ETAPY PROCESÓW
INTEGRACJI
GOSPODARCZEJ
CO TO JEST
INTEGRACJA GOSPODARCZA ?
Integracja gospodarcza – jest to proces
polegający na zacieśnianiu współpracy
gospodarczej przez co najmniej dwa państwa,
poprzez stopniową eliminację barier
ograniczających współpracę gospodarczą. Proces
prowadzi do scalania gospodarek narodowych
poszczególnych krajów i powstania jednego
organizmu gospodarczego.
Proces integracji gospodarczej odbywa się przede
wszystkim dzięki działaniu mechanizmu
rynkowego, dlatego też rola państwa może
sprowadzać się jedynie do tworzenia warunków
umożliwiających rozszerzenie działania
mechanizmu rynkowego w skali międzynarodowej.
W takim przypadku, gdy dochodzi do scalenia
gospodarek poszczególnych krajów bez tworzenia
przez państwo organizacyjnych ram porozumienia
integracyjnego, mamy do czynienia z integracją
realną. Integracja ekonomiczna oprócz wymiaru
gospodarczego, ma także wiele innych, przede
wszystkim wymiar polityczny, społeczny,
kulturalny.
ETAPY INTEGRACJI
GOSPODARCZEJ wg Bela
Balassa:
strefa wolnego handlu,
unia celna,
wspólny rynek,
unia gospodarcza (ekonomiczna),
pełna integracja gospodarcza.
W strefie wolnego handlu zniesione są cła (i
ograniczenia ilościowe) istniejące uprzednio
pomiędzy jednoczącymi się krajami, z tym
wszakże, iż każdy z tych krajów zachowuje swą
własną politykę celną w stosunku do krajów nie
należących do strefy.
Przykładem ograniczeń ilościowych są
kontyngenty (tzw. kwoty) importowe – kontyngent
decyduje o tym, ile towaru można legalnie
importować.
NAFTA
( North American Free Trade Agreement) Północnoamerykański
Układ Wolnego Handlu lub Północnoamerykańska Strefa
Wolnego Handlu, obowiązuje od 1994 – umowa zawarta
pomiędzy USA, Kanadą i Meksykiem, tworząca pomiędzy tymi
państwami strefę wolnego handlu. Porozumienie NAFTA weszło
w życie 1 stycznia 1994.
EFTA
(European Free Trade Association) Europejskie Stowarzyszenie
Wolnego Handlu. Międzynarodowa organizacja gospodarcza
powstała 3 maja 1960 r. na mocy konwencji sztokholmskiej,
mająca na celu utworzenia strefy wolnego handlu między
państwami członkowskimi. Pierwotnymi członkami EFTA były:
Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja i
Wielka Brytania.
AFTA
(Asian Free rade Agreement) Azjatyckie Porozumienie o
Wolnym Handlu
Zaplanowane przez kraje ASEAN w 1993, miało objąć
wszystkie kraje azjatyckie strefą wolego handlu i
spowodować rozwój regonu, otwarcie azjatyckich
gospodarek na siebie, ich promocję na zewnątrz, a przez to
zwiększenie konkurencyjności wobec Stanów Zjednoczonych
i krajów europejskich.
CEFTA
(Center European Free Trade Association)
Środkowoeuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu –
porozumienie podpisane w grudniu 1992 przez
Czechosłowację, Polskę i Węgry (od 1993 Czechy i Słowację)
dotyczy powołania do życia strefy wolnego handlu pomiędzy
krajami członkowskimi. Weszła w życie 1 stycznia 1994.
Zawiera harmonogram redukcji stawek celnych i barier
pozataryfowych.
Utworzenie unii celnej pociąga za sobą – poza
zniesieniem dyskryminacji odnośnie wymiany
towarowej dokonującej się w ramach unii –
ustalenie wspólnej (jednakowej) polityki celnej
dotyczącej krajów nie będących członkami
unii
.
Unia gospodarcza, w odróżnieniu od
wspólnego rynku, łączy zniesienie ograniczeń
dotyczących wymiany towarowej i transferu
czynników produkcji, z pewnymi formami
harmonizacji narodowej polityki ekonomicznej
w zamiarze zniesienia tych przejawów
dyskryminacji, które mogły wynikać z różnic
charakteryzujących tę politykę.
Wreszcie całkowita integracja gospodarcza
zakłada unifikację polityki monetarnej,
fiskalnej, socjalnej i antykryzysowej oraz
przewiduje utworzenie władzy ponad
rządowej, której decyzje miałyby charakter
wiążący dla krajów członkowskich.
Jeszcze wyższy stopień integracji gospodarczej
osiąga się w przypadku wspólnego rynku, w
ramach którego znosi się restrykcje nie tylko
w odniesieniu do wymiany towarowej, ale
także w odniesieniu do transferu czynników
produkcji (przepływ kapitału, przepływ
pracowników).
Klasyfikacja etapów integracji gospodarczej
zastosowana przez B. Balassę jest dość
rozpowszechniona i wykorzystywana w badaniach
procesów integracyjnych. W samej rzeczy model ten,
dzięki swej przejrzystości, jest bardzo przydatny
analitycznie, przy właściwym jednakże jego
interpretowaniu i użytkowaniu. Nie może być
traktowany mechanicznie i tylko niejako
„kalendarzowo”. Poszczególne etapy procesu
integracyjnego następują po sobie, ale także
nakładają się na siebie. Ponadto, realizowane procesy
integracyjne oddziaływają na siebie, uzupełniają się
wzajemnie i stają się czynnikiem sprawczym
kolejnych, nowych zjawisk i uwarunkowań.
ETAP
OKREŚLENIE
Strefa wolnego
handlu
- Zniesienie cła i kwot dla importu z krajów
członkowskich.
- Kraje zrzeszone utrzymują własne cła (i kwoty) wobec
krajów trzecich.
Unia celna
- Zniesienie dyskryminacji na rynku produktów dla
krajów członkowskich Unii.
- Zrównanie cła (przy wykluczeniu lub wprowadzeniu
wspólnych kwot) w handlu z krajami nie będącymi
członkami.
Wspólny
rynek
- Unia Celna przy równoczesnym zniesieniu ograniczeń
w przepływie czynników produkcji.
Unia
gospodarcza
- Wspólny Rynek przy pewnej harmonizacji narodowych
polityk ekonomicznych w celu usunięcia dyskryminacji
wynikającej z różnic tych polityk.
Pełna integracja
gospodarcza
- Unifikacja polityki monetarnej, fiskalnej, socjalnej i
antykryzysowej.
- Ustanowienie władzy ponadnarodowej, której decyzje
są wiążące dla krajów członkowskich.
Dziękuję za uwagę