PROBLEMY

PIELĘGNOWANI

A PACJENTÓW

ZE ZMIANAMI

NA SKÓRZE



Problemy skórne mogą wystąpić w
wyniku działań czynników
zewnętrznych, jak również
wewnętrznych. Ludzka skóra jest
bardzo wrażliwa na kontakt z różnego
rodzaju środkami chemicznymi
lub kosmetycznymi oraz podatna na
reakcje związane z
nieprawidłowościami w funkcjonowaniu
organizmu, np. stres lub
nieodpowiednia dieta.

FUNKCJE SKÓRY



Skóra jest nie tylko zewnętrzną powłoką osłaniającą
i chroniącą ustrój i narządy wewnętrzne człowieka,
ale spełnia również wiele ważnych funkcji
życiowych. Odpowiada za termoregulację
ustroju oraz gospodarkę tłuszczową i witaminową
.Stanowi formę izolacji środowiska wewnętrznego od
zewnętrznego, dzięki czemu chroni przed
szkodliwym działaniem drobnoustrojów
chorobotwórczych. Skóra posiada gruczoły
potowe, przez co utrzymuje odpowiednią
temperaturę ciała. Ważną jej rolą jest również
wydalanie toksyn, które czasami są blokowane przez
użycie sztucznych środków przeciwpotowych,
np. makijaż, co może prowadzić do pojawienia
się wrzodów lub krost.

NAJCZĘSTSZE
PROBLEMY SKÓRNE



Do najczęstszych problemów skórnych
należą: trądzik, łuszczyca oraz różnego
rodzaju blizny. Osoby borykające się z
tymi dolegliwościami są zmuszone dbać
o skórę w szczególny sposób.

TRĄDZIK



Trądzik powstaje w wyniku nieprawidłowego funkcjonowania
gruczołów łojowych, co prowadzi do nadmiernej produkcji
sebum i zablokowania porów skórnych. Problem ten jest
zmorą wielu nastolatków , ponieważ pojawia się najczęściej
w okresie dojrzewania i może się utrzymywać nawet do 25
roku życia. Z trądzikiem można walczyć na kilka sposobów –
tzw. domowymi metodami lub za pomocą środków
kosmetycznych. Aby zmniejszyć objawy, pomocne są ćwiczenia
na świeżym powietrzu oraz właściwa dieta, bogata w witaminy
A, B1, B2 i B6 – należy więc wzbogacić codzienny jadłospis
w owoce i warzywa, naturalne soki oraz wodę mineralną, a
unikać alkoholu, herbaty, kawy oraz tłustych potraw. Innym
sposobem jest zastosowanie środków oczyszczających na bazie
składników naturalnych (np. tymianek, cytryna) oraz olejków
aromatycznych (lawendowy, rumiankowy). Skórę należy
nacierać przygotowaną mieszanką lub stosować kompresy.

ŁUSZCZYCA



Łuszczyca jest znacznie cięższą chorobą skórną niż trądzik,
ponieważ może przyjmować formy przewlekłe i nawracające.
Problem ten dotyka około 2-4% populacji i jest najczęstszym
schorzeniem natury dermatologicznej. Łuszczyca objawia się
pojawieniem na skórze blado-różowych lub czerwonych,
suchych plam. Zazwyczaj występuje w takich miejscach jak:
dłonie, kolana, łokcie, czasem również w okolicach głowy lub
nawet na twarzy. Choroba jest trudna do wyleczenia i ma
tendencje do remisji, dlatego w walce z łuszczycą ważne jest
eliminowanie jej przyczyn, które ściśle się wiążą ze stanem
organizmu. Aby zapobiec wykwitom, należy unikać tytoniu i
alkoholu oraz, tak jak w przypadku trądziku – zadbać o
odpowiednie odżywianie (dieta bogata w witaminę A i
lecytynę). Skutecznym środkiem łagodzącym objawy jest maść
Alantan, która działa przeciwzapalnie i przyspiesza gojenie.

PIELELĘGNACJA CHOREGO
PO OPARZENIACH



Oparzenia pod względem działania czynnika
uszkadzającego dzielimy na: termiczne, chemiczne i
elektryczne. Termiczne mogą być wywołane przez gorące
płyny, płomień, kontakt z gorącymi przedmiotami, a
chemiczne przez kwasy i zasady. Elektryczne mogą być
błyskowe z łuku elektrycznego lub kontaktowe przez
zetkniecie się z prądem wysokiego napięcia. Oparzenie
dróg oddechowych i zaburzenia wentylacji następują w
wyniku wziewania gorących gazów spalinowych, dymów.
  Podział i charakterystyka oparzeń W zależności od
głębokości oparzenia dzielimy na: -Oparzenia
powierzchowne I stopnia: charakterystyczne dla oparzeń
słonecznych, po naświetlaniach w solariach lub
krótkotrwałym działaniu gorących płynów. Uszkodzeniu
ulega sam naskórek, występuje rumień, obrzęk oraz żywa
bolesność. Ustępują po 5-10 dniach.



-Oparzenia powierzchowne IIa stopnia: uszkodzeniu ulega
naskórek i częściowo warstwa skóry właściwej.
Charakteryzują się obrzękiem, bolesnością, występowaniem
pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym. Gojenie rany trwa
8-14 dni. Na ogół nie pozostawia blizn. Oparzenia głębokie
pośredniej grubości skóry II b stopnia: uszkodzeniu ulega
naskórek i 2/3 skóry właściwej. Leczenie trwa około miesiąca.
Oparzenia pozostawiają trwałe blizny. Oparzenia III stopnia:
obejmują pełną grubość skóry właściwej i sięgają podskórnej
tkanki tłuszczowej. Z powodu uszkodzenia zakończeń nerwów
czuciowych nie są bolesne. Skóra jest twarda, nieelastyczna,
jej zabarwienie jest różne i zależy od czynnika parzącego: po
oparzeniu gorącym płynem lub parą skóra jest blada, biała i
zimna, a po oparzeniach płomieniem ma kolor ceglasty,
brązowy, szary lub czarny. -Oparzenia IV stopnia: obejmują
tkanki głębokie, dochodzą do kości i mięśni. W procesie
gojenia powstają znaczne ubytki, czasem konieczne są
amputacje. 



Rozległość oparzenia w stosunku do ogólnej
powierzchni ciała określa się w procentach.
Najczęściej korzysta się z reguły dziewiątek.
Według niej głowa i szyja stanowią ok. 9%
powierzchni ciała, każda z kończyn górnych 9%,
każda z kończyn dolnych 18%, przednia część
tułowia 18%, tylna część tułowia 18% i okolica
krocza 1%. Stopień ciężkości oparzenia ustala
się na podstawie rozległości uszkodzeń w
stosunku do powierzchni całego ciała (% p.c.)
oraz głębokości oparzenia. Przyjęta klasyfikacja
oparzeń według ich ciężkości jest następująca:
małe (<15% p.c.), średnie (15-49% p.c.), duże
(50-69% p.c.) i rozległe (>70% p.c.). 

CHOROBA
OPARZENIOWA



Oparzenie wywołuje w organizmie zespół reakcji, który określa
się nazwą choroba oparzeniowa. Pojęcie to obejmuje zmiany
miejscowe skóry i wynikające z nich zmiany ogólnoustrojowe.
Choroba oparzeniowa rozwija się w czasie – jej wyrazem są
poważne zmiany metaboliczne. W chorobie oparzeniowej
wyróżnia się 3 okresy: 1. Okres wstrząsu oparzeniowego – trwa
48-72 godz. Początkowo dominuje utrata płynu
pozakomórkowego. W wyniku uszkodzenia naczyń włosowatych
dochodzi do przechodzenia płynu do tkanek i powstawania
obrzęków. Objawy te występują zaraz po urazie oparzeniowym i
utrzymują się przez cały czas. Dochodzi do zmniejszenia objętości
krwi krążącej, mniejszy jej dopływ do serca powoduje spadek
wyrzutowej objętości serca, prowadzący do znacznego obniżenia
ciśnienia tętniczego. Obniża się przepływ krwi przez naczynia
włosowate. Wstrząs oparzeniowy zaburza prawidłową przemianę
materii na skutek upośledzenia przepływu krwi i niedotlenienia
tkanek. 2. Okres kataboliczny – trwa ok. 4 tygodni, dochodzi w
nim do poważnych zaburzeń metabolicznych. 



Najbardziej charakterystyczne są zaburzenia
białkowe, niedokrwistość z powodu rozpadu krwinek,
zaburzenia oddechowe oraz rozwijające się zakażenia.
Bakterie dominujące w zakażeniu uogólnionym to:
gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), pałeczka
ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) i pałeczka
odmieńca (Proteus mirabilis). Powodują one
zniszczenie tkanek, wnikają do naczyń krwionośnych i
chłonnych, upośledzają gojenie się ran oparzeniowych.
3. Okres anaboliczny – trwa różnie długo. W okresie
tym następuje opanowanie ogólnoustrojowych
powikłań, zahamowanie procesów katabolicznych,
ustąpienie niedokrwistości, niedobiałczenia,
opanowanie zakażeń. Ciężkie i rozległe zakażenia
mogą jednak doprowadzić do zgonu. 

PIERWSZA POMOC



Pierwsza pomoc w oparzeniach termicznych lub chemicznych polega
na natychmiastowym przerwaniu kontaktu poszkodowanego z
czynnikiem parzącym. W celu zapobieżenia dodatkowym
uszkodzeniom należy usunąć tlącą się lub nasyconą środkiem
chemicznym odzież. Jak najszybciej przerwać stan przegrzania tkanek
i odprowadzić ciepło przez chłodzenie miejsc oparzonych zimną wodą
przez 10-15 minut. Szybkie ochładzanie zmniejsza głębokość
oparzenia i łagodzi ból. W przypadku oparzenia dłoni należy zdjąć
pierścionki. Substancje chemiczne powinny być zmyte z powierzchni
skóry dużą ilością wody, następnie wskazane jest stosowanie
neutralizujących słabych zasad (przy oparzeniu kwasami 3%
NaHCO3) i kwasów (przy oparzeniu zasadami neutralizacja 1%
kwasem octowym lub 3% kwasem bornym). W oparzeniu
elektrycznym przede wszystkim trzeba uwolnić poszkodowanego od
źródła prądu przez wyłączenie dopływu prądu lub zastosowanie
przedmiotów z materiałów izolacyjnych, np. drewnianej laski, szczotki,
gumowych rękawic. Następnym krokiem jest założenie na ranę
oparzeniową jałowego opatrunku (nie stosować miejscowo żadnych
leków) i zorganizowanie transportu chorego do najbliższego oddziału
chirurgicznego.

POSTĘPOWANIE W
ODDZIALE CHIRURGICZNYM



Po przewiezieniu poszkodowanego na oddział postępowanie polega na:
zapewnieniu mu drożności dróg oddechowych, podaniu tlenu (szczególnie w
oparzeniach twarzy, szyi, zaburzeniach świadomości), ocenie rozległości i stopnia
oparzeń, zapewnieniu wkłucia żylnego, pobraniu krwi do badań biochemicznych,
działaniu przeciwwstrząsowym i przeciwbólowym, uzupełnianiu gwałtownej utraty
płynów, rozpoznaniu i leczeniu współistniejących i zagrażających życiu urazów,
wprowadzeniu cewnika Foleya do pęcherza moczowego (do oceny godzinowej
diurezy), podaniu anatoksyny przeciwtężcowej lub surowicy, prowadzeniu badań
gazometrycznych, miejscowym zaopatrzeniu rany, podaniu antybiotyków.
Prowadzona jest terapia przetoczeniowa, czyli dożylne przetaczanie płynów, której
celem jest utrzymanie procesów fizjologicznych na właściwym poziomie, tzn.:
prawidłowej objętości wydalanego moczu, obecności podstawowych objawów i
czynności życiowych, prawidłowym stanie psychicznym pacjenta i stężeniu
elektrolitów we krwi oraz zachowaniu czynności wentylacyjnej. Stosuje się
następujące płyny: roztwory elektrolitów (płyn Ringera, 0,9% NaCL, płyn
wieloelektrolitowy) oraz roztwory koloidowe (albuminy 5%, zgodne grupowo
osocze, dekstran, aminokwasy, krew). Objętość koniecznych do przetoczenia
płynów zależy od rozległości oparzenia. W ciągu pierwszych 24 godz. zaleca się
przetaczanie 2-4 ml płynów na 1 kg m.c. i 1% powierzchni oparzonej (2-4 ml/kg
m.c./ % p.c.). W I dobie od wystąpienia oparzenia, w ciągu pierwszych 8 godz.
przetacza się połowę obliczonej objętości płynów, w ciągu pozostałych 16 godz. -
pozostałą objętość. W II i III dobie przetaczania szybkość przetoczeń zwalnia i
zależy od wyników badań laboratoryjnych i objawów klinicznych. 



Skuteczność przetoczeń wymaga stałej oceny.
Należy kontrolować: diurezę godzinową (ok. 0,5
ml/kg/h); u dorosłego diureza godzinowa
powinna wynosić 30-60 ml, jeśli jest niższa,
należy przyspieszyć przetaczanie płynów. Jeżeli
diureza mimo to się nie zwiększy, świadczy to o
niewydolności nerek – może dojść do obrzęku
płuc lub mózgu, wartości ośrodkowego
ciśnienia żylnego (OCŻ), hematokrytu,
morfologii, Hb, poziom płytek krwi, czas
protrombinowy, stężenie elektrolitów, stężenie
mocznika, kreatyniny, białka, bilans wodny,
skład moczu, wartości tętna, ciśnienia krwi,
temperatury, masę ciała.