Metody i techniki

badawcze w diagnozie

pedagogicznej -

charakterystyka

Definicje:

• METODA BADAŃ - Zespół teoretycznie

uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i
instrumentalnych

• TECHNIKI BADAŃ - Są to czynności

praktyczne, regulowane starannie
wypracowanymi dyrektywami,
pozwalającymi na uzyskanie optymalnie
sprawdzalnych informacji, opinii, faktów

• NARZĘDZIA BADAWCZEGO - Narzędzie

badawcze jest przedmiotem służącym do
realizacji wybranej techniki badań. 

Wyróżnia się w pedagogice następujące metody

badawcze:

• Eksperyment pedagogiczny -

metodą naukowego badania
określonego wycinka rzeczywistości

• Monografia pedagogiczna -

Określenie to stosowane na
oznaczenie badań instytucji
wychowawczo-oświatowych lub
zjawisk edukacyjnych
instytucjonalnie zlokalizowanych.

Wyróżnia się w pedagogice

następujące metody badawcze:

• Metoda indywidualnych

przypadków - wywodzi się z metod
pracy socjalnej.

• Metoda sondażu

diagnostycznego - obejmują
wszelkiego typu zjawiska społeczne o
znaczeniu istotnym dla wychowania.

Najczęściej stosowane techniki badawcze w badaniach

pedagogicznych:

• Obserwacja - Niesłusznie nazywana metodą

badawczą. Jest najbardziej pierwotna ze
względu na historię. Łączy w sobie wiele
technik pomocniczych. Obserwacja jest
czynnością badawczą polegającą na
gromadzeniu danych drogą postrzeżeń.

• Wywiad - jest rozmową badającego z

respondentem lub respondentami wg
opracowanych wcześniej dyspozycji lub w

oparciu o specjalny kwestionariusz.

Najczęściej stosowane techniki

badawcze w badaniach pedagogicznych:

• Ankieta - jest to szczególny

przypadek wywiadu.

• Badanie dokumentów –
Jest techniką badawczą
służącą do gromadzenia
wstępnych, opisowych,
także ilościowych
informacji.

Najczęściej stosowane techniki

badawcze w badaniach pedagogicznych:

• Analiza treści - pozwala na

stawianie diagnozy cech
psychicznych osób i grup.

• Techniki projekcyjne - polegają na

przedstawieniu badanemu sytuacji
bodźcowej, nie mającej dlań
znaczenia arbitralnie ustalonego
przez eksperymentatora.

Typy narzędzi:

• KWESTIONARIUSZ WYWIADU - Nie są to

dyspozycje do rozmowy, jak to często się
praktykuje. Kwestionariusz jest silnie
skategoryzowany. Można także orzec, że są to
rozwinięte dyspozycje do wywiadu
środowiskowego.

• KWESTIONARIUSZ ANKIETY - W ankiecie

większość pytań jest zamknięta, opatrzona
kafeterią zamkniętą lub półotwartą.

• NARZĘDZIA SOCJOMETRII – to zespół

czynności werbalnych i manipulacyjnych.

Typy narzędzi:

• NARZEDZIA OBSERWACJI - Są liczne i

bardzo zróżnicowane. Najczęściej
stosowane są dzienniki obserwacji, czy
proste karty obserwacji, zdarzają się
jednak narzędzia bardziej
wystandaryzowane, ale złożone. Warto tu
wspomnieć, że karty obserwacyjne mogą
być indywidualne lub tematyczne (np.
konflikty, zachowania prospołeczne,
objawy solidarności).

Typy narzędzi:

• SKALE - jest narzędziem pomiaru, która

odzwierciedla naturalne kontinuum, na
którym rozłożone są wartości opisujące
stopień występowania cechy czy zjawiska
(zmiennej). Tworzenie skali oznacza
ustanowienie przynajmniej jednego punktu
odniesienia (minimalnego, średniego,
maksymalnego) dla określenia wartości
cechy. Skala stanowi liniowe przedstawienie
kontinuum, na którym opisane są
poszczególne wartości zmiennej.

Dziękujemy za

uwagę 

Bibliografia:

• T. Pilch, Metodologia pedagogicznych badań

środowiskowych, Wrocław - Warszawa - Kraków -
Gdańsk 1971,

• Nowak, Metodologia badań społecznych,

Warszawa 1985, PWN

• E. Jarosz, E. Wysocka, Diagnoza

psychopedagogiczna. Podstawowa problemy i
rozwiązania, Warszawa 2006,

• A. Kamiński, Metoda, technika, procedura

badawcza w pedagogice empirycznej,
[w:]R.Wroczyński,