Przygotowała : Aleksandra Świtkiewicz

Płock 10.01.13

ROZWÓJ

PŁCIOWY

DZIEWCZYNKI

1

2

Cechy płciowe,

specyficzne dla

płci żeńskiej

DOJRZEWANIE

PŁCIOWE

*

jest okresem w rozwoju człowieka, w którym
zachodzą zmiany hormonalne i somatyczne
prowadzące do osiągnięcia dojrzałości
płciowej i płodności

*

- rozwój wtórnych cech płciowych

*

- przyspieszenie tempa wzrastanie
(pokwitaniowy skok wzrostu)

*

- zmiany w budowie ciała, zachodzące
zazwyczaj między 8 a 18 roku życia

*

- towarzyszące im zmiany w zachowaniu i
psychice dziecka

3

Dojrzewanie

płciowe opóźnione



Zaburzenie rozwojowe polegające na

występowaniu charakterystycznego
owłosienia oraz trzeciorzędowych cech
płciowych dwu lub trzy letnim opóźnieniem
w porównaniu z przeciętną populacją.



Przyczyną opóźnionego dojrzewania

płciowego mogą być uwarunkowania
genetyczne bądź chorobowe lub
przyjmowanie leków. W przypadku dziewcząt
podstawowym symptomem jest brak
miesiączki po 16 roku życia.

4

Dojrzewanie

płciowe

przedwczesne



Zaburzenie rozwojowe, polegające na występowaniu

charakterystycznego typu owłosienia oraz trzeciorzędowych
cech płciowych przed upływem 9 roku życia u dziewcząt.



Może być ono uwarunkowane genetycznie, hormonalnie albo

lekami.



- u dziewcząt zespół McCune-Albrighta, charakteryzujący się

triadą objawów: przedwczesnym pokwitaniem, włóknistą
dysplazją kości oraz brązowymi, nieregularnymi
przebarwieniami skóry



- torbiele jajnika, guzy jajnika z komórek ziarnistych i guzy

jądra z komórek Leydiga – wydzielają hormony płciowe
niezależnie od regulacji ze strony gonadotropin

5

6

Przedwczesne

dojrzewanie płciowe –

postacie

*

GnRH – zależne przedwczesne dojrzewanie płciowe (GZPDl synonimy:
ośrodkowe, prawdziwe, kompletne), charakteryzuje się przedwczesną
aktywacja podwzgórzowego ośrodka wydzielającego neurohormon
GnRH (gonadoliberynę, Gonadotropin, Releasing Hormone)

*

- zwiększa się wydzielanie gonadotropin: lutopiny (LH) i folikulotropiny
(FSH) przez przysadkę oraz steroidów płciowych przez gonady jak w
przebiegu fizjologicznego dojrzewania

*

GnRH – niezależne przedwczesne dojrzewanie płciowe (GNPD;
synonimy: pochodzenia obwodowego, rzekome, niekompletne)

*

Charakteryzujące się zwiększonym wydzielaniem hormonów płciowych
bez zwiększania wydzielania GnRH. Nadmiar hormonów płciowych
może pochodzić z gonad lub nadnerczy, a także może być wynikiem
ekotopowego wydzielania gonadotropin przez niektóre nowomowy (np.
teratoma, hamartoma)

Kształtowanie się płci

dziewczynki w życiu

płodowym



7 tydzień ciąży brak dymorfizmu płciowego



8 tydzień formuje się łechtaczka



9 tydzień dziewczynki rozwija się macica i pochwa



11 tydzień z przewodów śródnerczowych rozwija się

nabłonek jajowodów, macicy i 2/5 pochwy a także z
endodermy zatoki moczowo-płciowej powstaje
nabłonek pozostałej części pochwy



12 tydzień rozwijają się narządy płciowe zewnętrzne



4 miesiąc w 16 Hbd różnicują się jajniki



5 miesiąc w 18 tyg. wykształca się macica i rozpoczyna

proces udrażniania pochwy

7

Kształtowanie się

płci dziewczynki po

narodzinach

8

Noworodek w ostatnim okresie ciąży otrzymuje od matki
poprzez łożysko znaczną ilość substancji hormonalnych, której
musi się w najbliższym czasie pozbyć. Jednak przez ten czas
hormony te oddziałują na dziecko, wywołując różne objawy. Ten
„matczyny prezent” to przede wszystkim hormony płciowe,
dlatego u noworodka można zaobserwować objawy które
towarzyszą okresowi dojrzewania płciowego, są to przejściowe
zmiany w gruczołach piersiowych i narządach płciowych u
nowo urodzonego dziecka. Ma on miejsce około 2-3 tygodnie po
urodzeniu.

Fazy dojrzewania

płciowego dziewczynki

1.

Dziecięca

2.

Zwiastunów pokwitania

3.

Przedpokwitania

4.

Pokwitania właściwego

5.

Młodzieńcza

9

Faza dziecięca



od 8 do12 lat



Brak oznak dojrzewania.

10

11

Zwiastunów

pokwitania



8-14 lat (średnio w 11 roku życia)



• przyrost wysokości i masy ciała



• poszerzenie i uwypuklenie otoczki

brodawki sutkowej



• pojawienie się delikatnych włosów na

skórze zewnętrznych części warg
sromowych

12

Przed

pokwitaniowa



9-15 lat(średnio w 12 roku życia)



• przyrost wielkości ciała



• piersi stają się okrąglejsze i pełniejsze



• otoczka oraz brodawka sutkowa nabiera

wyraźnej pigmentacji



• powiększa się owłosienie łonowe- staje się

grubsze i ciemniejsze



• biodra poszerzają się



• pojawia się także wydzielina z pochwy

13

Pokwitanie

właściwe



10-16 lat(średnio w 13 roku życia)



produkcja estrogenów i progesteronu w jajnikach –

pierwszym hormonem jest estriol, występujący już u
10-letnich dziewczynek;



powiększenie zewnętrznych narządów płciowych;



telarche – dojrzewanie gruczołów sutkowych;



pubarche – owłosienie łonowe (zazwyczaj ok. 2 lat po

rozpoczęciu rozwoju sutków), pojawia się również
owłosienie pachowe;



menarche – pierwsza miesiączka, jednak pierwsze

cykle są zazwyczaj bezowulacyjne;



pokwitaniowy skok wzrostu.

14

Młodzieńcza



12-19 lat(średnio w 15 roku życia)



•sylwetka staje się kobieca



• piersi w pełni rozwinięte



• otoczka sutkowa wtapia się w linię piersi



• owłosienie łonowe ma kształt trójkąta



• włosy łonowe stają się grube, gęste oraz

skręcone



• jajeczkowanie oraz miesiączkowanie

występuje regularnie



• osiągnięta zostaje też ostateczna wysokość

ciała

15

Pierwsza

menstruacja

*

Pierwsza menstruacja może być normalnym krwawieniem trwającym średnio od 5 do 7
dni.

*

Na pierwsze miesiączkowanie mają wpływ:



czynniki genetyczne



typ budowy (konstytucji): przewaga endomorfii (otłuszczenia) – wcześniej, ektomorfii

(smukłe, szczupłe) – później



środowisko społeczno-geograficzne: dziewczęta w dużych miastach: 12,9 lat, wsie: 13,4

lata



status społeczno-ekonomiczny: niski status – pierwsza miesiączka później

Zmiany w organizmie podczas miesiączki

*

Dzięki działaniu hormonów żeńskich, mniej więcej co 4 tygodnie dojrzała komórka
jajowa opuszcza jajnik. Po trzech, czterech dniach dociera do macicy. Jeśli nie dojdzie do
zapłodnienia, komórka jajowa jest niezauważalnie wydalana. Wkrótce potem – mniej
więcej 2 tygodnie po owulacji – występuje krwawienie.

Skala Tannera



Skala pozwalająca określić

stadium dojrzałości
płciowej dzieci,
nastolatków i dorosłych na
podstawie cech
morfologicznych – budowy
narządów płciowych i
piersi. Termin pochodzi od
nazwiska Jamesa
Mourilyana Tannera, który
opracował skalę.



Skala Tannera określa 5

stadiów rozwoju i
przyporządkowuje im wiek
występowania

16

17

Faza 1 – przed

pokwitaniem

(prepubertal)

*

Przyrost wzrostu na poziomie 5–6 cm/rok

*

Piersi

-Nieznaczne uwypuklenie wyłącznie brodawek
sutkowych

*

Owłosienie łonowe

-Brak widocznego owłosienia zawierającego
pigment

18

Faza2

*

Przyrost wzrostu na poziomie 7–8 cm/rok

*

Piersi

-Minimalne uwypuklenie, powiększenie otoczki brodawek
sutkowych (stadium pączka)
-Wiek 10,9 roku (od 8,9 do 12,9 roku życia)

*

Owłosienie łonowe

-Nieznaczne, zabarwione owłosienie w okolicach warg
sromowych
-Wiek 11,2 roku (od 9,0 do 13,4 roku życia)

*

Przypadki wcześniejszego pokwitania

-U rasy białej: faza 2 może pojawić się rok wcześniej
-U rasy czarnej: faza 2 może pojawić się dwa lata wcześniej

19

Faza 3

*

Przyrost na najwyższym życiowym poziomie 8 cm/rok
(12,5 roku)

*

Piersi

-Uwypuklenie konturów piersi, dalsze powiększenie
otoczki brodawek sutkowych
-Wiek 11,9 roku (od 9,9 do 13,9 roku życia)

*

Owłosienie łonowe

-Dalszy rozrost ciemnych, kręcących się włosów na
wzgórku łonowym
-Wiek 11,9 roku (od 9,6 do 14,1 roku życia)

*

Inne zmiany

-Owłosienie pod pachami (13,1 roku)
-Trądzik (13,2 roku)

20

Faza 4

*

Przyrost na poziomie 7 cm/rok

*

Piersi

-Otoczki brodawek sutkowych tworzą
dodatkowe uwypuklenie na ciele piersi
-Wiek 12,9 roku (od 10,5 do 15,3 roku życia)

*

Owłosienie łonowe

-Dojrzałe owłosienie ograniczone do miejsca
styku ud i krocza
-Wiek 12,6 roku (od 10,4 do 14,8 roku życia)

21

Faza 5

*

Zahamowanie wzrostu z osiągnięciem 16 roku
życia

*

Piersi

-Dojrzały kształt piersi
-Brodawki sutkowe dopasowują swój kształt do
kształtu piersi

*

Owłosienie łonowe

-Całkowicie dojrzałe owłosienie poszerzone na uda
-Brak rozrostu owłosienia na wyższe partie
podbrzusza i brzuch

22

Stadia rozwoju

piersi według

Tannera

*

Cały okres dojrzewania płciowego jest procesem
wieloetapowym, w którym kształtują się odpowiednio
cechy fizyczne, zdolność do wytwarzania komórek
rozrodczych oraz cechy psychiczne. Dziecko zaczyna
rosnąć, pojawiają się drugorzędowe cechy płciowe,
zmienia się barwa głosu, cera, sposób poruszania się i
gestykulacji. Proces dojrzewania nie przebiega w tym
samym tempie u wszystkich i dochodzi do jego
odchyleń. Zdarza się, że w jednej klasie są dzieci, które
już zaczęły dojrzewać jak i takie, które jeszcze nie
zaczęły. Widać duże dysproporcje we wzroście wśród
osobników w jednej klasie. Dzieci dzielą się wtedy na
bardziej i mniej dorosłych. Negatywnym skutkiem
takiego podziału są waśnie i rywalizacja pomiędzy
nieformalnie stworzonymi grupami.

23

24

Bibliografia:



PIELEGNIARSTWO PEDIATRYCZE wyd.

PZWL 2007 prof. Dr hab. Med. Bogusława
Pawlarczyk



Prezentacja „ Ciąża” Dr n. med. Maciej

Słodki