Magdalena Świerkowska

Ten typ odpowiedzi stanowi pierwszą linię obrony organizmów
przed patogenami

Odpowiedz nieswoista

Mechanizmy odporności nieswoistej mogą
działać praktycznie natychmiast po kontakcie z
antygenem i często wystarczają do eliminacji
patogenu. Niemniej jednak ich działanie nie jest
tak precyzyjne jak w przypadku mechanizmów
swoistych i nie zawsze daje możliwość usunięcia
obcych antygenów. Ponadto odporność
nieswoista nie może wytworzyć pamięci
immunologicznej.

ODPOWIEDZ NIESWOISTA

czynniki

komórkowe:

MONOCYTY,

MAKROFAGI,

GRANULOCYTY

nieswoiście działające

białka: UKŁAD

DOPEŁNIACZA,

DEFENZYNY,

LAKTOFERYNA

Bariery
mechaniczne:

1.Skóra
2.Nieuszkodzone błony

śluzowe

3.Naturalne wydzieliny: pot,

ślina, łzy

Skóra

:

Skóra

jest

największym

narządem ciała człowieka.
Stanowi narząd
immunologicznie czynny,

spełniający

ważne funkcje

obronne.

W skład układu odpornościowego skóry
wchodzą rozmaite komórki naskórka i
skóry właściwej, które zbiorczo określa
się jako tkankę limfatyczną związaną
za skórą- skin associated lymphoid
tissue (SALT)

Najważniejsze komórki wchodzące w skład
SALT to:

•Komórki dendrytyczne

•Keratynocyty

•Limfocyty T

•Komórki śródbłonka
naczyniowego

•Makrofagi

•Komórki tuczne

•Melanocyty

Komórki
dendrytyczne

Biorą udział w prezentowaniu
antygenu limfocytom T i są to
np. komórki Langerhansa.
Komórki Langerhansa
występują również w błonach
śluzowych jamy ustnej i w
narządach limfatycznych. W
naskórku stanowią 3-8% jego
komórek.

Keratynocyty

Stanowią ok 95% masy komórkowej
naskórka. Pobudzone keratynocyty
mają zdolnośc do wytwarzania wielu
cytokin i czynników wzrostowych.

Najważniejsze cytokiny wytwarzane

przez keratynocyty to:

*IL-1, IL-3, IL-6, IL-8, IL-12
*TNF-α
*TGF-β

Pot stanowi barierę ochronną
organizmu przed atakiem
drobnoustrojów, dzięki zawartym
enzymom, które powodują rozpad
ściany komórkowej mikroorganizmów.

Łzy dzięki obecności lizozymu
mają zdolności bakteriobójcze.
Lizozym rozkłada peptydoglikan
znajdujący się w ścianie
komórkowej bakterii.

Naturalne
wydzieliny:

Reakcja

obronna

organizmu

PAMP-ang.pathogen associated

molecular patterns

Są to wzorce molekularne związane z
patogenami. Takimi wzorcami są struktury
najbardziej charakterystyczne (danego
drobnoustroju), które są selektywnie
rozpoznawane przez komórki układu
immunologicznego.

Do PAMP należą m.in

*lipopolisacharyd bakterii Gram(-)
*2-niciowy RNA (występujący u
niektórych wirusów)
*lipopeptydy (bakterie)
*zymosan-(grzyby)
*flagellina -bakterie Gram(-)
*białko szoku cieplnego (HSP)
*glikolipidy
*peptydoglikan i inne

PAMPs są rozpoznawane przez zewnątrz- i
wewnątrzkomórkowe receptory PRRs (pattern
recognition receptor) spośród których wyodrębniono
trzy rodzaje: TLRs (toll-like receptors), NLRs (NOD
like receptors) i RLRs (RIG like receptors).

Receptory PRRs obecne są „na” lub „w”
komórkach odporności wrodzonej np.
makrofagach i komórkach dendrytycznych,
limfocytach T i B, komórkach
nabłonkowych układu pokarmowego i
oddechowego.

Klasyfikacja rodzin receptorów oparta jest o
rodzaj rozpoznawanego patogenu:
TLRs- rozpoznają bakterie, wirusy, grzyby i
pierwotniaki
NLRs- rozpoznają tylko bakterie
RLRs- rozpoznają wirusy

Receptory TLRs

-zidentyfikowano je po raz pierwszy u larw muszki
owocowej

-ich aktywacja prowadzi do zwiększonego wytwarzania
peptdów przeciw drobnoustrojom

-TLRs są obecne na różnych komórkach układu odpornościowego
m.in. makrofagach, komórkach dendrytcznych limfocytach B,
określonych subpopulacjach limfocytów T

-ich liczba zmienia się w odpowiedzi na kontakt z patogenem

-receptory TLRs dzieli się na
zewnątrzkomórkowe i wewnątrzkomórkowe

Budowa TLRs

Na N-końcu receptory
mają powtarzające się
fragmenty bogate w
leucyne odpowiedzialne
za rozpoznawanie PAMPs

C-koniec stanowi
domena TIR, która
inicjuje
wewnątrzkomórkowe
mechanizmy odpowiedzi
na PAMPs

Komórki biorące

udział w

odpowiedzi

nieswoistej

.

Makrofagi i
granulocyty…

Są to komórki żerne,
spełniające ważną role w
odpowiedzi przeciwzakaźnej.

Nie mają zdolności precyzyjnego rozpoznawania
antygenów. Ściśle współpracują jednak z
odpowiedzią swoistą, co umożliwia im np.
eliminacje mikroorganizmów rozpoznawanych
przez przeciwciała.

Dysponują one określonymi receptorami,
które nawet bez udziału przeciwciał
umożliwiają im rozpoznanie
drobnoustrojów.

Bibliografia:
*M.Jakóbisiak „Immunologia” PWN
Warszawa 1998
*S.Kędziora, R.Słotwiński
„Molekularne mechanizmy
towarzyszące rozpoznawaniu
patogenu przez receptory wrodzonej
odporności.