest przyczyną wyraźnego zaburzenia życia
społecznego, zawodowego lub innych ważnych
dziedzin życia. Początek objawów przed 18 rokiem
życia. Zaburzenie nie jest spowodowane
bezpośrednim fizjologicznym wpływem substancji
psychoaktywnych lub znaną przyczyną chorobową,
np. pląsawicą Huntingtona lub zapaleniem mózgu.
Ponadto warunkiem do rozpoznania jest brak
kryteriów dla zespołu Tourette`a.



Dla choroby tików przejściowych
charakterystyczne są pojedyncze lub mnogie tiki
ruchowe i/lub wokalne. Tiki występują przez okres
powyżej 4 tygodni, ale nie dłużej niż 12 kolejnych
miesięcy, wiele razy w ciągu dnia, prawie
codziennie lub z przerwami. Choroba jest
przyczyną wyraźnego zaburzenia życia
społecznego, zawodowego lub innych ważnych
dziedzin życia. Początek objawów przed 18 rokiem
życia. Zaburzenie nie jest spowodowane
bezpośrednim fizjologicznym wpływem substancji
psychoaktywnych lub znaną przyczyną chorobową,
np. pląsawicą Huntingtona lub zapaleniem mózgu.
Ponadto warunkiem do rozpoznania jest brak
kryteriów dla zespołu Tourette`a oraz dla choroby
przewlekłych tików ruchowych lub wokalnych.



Oprócz wyżej wymienionych zespołów w
klasyfikacji DSM-IV wymienia się także
zaburzenia tikowe nigdzie indziej
niewyszczególnione. Zawarte są tu
zaburzenia tikowe nie spełniające kryteriów
dla specyficznych chorób tikowych.
Przykładowo są to tiki trwające krócej niż 3
tygodnie lub zaczynające się powyżej 18
roku życia.

WEDŁUG KLASYFIKACJI ICD-10 TIKI
MOŻNA PODZIELIĆ NA NASTĘPUJĄCE
ZESPOŁY CHOROBOWE:



Tiki przemijające



Przewlekłe tiki ruchowe lub głosowe
(wokalne)



Zespół tików głosowych i ruchowych (zespół
Gilles de la Tourette`a)



Tiki nie określone



Inne tiki

TIKI PRZEMIJAJĄCE



Pojedyncze lub liczne tiki ruchowe albo
głosowe, albo jedne i drugie występują
wielokrotnie w ciągu dnia, przez większość
dni okresu trwającego co najmniej 4
tygodnie.



Zaburzenia trwają 12 miesięcy lub krócej.



W wywiadzie nie ma objawów zespołu de la
Tourette`a i zaburzenie nie jest wynikiem
stanu somatycznego ani ubocznych skutków
podawania leków.



Początek przed 18 rokiem życia.

PRZEWLEKŁE TIKI RUCHOWE

LUB GŁOSOWE (WOKALNE)



Tiki ruchowe albo głosowe, lecz nie jedne i
drugie, występują wielokrotnie w ciągu dnia,
przez większość dni okresu trwającego co
najmniej 12 miesięcy.



W ciągu tego roku nie było remisji trwającej
dłużej niż 2 miesiące.



W wywiadzie nie ma objawów zespołu de la
Tourette`a i zaburzenie nie jest wynikiem
stanu somatycznego ani ubocznych skutków
podawania leków.



Początek przed 18 rokiem życia.

ZESPÓŁ TIKÓW GŁOSOWYCH I

RUCHOWYCH (ZESPÓŁ GILLES

DE LA TOURETTE`A)



Liczne tiki ruchowe oraz jeden lub więcej
tików głosowych występowały w jakimś
czasie w okresie trwania zaburzenia, lecz
niekoniecznie jednocześnie.



Tiki występowały wiele razy w ciągu dnia,
niemal każdego dnia, dłużej niż rok, bez
remisji trwającej w danym roku dłużej niż
dwa miesiące.



Początek przed 18 rokiem życia

TIKI NIE OKREŚLONE



Nie zalecana kategoria resztkowa dla
zaburzeń, które spełniają ogólne kryteria
tików, lecz nie można określić ich
specyficznej postaci lub które nie spełniają
kryteriów:



Tików przemijających



Przewlekłych tików ruchowych lub głosowych
(wokalne)



Zespołu tików głosowych i ruchowych (zespół
Gilles de la Tourette`a)

JAK PRZEBIEGA SCHORZENIE



Syndrom Tourette’a pojawia się nagle
między 2 a 15 rokiem życia, najczęściej
występuje w wieku 7 lat. Pierwszymi
objawami są zazwyczaj tiki motoryczne
twarzy: mruganie oczami lub wykrzywianie
ust. Z biegiem czasu pojawiają się tiki
bardziej złożone, takie jak: oblizywanie się,
pociąganie nosem, plucie, uderzanie,
podskakiwanie, itp. Tiki wokalne zazwyczaj
pojawiają się nieco później, przeciętnie w
wieku 11 lat.



Tiki mogą różnić się u poszczególnych osób
stopniem intensywności- objawy choroby
mogą być tak łagodne i niekłopotliwe, że
osoba z Zespołem Tourette’a może
prowadzić normalny tryb życia, nie mając
nawet świadomości swojej choroby. W
ciężkich przypadkach tiki mogą być tak
intensywne, że stanowią poważne
utrudnienie w życiu chorej osoby i jej
otoczenia- rodziny, przyjaciół,
współpracowników czy nauczycieli.
Najczęściej jednak zaburzenie to przybiera
umiarkowaną postać.



Na nasilenie tików może mieć wpływ szereg
różnych czynników. Zaliczyć do nich można:
stres, uczucie niepokoju, nudy, zmęczenia,
rozdrażnienia, podekscytowania, a także
niektóre substancje chemiczne, takie jak:
alkohol, kofeina czy amfetaminy. Zespół
Tourette’a jest zaburzeniem chronicznym i
zazwyczaj trwa całe życie. W tym czasie tiki
mogą się nasilać lub zmniejszać, mogą
następować także okresy remisji. Najczęściej
tiki osiągają swoją największą intensywność
w okresie dojrzewania, po tym okresie mogą
zacząć się zmniejszać.

LECZENIE ZESPOŁU

TOURETTE'A



W zależności od rodzaju i nasilenia objawów
postępowanie pacjentów i radzenie sobie z
tikami jest zróżnicowane.



Wielu dorosłym osobom z lekkimi objawami
wystarczają jedynie informacje oraz
wsparcie;



podobnie rzecz ma się z dziećmi, u których
objawy nie są nasilone - zazwyczaj wystarcza
rozpoznanie, wyjaśnienie rodzicom i
dzieciom natury choroby, przekazanie
informacji o grupach samopomocowych oraz
powiadomienie nauczycieli i dostarczenie im
broszur na temat choroby.



W przypadku pacjentów z nasilonymi
objawami, łączącymi się z zespołem
nadpobudliwości psychoruchowej,
samouszkodzeniami, zachowaniami
agresywnymi lub też z zaburzeniami
obsesyjno-kompulsyjnymi postępowanie
terapeutyczne staje się bardziej
zróżnicowane - stosowana jest psychoterapia
oraz terapia behawioralna.



Środki farmakologiczne



Metoda EEG Biofeedback



Dieta

…

DZIĘKUJĘ

ZA UWAGĘ